ديگر نفسم بالا نمي‌آيد!

واضح آرشیو وب فارسی:جمهوري اسلامي: ديگر نفسم بالا نمي‌آيد!
ناهيد جعفرپور كامي
حدود 4 هزار نفر در سال گذشته بر اثر سكته قلبي فوت كرده‌اند كه 80 درصد علت اين سكته‌ها به طور مستقيم و غيرمستقيم، آلودگي هوا بوده است. يكي از ارمغان‌هاي فصل سرما براي شهروندان پديده وارونگي هواست كه ميزان آلودگي‌اش را چند برابر مي‌كند و حالا همه مي‌دانند كه قاتل خاموشي در روزهاي زمستاني كنارشان حضور دارد اما خيلي‌ها دست روي دست گذاشتند تا امروز آلودگي هوا تبديل به يك بحران شود و بايد بپذيريم كه كيفيت محيط زيست هر شهر توسط فعاليت ساكنان و شهروندان همان شهر تعيين مي‌شود.
در شهرهاي بزرگ مثل تهران به دليل فعاليت صنعتي مختلف و رشد بي‌رويه خودروها، افزايش آلودگي امري اجتناب ناپذير است.
درحال حاضر بيش از 80 درصد از علت بحران آلودگي هواي تهران منابع متحرك آلاينده يا همان خودروها هستند كه مسلماً با راهكارهايي مثل توسعه و بهبود ناوگان حمل و نقل عمومي مثل مترو، خارج كردن خودروهاي فرسوده از خيابان‌هاي دود گرفته تهران و فعاليت‌هاي ديگر مي‌توان جلوي اين بحران مرگبار را گرفت.
مركز ايران در كنار چند شهر بزرگ كشور امروز با بي‌رحمي تحمل ناپذيري فقط نشانه يك چيز است، اينكه شهروندانش با بي‌توجهي روز به روز وضعيت اين ابرشهر را بحراني‌تر مي‌كنند. حالا ديگر هيچ كس باور نمي‌كند كه روزگاري اين شهر بزرگ، قريه كوچك سرسبزي بوده با آب و هواي خوش. اين روزها حكايت تهران فقط داستان ريه‌هاي مندرس شده و چهره زشت شهر است كه حال و روزش ثانيه به ثانيه و لحظه به لحظه بدتر مي‌شود.
از 12-10 روز قبل اعلام شده بود كه وضعيت آلودگي هوا از آنچه هست بدتر خواهد شد و شايد مدرسه‌ها و ادارات تعطيل شوند.
كودكان با آستانه آسيب پذيري پايين، بيش از باقي اقشار جامعه در مقابل آلودگي هوا در معرض خطرند. بيماري‌هايي نظير آسم و آلرژي‌هاي تنفسي از بيماري‌هاي شايعي است كه كودكان در شهرهاي بزرگ و آلوده به آن مبتلا مي‌شوند. سرطان و آلرژي پوستي هم از ديگر بيماري‌هاي شايع كودكان در كلان شهرهاي آلوده است. ذرات معلقي كه در هواي شهر تهران وجود دارد مي‌تواند عفونت‌هاي تنفسي و گاهي گوارشي در كودكان به وجود آورد.
كارشناسان مي‌گويند كه وضعيت هواي تهران مخصوصاً در مناطق مركزي فقط نامطلوب نيست بلكه بحراني است. آمار مرگ و مير به دليل آلودگي هوا مي‌تواند آمار مربوط به يك زلزله باشد.
در كلان شهر تهران به دليل وضع خاص جغرافيايي با ارتفاعات شمالي و شرقي و جهت وزش باد كه معمولاً از سمت شمال غربي است. مواد آلاينده در فضاي محدودي از شهر جمع مي‌شود. در بعضي روزها با بروز پديده وارونگي، غلظت آلودگي هوا از حد احتياط تجاوز مي‌كند و گاهي به مرز خطرناك نزديك مي‌شود. براي جلوگيري از توسعه آلودگي نياز به نيرو، امكانات و عزم ملي است تا وضعيت محيط زيست را در حد مجاز كنترل و از بروز حالت بحراني جلوگيري كنيم.
به هر حال ما شهروندان بي‌دفاع هستيم تا بي‌دفاع مقابل اين همه آلودگي كه احاطه‌مان كرده است. اتفاقاً ما شهروندان بي‌خيالي هم هستيم. بي‌خيال آلودگي‌هايي كه تخربيگر جسم و روان مان شده‌اند.
