كه هيچ سابقه‌اي در نفت ندارد.- سياستي كه ما به كار گرفته‌ايم براي اين است كه موسسات مالي و اعتباري كه پولشان را مي‌خواهند به تجارت و برج‌سازي و غيره ببرند به سمت سرمايه‌گذاري در نفت هدايت كنيم. آنها مجموعه قوي مالي هستند و حتما آدمي مثل آقاي نوذري (رئيس هيات‌مديره پرشيا انرژي) با تجربه‌اي كه در صنعت نفت دارد و مي‌تواند شركت‌هاي خصوصي پيمانكار را به كار گيرد و از پول مجموعه‌شان و توانمندي‌هاي بخش خصوصي براي پيشبرد پروژه استفاده كند. آقاي وزير، اجازه بدهيد يك نگراني را شفاف با شما مطرح كنم. اخيرا بحث‌هايي از زبان مديران ارشد نفت مطرح شده است مبني بر اينكه نفت داخل مخزن جزو انفال است و نفت روي چاه را مي‌توان به پيمانكار توسعه ميدان نفتي داد. اين نگراني وجود دارد كه شما نفت خام را با قراردادهاي جديد از درون دولت خارج كنيد. درحالي‌كه در قراردادهاي بيع متقابل قبل، نفت‌ خام توسط امور بين‌الملل شركت ملي نفت فروخته مي‌شد و درصدي از پول آن به عنوان سهم پيمانكار و سود آن اختصاص مي‌يافت. حالا اين نگراني وجود دارد كه وزارت نفت بخواهد با قراردادهاي جديد بيع متقابل و همچنين انتشار اوراق سلف نفتي نفت خام را از بدنه دولت خارج كند تا فروشش به دست بخش خصوصي بيفتد. نظر شما چيست؟- خير. اينطور نيست. اوراق سلف نفتي كه سرمايه‌گذاري براي توسعه صنعت نفت است. در حقيقت از پول سرگردان مردم براي توسعه نفت استفاده مي‌شود. اما درباره قراردادهاي بيع متقابل ايراني بايد بگويم كه تنها كاري كه در اين قراردادها انجام داديم جذاب‌تركردن آن بود. يعني مقداري ضريب بازگشت سرمايه قرارداد را بالا برديم كه براي سرمايه‌گذاران داخلي جذاب شود تا به جاي آنكه سرمايه‌گذاران داخلي، پول‌هايشان را در جاي ديگري سرمايه‌گذاري كنند با اطمينان بيايند و در نفت سرمايه‌گذاري كنند. يعني به پيمانكاراني كه قراردادهاي اخير بيع متقابل را امضا كرده‌اند نفت خام نمي‌دهيد؟- خير. قراردادها مثل بيع متقابل خارجي است. منتها براي ايراني‌ها جذاب‌تر شده است. فقط از نظر ضريب بازگشت سرمايه؟- بله. همينطور است. به نظر شما آيا پروژه پيش‌فروش نفت يا همان انتشار اوراق سلف نفتي، پروژه موفقي است؟! چون ما در ايران بازار آتي نفت نداريم. به نظر مي‌رسد در اين پروژه، از نام پيش‌فروش نفت، تنها براي جذب سرمايه‌هاي مردم استفاده شده است وگرنه شرايطي مقرر شده كه عملا چهار سال بعد هم، نفتي به مردم عادي داده نخواهد شد. چون ظاهرا حداقل ميزان نفت تحويلي يك ميليون بشكه تعيين شده است.- سلف نفتي، اتفاقي است كه براي اولين بار در ايران ابتكار شده است. در بازار ايران نقدينگي زيادي دست مردم است. بنابراين اگر مردم احساس كنند كه جايي براي سرمايه‌گذاري وجود دارد كه هم منافع خوبي برايشان تأمين مي‌كند و هم اينكه در زيرساخت كشورشان موثر است حتما انگيزه بهتري براي سرمايه‌گذاري دارند تا اينكه سراغ سكه و ارز بروند. به خاطر همين اين طرح را به بورس برديم تا مردم بيايند. اما عملا نفتي به مردم تحويل نخواهد شد. چون شرايطش سخت است. ضمن اينكه در معاملات بازار آتي نفت، تعيين سقف قيمتي معنا ندارد. شما نمي‌توانيد بگوييد اگر قيمت نفت بالاتر از 160دلار رفت پولش را به صاحب اوراق نمي‌دهيد. اين رسم بازار نفت براي معاملات آتي نيست ! - اين يك كار شرطي است. يعني در واقع شرطي است كه بين دو طرف وجود دارد. در حقيقت عددي براي قيمت نفت تعيين مي‌شود و اگر قيمت نفت از آن بالاتر رفت متعلق به وزارت نفت خواهد بود. اگر هم نفت به عددي پايين‌تر فروش رود ما آنرا تضمين كرده‌ايم. ولي اگر كسي كمتر از يك ميليون بشكه نفت اوراق خريده باشد به آن نفت تحويل نمي‌دهيد. درست است؟- مردم مي‌توانند از ده بشكه به بالا خريداري كنند.ولي زير يك ميليون بشكه نفت تحويل نمي‌دهيد!- ما نفت را برايشان مي‌فروشيم. يعني عملا ما نقش فروشنده مردم را برعهده داريم. مثلا اگر كف قرارداد، 120دلار تعيين شده باشد و ما نفت را 140 دلار بفروشيم پول را به صاحب اوراق سلف مي‌دهيم. پس در حقيقت بحث پيش‌فروش نفت نيست. بلكه مشاركت مالي است. درست است آقاي وزير؟- بله. به نوعي مشاركت مالي است. ولي مشاركتي است كه تضمين دارد. پشتوانه‌اش تضمين نفت است. مشاركتي است كه در آن قرارداد وجود دارد. قيمت نفت وجود دارد. همين‌جا مايلم بحث اوراق مشاركت را باز كنم. اوراقي كه به تازگي براي توسعه صنعت نفت منتشر شد اما استقبال خوبي از آن نشد. ظاهرا در مدت اوليه تنها 14درصد اوراق فروش رفته بود. به نظر شما چرا اين اتفاق افتاد؟ فكر نمي‌كنيد اعتماد عمومي ضعيف شده است.- منافع كاذبي كه در خريد و فروش ارز وجود دارد جذابيتي بيشتر از سود اوراق مشاركت داشت. به نظر مي‌رسد بخش عمده دليلش همين بود. البته اشكالاتي هم در فروش داشتيم كه بايد اصلاح كنيم. اگر بخواهم به بحث پارس جنوبي بپردازم مايلم از نكته‌اي كه عذابم مي‌دهد شروع كنم، زمان پايان كار آخرين قراردادهايي كه براي توسعه فازهاي پارس جنوبي امضا شد 35 ماهه اعلام شده است. ما عذاب مي‌كشيم از اينكه مدام گفته مي‌شود كه اين فازها 35 ماهه تمام مي‌شود. ما مي‌دانيم كه حتما اين اتفاق نخواهد افتاد.- اصل اينكار كه فازهاي جديد پارس جنوبي شروع شد، تصميم واقعا شجاعانه دولت بود. اينكه بيايند و اين تعداد فاز را با هم شروع كنند شجاعانه بود. شجاعانه بود؟!- هم شجاعانه بود هم درست بود. حالا به نظر من اينكه اين فازها 35 ماهه يا 45 ماهه تمام شود خيلي موضوع جدي‌اي نيست. زمانبندي جدي و خيلي مهم است.- چرا اين‌را مي‌گويم. چون اگر شروع نشده بود الان ما چيزي نداشتيم. مگر الان در پارس جنوبي چيز جديدي داريم آقاي وزير؟ دو سال از افتتاح فازهاي 9 و 10 مي‌گذرد اما ظاهرا به‌طور كامل چاه‌هايش به مدار نيامده‌اند.- در بعضي از اين فازهاي 35ماهه، نظير فازهاي 13 و 22 و 24، در بخش پالايشگاهي تا ماه گذشته، 47درصد پيشرفت داشته‌ايم. آن‌هم ظرف مدت 16 ماه، اين نشان مي‌دهد كه ما در برخي فازها مثل فازهايي كه اسم بردم در بخش خشكي، يك ركورد در ساخت پالايشگاه‌ها در دنيا ثبت كرده‌ايم. اتفاقا همين فازهايي كه عرض كردم روي زمان‌بندي پيش مي‌روند پروژه‌هاي قرارگاه است. فقط پالايشگاه‌ها مهم نيست. چاه‌هاي گاز مهم‌تر است.- هيچ‌كدام از فازهايي كه قبلا در دست ايتاليايي‌ها و هيوندايي‌ هم بوده، در بخش پالايشگاهي، چنين پيشرفتي نداشته است. بايد عرض كنم كه ما در خط لوله انتقال گاز، حتما به زمان 35ماهه مي‌رسيم. در بخش پالايشگاهي، در برخي فازها حتما زمانبندي 35ماهه مي‌رويم. من اميدوارم در برخي فازها در بخش دريا هم به 35 ماه برسيم. ما نااميد از رسيدن به زمانبندي 35 ماهه در برخي فازها نيستيم. فقط در بخش پالايشگاهي ديگر؟!- در خشكي كه قطعا در برخي فازها به 35 ماه مي‌رسيم. در بخش دريا هم اميدوارم برسيم. اما به هر حال در بخش دريايي مشكلات و محدوديت‌هايي وجود دارد. ولي خب اميدواريم در بعضي فازها به 35 ماه برسيم. در برخي فازها هم با يك تأخيري خواهيم رسيد. اين روزها خبر تحريم نفتي ايران، خبر داغي است. اگر خريد نفت ايران واقعا عملياتي شود برنامه عملي‌تان براي مقابله با آن چه خواهد بود؟- ما پيش‌بيني لازم را كرده‌ايم. ايران در بازار شرق، مشتريان بزرگي دارد. نفت‌مان را هم تا مدت‌ها پيش‌فروش كرده‌ايم. منظورتان از پيش‌فروش، همان قراردادهاي يكساله فروش نفت است؟! چون به‌طور معمول، امور بين‌الملل شركت ملي نفت، 95درصد نفت را در قراردادهاي ترم يا بلندمدت يكساله مي‌فروشد.