جايگاه زن و خانواده در اسلام

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: جايگاه زن و خانواده در اسلام
خبرگزاري فارس: در خصوص اهميت خانواده و تشكيل خانواده بايد گفت كه اسلام ديدگاه و اهميت ويژه اي را براي تشكيل و تحكيم ساختار خانواده در نظر دارد . به گونه اي كه به صورت مستمر در ادبيات هاي متفاوت بر اهميت اين امر تاكيد مي كند .

در خصوص اهميت خانواده و تشكيل خانواده بايد گفت كه اسلام ديدگاه و اهميت ويژه اي را براي تشكيل و تحكيم ساختار خانواده در نظر دارد . به گونه اي كه به صورت مستمر در ادبيات هاي متفاوت بر اهميت اين امر تاكيد مي كند .
در فرهنگ اسلامي بر خلاف صحبت تحريف شده كه تجرد را مقدم بر ازدواج و ازدواج را تنها به عنوان راهي براي فرار از بدكاري به رسميت مي شناسد ، ازدواج و تشكيل خانواده مقدس و سازنده فرد و جامعه تلقي مي شود:
" و من آياته ان خلق لكم من انفسكم ازواجا لتسكنوا اليها و جعل بينكم موده و رحمه ... "
و در جاي ديگر در باب تكريم و تشويق به ترويج آورده است :
" ما بني في الاسلام بنا ء احب الي الله عز و جل و اعد من التزويج "
و يا " من تزوج فقد احرز نصفه دينه ، فلتبق الله في النصف الباقي "
به منظور درك بهتر و دقيقتر از جايگاه خانواده در اسلام برخي از آيات قران در خصوص اهميت موضوع ازدواج و خانواده ذكر مي شود :
- سوره مباركه اسراء آيات 23تا 24 مي فرمايد : " و قضي ربك الا تعبدوا الا اياه و بالوالدين احسانا " ،
" پروردگار تو مقدر كرد كه جز او را نپرستيد و به پدر و مادر نيكي كنيد . اگر يكي يا هر دو به سالمندي رسيدند به آنها حتي اف مگو و بر آنها پرخاش مكن و با آنها به شايستگي سخن گوي و با ايشان مهرباني كن و بال فروتني در برابر آنها بگستر و بگو :پروردگار من آن دو را رحمت كن ، چنان كه من را در كودكي پروراندند . "
- سوره مباركه نساء آيه 36 مي فرمايد : " وعبدوا الله و لا تشركوا به شيا " و بالوالدين احسانا " ، " خداوند را بپرستيد و هيچ چيز را همتاي او قرار دهيد و به پدر و مادر نيكي كنيد . "
- در سوره مباركه بقره ، آيه 83 مي فرمايد : " و اذ اخذنا ميثاق بني اسرائيل ... "، " و چون از فرزندان اسرائيل پيمان محكم گرفتيم كه جز خدا را نپرستيد و به پدر و مادر و خويشان و يتيمان و مستمندان احسان كنيد و با مردم به زبان خوش بگوييد ونماز به پا داريد و زكات بدهيد ،آن گاه جز اندكي از شما به حالت اعراض روي برتاختيد. "
در حديثي از سيد الشهداء (ع) در حق تقدم خويشاوندان در صدقه آمده است : "سمعت رسول الله (ص) يقول : ابدا بمن تعول : امك ، اخاك و اخوك و اخاك ثم ادناك و فادناك "
امام حسين (ع) فرمايد :از رسول خدا شنيدم كه فرمود : از خانواده ات شروع كن مادرت ، پدرت، خواهرت ، برادرت سپس به كساني كه در مرتبه بعد قرار دارند .
