متكي: مجهز به قوي‌ترين منطق درسياست خارجي هستيم جمع‌بندي منطقي مردم درسال ‌٨٤ اعلام عدم اعتماد به غرب بود

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: /درآمدي بر كارنامه جمهوري اسلامي/ متكي: *مجهز به قوي‌ترين منطق درسياست خارجي هستيم *جمع‌بندي منطقي مردم درسال ‌٨٤ اعلام عدم اعتماد به غرب بود
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: سياسي خارجي

منوچهر متكي با بيان اين كه دولت نهم با بهره‌گيري از همه‌ي تجارب دولت‌هاي گذشته كار خود را در ابعاد مختلف آغاز كرد، افزود: تلاش كرديم در وزارت امور خارجه تنظيم روابط را مبتني بر انطباق رويكردها با نگاهي جديد اعمال كنيم.

به گزارش خبرنگار سياسي - خارجي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، منوچهر متكي وزير امور خارجه‌ي كشورمان، در نخستين همايش علمي – پژوهشي درآمدي بر كارنامه‌ي نظام جمهوري اسلامي ايران كه صبح امروز از سوي نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه تهران برگزار شد، اظهار كرد: نقطه‌ي اتكاء و با دوام سياست خارجي در طول 30 سال گذشته آن بود كه بالاترين مسوول كشور يعني رهبري نظام نوعي تمركز و نظارت توام با هدايت و در عين حال ارزيابي را در اين وزارتخانه داشته است.

وي به بخشي از سخنان مقام معظم رهبري اشاره كرد و گفت: ايشان فرمودند كه وزارت خارجه يك وزارتخانه در كنار وزارتخانه‌هاي ديگر نيست؛ بدان معنا كه مجموعه‌ي وزارتخانه‌هاي داخل كشور كار درون كشور را ساماندهي مي‌كنند و وزارت خارجه كار بيرون كشور و روابط با مناطق ديگر و به تعبير ايشان تنظيم روابط را انجام مي‌دهد.

متكي استقلال را شهد شيرين و اكسير اعظم و اطمينان‌ساز براي وزارت خارجه عنوان و خاطر نشان كرد: اين بازي مرغ و تخم مرغي كه برخي مطرح مي‌كنند مبني بر اينكه استقلال يا آزادي كدام اولويت دارد به باور بنده تنها يك بازي و بهم ريختن صورت مسئله است.

وزير امور خارجه‌ي كشورمان به بيان اجمالي كارنامه‌ي نظام جمهوري اسلامي در حوزه‌ي سياست خارجي در طول 30 سال گذشته پرداخت و گفت: در طول 30 سال گذشته سياست خارجي جمهوري اسلامي دوره‌هاي مختلفي را سپري كرده است. اين دوره‌ها با توجه شرايط، گوناگون و مختلف بوده و شايد به تناسب هر دوره رويكردهاي خاص آن زمان اتخاذ شده باشد. البته طبيعي است هر رويكردي بازتاب و پيامد خاص خود را داشته باشد.

وي به رويكرد وزارت خارجه در دهه‌ي اول انقلاب اسلامي اشاره و خاطر نشان كرد: به گفته‌ي برخي اساتيد دهه‌ي اول انقلاب كه منتهي به جنگ مي‌شود دوره‌ي تقابل محدوديت‌محور و يا سياست تدافعي است. در آن زمان رويكردها مبتني بر شعار نه شرقي، نه غربي انجام مي‌شد كه بايد از سياست ايستادگي در مقابل شوروي و صدام در جنگ تحميلي و دفاع از مردم افغانستان و رد فرمول‌هاي سازش در اين دوران دفاع كرد.