*
وارونگي هوا وضعيت هواي شهر تهران را به مخاطره اندخته است. آلودگي هوا در بيشتر مواقع به وضعيت هشدار مي‌رسد و همچنان دستگاه‌هاي تصميم گيرنده در اين امر تعلل به خرج مي‌دهند. متأسفانه در چنين شرايطي سازمان‌هاي مختلف به جاي پرداختن به حل اين مشكل تنها به جوسازي و مشاجرات رسانه‌اي بسنده مي‌كنند و بالطبع اين ميان، تنها شهروندان هستند كه متضرر مي‌شوند. آيا به واقع حل بحران آلودگي هوا در گرو اين مشاجرات رسانه‌اي است؟ مشكل از كجاست؟ سالهاست كه اين جلسه‌ها و كارگروه‌ها و كميته‌هاي مواقع اضطرار تشكيل مي‌شوند اما سال بعد با همان مصائب دست به گريبانيم.
آقاي وحيد نوروزي معاون اجرايي سازمان حمل و نقل و ترافيك تهران درخصوص اينكه مسئولان بايد به جاي ارائه راه حل براي حل مشكل آلودگي هوا به فكر جوابيه رسانه‌اي باشند مي‌گويد: آلودگي هواي تهران سال‌هاي سال است كه بر چهره شهر سايه افكنده و بر سلامت شهروندان مستولي شده است. سال‌هاي سال است كه ما در مسئوليت‌هاي گوناگون اين امر را به دولتمردان گوشزد كرديم و همچنان شاهد افزايش آن هستيم. در سال 72 و 79 دو بيانيه توسط جامعه پزشكان و فعالان محيط زيست كه خود من عضوي از آن بودم صادر شد. در هر 2 بيانيه عمق فاجعه آلودگي هواي شهر تهران مورد تاكيد قرار گرفته و از نگاه دلسوزانه به اين موضوع ابراز نگراني شده بود. با اين حال و با وجود همه اين تاكيدها شاهد بوديم كه تنها 2 صفحه و نيم از برنامه جامع 7 محوري كاهش آلودگي هوا توسط دولت تصويب شد و مي‌توان گفت مابقي در حد توصيه باقي ماند.
وي همچنين عامل اصلي در آلودگي هواي تهران را خودروها عنوان مي‌كند و نظر خودروسازان را در اين امر دخيل مي‌داند و مي‌افزايد: اگر از حق نگذريم خودروسازان از سال 79 كه شروع به پذيرش استاندارد آلايندگي كردند قدم‌هاي خوبي را برداشتند ولي متأسفانه در چند سال اخير شاهد عقب گرد بوديم به طوري كه مي‌توان گفت الآن خودروسازان ما كمترين تعهد زيست محيطي و اجتماعي را دارند. همينطور در بحث موتورسيكلت‌ها، متأسفانه اين تعهد اصلاً وجود ندارد و همه چيز براساس سود بيشتر و توليد بيشتر است.
معاون اجرايي سازمان حمل و نقل و ترافيك همچنين مي‌افزايد: در يك جمله بايد گفت راهكار اساسي براي حل بحران آلودگي هوا گسترش و توسعه حمل و نقل عمومي است. اين در شرايطي است كه از 90 ميليارد تومان يارانه بليط مترو كه سهم دولت بود تنها 28 ميليارد تومان پرداخت شده است، آن هم با گذشت 10 ماه از سال. اين را هم بايد گفت كه يارانه بليط مترو حق مردم تهران محسوب مي‌شود و منجر به گسترش حمل و نقل عمومي و به دنبال آن هواي سالم‌تر مي‌شود.
مهندس نوروزي با اشاره به اينكه چه سازماني متولي حل بحران آلودگي هواست؟ اظهار مي‌دارد. به طور مشخص و طبق قوانين و مصوبات موجود سازمان حفاظت محيط زيست كشور متولي اين امر است و قاعدتاً اين دستگاه به عنوان نهاد عالي نظارتي و حاكميتي موظف است از توان همه ارگان‌ها و بخش‌ها به بهترين نحو استفاده برده تا ضمن هم افزايي در نهايت منجر به كاهش آلودگي هوا شود. از حدود 5 سال قبل از آن زمان كه سازمان محيط زيست وظايف خود را در كاهش آلودگي هوا از سطح ملي به استاني تغيير داد مشكلات آلودگي هوا هم رو به فزوني نهاد. سازمان محيط زيست در برابر اعمال قانون 5 ساله معاينه فني كوچك‌ترين مقاومتي از خود نشان نداد. برنامه جامع كاهش آلودگي هوا همچنان در انتظار رونمايي مي‌ماند و محيط زيست تخريب مي‌شود، آن وقت مسئولان اين سازمان تنها سعي در سفيدنمايي اقدامات خود دارند.
