چالش هاى قدرت در سومالي

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: چالش هاى قدرت در سومالي
ترجمه : محمد معرفي

منبع : خبرگزاري ها

«شيخ شريف شيخ احمد» پس از 20 سال در هفته هاي اخير به عنوان رئيس جمهور جديد سومالي سوگند ياد كرد تا به درگيري هاي داخلي اين كشور آفريقايي پايان دهد.

اين رهبر اسلامي كه به عنوان رئيس جمهور در يك رأ ي گيري مخفي در پارلمان سومالي برگزيده شد، به سهولت در مقابل رقيب خود، نور حسن حسين نخست وزير سابق به مسند قدرت رسيد.

انتخاب رئيس جمهور جديد پس از آن صورت گرفت، كه «عبدالله يوسف احمد» رئيس جمهور سابق سومالي پس از كش و قوس هاي فراوان با نخست وزير و بركناري وي، خود نيز، قدرت را به شيخ شريف شيخ احمد وانهاد.

شيخ شريف شيخ احمد در سخناني كه رويتر به نقل از وي مخابره كرد گفت: صلح و امنيت را در منطقه شاخ آفريقا برقرار خواهد كرد.

رئيس جمهور فعلي سومالي كه خود رهبري محاكم اسلامي را در گذشته در اين كشور به عهده داشت، در سال 2006 به وسيله نيروهاي اتيوپيايي از قدرت بركنار شد.

سوابق رئيس جمهور سومالي

شيخ شريف شيخ احمد در 25 ژوئيه سال 1964 در يكي از روستاهاي منطقه «مهداي علي» در 120 كيلومتري شمال شرقي موگاديشو در يك خانواده اي كه تصوف بر آنها غالب بود، به دنيا آمد.

وي تحصيلات ابتدايي خود را در مدرسه اي در منطقه «جوهر» در 90 كيلومتري شمال موگاديشو پشت سر گذراند و دروس متوسطه خود را در مدرسه دولتي «صوفي» كه زير نظر دانشگاه الازهر و به زبان عربي بود، پشت سر گذاشت.

شيخ شريف پس از اخذ ديپلم، سومالي را به مقصد سودان ترك كرد و وارد دانشگاه «كردفان» در شهر «دلنج» شد و به مدت دو سال در آنجا اقامت گزيد.

وي به اين بسنده نكرد و به منظور ادامه تحصيلات دانشگاهي به شهر طرابلس در ليبي رفت و از آنجا با مدرك، وكالت و قضاوت در سال 1998 فارغ التحصيل شد، شريف در سال 2002 دوباره به نزد خانواده خود در منطقه جوهر كه در آن زمان تحت سيطره «عبدي قاسم صلاد حسن» بود مراجعه كرد و با «محمد ديري» يكي از پيكارجويان قبيله خود كه سعي در تسلط بر منطقه را داشت همكاري كرد و به عنوان رئيس دادگاه منطقه اي منصوب شد. اما اين همكاري زياد دوام نياورد و شيخ شريف، منطقه جوهر را به مقصد موگاديشو ترك كرد و به عنوان آموزگار كار خود را در مدرسه «جبه» آغاز كرد و در كنار آن به تجارت پرداخت.

اتفاق مهمي كه در زندگي شيخ شريف افتاد، ربوده شدن يكي از دانش آموزان وي در سال 2003 بود كه ربايندگان در مقابل آزاديش خواستار دريافت مبلغ كلاني شده بودند كه اين موضوع باعث شد وي به مقابله با آنها برخيزد.

تأسيس يك دادگاه و ايجاد بازوي نظامي براي برقراري امنيت در منطقه محل سكونت، باعث محبوبيت و حمايت مردمي از شيخ شريف شده و پس از آن دادگاه ها يكي پس از ديگري به شكار جنايتكاران جنگي در سومالي مبادرت كردند و در پي آن امنيت و آرامش در منطقه افزايش يافت. اما موضوع مهمي كه هنوز باقيمانده بود، متحد كردن اين دادگاه ها در سومالي بود كه پس از انتخاب شيخ شريف به رياست آنها، اين امر محقق شد.

پس از به قدرت رسيدن شيخ شريف موضع آمريكا در قبال سومالي تغيير كرده است.

صاحبنظران مسائل افريقا علت اين تغيير موضع آمريكا را در تغييرات جديد سياست خارجي كاخ سفيد مي دانند.

در واقع به گفته اين صاحبنظران، دولت «اوباما» به علت پيچيدگي هاي سياسي در اين كشور شاخ آفريقا مجبور شده موضع خود را تغيير دهد.