متكي افزود: شرايط ويژه بعد از انقلاب اسلامي در محيط بين‌المللي فضاي خاصي را ايجاد كرده بود كه بسياري از دولت‌ها اين فضا را يك فضاي عصيانگرايانه و تهديدآميز القاء مي‌كردند. از سوي ديگر در حوزه‌ي ملت‌ها قدرت يادگيري و خلق نظام جديد مطرح مي‌شد؛ چيزي كه شايد ما به دليل نداشتن ساز و كارها و سازماندهي‌هاي مناسب نتوانستيم از آن استفاده كنيم.

وزير امور خارجه‌ي كشورمان افزود: ما در طول اين 30 سال توانستيم با ايستادن روي توان علمي و استفاده از نيروهاي خودمان در عرصه‌ي نوآوي و شكوفايي كار كنيم، كاري كه شايد ديگر كشورها تحت عنوان سرقت علمي و مسائلي از اين دست براي خود به وجود مي‌آوردند.

وي در ادامه‌ي بررسي شرايط ايران در دهه‌ي اول انقلاب اسلامي، گفت: در آن دوران مسئله‌ي حذف بني‌صدر از قدرت و تلاش آمريكا براي منزوي كردن ايران و ... را مي‌توان از مسائل موجود در حوزه‌ي سياست خارجي معرفي و ترسيم كرد. در اين دوره فضاي موجود در كشور فضاي ايستادگي در دوران دفاع مقدس و مجموعه شرايطي بود كه نگراني‌هاي خاصي را در حوزه‌هاي سياست خارجي ايجاد نمي‌كرد. البته رويكردهاي سياست خارجي برگرفته از شعارها و شرايط آن زمان بود كه به تبع آن ديگران هجمه‌ها و فضاسازي‌هاي خاص خود را در مقابل اين فضا ايجاد مي‌كردند كه در پايان اين دهه با سوالات و ابهامات فراواني مواجه بوديم.

متكي ادامه داد: در اين دوران گفتمان‌هاي مختلف انتقادي سازنده برابر با غرب شكل گرفت ضمن آنكه مباني استدلالي ما برگرفته از مباني انقلاب بود كه اين موضوع از استحكام خوبي نيز برخوردار بود. در اين بين تلقي بازيگران اصلي محيط بين‌المللي بر اين باور بود كه در آن دوران ايران در زمين آنها بازي مي‌كند.

وي افزود: پس از پيروزي انقلاب اسلامي مقولاتي همچون جهاني شدن و نظام نوين بين‌المللي را مشاهده مي‌كنيم. در آغاز دهه‌ي 90 ماجراي كويت را مي‌بينيم. در آن دوران پروسه‌ي جهاني شدن به سمتي مي‌رفت كه آخرين احتمالات در ايجاد شكاف، ترديد و يا تزلزل در مباني ليبرال دموكراسي را به وجود آورد. به گونه‌اي كه پس از پايان استعمار كهن دست‌نشانده‌هاي برخي از كشورها آنها درصدد مبارزه با كشورهاي در حال توسعه برآمدند. اما با ظهور انقلاب اسلامي با مواضع غير استبدادي و ارايه‌ي يك الگو براي حكمراني شرايط تغيير كرد.

وزير امور خارجه‌ي كشورمان، در رابطه با دهه‌ي دوم انقلاب اسلامي در بعد سياست خارجي، گفت: در دهه‌ي دوم انقلاب اسلامي شرايط به گونه‌اي است كه حركت‌هاي استقلال‌طلبانه در محيط بين‌الملل رقم مي‌خورد. دوستان ما در محيط بين‌المللي به صراحت به ما مي‌گفتند كه حرف‌هاي شما حق است اما امكان تحقق آن نيست. به باور آنها ملك جهان زير پر آنهاست و براي همين تنها اين موضوع برايشان مهم بود كه منافع آنها در كشورهاي مختلف محقق شود.