پيامبر (ص) در حديث ديگري مي فرمايند : "كل معروف صدقه و انفق الرجل علي نفسه و عياله و اهله كتب له صدقه وماوقي به الرجل عرضه كتب له صدقه و ما انفق الرجل من نفقه فعلي الله خلفها ، الا ما كان من نفقه في بنيان او معصيه الله . "
"هر كارنيكي صدقه محسوب مي شود و هر چه انسان براي حوائج خود و خانواده خود صرف مي كند ، نوشته مي شود و آنچه كه انسان آبروي خود را با آن حفظ مي كند ، صدقه به حساب مي آيد و آنچه كه انسان در راه خدا انفاق مي كند ، عوض آن را به او خواهد داد مگر چيزي كه صرف نمي شود و يا در راه معصيت صرف مي گردد . "

با نگاهي اجمالي به آياتي كه ذكر شد در مي يابيم كه در انديشه اسلامي نگاهي ويژه به موضوع خانواده شده است و در ديدگاه اسلامي در باب حقوق و وظايف اعضاي خانواده نگاهي ويژه شده است كه مي توان در چند بند زير دسته بندي شود :
1. حقوق پدر و مادر عالي ترين محل را در مقياس روابط انساني اشغال مي كند ، احترام به والدين ، اطاعت از آنها و خدمت به ايشان وظيفه اي ديني است . اهميت توجه و رسيدگي مادي و معنوي به پدرو مادر از نظر خداوند به گونه اي است كه بلافاصله پس از بيان توحيد ، بحث نيكي به والدين را بيان مي فرمايد .خداوند متعال ، نخست بندگان را به بندگي و ترك شرك دعوت مي كند تا اراده ها را قوي و نيت ها را خالص كند و سپس به اداي حق پدر و مادر توصيه كند .
2. اولين قدم در راه خدمت و احسان ، از خويشاوندان نزديك و خانواده شروع مي شود.
3. تلاش براي حفظ آبرومندي خانواده و رفع نيازهاي اهل و عيال را صدقه محسوب مي نمايد .
4. اسلام ، افراد با ايمان و بندگان خدا را به نيكي در حق يتيمان توصيه مي كند تا آسيب بي سرپرستي به يك تهديد فردي و اجتماعي تبديل نگردد و راه سعادت و كمال در سايه حمايت هاي مردمي براي ايشان باز باشد.
اما در خصوص تعريف و تصويري كه از نهاد خانواده در انديشه اسلامي بيان شده است بايد گفت :نهاد خانواده از نظر اسلام مركب از دو ركن زن و مرد است كه براساس قانون عرف يا دين يك جامعه ، با يكديگر پيوند زناشويي برقرار مي كنند . وجود برخي قوانين و دستورات و تكاليف در دين مبين اسلام كه در آيات قرآن ذكر شده و به آن پرداختيم بر اهميت اين نهاد اجتماعي حكايت مي كند.
در دوران هايي كه مسئله كنيز و غلام رواج داشت ، دستور اكيد اسلام چنين بود كه اين افراد بايد به عنوان عضوي از اعضاي خانواده مسلمان تلقي شوند و از نظر خوراك و پوشاك و مسكن با ديگر اعضاي خانواده حقوق يكساني داشته باشند و به تدريج ، به عنوان عضوي از اعضاي خانواده مسلمان ، تعادل رواني خويش را باز يابند و هويت انساني شان احياء شود . تا آنجا كه با رسيدن به حداقل صلاحيت تشكيل زندگي خانوادگي مستقل ، صاحب خانه از نظر اسلام موظف بود امكانات ازدواج كنيز و غلام را نيز فراهم آورد .
دين مبين اسلام در خصوص اقدام به تشكيل خانواده و تزويج مي گويد :
" و انكحوا الايامي منكم و الصلحين من عباد كم و امائكم .... "
و مجردان از خودتان و افراد صالح از غلامان و كنيزانتان را ازدواج دهيد . و در صورت تمايل اين افراد ، با دان سرمايه كسب كار به آنان ، براساس قراردادي ، مقدمات آزادي شان را فراهم آوريد . "
از طرف ديگر ، در سوره روم ، ازدواج و تشكيل خانواده يكي از آيات بزرگ خداوند معرفي شده كه عامل اساسي امنيت رواني و آرامش روحي ميان زن و شوهر است : آرامشي كه ريشه در رفع نياز روحي - رواني و ريشه در ايثار و گذشت نسبت به يكديگر دارد .
