مهرآيين:تحليل گفتمان محصول گسترش زبان‌شناسي است

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: مهرآيين:تحليل گفتمان محصول گسترش زبان‌شناسي است
مصطفي مهرآيين معتقد است تا زماني كه زبان‌شناختي رشد نكند علمي به نام تحليل گفتمان، هرمنوتيك و روشن‌شناختي بسط نمي‌يابد.

به گزارش خبرنگار مهر، نشست "مباني معرفت‌شناسي، تحليل گفتمان و الزامات روش‌شناختي آن" عصر ديروز با سخنراني دكتر مصطفي مهر آيين در سالن اجتماعات دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.

مصطفي مهر آيين، با بيان آنكه، آنچه در جامعه‌شناسي و در بحثهاي نظري تدريس مي‌كنيم با آنچه جامعه‌شناسي نظري است متفاوت است، گفت: ما همواره نظريه را ياد مي‌دهيم اما بايد جامعه‌شناسي نظري را تدريس كنيم. زماني كه از نظريه حرف مي‌زنيم صرفاً اسم افراد و گزاره‌ها مد نظر است. اما زماني كه از جامعه‌شناسي نظريه صحبت مي‌كنيم به نوعي در پس اين نظريه‌ها نوعي علمي تحليلي نهفته است و آنها را بايد استخراج كنيم.

وي افزود: در صورتي كه از ماركس بخواهيم هستي‌شناسي مورد نظرش را مطرح كند مي‌گويد، واقعيات اجتماعي، همان ساختارهاي اجتماعي است و تعريفي كه از ايدئولوژي مي‌كند تبعاً هماهنگي بين آثار و طبقات اجتماعي را به وجود مي‌آورد. در واقع ايدئولوژي يك معرفت كاذب بين طبقات اجتماعي محسوب مي‌شود.

اين پژوهشگر با اشاره به آنكه در باب واقعيات اجتماعي 3 پاسخ داده شده است گفت: دوركيم واقعيتهاي اجتماعي را همان ساختارها مي‌داند و وبر واقعيتها را كنش مي‌داند اما در ديدگاه سوم واقعيتهاي اجتماعي را مي‌توان گفتمان تلقي كرد كه مبتني بر اين هستي‌شناسي و معرفت‌شناسي است. زماني واقعيتها بر اساس رياضي و آمار و ارقام تحليل مي‌شوند و زماني است كه واقعيتها بر اساس منطق تحليل مي‌شوند.

وي در ادامه اظهار داشت: افرادي در زمان انقلاب به روي پارچه و ديوار شعار مي‌نوشتند و يا حتي براي آن جان خود را مي‌دادند. شايد شخصي بپرسد آنها چه كاري انجام مي‌دهند و نيت آنها چيست. براي يافتن نيت اين كنشها فرد بايد به دفتر خاطرات آنها رجوع كند كه در حقيقت مي‌خواهد ببيند كه پشت اين كنش آنها چه نيتي نهفته است.

مهر آيين گفت: در حال حاضر ما با واقعيتهاي اجتماعي به‌مثابه متن روبرو نيستيم بلكه با خود متن مواجه مي‌شويم و اين متن مي‌تواند گاه به عنوان ابزار و گاهي به عنوان متن قلمداد شود. تحليل گفتمان يك نظريه ساختارگراست. علي الخصوص اگر نظريه سوسور را بپذيريم بايد حداقل زبان‌شناختي ساختارگرا را داشته باشيم.

وي تأكيد كرد: بحث گفتماني بحث كاملاً زبان‌شناختي است كه اين خود ريشه در نظرات سوسور دارد و تا زماني كه علم زبان‌شناختي رشد نكند علمي به نام گفتمان هرمنوتيك و روش‌شناختي بسط نمي‌يابد.

مهر آيين با بيان برخي از نظرات سوسور گفت: به نظر سوسور وظيفه زبان‌شناسي، " هم زماني " است يعني در مطالعه، ايستا عمل نكنيم بلكه ساختار آن پديده را پيدا كنيم.

اين استاد دانشگاه با انتقاد از اظهارات مبني بر آنكه معرفت‌شناسي مقدم بر هستي‌شناسي است، گفت: در تمامي نظريه‌ها هميشه هستي‌شناسي مقدم بر معرفت شناختي است. تا زماني كه ندانيم هستي چيست، نمي‌توان گفت شيوه شناخت هستي چيست و به نظر من اين نظريه صحيح نيست.

مهر آيين در انتها خاطر نشان كرد: ما در گفتمان صرفاً حرف نمي‌زنيم بلكه پشت اين حرفها بنيان فرهنگي نهادي نهفته است كه مي‌توان يا آنها را تقويت كرد و يا آن را به ضعف كشاند.

دوشنبه|ا|12|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 3130]