متكي ادامه داد: سياست متخذه در اوايل و آغاز دهه‌ي دوم انقلاب پس از دوران هشت سال سازندگي مبتني بر همان سياست ادامه‌ي تنش‌زدايي بر مبناي توسعه‌ي سياسي است. البته بايد به اين نكته توجه كرد كه در همه‌ي دوران‌ها استقلال مسوولين جمهوري اسلامي و ديپلمات‌ها در حقانيت و درستي مواضع قابل مناقشه نيست. آنچه تنها كار را دچار مشكل مي‌كند فضاي ايجاد شده بود. به گونه‌اي كه در گفت‌گوهاي دوجانبه هيچ اتفاقي در عمل به لحاظ تغيير سياست‌ها در حوزه‌ي ميداني از سوي طرف‌هاي مقابل صورت نمي‌گرفت.

وي افزود: 16 سال اتخاذ سياست تنش‌زدايي و ادامه‌ي آن و اتفاقاتي همچون گفت‌وگوي تمدن‌ها و برخي از رفت و آمدها، استدلال‌ها و بيان مواضع مبتني بر اصول و مباني استقلال‌طلبانه بود اما به نظر مي‌رسيد اين حلقه‌ها فولادين شده است و اين فضاي سنگين تحميل شده بر محيط بين‌المللي با اين ميزان تحركات قابل شكستن نيست. اين ميزان از تصويرسازي با حداقل انتقال و انتشار آن به افكار عمومي جهان نتوانست موجي ايجاد كند.

وزير امور خارجه‌ افزود: در بحث سياست اقتصادي به دليل تاكيدات مقام معظم رهبري در بحث عدالت هنگامي كه لايحه‌ي برنامه‌اي در آن دوران نوشته مي‌شد چيز جداگانه‌اي را به عنوان لايحه‌ي پيگيري امر عدالت در قالب‌هاي اقتصادي تهيه مي‌كردند. اين در حالي است كه عدالت به عنوان زمينه و حاشيه در اقتصاد نبايد باشد، بلكه عدالت بايد در متن برنامه قرار گيرد و كنار هم ديده شود.

متكي در ادامه به عملكرد دولت نهم در حوزه‌ي سياست خارجي اشاره و اظهار كرد: دولت نهم درحالي روي كار آمد كه كارنامه 26 ساله‌ي انقلاب اسلامي را در همه‌ي حوزه‌ها و از جمله در حوزه‌ي سياست خارجي پيش‌رو داشت. در اين دوران فضا و شرايط به گونه‌اي ايجاد شد كه مردم با انتخاب‌شان يك پاسخ به نوع تعامل با اروپا و غرب دادند. برآيند طبيعي، بازخورد و جمع‌بندي منطقي مردم در سال 1384 و در انتخابات اعلام عدم اعتماد به غرب و اروپا بود.

وي افزود: هنگامي كه مقام معظم رهبري در بحث هسته‌يي مي‌فرمايند كه بايد دوره‌اي را طي مي‌كرديم چرا كه در غير اين صورت آيندگان مي‌گفتند كه در بحث هسته‌يي به گونه‌اي ديگر مي‌شد عمل كرد؛ به عبارت ديگر ابتدا ما در بحث هسته‌يي طور ديگري عمل كرديم اما نقطه‌ي عطف در مرداد ماه و آخرين ماه دولت خاتمي و اتخاذ تصميم براي فرد جديد رقم خورد.

وزير امور خارجه‌ي كشورمان با بيان اينكه دولت نهم با شعار عدالت و تكيه بر مردم و منافع عامه در سياست‌هاي داخلي و خارجي كار مي‌كند، گفت: ما در حوزه‌ي سياست خارجي مجهز به قوي‌ترين منطق، وسيع‌ترين مواضع، عادلانه‌ترين و درست‌ترين مواضع هستيم. با اين وجود پيش از اين پوسته‌ي ضخيم شده‌اي در محيط بين‌المللي وجود داشت كه شكستني نبود و حرف‌ها اثرگذار نبود. در اين بين آرزوي همه‌ي مردم و ديپلمات‌ها شكستن اين لايه‌ي فولادين بود.