" و من آياته ان خلق لكم من انفسكم ازواجا لتسكنوا اليها و جعل بينكم موده و رحمه ، ان في ذلك لايات لقوم يتفكرون "
" و از آيات خداوند است كه براي شما از جنس خودتان همسراني آفريد تا در آغوش و كنار آنان آرامش يابيد و ميان شما مودت و رحمت ويژه و شگفت آور قرار داد . به راستي كه در آن ، آيات بي شماري است براي گروهي كه مستمر انديشه مي كند . "
همانطور كه در اين آيه اشاره شد ، آفرينش زوج و همسر براي يكديگر و تشكيل خانواده به عنوان يكي از نشانه هاي قدرت و حكمت الهي معرفي شده است .
با توجه به اين آيه شريفه ، تشكيل خانواده چنان نقش پر رنگي در سعادت بشري دارد كه خداوند به جهت پايداري و ثبات آن ، مودت و رحمت را در آن جاري كرده است .
بي شك آنچه از آيه 21سوره روم نتيجه مي شود اين است : مودت و رحمت الهي تنها از نهاد خانواده قابل تجلي است و بدين وسيله است كه مودت و رحمت و عطوفت الهي در جامعه جريان پيدا مي كند .
در منطق قرآن و روايت ، ازدواج و تشكيل خانواده نقش تعيين كننده اي در سلامت انساني و مصونيت ديني و اخلاقي انسان بازي مي كند . در ازدواج ، زن لباس تقواي شوهر و شوهر لباس تقواي همسر تلقي شده است . اين نكته قابل تامل است كه در روايت ديني نيمي از تقوا ديني را حاصل ازدواج سالم و تشكيل خانواده دانسته اند .

" هن لباس لكم و انتم لباس لهن "
آنان (زنان )لباس شمايند و شما (مردان ) لباس آنهاييد .
در اين آيه بر تاثير همسران در اصلاح شاخصه هاي رفتاري و اخلاقي اشاره كرده است . كه اين اصلاح و تغيير فردي بي شك بر اصلاح جامعه و فرهنگ حاكم بر آن تاثير بي نظيري خواهد داشت و در صورتي كه اين مفهوم تربيتي در نهاد خانواده به درستي حاكم شود خانواده اي سالم و به دنبال آن جامعه اي سالم و اسلامي خواهيم داشت .
" من تزوج فقد احرز نصف دينه فلتبق الله في النصف الباقي "
"هر كه ازدواج كند ، پس به راستي نيمي از دينش را به دست آورده است . پس بايد در نصف ديگر تقواي الهي را مراعات كند . "
نكته اساسي كاربردي در حديث شريف اين است كه ازدواج را نصف اول دين معرفي مي كند يعني بدون اصلاح امر ازدواج افراد ، خصوصا جوانان ، امر تربيت ديني جامعه سامان نمي يابد و گسترش بي تقوايي ، نتيجه بديهي اصلاح نشدن امر ازدواج در جامعه است .
با توجه به اين تمركز جدي در روايت و آيات قرآني بر امر ازدواج و تشكيل خانواده معلوم مي شود يكي از عوامل بنيادي تعادل رواني جامعه و سلامت روابط اجتماعي و سازماني افراد ، تامل سالم است .
دليل ديگري بر حساسيت و تاكيد دين بر امر تامل اين است كه از جمله شروط سلامت روابط اجتماعي و خصوصا سازماني ، تامل افراد است . بنابراين با بستر سازي و ايجاد تسهيلات براي امر ازدواج تامل در نظام اسلامي يكي از شرايط ادامه فعاليت سازماني و شرايط استخدامي خواهد بود .
با توجه به شرايط نامناسب و نامساعد محيطي در حال حاضر و هجوم خاموش ،تجرد در سن تامل ، در معرض خطر تباه شدن خويش و تباه كردن محيط قرار دارد كه بايد به جدّ به علاج آن پرداخت .
حضور جوان مجرد و تشنه نيازهاي جنسي در جامعه اي كه جنبه هاي تحريك جنسي در آن از جانب زنان ، دختران ..... و حتي سينما به صورت كاملا روشن و واضح و همچنين بدون هيچگونه منطق نه تنها اين جوان را به اوج تباهي و نيستي مي كشاند بلكه جامعه را نيز تا مرز ابتذال پيش خواهد برد .