- بله. يكساله است. ما خوشبختانه امروز هيچ نفتي روي كشتي يا در انبار نداريم. مشتريان خوبي هم داريم. جمع توليد نفت ايران در دنيا، حجمي است كه تصميم‌گيري در مورد تحريمش ساده نيست. اگر خريد نفت ايران تحريم شود فكر مي‌كنيد قيمت نفت چقدر در بازارهاي جهاني افزايش خواهد يافت؟- در اينكه قيمت نفت خيلي افزايش پيدا مي‌كند و بازارهاي بين‌المللي بايد بهاي سنگيني را بپردازند ترديدي نيست. شايد نتوان خيلي دقيق پيش‌بيني كرد. اما تحريم نفت ايران، قيمت نفت را حداقل بالاي 200دلار خواهد برد. اگر بانك مركزي تحريم شود چطور؟ شما راهكاري براي انتقال پول نفت به ايران پيش‌بيني كرده‌ايد؟- قانوني در دنيا وجود دارد كه براساس آن، حتي كشورهاي درحال جنگ هم مجاز نيستند بانك مركزي كشوري را تحريم كنند. اين يك قانون بين‌المللي است. به همين دليل هست كه تا الان بانك مركزي را تحريم نكرده‌اند و حتما هم تحريم نمي‌كنند. چون اين قانون بين‌المللي است. سازمان ملل قطعا اين كار را نخواهد كرد. اما اگر روزي آمريكا و اروپا اين كار را بكنند قطعا راهكار براي آن وجود دارد. اجازه بدهيد به اجلاس يكصد و شصتم اوپك بپردازيم. ايران در اين جلسه، براي آخرين‌بار رئيس كنفرانس وزراي اوپك بود. درحالي‌كه جلسه قبل از آن، جلسه خوبي نبود. اما در اجلاس يكصدوشصتم، معتقدم ايران، ظرفيت ديپلماسي نفتي خوبي از خود نشان داد.- در واقع ما ديپلماسي‌مان را براي توافق در اوپك، از اجلاس كنگره جهاني نفت در قطر شروع كرديم. با وزراي نفت امارات، قطر، كويت، نيجريه، ليبي، الجزاير و آنگولا درخصوص ضرورت تفاهم در اجلاس صدوشصتم اوپك صحبت كردم. در اين مذاكرات همچنين بر ضرورت سهم بازار و تعادل بازار نفت تأكيد كردم. يك روز قبل از آمدن هم با آقاي راميرز، وزير نفت ونزوئلا مذاكره كردم. ايشان هم خيلي از ديدگاه ايران حمايت كردند. وقتي هم كه به وين آمدم مجددا وزراي نفت ليبي و الجزاير به اينجا آمدند و با هم مذاكره كرديم و مهم‌تر از همه، با آقاي النعيمي وزير نفت عربستان، ملاقات خيلي خوبي داشتيم. هماهنگي‌ها بين دو طرف صورت گرفت. چون ايران و عربستان نقش مهمي در اوپك دارند بنابراين، نزديكي نظرات اين دو كشور خيلي مهم است. در شرايط فعلي، ديدار جنابعالي با وزير نفت عربستان اتفاق خوبي بود. با توجه به حساسيت‌هايي كه در داخل كشور درباره عربستان وجود دارد به نظرم تصميم شجاعانه‌اي گرفته شد. چطور به اين تصميم رسيديد؟- ما بايد با كشورهاي همسايه‌مان روابط خوبي داشته باشيم. به خصوص در موضوعات اقتصادي و نفتي، دليلي ندارد كه روابط خوبي نداشته باشيم. ايران و عربستان دو توليدكننده مهم نفت دنيا هستند، همسايه هستند و ميادين نفتي مشترك دارند. به هر حال تصميم گرفتيم كه روابطمان را در بخش انرژي و به ويژه نفت با عربستان داشته باشيم. ملاقات خيلي خوبي هم با آقاي النعيمي داشتيم. به ويژه درباره ميادين مشترك صحبت كرديم تا برداشت درستي از ميادين مشترك داشته باشيم نه عجولانه كه هركس بخواهد سهم بيشتري ببرد. همينطور قرار شد مراودات تكنولوژيك با هم داشته باشيم.فضاي ديدارتان با وزير نفت عربستان چطور بود؟ بيشتر روي چه نكاتي صحبت كرديد؟ از منابع آگاه شنيده‌ام كه آقاي علي‌النعيمي در ديدار با شما تأكيد كرده‌اند كه براي كسب سهم بازار ايران، با ارائه تخفيف در قيمت نفت، رقابت نخواهند كرد.- فضاي جلسه با وزير نفت عربستان، برعكس انتظار بعضي از دوستان خيلي خوب و دوستانه بود. هر دو بر صداقت در برخوردها و رفتارها تاكيد داشتيم. موضوع اوپك هم يكي از موضوعات مهم ديدارمان بود تا سقف توليد اوپك را حفظ كنيم. البته با آمدن عراق و ليبي. صبح روز جلسه اوپك اما، برخي وزرا آمدند پيش من و ابراز نگراني كردند كه برخي كشورها دنبال افزايش توليد هستند. منظورشان عربستان بود؟- عربستان و كشورهاي ديگر. خلاصه خيلي ابراز نگراني كردند ولي چون فضاي كنفرانس تلطيف شده بود كار انجام شد. اين نكته را به وزير نفت عربستان متذكر نشديد كه اگر بخواهند در بازارهاي نفتي ايران به شكل ناسالم وارد شوند كار درستي نيست؟- بازار نفت بازاري تجاري و رقابت در آن طبيعي است. من در آن جلسه گله كردم كه خبرگزاري‌ها از قول آقاي النعيمي گفته‌اند كه در صورت تحريم ما، عربستان جايگزين نفت ايران مي‌شود. وزير نفت عربستان خيلي تعجب كردند و گفتند اين حرف را نه من خودم گفتم و نه نظر دولت عربستان است. ديدار شما با وزير نفت عربستان ديپلماسي خوبي بود كه فضاي اجلاس اوپك را تلطيف كرد. به نظرتان ايران مي‌تواند اين ديپلماسي شجاعانه را در حوزه‌هاي ديگر هم اجرا كند؟- اجلاس صدوشصتم اوپك خيلي براي ما مهم بود. براي اينكه اين جلسه ناموفق نباشد و بتوانيم يك جلسه موفق داشته باشيم چون ما دوره يكساله رياست اوپك را داشتيم و در جلسه قبلي حالا به هر دليلي تفاهمي حاصل نشده بود. در جلسه قبلي، تغيير وزير نفت در فاصله كمي مانده به كنفرانس اوپك واقعا عجيب بود. تا روز آخر معلوم نبود چه كسي به عنوان نماينده ايران به اوپك مي‌آيد. به نظر شما اين مساله، وجهه ايران را در اوپك خدشه‌دار نكرد؟- به هر حال سرپرست وزارت نفت وقت نداشت. واقعيت اين است كه ما در جلسه قبلي جلسه موفقي در اوپك نداشتيم. اگر اين جلسه هم به همان وضع تمام مي‌شد خاطره بدي از رياست ايران بر اوپك برجاي مي‌ماند. سال‌ها هم طول مي‌كشيد تا اين رياست به ايران برسد. اين براي ايران خيلي خوب نبود. بنابراين بايد تلاش مي‌كرديم كه جلسه موفقي داشته باشيم. جالب اينكه مي‌خواستيم با خواسته‌هاي خودمان هماهنگ باشد. بعضي دوستان مي‌گفتند كه بعيد است بتوانيم سقف توليد 30ميليون بشكه‌اي اوپك را با برگشتن ليبي و عراق به اعضا بقبولانيم. اما اين جلسه با موفقيت انجام و تصميم جمعي گرفته شد. جلسه هم خيلي طولاني نشد. ونزوئلا يكي از مخالفان جدي افزايش سقف توليد اوپك بود. چطور ونزوئلا را راضي كرديد؟- وزير نفت ونزوئلا مي‌گفت برخي اعضا دنبال افزايش سقف توليد اوپك هستند. آقاي راميرز مي‌گفت كه اگر شما بتوانيد توليد را كنترل كنيد يك موفقيت بزرگ حاصل شده است. چون در اوپك همه قبول كردند كه در واقع افزايش توليد نداشته باشيم و عملا كاهش توليد داشته باشيم. آقاي راميرز خيلي استقبال كرد و اين را براي اوپك موفقيت خوانده و از آن پشتيباني كرد. در جلسه با وزير نفت عربستان، قرار شد روابط دو كشور چطور تنظيم شود؟- با آقاي النعيمي تفاهم كرديم كه در رابطه با نفت، روابط خوبي داشته باشيم. از ايشان دعوت كرديم كه به ايران بيايند. ايشان هم از من دعوت كردند. شما دعوت علي النعيمي را قبول كرديد؟- قرار شد كه دو طرف موضوع را بررسي كنيم. در مورد بحث تكنولوژي، تأمين بعضي امكاناتي كه در دو كشور ساخته مي‌شود، برداشت صيانتي از ميدان مشترك و احتمالا كمك به بازار يكديگر هم مذاكره كرديم. آقاي وزير، اگر عربستان بخواهد در بازي نفتي غرب عليه ايران مشاركت كند شما تدبيري داريد؟- ما اساسا بايد با كشورهاي همسايه‌مان روابط خوبي داشته باشيم. به خصوص در چارچوب مسائل اقتصادي. ما با قطر هم در چارچوب مسائل نفتي روابط خوبي داريم. با كشورهاي ديگر هم به همين ترتيب. من فكر نمي‌كنم كه نفت ايران در بازار بين‌المللي با مشكل مواجه شود. سه شنبه 13 دى 1390 17:5