متكي ادامه داد: دولت نهم با بهره‌گيري از همه‌ي تجارب دولت‌هاي گذشته كار خود را در ابعاد مختلف آغاز كرد. در اين بين ما در وزارت امور خارجه چنين رويكردي را اتخاذ كرديم به گونه‌اي كه تعداد افراد جديد در اين وزارتخانه پس از روي كار آمدن اين دولت از انگشتان دست نيز تجاوز نمي‌كند. تلاش كرديم در وزارت امور خارجه تنظيم روابط را مبتني بر انطباق رويكردها با نگاهي جديد اعمال كرديم.

وي افزود: كلماتي همچون حركت از جايگاه متهم به جايگاه مدعي در واقع تفاوت اقدام در حوزه‌ي سياست خارجي به عنوان يك كنشگر و كسي كه واكنش نشان مي‌دهد است. مجموعه‌ي كنش‌ها و واكنش‌ها در سياست خارجي دولت نهم از لحاظ كمي و كيفي به مفهوم در دست گرفتن ابتكارات، خلق فرصت‌ها داشتن ابتكارات درست مي‌توان تعبير كرد.

وزير امور خارجه‌ ايجاد فرصت‌ها را براي كشور به عنوان مهمترين رسالت دستگاه ديپلماسي عنوان و خاطر نشان كرد: دولت نهم در طراحي كنش‌هاي جديد هدف نفوذ در آن لايه‌ي ضخيم شده‌ي بين‌المللي را دنبال مي‌كرد و بر اين اساس به ايجاد كنش‌ها و ابتكاراتي پرداخت. اين كاري است كه عكس آن را نظم سلطه و هژموني براي تمام كشورهاي در حال توسعه به خصوص انقلاب اسلامي اعمال مي‌كردند و همواره ايران را در موضع پاسخگويي قرار مي‌دهند. البته اكنون با اين رويكرد مقابله شده است.

متكي ادامه داد: آنجا كه كلام امام (ره) و بانگ لا اله الا الله در همه جاي جهان شنيده مي‌شود نشان از گسترش حرف حق در جهان دارد. اين موضوع از لحاظ بعد پيام‌رساني و ديپلماسي عمومي محقق شده است اما در حوزه‌ي اجرايي قادر به عملياتي كردن كامل، موثر و مبتكرانه آن كمتر بوديم.

به گزارش ايسنا، وزير امور خارجه‌ در ادامه گفت: در دوراني مشكلي ايجاد شده بود مبني بر اينكه تصور مي‌شد در جايگاه رهبري بايد حرف‌هايي زده شود و در جايگاه دولت اقدامات ديگري بايد صورت گيرد و بالاخره در جايگاه وزارت خارجه اين وزارتخانه بايد راه و مسير خودش را فارغ البال طي كند؛ به تدريج اين مفهوم در محيط روشنفكري در حال القاء شدن بود. بدين معنا كه به هر حال رهبري نظام حرف‌هاي خود را مي‌زند، دولت نيز كار خود را مي‌كند و اين نگاه القايي است كه از بيرون انجام مي‌شد. در بيرون بر اين اساس استراتژي را تغيير دادند كه طبق اين استراتژي در هشت ساله‌ي دوران اصلاحات حاكميت را در ايران به دو قسمت تقسيم كردند. بخشي را تبليغ و بخشي را تكذيب مي‌كردند.

وي در ادامه در توضيح دليل اينكه چرا ايران قدرت منطقه است، گفت: علاوه بر موارد ذكر شده از لحاظ موقعيت ژئوپلتيك در نگاه جديد مي‌توان دليل اينكه ايران قدرت منطقه شده است را به خاطر مواضع متين، غير قابل انكار و جا افتاده‌اش عنوان كرد. به گونه‌اي كه از سياست خارجي و مواضع ايران تصويري روشن و صريح به مناطق و جهان ارايه شده است.