- خانواده ، حساسترين و بنيادي ترين سازمان اجتماعي در انديشه سياسي اسلام :

خانواده سالم با دو ركن اوليه زن و شوهر و ركن سوم فرزندان پايدارترين تشكيلات سازمان اجتماعي است كه از ابتداي خلقت انسان شكل گرفته است . قرآن كريم مكررا بر اين مطلب تاكيد دارد كه همه بشريت از يك خانواده گسترش يافته اند كه مي توان به آيات 1سوره نساء و 13 حجرات اشاره كرد .
اسلام در ادامه دستورات خود در خصوص خانواده و زندگي سالم اجتماعي ، با هر گونه شكل گيري خلقت انسان در روابط جنسي آزاد و بدون هويت ، به شدت مبارزه كرده است . و آن را نوعي جنايت در حق بشريت ، همچون فرزند كشي و آدم كشي ، تلقي مي كند .
در سوره اسرا ء آيه 33 مي فرمايد :
" و لا تقتلوا اولاد كم ... و لا تقربوا الزني ... و لا تقتلوا النفس ... "
بدين صورت انديشه ناب اسلامي هرگونه تفكر منهدم كننده بنيان خانواده ها كه بي هويتي انسان ها شكل گيري عقده هاي رواني نا علاج و بروز آسيب هاي جبران ناپذيري را موجب مي شود را مردود مي شمرد .
در جايي ديگر ، قرآن انتساب فرزندان به پدران خويش را جزو حقوق آنان و از مصداق هاي قسط و عدالت بر مي شمارد .
در آيه 5 سوره احزاب مي خوانيم :
"ادعوهم لابائهم هو اقسط عندالله فان لم تعلموا اباءهم فاخوانكم .... "
"پسر خوانده ها را به پدرانشان نسبت دهيد كه اين نزد خدا به عدل و راستي نزديكتر است .... "
علاوه بر اين ، اسلام با تكيه بر ارزش هاي اعتقادي و اخلاقي و با تدوين قوانين فقهي - حقوقي و ضوابط اخلاقي و با تاكيد فراوان ، اصلاح امر يتيمان و سالمندان را درون خانواده ها ، خصوصا توسط بستگان و خويشاوندان ، به عنوان صله رحم و صله ايماني و انساني نهادينه مي كند و با ايجاد انگيزش فراوان از طريق تذكر به پاداش دنيوي ، طول عمر و كثرت روزي و پاداش اخروي بهشت برين و سعادت ابدي راه تحققش را فراهم مي سازد.
در آيه 220سوره بقره در خصوص اصلاح امر يتيم و رسيدگي به امور آن مي فرمايد :
"و يسئلونك عن اليتيمي قل اصلاح لهم خير و ان تخالطوهم فاخوانكم .... "
همچنين در آيه 2 سوره ماعون خشونت با يتيم را دليل تكذيب قيامت و آخرت معرفي مي كند.

ب. جايگاه زن در سازمان خانواده از ديدگاه اسلام (انديشه اسلامي ):
در سازمان خانواده ، امنيت و آرامش رواني بر پايه تامين صحيح نياز جنسي "لتسكنواليها .سوره روم آيه 22 " و ادامه حيات خانواده از طريق توليد مثل ، دو هدف اساسي اوليه به شمار مي آيد .
اين دو هدف اوليه در منطق اسلام در راستاي اصل آخرت گرايي مبتني بر عقايد ، اخلاق و احكام اسلامي سامان مي پذيرند و در مسير رشد وتعالي ملكوتي انسان استقرار مي يابند .
آرامش رواني حاصل از تامين صحيح نياز جنسي ، آرامشي طبيعي و غريزي است كه بسته و مقدمه رسيدن به آرامش معنوي و ملكوتي حاصل از معرفت ، پذيرش قلبي و عمل به تعليمات الهي در قالب ارزش هاي اسلامي است كه همان جريان "اسلام " (معرفت ابتدايي و پذيرش ظاهري) ، "ايمان " (معرفت عميق و باور قلبي )و "تقوا " (عمل به فرامين الهي به قصد قرب الهي ) است .
نكته قابل توجه اين است كه آرامش هاي ذكر شده كه درون نهاد محكم خانواده سالم حاصل مي شود ، تحقق نمي يابد ؛ مگر با مشاركت يكسان و همگام زن و شوهر كه به عنوان اركان اصلي تشكيل دهنده نهاد خانواده هستند .ليكن در رهنمود خداوند "زنان " در نقش مادري و همسري محور و كانون امنيت و آرامش خانواده هستند .