واضح آرشیو وب فارسی:ايران دیپلماسی: رستم قاسمي: از وزير نفت عربستان دعوت كردم به ايران بيايد آسمان: رستم قاسمي چگونه وزير شد؟ ماجراي واگذاري قراردادهاي نفتي جديد به شركت‌هاي تازه تأسيس چيست؟ آيا كنترل نفت خام قرار است از بدنه دولت خارج شود؟ واكنش ايران به تحريم نفتش چه خواهد بود؟ در ديدار وزراي نفت ايران و عربستان چه گذشته است؟ آيا فازهاي پارس‌جنوبي 35 ماهه تمام مي‌شود؟ نظر وزير نفت نسبت به قرارگاه سازندگي خاتم‌الانبياء چيست؟ اگر عربستان با نفتش عليه نفت ايران هم‌پياله شود تدبير ايران چه خواهد بود؟ آيا نفت خام تحويل مردم مي‌شود؟ ... پاسخ اين سوالات را در نخستين گفت‌وگوي اختصاصي وزير نفت خواهيد يافت. گفت‌وگويي كه در حاشيه اجلاس اوپك در وين انجام شد.آخرين اتاق سمت راست در دالان سمت چپي طبقه دهم هتل اينتركنت، محل اقامت هميشگي وزراي نفت ايران در وين است، وقتي كه به اجلاس اوپك مي‌آيند. هم بيژن نامدار زنگنه در اين سوئيت بوده هم وزيري هامانه. نوذري و ميركاظمي هم در دوره وزارتشان ساكن اين اتاق بوده‌اند. سرپرستي كوتاه‌‌مدت محمد علي‌آبادي بر نفت ايران اگر برايش دستاوردي نداشت، او ر ا يك بار مهمان سوئيت طبقه دهم كرد. آن هم در كسوت رئيس كنفرانس اوپك. سه هفته پيش اما رستم قاسمي ساكن اين اتاق بود. آخرين وزير نفت دولت احمدي‌‌نژاد. با رياست او بر كنفرانس وزراي اوپك، دوره رياست ايران به پايان رسيد. يكصد و شصتمين اجلاس اوپك، برخلاف جلسه قبلي، همه را شاد كرد. ايران و عربستان به هم نزديك شدند و سقف توليد اوپك 30 ميليون بشكه تعيين شد تا تخلفات حدود 6 ميليون بشكه‌‌اي اعضا رسمي شود.فرداي جلسه اوپك آسانسور در طبقه دهم هتل مي‌ايستد. وزير نفت با دو نماينده مجلس نشسته است. هيات ايراني توانسته بود ظرفيت موفقي از ديپلماسي نفتي نشان دهد و وجهه رفته رياست ايران بر اوپك را بازگرداند. صدايش را صاف مي‌كند. خودش را روي مبل جابجا مي‌‌كند و به سوالات، بي‌تكلف پاسخ مي‌‌دهد. 47 ساله است و پس از فرماندهي قرارگاه خاتم‌‌الانبياء به وزارت نفت رسيده است. پيش از گفت‌وگو از اوضاع اقتصادي در اروپا مي‌پرسد و پس از آن به همراه علي‌‌اصغر سلطانيه، سفير ايران در سازمان‌هاي بين‌المللي وين، براي بازديد به مقر سازمان ملل مي‌‌رود. زمان اجازه نداد تا بقيه سوالاتم را از رستم قاسمي بپرسم.****آقاي قاسمي، اگر بخواهم به مسائل داخلي صنعت نفت بپردازم از اينجا شروع مي‌كنم كه چطور شد شما وزير شديد؟ چه شد كه بعد از گذشت دو سال از عمر دولت دهم به وزارت نفت رسيديد؟- اين موضوع از سال‌ها قبل مطرح بود. دوستان پيشنهاداتي داشتند ولي به‌هرحال من به كار خودم علاقه داشتم. خيلي مايل به كار دولتي نبودم. ولي به‌هرحال اينطور تقدير شد كه به وزارت نفت بيايم. *چه كسي شما را به آقاي احمدي‌نژاد معرفي كرد؟ آيا ايشان، وزارت نفت را به شما پيشنهاد كردند؟- به هرحال ايشان سال‌هاست كه ما را مي‌شناسند. شناختمان قديمي است. *شما قبل از وزارت بر نفت، فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبياء بوديد. حالا كه وزير شده‌ايد آيا نگاه ويژه‌اي به قرارگاه خاتم‌الانبياء داريد؟- خير. بنده هرجا كار مي‌كنم، ملي فكر مي‌كنم. *پس چرا برخي قراردادهاي بزرگ نفتي را اخيرا به شركت‌هاي تازه‌تاسيس داده‌ايد. شركت‌هايي كه تاكنون تجربه‌اي در صنعت نفت نداشته‌اند؟- از زماني كه بنده به نفت آمده‌ام فكر نمي‌كنم قرارگاه خاتم‌الانبياء، پروژه‌اي گرفته باشد. از زماني كه به نفت آمده‌ام اصلا هيچ پروژه‌اي را قرارگاه نگرفته است. اگر كسي مي‌تواند بگويد كه در زمان مسووليت من تاكنون قرارگاه پروژه‌اي گرفته است بگويد. *يعني نمي‌خواهيد پروژه تازه‌اي به قرارگاه بدهيد؟- معني حرف من اين نبود كه ما به قرارگاه كار نمي‌دهيم. قرارگاه يك مجموعه خوب و توانمند است. ولي تا به امروز كه من به وزارت نفت آمده‌ام قرارگاه هيچ پروژه جديدي امضا نكرده است. *اما پروژه ساخت خط اتيلن با قرارگاه امضا شد ! - پروژه ساخت خط لوله اتيلن، تنها پروژه‌اي بود كه به امضا رسيد. تفاهمنامه آن پروژه هم يكسال پيش امضا شده و كارش هم شايد چهار ماه پيش از آن شروع شده بود. *توجيه‌تان براي واگذاري قراردادهاي بزرگ نفتي به شركت‌هايي كه تازه‌تاسيس شده‌اند و تجربه‌اي در توسعه ميادين نفتي ندارند چيست؟ نمونه‌اش واگذاري توسعه ميدان نفتي «ياران» بود. آن هم به شركتي به نام «پرشيا انرژي» كه هيچ سابقه‌اي در نفت ندارد.- سياستي كه ما به كار گرفته‌ايم براي اين است كه موسسات مالي و اعتباري كه پولشان را مي‌خواهند به تجارت و برج‌سازي و غيره ببرند به سمت سرمايه‌گذاري در نفت هدايت كنيم. آنها مجموعه قوي مالي هستند و حتما آدمي مثل آقاي نوذري (رئيس هيات‌مديره پرشيا انرژي) با تجربه‌اي كه در صنعت نفت دارد و مي‌تواند شركت‌هاي خصوصي پيمانكار را به كار گيرد و از پول مجموعه‌شان و توانمندي‌هاي بخش خصوصي براي پيشبرد پروژه استفاده كند. *آقاي وزير، اجازه بدهيد يك نگراني را شفاف با شما مطرح كنم. اخيرا بحث‌هايي از زبان مديران ارشد نفت مطرح شده است مبني بر اينكه نفت داخل مخزن جزو انفال است و نفت روي چاه را مي‌توان به پيمانكار توسعه ميدان نفتي داد. اين نگراني وجود دارد كه شما نفت خام را با قراردادهاي جديد از درون دولت خارج كنيد. درحالي‌كه در قراردادهاي بيع متقابل قبل، نفت‌ خام توسط امور بين‌الملل شركت ملي نفت فروخته مي‌شد و درصدي از پول آن به عنوان سهم پيمانكار و سود آن اختصاص مي‌يافت. حالا اين نگراني وجود دارد كه وزارت نفت بخواهد با قراردادهاي جديد بيع متقابل و همچنين انتشار اوراق سلف نفتي نفت خام را از بدنه دولت خارج كند تا فروشش به دست بخش خصوصي بيفتد. نظر شما چيست؟- خير. اينطور نيست. اوراق سلف نفتي كه سرمايه‌گذاري براي توسعه صنعت نفت است. در حقيقت از پول سرگردان مردم براي توسعه نفت استفاده مي‌شود. اما درباره قراردادهاي بيع متقابل ايراني بايد بگويم كه تنها كاري كه در اين قراردادها انجام داديم جذاب‌تركردن آن بود. يعني مقداري ضريب بازگشت سرمايه قرارداد را بالا برديم كه براي سرمايه‌گذاران داخلي جذاب شود تا به جاي آنكه سرمايه‌گذاران داخلي، پول‌هايشان را در جاي ديگري سرمايه‌گذاري كنند با اطمينان بيايند و در نفت سرمايه‌گذاري كنند. *يعني به پيمانكاراني كه قراردادهاي اخير بيع متقابل را امضا كرده‌اند نفت خام نمي‌دهيد؟- خير. قراردادها مثل بيع متقابل خارجي است. منتها براي ايراني‌ها جذاب‌تر شده است. *فقط از نظر ضريب بازگشت سرمايه؟- بله. همينطور است. *به نظر شما آيا پروژه پيش‌فروش نفت يا همان انتشار اوراق سلف نفتي، پروژه موفقي است؟! چون ما در ايران بازار آتي نفت نداريم. به نظر مي‌رسد در اين پروژه، از نام پيش‌فروش نفت، تنها براي جذب سرمايه‌هاي مردم استفاده شده است وگرنه شرايطي مقرر شده كه عملا چهار سال بعد هم، نفتي به مردم عادي داده نخواهد شد. چون ظاهرا حداقل ميزان نفت تحويلي يك ميليون بشكه تعيين شده است.- سلف نفتي، اتفاقي است كه براي اولين بار در ايران ابتكار شده است. در بازار ايران نقدينگي زيادي دست مردم است. بنابراين اگر مردم احساس كنند كه جايي براي سرمايه‌گذاري وجود دارد كه هم منافع خوبي برايشان تأمين مي‌كند و هم اينكه در زيرساخت كشورشان موثر است حتما انگيزه بهتري براي سرمايه‌گذاري دارند تا اينكه سراغ سكه و ارز بروند. به خاطر همين اين طرح را به بورس برديم تا مردم بيايند. *اما عملا نفتي به مردم تحويل نخواهد شد. چون شرايطش سخت است. ضمن اينكه در معاملات بازار آتي نفت، تعيين سقف قيمتي معنا ندارد. شما نمي‌توانيد بگوييد اگر قيمت نفت بالاتر از 160دلار رفت پولش را به صاحب اوراق نمي‌دهيد. اين رسم بازار نفت براي معاملات آتي نيست ! - اين يك كار شرطي است. يعني در واقع شرطي است كه بين دو طرف وجود دارد. در حقيقت عددي براي قيمت نفت تعيين مي‌شود و اگر قيمت نفت از آن بالاتر رفت متعلق به وزارت نفت خواهد بود. اگر هم نفت به عددي پايين‌تر فروش رود ما آنرا تضمين كرده‌ايم. *ولي اگر كسي كمتر از يك ميليون بشكه نفت اوراق خريده باشد به آن نفت تحويل نمي‌دهيد. درست است؟- مردم مي‌توانند از ده بشكه به بالا خريداري كنند.*ولي زير يك ميليون بشكه نفت تحويل نمي‌دهيد!- ما نفت را برايشان مي‌فروشيم. يعني عملا ما نقش فروشنده مردم را برعهده داريم. مثلا اگر كف قرارداد، 120دلار تعيين شده باشد و ما نفت را 140 دلار بفروشيم پول را به صاحب اوراق سلف مي‌دهيم. *پس در حقيقت بحث پيش‌فروش نفت نيست. بلكه مشاركت مالي است. درست است آقاي وزير؟- بله. به نوعي مشاركت مالي است. ولي مشاركتي است كه تضمين دارد. پشتوانه‌اش تضمين نفت است. مشاركتي است كه در آن قرارداد وجود دارد. قيمت نفت وجود دارد. *همين‌جا مايلم بحث اوراق مشاركت را باز كنم. اوراقي كه به تازگي براي توسعه صنعت نفت منتشر شد اما استقبال خوبي از آن نشد. ظاهرا در مدت اوليه تنها 14درصد اوراق فروش رفته بود. به نظر شما چرا اين اتفاق افتاد؟ فكر نمي‌كنيد اعتماد عمومي ضعيف شده است.- منافع كاذبي كه در خريد و فروش ارز وجود دارد جذابيتي بيشتر از سود اوراق مشاركت داشت. به نظر مي‌رسد بخش عمده دليلش همين بود. البته اشكالاتي هم در فروش داشتيم كه بايد اصلاح كنيم. *اگر بخواهم به بحث پارس جنوبي بپردازم مايلم از نكته‌اي كه عذابم مي‌دهد شروع كنم، زمان پايان كار آخرين قراردادهايي كه براي توسعه فازهاي پارس جنوبي امضا شد 35 ماهه اعلام شده است. ما عذاب مي‌كشيم از اينكه مدام گفته مي‌شود كه اين فازها 35 ماهه تمام مي‌شود. ما مي‌دانيم كه حتما اين اتفاق نخواهد افتاد.- اصل اينكار كه فازهاي جديد پارس جنوبي شروع شد، تصميم واقعا شجاعانه دولت بود. اينكه بيايند و اين تعداد فاز را با هم شروع كنند شجاعانه بود. *شجاعانه بود؟!- هم شجاعانه بود هم درست بود. حالا به نظر من اينكه اين فازها 35 ماهه يا 45 ماهه تمام شود خيلي موضوع جدي‌اي نيست. * زمانبندي جدي و خيلي مهم است.