از ديدگاه آمريكا، يك رهبر معتدل بهتر از يك گروه متعصب كه ممكن است، منافع كاخ سفيد، اتيوپي و حتي اسرائيل را در منطقه استراتژيك مسلط بر خليج عدن و اقيانوس هند به خطر اندازد، براي همكاري بهتر است. به خاطر همين تغيير موضوع بود كه با به قدرت رسيدن شيخ شريف 44 ساله آمريكا به او تبريك گفت.

اين ابراز خشنودي بي سابقه آمريكا باعث شد كه دشمنان شيخ شريف وي را متهم به همكاري پنهاني و بستن قراردادهاي نهان با اتيوپي و واشنگتن براي تأمين مصالحش در سومالي كند. در حالي كه پيش از اين در مقاطع مختلفي از تاريخ معاصر اين كشور، نظريه حمايت آمريكا از سياستمداران بلندپايه جاي خود را مستحكم و استوار كرده بود.

صاحبنظران مسائل سومالي اين سؤال را مطرح مي كنند كه آيا شيخ شريف در سومالي به موفقيت دست خواهد يافت يا اينكه سرنوشتي همانند رئيس جمهور قبلي كه مجبور به كنار رفتن از قدرت شد، خواهد داشت؟

در مقابل نقطه نظرات مختلفي وجود دارد كه برخي معتقدند باتوجه به اينكه شيخ شريف از حمايت پارلمان و گروه هاي اسلامگرا برخوردار است، يك فرصت تاريخي را در مقابل خود دارد تا به روياي وحدت در سومالي جامه عمل بپوشاند و اين كشور آفريقايي را از چند دستگي و اختلافات داخلي نجات دهد و وجهه قابل قبولي از آن نزد غرب به نمايش بگذارد. حتي برخي از اين فراتر رفته و موقعيت او را همانند موقعيت حزب عدالت و توسعه در تركيه تشبيه كرده اند كه به عنوان يك حزب معتدل اسلامي موفق به كسب پيروزي هاي زيادي شده است.

طرفداران رئيس جمهور جديد سومالي با استناد به سخنان وي، شيخ شريف را تنها شخصيت مناسب براي تحقق وحدت ملي و استقرار امنيت در اين كشور آفريقايي كه پس از سقوط رژيم زيادباره در سال 1991 دچار آشفتگي هاي سياسي شده است، مي دانند. در واقع آنها معتقدند كه زندگي سياسي گذشته شيخ شريف و همكاري نكردن وي با پيكارجويان و استقلال عمل در ايجاد دادگاه هاي اسلامي، مدعايي بر صحت گفته هاي آنان است.

در مقابل، گروه «الشباب مجاهدين» (بازوي نظامي سابق دادگاه هاي اسلامي) در مقابل رئيس جمهور جديد به مخالفت برخاسته و متعهد شدند تا برقراري شريعت اسلامي در سومالي به مبارزه مسلحانه خود عليه او ادامه دهند. علاوه بر اين گروه، سازمان اتحاد براي آزادي سومالي به «رهبري حسن طاهراويس» و چند گروه كوچكتر نيز با رئيس جمهور جديد به مخالفت برخاسته اند.

موانع داخلي و خارجي

شيخ شريف نيز در جبهه خارجي با موانعي از سوي همسايگان خود روبرو است و اريتره، انتخاب وي را به سمت رياست جمهوري، نشان دهنده نفوذ آمريكا و اتيوپي در منطقه مي داند.

در سايه اين تحليل ها و بررسي موانع موجود، بسياري معتقدند كه دوران حكومت رئيس جمهور جديد سومالي طولاني مدت نخواهد بود، مگر اينكه اتحاديه عرب و اتحاديه آفريقا، گام هاي موثري برداشته و در جهت آشتي ملي گروه هاي مسلح در اين كشور شاخ افريقا، گام هاي اساسي بردارند.

به هر حال موانع مختلفي در مقابل رئيس جمهور جديد سومالي قرار گرفته است، او با مسائل مالكيت زمين ها كه دست به دست شده و اختلاف هاي زيادي را در اين كشور به وجود آورده روبرو است.

وي همچنين با نسلي مواجه است كه تعريف مشخصي از دولت ندارد و اين نسل جوان كه در طول 20 سال گذشته با هرج و مرج و اسلحه بزرگ شده، قانون را برنمي تابد و ممكن است معضل بزرگي براي سومالي در آينده باشد.