خروج خودروهاي فرسوده از چرخه حمل و نقل همچنان مغفول مانده، سرويس ادارات دولتي كه از اتوبوس‌هاي دودزا و از رده خارج است، نوسازي نمي‌شوند كه كارگاه‌هاي ساخت مترو كه در زيرزمين فعاليت مي‌كنند بايد تعطيل شود.
* ماشين‌ها بلاي جان پايتخت
براساس مطالعات انجام شده 80 درصد آلودگي هوا ناشي از منابع متحرك يعني خودروهاست. روزانه 1200 تا 1400 خودرو در تهران توليد و روانه شهر مي‌شوند و خودروي چنداني نيز از رده خارج نمي‌شود. با اين حساب ما چقدر هم تونل و اتوبان بسازيم و افزايش معابر داشته باشيم باز هم مشكل داريم.
* خودروهاي فرسوده
خيال تان راحت. تا زماني كه اين خودروهاي فرسوده در خيابان‌ها جولان مي‌دهند مشكل آلودگي هوا حل نخواهد شد، هر چند ستاد حمل و نقل سوخت كشور مدام مي‌گويد. نسل خودروهاي فرسوده درحال انقراض است. اما رئيس فراكسيون سلامت در اين باره مي‌گويد: اولين موردي كه نقش پررنگي در آلوده شدن هوا ايفا مي‌كند تردد خودروهاي فرسوده است كه 10 برابر خودروهاي تازه توليد شده آلودگي توليد مي‌كند، اين يكي از اصلي‌ترين موارد آلودگي هواي تهران است.
* بنزين غيراستاندارد
سوخت غيراستاندارد هم يكي ديگر از مشكلات لاينحل تهران است. پروژه توليد بنزين استاندارد از مدتها قبل در كشور ما آغاز شده اما هنوز موفقيت چشمگيري به دست نياورديم. رئيس فراكسيون سلامت در اين باره مي‌افزايد: هنوز هم مي‌بينيم كه كيفيت سوخت‌هاي ديزلي ما نامناسب است و ميزان سولفور در گازوئيل توليد داخل بسيار بالاست. مثلاً ما آمديم در بنزين سرب را حذف كنيم يك ماده آلاينده ديگر را جايگزين آن كرديم كه به مراتب خطرناك‌تر از سرب است.
* در محاصره كوه ها
يكي از اصلي‌ترين معضلات تهران اين است كه در محاصره كوه‌ها قرار گرفته است، يعني يك مشكل اقليمي كه هيچ مقصري ندارد. تهران از سه طرف توسط سلسله كوه‌ها احاطه شده است و به همين دليل جابجايي هوا به درستي در آن صورت نمي‌گيرد.
* دردسر كارخانه ها
با آنكه در بيشتر شهرهاي پيشرفته دنيا كارخانه‌هاي آلاينده فاصله قابل توجهي از شهر دارند، متأسفانه هنوز در بسياري از مناطق مسكوني تهران كارخانه‌هايي يافت مي‌شود كه آلودگي هوا همواره با خود دارند. بيشتر اين كارخانه‌ها زماني ساخته شدند كه تهران كوچك بود و آن روزگار كارخانه‌ها حاشيه‌اي محسوب مي‌شدند اما حالا در محدوده شهر قرار گرفته‌اند.
حسين عابدي 33 ساله از شهرونداني است كه تحمل آلودگي هوا برايش عذاب آور شده است. او مي‌گويد: شايد صحبت در اين زمينه را بايد آنهايي انجام دهند كه تخصص شان محيط زيست است، اما من به عنوان يك شهروند فقط مي‌توانم بگويم حال و روز اين روزهاي تهران فاجعه بار است. از اين بابت مي‌گويم فاجعه كه وقتي هوا در شهري آنقدر آلوده باشد كه نفس كشيدن هم با مشكل مواجه شود يعني فاجعه‌اي رخ داده است. البته آلودگي‌هاي تهران فقط مختص به آلودگي هوا نيست، آلودگي صوتي، آلودگي و... هم آلودگي‌هايي است كه وجود دارد. بايد همه با هم از مردم گرفته تا مسئولان دست به دست هم بدهند شهري از نو بسازند. منظورم اين است كه بايد فرهنگ سازي شود. بايد زيرساختها را درست كنند. كار از آسيب به حنجره و ريه گذشته است. لازم است تا فكري اساسي شود. رسانه‌ها هم مي‌توانند در اين ميان نقشي موثر داشته باشند.