- چرا اين‌را مي‌گويم. چون اگر شروع نشده بود الان ما چيزي نداشتيم. *مگر الان در پارس جنوبي چيز جديدي داريم آقاي وزير؟ دو سال از افتتاح فازهاي 9 و 10 مي‌گذرد اما ظاهرا به‌طور كامل چاه‌هايش به مدار نيامده‌اند.- در بعضي از اين فازهاي 35ماهه، نظير فازهاي 13 و 22 و 24، در بخش پالايشگاهي تا ماه گذشته، 47درصد پيشرفت داشته‌ايم. آن‌هم ظرف مدت 16 ماه، اين نشان مي‌دهد كه ما در برخي فازها مثل فازهايي كه اسم بردم در بخش خشكي، يك ركورد در ساخت پالايشگاه‌ها در دنيا ثبت كرده‌ايم. اتفاقا همين فازهايي كه عرض كردم روي زمان‌بندي پيش مي‌روند پروژه‌هاي قرارگاه است. *فقط پالايشگاه‌ها مهم نيست. چاه‌هاي گاز مهم‌تر است.- هيچ‌كدام از فازهايي كه قبلا در دست ايتاليايي‌ها و هيوندايي‌ هم بوده، در بخش پالايشگاهي، چنين پيشرفتي نداشته است. بايد عرض كنم كه ما در خط لوله انتقال گاز، حتما به زمان 35ماهه مي‌رسيم. در بخش پالايشگاهي، در برخي فازها حتما زمانبندي 35ماهه مي‌رويم. من اميدوارم در برخي فازها در بخش دريا هم به 35 ماه برسيم. ما نااميد از رسيدن به زمانبندي 35 ماهه در برخي فازها نيستيم. *فقط در بخش پالايشگاهي ديگر؟!- در خشكي كه قطعا در برخي فازها به 35 ماه مي‌رسيم. در بخش دريا هم اميدوارم برسيم. اما به هر حال در بخش دريايي مشكلات و محدوديت‌هايي وجود دارد. ولي خب اميدواريم در بعضي فازها به 35 ماه برسيم. در برخي فازها هم با يك تأخيري خواهيم رسيد. *اين روزها خبر تحريم نفتي ايران، خبر داغي است. اگر خريد نفت ايران واقعا عملياتي شود برنامه عملي‌تان براي مقابله با آن چه خواهد بود؟- ما پيش‌بيني لازم را كرده‌ايم. ايران در بازار شرق، مشتريان بزرگي دارد. نفت‌مان را هم تا مدت‌ها پيش‌فروش كرده‌ايم. *منظورتان از پيش‌فروش، همان قراردادهاي يكساله فروش نفت است؟! چون به‌طور معمول، امور بين‌الملل شركت ملي نفت، 95درصد نفت را در قراردادهاي ترم يا بلندمدت يكساله مي‌فروشد.- بله. يكساله است. ما خوشبختانه امروز هيچ نفتي روي كشتي يا در انبار نداريم. مشتريان خوبي هم داريم. جمع توليد نفت ايران در دنيا، حجمي است كه تصميم‌گيري در مورد تحريمش ساده نيست. *اگر خريد نفت ايران تحريم شود فكر مي‌كنيد قيمت نفت چقدر در بازارهاي جهاني افزايش خواهد يافت؟- در اينكه قيمت نفت خيلي افزايش پيدا مي‌كند و بازارهاي بين‌المللي بايد بهاي سنگيني را بپردازند ترديدي نيست. شايد نتوان خيلي دقيق پيش‌بيني كرد. اما تحريم نفت ايران، قيمت نفت را حداقل بالاي 200دلار خواهد برد. *اگر بانك مركزي تحريم شود چطور؟ شما راهكاري براي انتقال پول نفت به ايران پيش‌بيني كرده‌ايد؟- قانوني در دنيا وجود دارد كه براساس آن، حتي كشورهاي درحال جنگ هم مجاز نيستند بانك مركزي كشوري را تحريم كنند. اين يك قانون بين‌المللي است. به همين دليل هست كه تا الان بانك مركزي را تحريم نكرده‌اند و حتما هم تحريم نمي‌كنند. چون اين قانون بين‌المللي است. سازمان ملل قطعا اين كار را نخواهد كرد. اما اگر روزي آمريكا و اروپا اين كار را بكنند قطعا راهكار براي آن وجود دارد. *اجازه بدهيد به اجلاس يكصد و شصتم اوپك بپردازيم. ايران در اين جلسه، براي آخرين‌بار رئيس كنفرانس وزراي اوپك بود. درحالي‌كه جلسه قبل از آن، جلسه خوبي نبود. اما در اجلاس يكصدوشصتم، معتقدم ايران، ظرفيت ديپلماسي نفتي خوبي از خود نشان داد.- در واقع ما ديپلماسي‌مان را براي توافق در اوپك، از اجلاس كنگره جهاني نفت در قطر شروع كرديم. با وزراي نفت امارات، قطر، كويت، نيجريه، ليبي، الجزاير و آنگولا درخصوص ضرورت تفاهم در اجلاس صدوشصتم اوپك صحبت كردم. در اين مذاكرات همچنين بر ضرورت سهم بازار و تعادل بازار نفت تأكيد كردم. يك روز قبل از آمدن هم با آقاي راميرز، وزير نفت ونزوئلا مذاكره كردم. ايشان هم خيلي از ديدگاه ايران حمايت كردند. وقتي هم كه به وين آمدم مجددا وزراي نفت ليبي و الجزاير به اينجا آمدند و با هم مذاكره كرديم و مهم‌تر از همه، با آقاي النعيمي وزير نفت عربستان، ملاقات خيلي خوبي داشتيم. هماهنگي‌ها بين دو طرف صورت گرفت. چون ايران و عربستان نقش مهمي در اوپك دارند بنابراين، نزديكي نظرات اين دو كشور خيلي مهم است. *در شرايط فعلي، ديدار جنابعالي با وزير نفت عربستان اتفاق خوبي بود. با توجه به حساسيت‌هايي كه در داخل كشور درباره عربستان وجود دارد به نظرم تصميم شجاعانه‌اي گرفته شد. چطور به اين تصميم رسيديد؟- ما بايد با كشورهاي همسايه‌مان روابط خوبي داشته باشيم. به خصوص در موضوعات اقتصادي و نفتي، دليلي ندارد كه روابط خوبي نداشته باشيم. ايران و عربستان دو توليدكننده مهم نفت دنيا هستند، همسايه هستند و ميادين نفتي مشترك دارند. به هر حال تصميم گرفتيم كه روابطمان را در بخش انرژي و به ويژه نفت با عربستان داشته باشيم. ملاقات خيلي خوبي هم با آقاي النعيمي داشتيم. به ويژه درباره ميادين مشترك صحبت كرديم تا برداشت درستي از ميادين مشترك داشته باشيم نه عجولانه كه هركس بخواهد سهم بيشتري ببرد. همينطور قرار شد مراودات تكنولوژيك با هم داشته باشيم.*فضاي ديدارتان با وزير نفت عربستان چطور بود؟ بيشتر روي چه نكاتي صحبت كرديد؟ از منابع آگاه شنيده‌ام كه آقاي علي‌النعيمي در ديدار با شما تأكيد كرده‌اند كه براي كسب سهم بازار ايران، با ارائه تخفيف در قيمت نفت، رقابت نخواهند كرد.- فضاي جلسه با وزير نفت عربستان، برعكس انتظار بعضي از دوستان خيلي خوب و دوستانه بود. هر دو بر صداقت در برخوردها و رفتارها تاكيد داشتيم. موضوع اوپك هم يكي از موضوعات مهم ديدارمان بود تا سقف توليد اوپك را حفظ كنيم. البته با آمدن عراق و ليبي. صبح روز جلسه اوپك اما، برخي وزرا آمدند پيش من و ابراز نگراني كردند كه برخي كشورها دنبال افزايش توليد هستند. *منظورشان عربستان بود؟- عربستان و كشورهاي ديگر. خلاصه خيلي ابراز نگراني كردند ولي چون فضاي كنفرانس تلطيف شده بود كار انجام شد. *اين نكته را به وزير نفت عربستان متذكر نشديد كه اگر بخواهند در بازارهاي نفتي ايران به شكل ناسالم وارد شوند كار درستي نيست؟- بازار نفت بازاري تجاري و رقابت در آن طبيعي است. من در آن جلسه گله كردم كه خبرگزاري‌ها از قول آقاي النعيمي گفته‌اند كه در صورت تحريم ما، عربستان جايگزين نفت ايران مي‌شود. وزير نفت عربستان خيلي تعجب كردند و گفتند اين حرف را نه من خودم گفتم و نه نظر دولت عربستان است. *ديدار شما با وزير نفت عربستان ديپلماسي خوبي بود كه فضاي اجلاس اوپك را تلطيف كرد. به نظرتان ايران مي‌تواند اين ديپلماسي شجاعانه را در حوزه‌هاي ديگر هم اجرا كند؟- اجلاس صدوشصتم اوپك خيلي براي ما مهم بود. براي اينكه اين جلسه ناموفق نباشد و بتوانيم يك جلسه موفق داشته باشيم چون ما دوره يكساله رياست اوپك را داشتيم و در جلسه قبلي حالا به هر دليلي تفاهمي حاصل نشده بود. *در جلسه قبلي، تغيير وزير نفت در فاصله كمي مانده به كنفرانس اوپك واقعا عجيب بود. تا روز آخر معلوم نبود چه كسي به عنوان نماينده ايران به اوپك مي‌آيد. به نظر شما اين مساله، وجهه ايران را در اوپك خدشه‌دار نكرد؟- به هر حال سرپرست وزارت نفت وقت نداشت. واقعيت اين است كه ما در جلسه قبلي جلسه موفقي در اوپك نداشتيم. اگر اين جلسه هم به همان وضع تمام مي‌شد خاطره بدي از رياست ايران بر اوپك برجاي مي‌ماند. سال‌ها هم طول مي‌كشيد تا اين رياست به ايران برسد. اين براي ايران خيلي خوب نبود. بنابراين بايد تلاش مي‌كرديم كه جلسه موفقي داشته باشيم. جالب اينكه مي‌خواستيم با خواسته‌هاي خودمان هماهنگ باشد. بعضي دوستان مي‌گفتند كه بعيد است بتوانيم سقف توليد 30ميليون بشكه‌اي اوپك را با برگشتن ليبي و عراق به اعضا بقبولانيم. اما اين جلسه با موفقيت انجام و تصميم جمعي گرفته شد. جلسه هم خيلي طولاني نشد. *ونزوئلا يكي از مخالفان جدي افزايش سقف توليد اوپك بود. چطور ونزوئلا را راضي كرديد؟- وزير نفت ونزوئلا مي‌گفت برخي اعضا دنبال افزايش سقف توليد اوپك هستند. آقاي راميرز مي‌گفت كه اگر شما بتوانيد توليد را كنترل كنيد يك موفقيت بزرگ حاصل شده است. چون در اوپك همه قبول كردند كه در واقع افزايش توليد نداشته باشيم و عملا كاهش توليد داشته باشيم. آقاي راميرز خيلي استقبال كرد و اين را براي اوپك موفقيت خوانده و از آن پشتيباني كرد. *در جلسه با وزير نفت عربستان، قرار شد روابط دو كشور چطور تنظيم شود؟- با آقاي النعيمي تفاهم كرديم كه در رابطه با نفت، روابط خوبي داشته باشيم. از ايشان دعوت كرديم كه به ايران بيايند. ايشان هم از من دعوت كردند. *شما دعوت علي النعيمي را قبول كرديد؟- قرار شد كه دو طرف موضوع را بررسي كنيم. در مورد بحث تكنولوژي، تأمين بعضي امكاناتي كه در دو كشور ساخته مي‌شود، برداشت صيانتي از ميدان مشترك و احتمالا كمك به بازار يكديگر هم مذاكره كرديم. *آقاي وزير، اگر عربستان بخواهد در بازي نفتي غرب عليه ايران مشاركت كند شما تدبيري داريد؟- ما اساسا بايد با كشورهاي همسايه‌مان روابط خوبي داشته باشيم. به خصوص در چارچوب مسائل اقتصادي. ما با قطر هم در چارچوب مسائل نفتي روابط خوبي داريم. با كشورهاي ديگر هم به همين ترتيب. من فكر نمي‌كنم كه نفت ايران در بازار بين‌المللي با مشكل مواجه شود. سه شنبه 13 دى 1390 17:5
آسمان: رستم قاسمي چگونه وزير شد؟ ماجراي واگذاري قراردادهاي نفتي جديد به شركت‌هاي تازه تأسيس چيست؟ آيا كنترل نفت خام قرار است از بدنه دولت خارج شود؟ واكنش ايران به تحريم نفتش چه خواهد بود؟ در ديدار وزراي نفت ايران و عربستان چه گذشته است؟ آيا فازهاي پارس‌جنوبي 35 ماهه تمام مي‌شود؟ نظر وزير نفت نسبت به قرارگاه سازندگي خاتم‌الانبياء چيست؟ اگر عربستان با نفتش عليه نفت ايران هم‌پياله شود تدبير ايران چه خواهد بود؟ آيا نفت خام تحويل مردم مي‌شود؟ ... پاسخ اين سوالات را در نخستين گفت‌وگوي اختصاصي وزير نفت خواهيد يافت. گفت‌وگويي كه در حاشيه اجلاس اوپك در وين انجام شد.