اما با نگاه دقيق به آيه 22روم و تاكيد بر عبارت " .... لتسكنواليها .... " در مي يابيم كه در روان شناسي قرآني ، امر زناشويي و انس همسري ، گوياي آن است كه زنان شوهران خود را با جذب به سوي خويش و زدودن غبار خستگي ، آشفتگي و خشونت حاصل از فعاليت هاي اجتماعي پر تنش از روح و روان آنها ، آرامش و امنيت رواني به آنان هديه مي كنند . دقيقا مشابه نقش مادري كه چنين وظيفه اي را در ارتباط با فرزندان خويش بر عهده دارد .
نقش هاي همسري و مادري بانوان ، به عنوان دو نقش خانوادگي دو شغل بي بديل تكويني زنان در منطق الهي است كه امنيت و سلامت رواني بشر را در درون خانواده تضمين مي كند و كسي جز همسران و مادران نمي توانند اين رسالت را بر عهده گيرند.
در بيان مكرر از پيامبر اكرم (ص) و امير مومنان و ساير ائمه (ع) اين رسالت به عنوان جهاد زنان تعريف شده است كه به تنهايي با تمام فعاليتهاي اجتماعي ، سياسي و جهاد مردان در راه خدا برابري مي كند . در حالي كه اين رسالت ، بخش اول فعاليت زنان را تشكيل مي دهد كه در خانواده صورت مي پذيرد .
امير المومنين علي (ع)در حكمت 136نهج البلاغه در خصوص جهاد و نقش زنان مي فرمايد : "جهاد المراه حسن التبعل "، " جهاد زن ، نيكو همسرداري (شوهرداري و مادري )است. "
نقش زن در حوزه خانواده به عنوان مدير عاطفي و رواني خانواده در اداره شوهر و تامين نيازهاي او در خانه و تحقق امنيت رواني اش توسط بانوان ،مبدا ء سلامت فعاليت مردان و خود زنان در جامعه و سازمان هاي اجتماعي و اداري است .
در صورتي كه زن نتواند در نقش همسر و مادر وظيفه مهم تامين نيازهاي عاطفي و رواني خانواده را به درستي انجام دهد ، فقدان رضايت رواني شوهران و در ادامه نارضايتي رواني زنان را نيز به دنبال خواهد داشت . عدم تامين نيازهاي عاطفي و رواني شوهر در محيط خانواده ايجاد خلاءهاي رواني و عاطفي را منجر مي شود كه منشا بروز آسيب هاي اجتماعي و به دنبال آن آسيب هاي رواني خواهد بود.
زن در مقام ديگر ، در نقش مادر و والد وظيفه خطير تولد فرزند و در ادامه حمايت ، تربيت و دستگيري از او را به عهده دارد . مادر تربيت كننده يك نسل است ، مادري با اوج وفاداري و دلسوزي خود و تربيتي صحيح ، نسلي پويا ، شايسته و خادم به جامعه و كشور تربيت مي كند و از سوي ديگر مي تواند با بي تفاوتي و عدم توجه به فرزندان و نيازهاي آنان فرزنداني ناشايست و بي اخلاق را تحويل جامعه دهد.
در آيه 34سوره نساء در خصوص ويژگي هاي زنان الگوي مسلمان مي فرمايد: "فالصالحات ، قانتات ، حافظات للغيب بما حفظ الله "
پس زنان شايسته و سازنده ، با فروتني اطاعت كننده ،نگه دارنده و نگهبان اسرار و امور پوشيده هستند.
قنوت در اين آيه به دو وظيفه اشاره دارد :
1. تمكين در بر آوردن نياز جنسي همسر بدون عذر شرعي
2. عدم خروج از منزل بدون اذن شوهر در غير امور شرعي ، همچون حج واجب و غيره .
تعبير "حافظات للغيب ... " نيز سه وظيفه ديگر را مطرح مي كند :
1. رعايت حرمت و حفظ حيثيت و شخصيت شوهر و اسرار زندگي در غياب او ، حتي در برابر بستگان نزديك .