عباس رشيد 48 ساله او هم مي‌گويد: وقتي خارج از تهران هستم، واقعاً دلم نمي‌خواهد به اين شهر دودزده برگردم. بايد در هواي آزاد تنفس كني تا فرق هواي پاك را با هواي آلوده كه اغلب در پاييز ناسالم قرار مي‌گيرد، بداني. بخصوص وقتي در روستاها هستي كه علاوه بر هواي سالم از مناظر طبيعي هم لذت مي‌بري.
خانم گوهر نظرنژاد 35 ساله هم مي‌گويد: واقعاً عذاب آور است، گرفتگي مداوم هوا، سرفه و سردردهاي عجيب و غريب و كلافگي‌هاي عصبي ناشي از تنفس در هواي سنگين شهر، كار را سخت‌تر مي‌كند. متأسفانه عوارض آلودگي هوا روحيه ما را هم تحت تأثير قرار مي‌دهد بنابر اين براي بيان معاني در قالب كلمات تمركز و توانايي لازم را نخواهيم داشت.
وقتي در پايان به سراغ مسن‌ترين شخص مي‌رويم تا نظر اين عزيز را هم درخصوص هواي آلوده جويا شويم خود را اكبر صفابخش 63 ساله معرفي مي‌كند كه معتقد است: در اين هواي آلوده نمي‌توانم نفس بكشيم چه برسد به اينكه حتي راه بروم. احساس خفگي و تنگي نفس دارم، طوري كه نمي‌توانم راحت تنفس كنم. واقعاً آلاينده‌ها آزاردهنده هستند. به هر حال اميدوارم باران و برف زودتر تهران را ميهمان قدوم شان كنند بلكه براي چند روز هم كه شده نفس راحتي بكشيم.‌اي كاش آناني كه در اين زمينه مسئوليتي دارند فكري اساسي بكنند. اينهمه خودرو كه در معابر تردد مي‌كنند و اغلب فاقد استانداردهاي لازم توليد هستند، مسلم است كه كار هواي تهران را به اينجا مي‌رساند.
* * *
پيش‌بيني سرنوشت تيره و تار اين شهر با دست روي دست نگذاشتن ما و مسئولان خيلي سخت نيست. اگر تك تك ما براي نجات شهرمان آستين‌ها را بالا نزنيم تهران تا چند سال ديگر جايي براي زندگي نخواهد بود. بحران آلودگي هوا دور تا دورمان را احاطه كرده‌اند و جالب اينجاست كه انگار اين آلودگي‌ها در نقطه كور چشمانمان جا خوش كرده‌اند و ما آنها را نمي‌بينيم. آمارها و گفته‌هاي كارشناسان نشان مي‌دهد كه اوضاع محيط زيست شهرمان زياد خوب نيست و روز به روز هم بدتر مي‌شود. البته بايد بپذيريم كه مقصر آلودگي خودمان هستيم و نبايد بي‌خيال اين آلودگي باشيم.
* اگرچه زندگي در شهرهاي بزرگ كشور به دليل فعاليت‌هاي صنعتي اجتناب‌ناپذير است؛ اما شهروندان اين شهرها هم مجبورند سنگيني شديد آلودگي هوا را تحمل كنند كه درصد بسيار بالايي از مرگ و مير شهروندان ناشي از آلودگي هواست
* مركز ايران به همراه چند شهر بزرگ كشور، امروز با بي‌رحمي تحمل‌ناپذيري فقط نشانه يك رخداد تلخ را در خود دارد كه همه در آلودگي اين شهر نقش دارند، اگرچه 80 درصد آلودگي‌ها به علت تردد خودروهاست
* كودكان با آستانه آسيب‌پذيري پايين، بيشتر از باقي اقشار جامعه از آلودگي هوا آسيب مي‌بينند، بيماريهاي نظير آسم و آلرژي‌هاي پوستي و حتي سرطان‌ها ازجمله بيماريهاي شايع كودكان در شهرهاي آلوده همچون تهران است
* خانم نظرنژاد شهروند تهراني: واقعا عذاب آور است، گرفتگي مداوم صدا، سرفه و سردردهاي عجيب و پي‌درپي و كلافگي‌هاي عصبي ناشي از تنفس در هواي سنگين شهر، زندگي را سخت‌تر كرده است

دوشنبه|ا|12|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جمهوري اسلامي]

[مشاهده در: www.jomhourieslami.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 304]