آخرين اتاق سمت راست در دالان سمت چپي طبقه دهم هتل اينتركنت، محل اقامت هميشگي وزراي نفت ايران در وين است، وقتي كه به اجلاس اوپك مي‌آيند. هم بيژن نامدار زنگنه در اين سوئيت بوده هم وزيري هامانه. نوذري و ميركاظمي هم در دوره وزارتشان ساكن اين اتاق بوده‌اند. سرپرستي كوتاه‌‌مدت محمد علي‌آبادي بر نفت ايران اگر برايش دستاوردي نداشت، او ر ا يك بار مهمان سوئيت طبقه دهم كرد. آن هم در كسوت رئيس كنفرانس اوپك. سه هفته پيش اما رستم قاسمي ساكن اين اتاق بود. آخرين وزير نفت دولت احمدي‌‌نژاد. با رياست او بر كنفرانس وزراي اوپك، دوره رياست ايران به پايان رسيد. يكصد و شصتمين اجلاس اوپك، برخلاف جلسه قبلي، همه را شاد كرد. ايران و عربستان به هم نزديك شدند و سقف توليد اوپك 30 ميليون بشكه تعيين شد تا تخلفات حدود 6 ميليون بشكه‌‌اي اعضا رسمي شود.

فرداي جلسه اوپك آسانسور در طبقه دهم هتل مي‌ايستد. وزير نفت با دو نماينده مجلس نشسته است. هيات ايراني توانسته بود ظرفيت موفقي از ديپلماسي نفتي نشان دهد و وجهه رفته رياست ايران بر اوپك را بازگرداند.