2. حفظ حريم ناموس در غياب شوهر .
حفظ امكانات زندگي و پرهيز از تاراج و بذل و بخشش ثروت شوهر .

- گستره وظايف زن در خانواده از منظر قرآن و روايات :
در گفتارهاي قبلي ، مطالبي پيرامون نگاه دقيق اسلام به موضوع خانواده و تعيين حدود تكاليف در آن و همچنين اصول حاكم بر اين نهاد در متون اسلامي چون اصل كرامت انساني ، اصل مودت و آرامش و ... بيان گرديد . در اين باب بر وظايف زن در حوزه خانواده تاكيد كرده ، انواع و صورتهاي متفاوت آن را ذكر خواهيم كرد :
دسته اي از روايات بر كرامت اخلاقي و رفتار مناسب زن در خانواده تاكيد داشته كه به برخي از اين موارد اشاره شده است ، اين دسته از روايات ، به الگوهاي رفتاري زنان اشاره مي كند كه اين دسته از روايات شامل دو بخش است : بخش اول مربوط به معرفي بهترين زنان است كه نحوه عملكرد و شيوه هاي رفتاري آنها تاييد و تحسين شده و به آنان نويد سعادت در دو دنيا داده شده است . و بخش دوم معرفي زنان شرور و چهره هاي منفي مي باشد كه به دليل نوع عملكرد شان و تخلف آنان از وظايف و تكاليف الهي مورد نكوهش و ملامت قرار گرفته اند و به واسطه عدم شايستگي رفتاري به عقوبتي شوم در دنيا و آخرت مبتلا و يا وعده داده شدند . در اين دسته از روايات مهمترين وظايف براي زوجين را حسن سلوك و زيبايي در رفتار و معاشرت نيكو معرفي مي كند . در حقيقت چون زن اساس شكل گيري هويت خانواده است و حتي شخصيت اجتماعي همسر و فرزندان متاثر از فاعليت اوست لذا سعادت و شقاوت خانواده منسوب به اوست .
علاوه بر روايت ذكر شده كه در قسمت هاي قبل به آنها اشاره كرديم ، رواياتي موجود است كه بر آرايش و پيرايش بانو تاكيد مي كند .
اين دسته از روايات شامل متون متعددي است كه از سويي ، تبرج و تزيين در برابر نامحرمان را نفي و از سوي ديگر بر نظافت ، پاكيزگي ، پيرايش و آرايش بانو در منزل اشاره دارد كه دقت و توجه خانم به اين مسئله در عين رعايت اعتدال و دوري از اسراف
و تبذير بسيار مورد ترغيب شريعت است كه اين امر را بايد به دليل تاثير بسيار زياد اين گونه ملاحظات در ايجاد تعادل روحي ، معنوي و عاطفي خانواده است . از جمله فوايد اين توصيه اسلامي بايد گفت : در درجه اول رعايت آراستگي و پيراستگي زن به عنوان يك وظيفه درست در راستاي ميل طبيعي زن به آرايش و پيرايش و خودآرايي و دلبري اوست كه شريعت در صدد تعديل و شكل بخشيدن صحيح به آن تمايل طبيعي زن بر آمده است . سود بعدي اين توصيه ها در اين است كه وقتي نهايت آرايش و پيرايش زوجين براي يكديگر صورت پذيرد ،علاوه بر ايجاد روابط نيكوي اخلاقي ،رواني و ازدياد عواطف قلبي ، موجب اطمينان زوجين نسبت به يكديگر مي شود و اينكه هر دو به اين باور مي رسند كه تمامي علاقه خويش را فقط در راه رضايت يكديگر بكار گيرند.