متكي با تاكيد بر اينكه مواضع ايران در ارتباط با مسائل خاورميانه شفاف‌ و روشن است، گفت: ايران هرگز از اينكه رژيم جعلي اسراييل را به رسميت نشناسد ابا نكرده است. در دوره‌ي جديد قداست‌سازي و باج‌خواهي رژيم صهيونيستي كه طبق آن منافع خود را تعريف مي‌كرد تغيير و قاعده بهم ريخت.

وزير امور خارجه در ادامه گفت: در سه دهه‌ي گذشته تاريخ 60 ساله‌ي خاورميانه را مي‌توان به دو دوره‌ي 30 ساله تقسيم كرد. در 30 سال اول فشار براي ايجاد سلطه‌ي صهيونيست، سپس تثبيت جوخه‌هاي ترور براي حذف مخالفين رژيم صهيونيستي و در كنار آن حركت‌هاي منطقه را مي‌توان ديد. البته پس از آن توسعه‌طلبي اشغالگران مبتني بر سياست تهاجمي نيز ديده مي‌شد.

وي ادامه داد: پس از پيروزي انقلاب اسلامي بحث ايجاد صلح همزمان با شكل‌گيري هسته‌هاي مقاومت ايجاد شد. البته تداوم تجاوزات براي گرفتن زهره‌چشم به لبنان نيز وجود داشت. پس از آن طرح‌هاي متنوع صلح همچون برگزاري مذاكرات مادريد، اسلو، نقشه‌ي راه و ... را مي‌توان اشاره مي‌كرد. پس از آن در دهه‌ي آخر اين 60 سال طرح ابتكاري عرب‌ها در منطقه پيش آمد كه در روزهاي پاياني سال 2008 شاهد برپايي جنگ 22 روزه در غزه بوديم.

متكي ادامه داد: حاصل فضاي ايجاد شده در طول 30 سال گذشته‌ي انقلاب اسلامي شرايطي است كه امروز دولت غاصب صهيونيستي در تل‌آويو گريبانگير آن است و حتي نمي‌تواند دولتي تشكيل دهد. در طول 30 سال گذشته تغيير رژيم و حداقل تغيير رفتار ايران به دو حركت در صفحه‌ي شطرنج تبديل به شعار تغيير در رفتار آمريكايي‌ها شد كه طبق اين شعار راي آوردند. البته بايد در محقق شدن اين حرف نيز تامل كرد.

وزير امور خارجه افزود: ما توانستيم به لطف خدا و با اتخاذ رويكردي درست و قرار گرفتن در موضع مدعي و با شفافيت درست حركات شطرنجي به موقع و بجا در فضايي كه تصور مي‌شد لايتغير است تغييري ايجاد كنيم.

وي تاكيد كرد: سياست خارجي جمهوري اسلامي برگرفته از مباني انقلاب، شعارهاي امام (ره) و رهنمودهاي مقام معظم رهبري است. سياست خارجي قابل اجرا در عمل، اثرگذار در منطقه و محيط‌هاي بين‌المللي است. امروز مهمترين ماموريت سياست خارجي در جهان اسلام ايفاي نقش تاثيرگذار در تحولات بنيادين در جهان اسلام با حفظ وحدت و انسجام در جهت منافع اسلامي است.

به گزارش ايسنا، متكي در بخش ديگري از صحبت‌هايش گفت: همانگونه كه در مراحل انجام يك كار بررسي روند امور در طول مسير ضروري است پيش از آن مطالعه، هدف‌گذاري و برنامه‌ريزي و ارايه‌ي راهكارها از ملزومات مقدماتي يك اقدام صحيح علمي و پيش‌رو است.

وزير امور خارجه ادامه داد: كارنامه‌ي نظام جمهوري اسلامي در طول اين 30 سال مرحله‌ي آغازي براي ورود به مراحل بعدي است. بنابراين برگزاري اين همايش اقدامي ارزشمند بشمار مي‌آيد.