صدايش را صاف مي‌كند. خودش را روي مبل جابجا مي‌‌كند و به سوالات، بي‌تكلف پاسخ مي‌‌دهد. 47 ساله است و پس از فرماندهي قرارگاه خاتم‌‌الانبياء به وزارت نفت رسيده است. پيش از گفت‌وگو از اوضاع اقتصادي در اروپا مي‌پرسد و پس از آن به همراه علي‌‌اصغر سلطانيه، سفير ايران در سازمان‌هاي بين‌المللي وين، براي بازديد به مقر سازمان ملل مي‌‌رود. زمان اجازه نداد تا بقيه سوالاتم را از رستم قاسمي بپرسم.

***

*آقاي قاسمي، اگر بخواهم به مسائل داخلي صنعت نفت بپردازم از اينجا شروع مي‌كنم كه چطور شد شما وزير شديد؟ چه شد كه بعد از گذشت دو سال از عمر دولت دهم به وزارت نفت رسيديد؟

- اين موضوع از سال‌ها قبل مطرح بود. دوستان پيشنهاداتي داشتند ولي به‌هرحال من به كار خودم علاقه داشتم. خيلي مايل به كار دولتي نبودم. ولي به‌هرحال اينطور تقدير شد كه به وزارت نفت بيايم.

*چه كسي شما را به آقاي احمدي‌نژاد معرفي كرد؟ آيا ايشان، وزارت نفت را به شما پيشنهاد كردند؟

- به هرحال ايشان سال‌هاست كه ما را مي‌شناسند. شناختمان قديمي است.

*شما قبل از وزارت بر نفت، فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبياء بوديد. حالا كه وزير شده‌ايد آيا نگاه ويژه‌اي به قرارگاه خاتم‌الانبياء داريد؟

- خير. بنده هرجا كار مي‌كنم، ملي فكر مي‌كنم.

*پس چرا برخي قراردادهاي بزرگ نفتي را اخيرا به شركت‌هاي تازه‌تاسيس داده‌ايد. شركت‌هايي كه تاكنون تجربه‌اي در صنعت نفت نداشته‌اند؟

- از زماني كه بنده به نفت آمده‌ام فكر نمي‌كنم قرارگاه خاتم‌الانبياء، پروژه‌اي گرفته باشد. از زماني كه به نفت آمده‌ام اصلا هيچ پروژه‌اي را قرارگاه نگرفته است. اگر كسي مي‌تواند بگويد كه در زمان مسووليت من تاكنون قرارگاه پروژه‌اي گرفته است بگويد.

*يعني نمي‌خواهيد پروژه تازه‌اي به قرارگاه بدهيد؟

- معني حرف من اين نبود كه ما به قرارگاه كار نمي‌دهيم. قرارگاه يك مجموعه خوب و توانمند است. ولي تا به امروز كه من به وزارت نفت آمده‌ام قرارگاه هيچ پروژه جديدي امضا نكرده است.

*اما پروژه ساخت خط اتيلن با قرارگاه امضا شد !

- پروژه ساخت خط لوله اتيلن، تنها پروژه‌اي بود كه به امضا رسيد. تفاهمنامه آن پروژه هم يكسال پيش امضا شده و كارش هم شايد چهار ماه پيش از آن شروع شده بود.

*توجيه‌تان براي واگذاري قراردادهاي بزرگ نفتي به شركت‌هايي كه تازه‌تاسيس شده‌اند و تجربه‌اي در توسعه ميادين نفتي ندارند چيست؟ نمونه‌اش واگذاري توسعه ميدان نفتي «ياران» بود. آن هم به شركتي به نام «پرشيا انرژي» كه هيچ سابقه‌اي در نفت ندارد.

- سياستي كه ما به كار گرفته‌ايم براي اين است كه موسسات مالي و اعتباري كه پولشان را مي‌خواهند به تجارت و برج‌سازي و غيره ببرند به سمت سرمايه‌گذاري در نفت هدايت كنيم. آنها مجموعه قوي مالي هستند و حتما آدمي مثل آقاي نوذري (رئيس هيات‌مديره پرشيا انرژي) با تجربه‌اي كه در صنعت نفت دارد و مي‌تواند شركت‌هاي خصوصي پيمانكار را به كار گيرد و از پول مجموعه‌شان و توانمندي‌هاي بخش خصوصي براي پيشبرد پروژه استفاده كند.

*آقاي وزير، اجازه بدهيد يك نگراني را شفاف با شما مطرح كنم. اخيرا بحث‌هايي از زبان مديران ارشد نفت مطرح شده است مبني بر اينكه نفت داخل مخزن جزو انفال است و نفت روي چاه را مي‌توان به پيمانكار توسعه ميدان نفتي داد. اين نگراني وجود دارد كه شما نفت خام را با قراردادهاي جديد از درون دولت خارج كنيد. درحالي‌كه در قراردادهاي بيع متقابل قبل، نفت‌ خام توسط امور بين‌الملل شركت ملي نفت فروخته مي‌شد و درصدي از پول آن به عنوان سهم پيمانكار و سود آن اختصاص مي‌يافت. حالا اين نگراني وجود دارد كه وزارت نفت بخواهد با قراردادهاي جديد بيع متقابل و همچنين انتشار اوراق سلف نفتي نفت خام را از بدنه دولت خارج كند تا فروشش به دست بخش خصوصي بيفتد. نظر شما چيست؟

- خير. اينطور نيست. اوراق سلف نفتي كه سرمايه‌گذاري براي توسعه صنعت نفت است. در حقيقت از پول سرگردان مردم براي توسعه نفت استفاده مي‌شود. اما درباره قراردادهاي بيع متقابل ايراني بايد بگويم كه تنها كاري كه در اين قراردادها انجام داديم جذاب‌تركردن آن بود. يعني مقداري ضريب بازگشت سرمايه قرارداد را بالا برديم كه براي سرمايه‌گذاران داخلي جذاب شود تا به جاي آنكه سرمايه‌گذاران داخلي، پول‌هايشان را در جاي ديگري سرمايه‌گذاري كنند با اطمينان بيايند و در نفت سرمايه‌گذاري كنند.