تنوع قوميت ها و قبيله اي بودن كشور سومالي، يكي ديگر از معضلات پيش روي شيخ شريف است. مخالفان رئيس جمهور او را به حمايت از قبيله «الهويه» كه از آن برخاسته است، متهم مي كنند و مي گويند، بيشتر كساني كه اكنون در رأس امور قرار دارند و داراي مال و منالي هستند متعلق به اين قبيله هستند.

مسئله آوارگان سومالي از ديگر معضلات پيش روي دولت شيخ شريف است كه اكنون پس از سال ها اقامت در كشورهاي همجوار به دنبال اين فرصت هستند كه به موطن اصلي خود باز گردند.

اما به نظر بيشتر صاحبنظران مسائل سومالي، مهم ترين اقدام دولت جديد، بايستي بر تشكيل يك ارتش قوي مبتني باشد تا بتواند از كشتارهاي وحشتناك در خيابان هاي اين كشور آفريقايي جلوگيري كند.

اما مهمترين نكته در تغيير و تحولات دروني سومالي، انتقال حكومت از يك فرمانده نظامي (عبدالله يوسف رئيس جمهور سابق) به يك مربي تربيتي است.

با وجود اين، مشكلات و موانع در سومالي به اشكال مختلف خود را نشان مي دهد، پيكار جويان مسلح، راهزنان دريايي و... كه زمين و دريا را در سيطره خود دارند، از اين دست هستند.

علاوه بر اين شيخ شريف هنوز گروه الشباب مجاهدين كه بر شهر «بيدوا» مقر پارلماني دولت سومالي و بندر مهم «كيسمائو» تسلط دارند، را در پيش روي خود دارد يا اين كه با آنها سازش و قدرت را تقسيم كند يا اين كه آنها را كه روزگاري در كنار او مي جنگيدند، نابود كند.

تاسيس گروه الشباب به روايتي در سال 2004 انجام شد ولي در سال 2007 براي نخستين بار نام آن بر سر زبان ها افتاد.

اين گروه در ابتدا خود را بخش نظامي دادگاههاي سومالي اعلام كرد، كه بر بيشتر خاك سومالي در سال 2006 مسلط شده بود و با چيره شدن بر بندر كيسمائو موقعيت خود را مستحكم كرد.

با وجود اين كه زمان شكل گيري اين گروه به درستي مشخص نيست، اما در سال 2007 نام رهبر جديد خود را «ابوزبير مختار عبدالرحمن» كه جانشين اسماعيل عرالي (زنداني گوانتانامو) بود، اعلام كرد.

به گفته «مارك شرودر» تحليلگر مسايل آفريقا در شركت اطلاعاتي بين المللي «استراتفور»، به دليل وجود اختلافات فراوان در بين پيكارجويان الشباب احتمال اضمحلال اين گروه وجود دارد.

اين تحليلگر، پرداخت نشدن حقوق افراد مسلح و همچنين نيروهاي جوان آن را يكي از نقاط ضعف گروه الشباب مي داند كه دولت سومالي مي تواند به نحو احسن از آن استفاده كند.

اين در حالي است كه دولت شيخ شريف بتواند در كنار اين موضوع، عشاير سومالي را به حمايت از دولت و ياري نرساندن به گروه الشباب قانع كند و اين موضوع عملي نخواهد شد مگر اين كه دولت گستره سياسي خود را وسيع تر و رهبران عشاير را به پذيرفتن مسئوليت هاي دولتي وادار كند.

در كنار اين مسائل، رسيدگي به زيرساخت هاي اقتصادي و اجتماعي سومالي، مي تواند عامل بالقوه اي براي پيروزي دولت وحدت ملي شيخ شريف در سومالي باشد.

دولت سومالي طي 20 سال جنگ داخلي و نبود دولت مركزي، بسياري از تعريف هاي رايج براي يك دولت را از دست داده است. همچنين سيطره دولت جديد بر نواحي مختلف كشور، بدون حمايت كشورهاي همجوار اسلامي و عربي به سهولت ميسر نخواهد بود.

پايان سخن اين خواهد بود كه اگر واقعاً غرب و آمريكا فقط به موقعيت سوق الجيشي سومالي توجه نداشته باشند و نه از هوا بلكه از روي زمين تحولات اين كشور را دنبال كنند، شيخ شريف بدون دخالت بيگانگان ممكن است موقعيت از دست رفته اين كشور را دوباره در آفريقا احيا كند.

دوشنبه|ا|12|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 292]