اينجاست كه نه زن به مرد ديگري غير از شوهر خويش نظر خواهد داشت و نه مرد نسبت به زن ديگري مي انديشد و امنيت رواني كه از اين مسئله حاصل مي شود همه ابعاد زندگي مرد و زن را پوشش مي دهد . سوء ظن و عدم اطمينان در روابط خانواده محو مي گردد و پايه هاي نظام خانواده بر اساس حسن روابط و اعتماد و سلامت استوار مي گردد. نقطه مثبت بعدي كه اهميت بيشتري نسبت به ساير موارد دارد نقش زن در تامين امنيت اجتماعي و سلامت روان جامعه است . اگر توجه زن به وظايف اصلي خويش در محور خانواده نباشد ، جايگاه خويش را به عنصري نامطلوب مي دهد كه نه تنها خود از آزادي و امنيت برخورداريست بلكه جامعه را به سوي ناامني مي كشاند ، نه خود از باطن راضي است ، نه رضايتمندي خانواده را درك مي كند ، نه جامعه جايگاه ارزشي و انساني مناسبي براي او قائل است . او عامل تبرج جاهليت مدرن مي شود ، و از اوج عزت بندگي حق و كرامت انساني و لذت زوجيت شايسته سقوط نموده و به نام آزادي كاذب تن به اسارتي ننگين مي دهد كه نه تنها بنياد خانواده را به باد فنا مي دهد بلكه عاملي مي شود براي بازارگرمي شبكه هاي بين المللي قاچاق زنان . اين مصيبت ، جبران ناپذير است .

- آرايش زن براي شوهر و لزوم آن از منظر روايات و آيات قرآن :
پيامبر اكرم (ص) به يكي از زنانش فرمود : " چرا تو ژوليده مو هستي و در اثر نكشيدن سورمه چشمت سفيد شده ، چرا خضاب نمي كني "
از امير مومنان علي (ع) نقل شده است كه فرمودند : " زن مسلمان بايد خودش را براي شوهرش خوشبو سازد . "
امام صادق (ع) فرمود : " حضرت علي ، همسر و فرزندان را با طلا و نقره آراسته مي كرد . "
حضرت زهرا(س) به اسماء بنت عميس فرمود : " اي اسماء عطرم را بياور ، همان عطري كه هميشه( در خانه) مي زنم. "
نكاتي كه از مجموع اين سه روايت حاصل مي شود تاكيد بر آراستگي زن در خانه براي شوهر است كه از سوي پيامبر و حضرت علي (ع) تاكيد شد ، از سوي ديگر لازم به توجه است كه در فرموده حضرت زهرا (س)بر استفاده از عطر و خوشبوكننده در خانه تاكيد شده است كه بيانگر اين مسئله است كه آراستگي و خوشبويي زن در خانه و براي همسر توصيه شده است.
همچنين اين نكته قابل تاكيد است كه تهيه زيورآلات جهت تزيين همسر بر عهده مردان است.

در حديثي از پيامبر اكرم (ص) آمده است كه به مردان فرمودند : " ناخنهايتان را كوتاه كنيد و به زنان فرمودند: ناخن خود را كوتاه نكنيد ،چون كوتاه نكردن ناخن براي شما زينت بيشتر مي شود . "
در سخن ديگري از پيامبر اكرم آمده است كه فرمودند : "به همسرت توصيه كن كه بدون زينت نماز نخواند و اگر زيوري نيافت لااقل چرمي به گردن بياويزد و نيز به او امر كن كه رنگ دستش را با حنا تغيير دهد و اينكار را ترك نكند تاشبيه مردان نشود. "

- آراستگي شوهر براي زن و لزوم آن از ديدگاه آيات و روايات :
امام باقر (ع) در رابطه با اين موضوع مي فرمايد: " همان طور كه شوهران دوست دارند زن خود را زينت شده ببينند زنها دوست دارند شوهر خود را آراسته ببينند. "
در روايت ديگر آمده است كه پيامبر (ص) خود را با غاليه (عطري خوشبو ) خوشبو مي نمود بدين صورت كه همسران آن حضرت با دست خود پيامبر را با آن عطر معطر مي نمودند .