*يعني به پيمانكاراني كه قراردادهاي اخير بيع متقابل را امضا كرده‌اند نفت خام نمي‌دهيد؟

- خير. قراردادها مثل بيع متقابل خارجي است. منتها براي ايراني‌ها جذاب‌تر شده است.

*فقط از نظر ضريب بازگشت سرمايه؟

- بله. همينطور است.

*به نظر شما آيا پروژه پيش‌فروش نفت يا همان انتشار اوراق سلف نفتي، پروژه موفقي است؟! چون ما در ايران بازار آتي نفت نداريم. به نظر مي‌رسد در اين پروژه، از نام پيش‌فروش نفت، تنها براي جذب سرمايه‌هاي مردم استفاده شده است وگرنه شرايطي مقرر شده كه عملا چهار سال بعد هم، نفتي به مردم عادي داده نخواهد شد. چون ظاهرا حداقل ميزان نفت تحويلي يك ميليون بشكه تعيين شده است.

- سلف نفتي، اتفاقي است كه براي اولين بار در ايران ابتكار شده است. در بازار ايران نقدينگي زيادي دست مردم است. بنابراين اگر مردم احساس كنند كه جايي براي سرمايه‌گذاري وجود دارد كه هم منافع خوبي برايشان تأمين مي‌كند و هم اينكه در زيرساخت كشورشان موثر است حتما انگيزه بهتري براي سرمايه‌گذاري دارند تا اينكه سراغ سكه و ارز بروند. به خاطر همين اين طرح را به بورس برديم تا مردم بيايند.

*اما عملا نفتي به مردم تحويل نخواهد شد. چون شرايطش سخت است. ضمن اينكه در معاملات بازار آتي نفت، تعيين سقف قيمتي معنا ندارد. شما نمي‌توانيد بگوييد اگر قيمت نفت بالاتر از 160دلار رفت پولش را به صاحب اوراق نمي‌دهيد. اين رسم بازار نفت براي معاملات آتي نيست !

- اين يك كار شرطي است. يعني در واقع شرطي است كه بين دو طرف وجود دارد. در حقيقت عددي براي قيمت نفت تعيين مي‌شود و اگر قيمت نفت از آن بالاتر رفت متعلق به وزارت نفت خواهد بود. اگر هم نفت به عددي پايين‌تر فروش رود ما آنرا تضمين كرده‌ايم.

*ولي اگر كسي كمتر از يك ميليون بشكه نفت اوراق خريده باشد به آن نفت تحويل نمي‌دهيد. درست است؟

- مردم مي‌توانند از ده بشكه به بالا خريداري كنند.

*ولي زير يك ميليون بشكه نفت تحويل نمي‌دهيد!

- ما نفت را برايشان مي‌فروشيم. يعني عملا ما نقش فروشنده مردم را برعهده داريم. مثلا اگر كف قرارداد، 120دلار تعيين شده باشد و ما نفت را 140 دلار بفروشيم پول را به صاحب اوراق سلف مي‌دهيم.

*پس در حقيقت بحث پيش‌فروش نفت نيست. بلكه مشاركت مالي است. درست است آقاي وزير؟

- بله. به نوعي مشاركت مالي است. ولي مشاركتي است كه تضمين دارد. پشتوانه‌اش تضمين نفت است. مشاركتي است كه در آن قرارداد وجود دارد. قيمت نفت وجود دارد.

*همين‌جا مايلم بحث اوراق مشاركت را باز كنم. اوراقي كه به تازگي براي توسعه صنعت نفت منتشر شد اما استقبال خوبي از آن نشد. ظاهرا در مدت اوليه تنها 14درصد اوراق فروش رفته بود. به نظر شما چرا اين اتفاق افتاد؟ فكر نمي‌كنيد اعتماد عمومي ضعيف شده است.

- منافع كاذبي كه در خريد و فروش ارز وجود دارد جذابيتي بيشتر از سود اوراق مشاركت داشت. به نظر مي‌رسد بخش عمده دليلش همين بود. البته اشكالاتي هم در فروش داشتيم كه بايد اصلاح كنيم.

*اگر بخواهم به بحث پارس جنوبي بپردازم مايلم از نكته‌اي كه عذابم مي‌دهد شروع كنم، زمان پايان كار آخرين قراردادهايي كه براي توسعه فازهاي پارس جنوبي امضا شد 35 ماهه اعلام شده است. ما عذاب مي‌كشيم از اينكه مدام گفته مي‌شود كه اين فازها 35 ماهه تمام مي‌شود. ما مي‌دانيم كه حتما اين اتفاق نخواهد افتاد.

- اصل اينكار كه فازهاي جديد پارس جنوبي شروع شد، تصميم واقعا شجاعانه دولت بود. اينكه بيايند و اين تعداد فاز را با هم شروع كنند شجاعانه بود.

*شجاعانه بود؟!

- هم شجاعانه بود هم درست بود. حالا به نظر من اينكه اين فازها 35 ماهه يا 45 ماهه تمام شود خيلي موضوع جدي‌اي نيست.

* زمانبندي جدي و خيلي مهم است.

- چرا اين‌را مي‌گويم. چون اگر شروع نشده بود الان ما چيزي نداشتيم.

*مگر الان در پارس جنوبي چيز جديدي داريم آقاي وزير؟ دو سال از افتتاح فازهاي 9 و 10 مي‌گذرد اما ظاهرا به‌طور كامل چاه‌هايش به مدار نيامده‌اند.

- در بعضي از اين فازهاي 35ماهه، نظير فازهاي 13 و 22 و 24، در بخش پالايشگاهي تا ماه گذشته، 47درصد پيشرفت داشته‌ايم. آن‌هم ظرف مدت 16 ماه، اين نشان مي‌دهد كه ما در برخي فازها مثل فازهايي كه اسم بردم در بخش خشكي، يك ركورد در ساخت پالايشگاه‌ها در دنيا ثبت كرده‌ايم. اتفاقا همين فازهايي كه عرض كردم روي زمان‌بندي پيش مي‌روند پروژه‌هاي قرارگاه است.

*فقط پالايشگاه‌ها مهم نيست. چاه‌هاي گاز مهم‌تر است.

- هيچ‌كدام از فازهايي كه قبلا در دست ايتاليايي‌ها و هيوندايي‌ هم بوده، در بخش پالايشگاهي، چنين پيشرفتي نداشته است. بايد عرض كنم كه ما در خط لوله انتقال گاز، حتما به زمان 35ماهه مي‌رسيم. در بخش پالايشگاهي، در برخي فازها حتما زمانبندي 35ماهه مي‌رويم. من اميدوارم در برخي فازها در بخش دريا هم به 35 ماه برسيم. ما نااميد از رسيدن به زمانبندي 35 ماهه در برخي فازها نيستيم.

*فقط در بخش پالايشگاهي ديگر؟!

- در خشكي كه قطعا در برخي فازها به 35 ماه مي‌رسيم. در بخش دريا هم اميدوارم برسيم. اما به هر حال در بخش دريايي مشكلات و محدوديت‌هايي وجود دارد. ولي خب اميدواريم در بعضي فازها به 35 ماه برسيم. در برخي فازها هم با يك تأخيري خواهيم رسيد.

*اين روزها خبر تحريم نفتي ايران، خبر داغي است. اگر خريد نفت ايران واقعا عملياتي شود برنامه عملي‌تان براي مقابله با آن چه خواهد بود؟

- ما پيش‌بيني لازم را كرده‌ايم. ايران در بازار شرق، مشتريان بزرگي دارد. نفت‌مان را هم تا مدت‌ها پيش‌فروش كرده‌ايم.

*منظورتان از پيش‌فروش، همان قراردادهاي يكساله فروش نفت است؟! چون به‌طور معمول، امور بين‌الملل شركت ملي نفت، 95درصد نفت را در قراردادهاي ترم يا بلندمدت يكساله مي‌فروشد.

- بله. يكساله است. ما خوشبختانه امروز هيچ نفتي روي كشتي يا در انبار نداريم. مشتريان خوبي هم داريم. جمع توليد نفت ايران در دنيا، حجمي است كه تصميم‌گيري در مورد تحريمش ساده نيست.

*اگر خريد نفت ايران تحريم شود فكر مي‌كنيد قيمت نفت چقدر در بازارهاي جهاني افزايش خواهد يافت؟

- در اينكه قيمت نفت خيلي افزايش پيدا مي‌كند و بازارهاي بين‌المللي بايد بهاي سنگيني را بپردازند ترديدي نيست. شايد نتوان خيلي دقيق پيش‌بيني كرد. اما تحريم نفت ايران، قيمت نفت را حداقل بالاي 200دلار خواهد برد.