وي با بيان اينكه حوزه‌ي سياست خارجي از حساس‌ترين بخش‌هاي مناسبات سياست‌گذاري‌ها و رويكردهاي يك حكومت و يك كشور بشمار مي‌آيد، گفت: سياست خارجي در جمهوري اسلامي در قانون اساسي و در مجموعه‌ي اظهارات و سخنان بنيانگذار انقلاب اسلامي و وصيت‌نامه‌ي ايشان قابل استخراج و استنباط است.

متكي خاطر نشان كرد: توجه به منافع و مصالح عمومي كشور در زمينه‌هاي مختلف احساس مسووليت نسبت به آنچه در محيط پيراموني و بين‌الملل مي‌گذرد داشتن نظر نسبت به تصميم‌سازي‌هايي است كه در سرنوشت‌هاي ملل و منطقه و جامعه‌ي بين‌المللي اثر مي‌گذارد و دفاع و حمايت از حوزه‌ها، قلمروها و ملت‌ها از جمله مواردي است كه سياست خارجي كشور ما به آن تكيه مي‌كند كه در اين بين نبايد از تقويت روابط با دول مختلف چشم‌پوشي كرد. اين مباني به عنوان چراغي بسيار روشن براي دست‌اندركاران ديپلماسي كشور بشمار مي‌ايد.

وزير امور خارجه ديپلماسي را هنر تنظيم روابط با ديگران در سطح بين‌المللي، دوجانبه و در سطح منطقه عنوان و خاطر نشان كرد: ديپلماسي را به تعبير رهبري مي‌توان شكار فرصت‌ها تعبير كرد.

هم‌چنين متكي در جمع خبرنگاران در پاسخ به اين سوال كه گفته مي‌شود جلال طالباني در جريان سفر خود به تهران از مقامات ايراني خواسته است كه غرامت هشت ساله جنگ تحميلي ايران و عراق را ببخشد گفت: من چنين موضوعي را نشنيده‌ام.

به گزارش ايسنا، وزير امور خارجه در پاسخ به اين سوال كه آيا ايران در اجلاس رم كه در مورد افغانستان برگزار مي‌شود شركت خواهد كرد يا نه؟ گفت: اين موضوع در حال بررسي است.

وي هم چنين در مورد سفر فرانكو فراتيني، وزير امور خارجه ايتاليا به ايران نيز كه گفته شده است به زودي انجام مي شود گفت: وزير امور خارجه ايتاليا براي بحث افغانستان اگر بخواهند به تهران تشريف بياورند ما از ايشان استقبال مي كنيم.

متكي هم چنين در پاسخ به سوال ديگري مبني بر اين كه مهمترين نقاط ضعف كارنامه جمهوري اسلامي ايران از ديدگاه وي چه بوده است گفت: هر جا براساس مباني انقلاب و آموزه هاي امام (ره) حركت كرده‌ و بر اين آموزه‌ها ايستادگي كرده‌ايم توليد قوت كرده ايم و هر جا كه از اين مباني و آموزه‌ها فاصله گرفته‌ايم و مقهور شرايط شده‌ايم و در موضع انفعالي قرار گرفته‌ايم از موضع قوت دور شده‌ايم.

وي افزود: سياست خارجي ما در توليد فرصت در حوزه‌هاي فرهنگي و اقتصادي به ويژه در سال‌هاي اخير موفق عمل كرده و ما قدرت اقتصادي كشورمان را به دنيا معرفي كرده‌ايم و در حوزه تعامل سياسي ايران در حال حاضر از يك جايگاه صاحب نظرانه برخوردار است نه از يك موضع همراهي صرف.

وي گفت: تكيه بر عمل مستقلانه و استقلال كشور ارزشمندترين و گرانبهاترين ميراث امام(ره) است كه با همه وجود بايد از آن حمايت كنيم.

انتهاي پيام

يکشنبه|ا|11|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 280]