در رابطه با امام باقر(ع) نقل شده است : " گروهي نزد امام باقر (ع)آمدند و مشاهده كردند كه ايشان خضاب كرده اند ( موي سر خود را رنگ كرده اند.) از امام (ع) در آن مورد سوال كردند ، امام باقر (ع) فرمود : من مردي هستم كه همسرم را دوست دارم و براي همسرم ، خود را آراسته مي كنم . "
همچنين از مالك بن اعبين نقل شده است كه : " روزي نزد امام باقر (ع) رفتم و ايشان را ملاقات نمودم در حالي كه پوششي به رنگ قرمز به تن داشت . هنگام ورود خنده ام گرفت . آن حضرت فرمود : گمان مي كني نمي دانم چرا مي خندي ؟ تو از اين لباسي كه بر تن دارم خنده ات گرفته است . همانا همسرم از من تقاضا كرد آن را بپوشم و من به دليل آنكه همسرم را دوست دارم عليرغم عدم تمايل خود آنرا پوشيدم . "
با توجه به روايات ذكر شده بويژه روايت اخير اين نكته قابل اهميت است كه توجه به نياز و خواست همسر در اسلام تا حدي تاكيد شده است كه معصوم خواست همسر خويش را كه برخلاف تمايل اوست مي پذيرد و اجرا مي كند كه بي شك بيان كننده اهميت خواست زن از شوهر است.
بي ترديد توصيه دين اسلام به آراستگي شوهر براي زنان نتيجه اثرات اين عامل بر تحكيم بنيان خانواده و افزايش مهر و محبت بين زن و شوهر است . در خصوص لزوم آراستگي شوهر براي زن از ابي الحسين (ع) نقل شده است كه فرمودند : " آراستگي شوهر براي زن ، عفت زن را زياد مي كند . "
امام صادق (ع) نيز در اين مورد فرمودند: "... مرد به رنگ سياه خضاب كند كه پيامبر فرمود : ... اين كار باعث محبت و مهرباني در نزد زنانتان مي گردد ... "
همچنين پيامبر در تاثير آراستگي مردان براي همسرانشان فرمود: "با حنا خضاب كنيد ، چرا كه اين كار ديده را جلا مي دهد ، باعث رويش مو مي شود ، خوشبو مي كند و باعث آرامش زن مي شود. "
امام رضا(ع) نيز در خصوص فوايد خضاب كردند ازدياد توانايي جنسي مرد را ذكر فرموده اند . "

ج - نقش زن و شوهر در رشد و كمال يكديگر :
در آيه 35 سوره بقره در خصوص تاثير همسران در سرنوشتشان مي فرمايد :
"و قلنا يا آدم اسكن انت و زوجك الجنه ... "
" و گفتيم : اي آدم خود و زنت در بهشت جاي مي گيريد ... "
امام صادق عليه السلام در حديثي انس و الفت در زندگي را سه چيز مي داند كه مورد اول آن داشتن همسري همفكر و موافق است . بي شك وجود توافق فكري و عقيدتي بين همسران زمينه بروز اختلاف نظر هاي جانبي را از بين برده زمينه لازم براي دستيابي به تفاهم همه جانبه و اشتراك نظر در تصميمات مهم زندگي را فراهم مي كند .
در موارد متعددي ديده شده است كه در خانواده هايي كه زن و شوهر از طبقات متفاوت اجتماعي بوده و يا اختلاف طبقه مالي زيادي با يكديگر دارند و يا از نظر توجه به اعتقادات ديني ارزشي ، بومي و ملي با يكديگر فاصله دارند ، ساختار خانواده ، ساختار مستحكم و با ثباتي نبود و در تصميم گيري هاي متفاوت با مشكلات زيادي رو به رو مي شود .
امام صادق (ع)در اين خصوص مي فرمايد :
"... پنج خصلت است كه هر كس يكي از آنها را نداشته باشد پيوسته در زندگاني كمبود دارد : عقلش از بين مي رود و قلبش مشغول مي شود يكي از آنها وجود همدم و همراه مناسب است راوي گويد :گفتم : همدم همراه كيست ؟ آن حضرت فرمود: زن صالح ... "
پيامبر اكرم (ص) نيز در خصوص نقش زن صالح و درستكار در سعادت و كمال دنيوي و اخروي مي فرمايد : " كسي كه چهار ويژگي در او باشد ، خير دنيا و آخرت به او داده شده و به واسطه بهره اي كه از دنيا و آخرت به او عطا شده رستگار و سعادتمند شود . يكي از آنها زن درستكاري است كه در كار دنيا و آخرت شوهرش را ياري كند .

نويسنده : ابوالفضل ميرزاپور
........................................................................................
انتهاي پيام/

سه|ا|شنبه|ا|13|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 664]