*اگر بانك مركزي تحريم شود چطور؟ شما راهكاري براي انتقال پول نفت به ايران پيش‌بيني كرده‌ايد؟

- قانوني در دنيا وجود دارد كه براساس آن، حتي كشورهاي درحال جنگ هم مجاز نيستند بانك مركزي كشوري را تحريم كنند. اين يك قانون بين‌المللي است. به همين دليل هست كه تا الان بانك مركزي را تحريم نكرده‌اند و حتما هم تحريم نمي‌كنند. چون اين قانون بين‌المللي است. سازمان ملل قطعا اين كار را نخواهد كرد. اما اگر روزي آمريكا و اروپا اين كار را بكنند قطعا راهكار براي آن وجود دارد.

*اجازه بدهيد به اجلاس يكصد و شصتم اوپك بپردازيم. ايران در اين جلسه، براي آخرين‌بار رئيس كنفرانس وزراي اوپك بود. درحالي‌كه جلسه قبل از آن، جلسه خوبي نبود. اما در اجلاس يكصدوشصتم، معتقدم ايران، ظرفيت ديپلماسي نفتي خوبي از خود نشان داد.

- در واقع ما ديپلماسي‌مان را براي توافق در اوپك، از اجلاس كنگره جهاني نفت در قطر شروع كرديم. با وزراي نفت امارات، قطر، كويت، نيجريه، ليبي، الجزاير و آنگولا درخصوص ضرورت تفاهم در اجلاس صدوشصتم اوپك صحبت كردم. در اين مذاكرات همچنين بر ضرورت سهم بازار و تعادل بازار نفت تأكيد كردم. يك روز قبل از آمدن هم با آقاي راميرز، وزير نفت ونزوئلا مذاكره كردم. ايشان هم خيلي از ديدگاه ايران حمايت كردند. وقتي هم كه به وين آمدم مجددا وزراي نفت ليبي و الجزاير به اينجا آمدند و با هم مذاكره كرديم و مهم‌تر از همه، با آقاي النعيمي وزير نفت عربستان، ملاقات خيلي خوبي داشتيم. هماهنگي‌ها بين دو طرف صورت گرفت. چون ايران و عربستان نقش مهمي در اوپك دارند بنابراين، نزديكي نظرات اين دو كشور خيلي مهم است.

*در شرايط فعلي، ديدار جنابعالي با وزير نفت عربستان اتفاق خوبي بود. با توجه به حساسيت‌هايي كه در داخل كشور درباره عربستان وجود دارد به نظرم تصميم شجاعانه‌اي گرفته شد. چطور به اين تصميم رسيديد؟

- ما بايد با كشورهاي همسايه‌مان روابط خوبي داشته باشيم. به خصوص در موضوعات اقتصادي و نفتي، دليلي ندارد كه روابط خوبي نداشته باشيم. ايران و عربستان دو توليدكننده مهم نفت دنيا هستند، همسايه هستند و ميادين نفتي مشترك دارند. به هر حال تصميم گرفتيم كه روابطمان را در بخش انرژي و به ويژه نفت با عربستان داشته باشيم. ملاقات خيلي خوبي هم با آقاي النعيمي داشتيم. به ويژه درباره ميادين مشترك صحبت كرديم تا برداشت درستي از ميادين مشترك داشته باشيم نه عجولانه كه هركس بخواهد سهم بيشتري ببرد. همينطور قرار شد مراودات تكنولوژيك با هم داشته باشيم.

*فضاي ديدارتان با وزير نفت عربستان چطور بود؟ بيشتر روي چه نكاتي صحبت كرديد؟ از منابع آگاه شنيده‌ام كه آقاي علي‌النعيمي در ديدار با شما تأكيد كرده‌اند كه براي كسب سهم بازار ايران، با ارائه تخفيف در قيمت نفت، رقابت نخواهند كرد.

- فضاي جلسه با وزير نفت عربستان، برعكس انتظار بعضي از دوستان خيلي خوب و دوستانه بود. هر دو بر صداقت در برخوردها و رفتارها تاكيد داشتيم. موضوع اوپك هم يكي از موضوعات مهم ديدارمان بود تا سقف توليد اوپك را حفظ كنيم. البته با آمدن عراق و ليبي. صبح روز جلسه اوپك اما، برخي وزرا آمدند پيش من و ابراز نگراني كردند كه برخي كشورها دنبال افزايش توليد هستند.

*منظورشان عربستان بود؟

- عربستان و كشورهاي ديگر. خلاصه خيلي ابراز نگراني كردند ولي چون فضاي كنفرانس تلطيف شده بود كار انجام شد.

*اين نكته را به وزير نفت عربستان متذكر نشديد كه اگر بخواهند در بازارهاي نفتي ايران به شكل ناسالم وارد شوند كار درستي نيست؟

- بازار نفت بازاري تجاري و رقابت در آن طبيعي است. من در آن جلسه گله كردم كه خبرگزاري‌ها از قول آقاي النعيمي گفته‌اند كه در صورت تحريم ما، عربستان جايگزين نفت ايران مي‌شود. وزير نفت عربستان خيلي تعجب كردند و گفتند اين حرف را نه من خودم گفتم و نه نظر دولت عربستان است.

*ديدار شما با وزير نفت عربستان ديپلماسي خوبي بود كه فضاي اجلاس اوپك را تلطيف كرد. به نظرتان ايران مي‌تواند اين ديپلماسي شجاعانه را در حوزه‌هاي ديگر هم اجرا كند؟

- اجلاس صدوشصتم اوپك خيلي براي ما مهم بود. براي اينكه اين جلسه ناموفق نباشد و بتوانيم يك جلسه موفق داشته باشيم چون ما دوره يكساله رياست اوپك را داشتيم و در جلسه قبلي حالا به هر دليلي تفاهمي حاصل نشده بود.

*در جلسه قبلي، تغيير وزير نفت در فاصله كمي مانده به كنفرانس اوپك واقعا عجيب بود. تا روز آخر معلوم نبود چه كسي به عنوان نماينده ايران به اوپك مي‌آيد. به نظر شما اين مساله، وجهه ايران را در اوپك خدشه‌دار نكرد؟

- به هر حال سرپرست وزارت نفت وقت نداشت. واقعيت اين است كه ما در جلسه قبلي جلسه موفقي در اوپك نداشتيم. اگر اين جلسه هم به همان وضع تمام مي‌شد خاطره بدي از رياست ايران بر اوپك برجاي مي‌ماند. سال‌ها هم طول مي‌كشيد تا اين رياست به ايران برسد. اين براي ايران خيلي خوب نبود. بنابراين بايد تلاش مي‌كرديم كه جلسه موفقي داشته باشيم. جالب اينكه مي‌خواستيم با خواسته‌هاي خودمان هماهنگ باشد. بعضي دوستان مي‌گفتند كه بعيد است بتوانيم سقف توليد 30ميليون بشكه‌اي اوپك را با برگشتن ليبي و عراق به اعضا بقبولانيم. اما اين جلسه با موفقيت انجام و تصميم جمعي گرفته شد. جلسه هم خيلي طولاني نشد.

*ونزوئلا يكي از مخالفان جدي افزايش سقف توليد اوپك بود. چطور ونزوئلا را راضي كرديد؟

- وزير نفت ونزوئلا مي‌گفت برخي اعضا دنبال افزايش سقف توليد اوپك هستند. آقاي راميرز مي‌گفت كه اگر شما بتوانيد توليد را كنترل كنيد يك موفقيت بزرگ حاصل شده است. چون در اوپك همه قبول كردند كه در واقع افزايش توليد نداشته باشيم و عملا كاهش توليد داشته باشيم. آقاي راميرز خيلي استقبال كرد و اين را براي اوپك موفقيت خوانده و از آن پشتيباني كرد.

*در جلسه با وزير نفت عربستان، قرار شد روابط دو كشور چطور تنظيم شود؟

- با آقاي النعيمي تفاهم كرديم كه در رابطه با نفت، روابط خوبي داشته باشيم. از ايشان دعوت كرديم كه به ايران بيايند. ايشان هم از من دعوت كردند.

*شما دعوت علي النعيمي را قبول كرديد؟

- قرار شد كه دو طرف موضوع را بررسي كنيم. در مورد بحث تكنولوژي، تأمين بعضي امكاناتي كه در دو كشور ساخته مي‌شود، برداشت صيانتي از ميدان مشترك و احتمالا كمك به بازار يكديگر هم مذاكره كرديم.

*آقاي وزير، اگر عربستان بخواهد در بازي نفتي غرب عليه ايران مشاركت كند شما تدبيري داريد؟

- ما اساسا بايد با كشورهاي همسايه‌مان روابط خوبي داشته باشيم. به خصوص در چارچوب مسائل اقتصادي. ما با قطر هم در چارچوب مسائل نفتي روابط خوبي داريم. با كشورهاي ديگر هم به همين ترتيب. من فكر نمي‌كنم كه نفت ايران در بازار بين‌المللي با مشكل مواجه شود.

سه|ا|شنبه|ا|13|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايران دیپلماسی]

[مشاهده در: www.irdiplomacy.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 351]