حاشيه‌هايي بر اظهارات شهردارتهران درباره ساخت و سازهاي غير مجازتهران،كلا‌نشهري پر حاشيه

واضح آرشیو وب فارسی:سياست روز: حاشيه‌هايي بر اظهارات شهردارتهران درباره ساخت و سازهاي غير مجازتهران،كلا‌نشهري پر حاشيه

گروه اجتماعي-تا حالا‌ گذرتان به اطراف و اكناف تهران افتاده است؟ديده ايد اين ابر شهر خاورميانه چگونه دارد روستاها و مناطق كوچك پيرامون را با اشتياق تمام مي‌بلعد و بر خويش مي‌افزايدو همچنان هل من مزيد مي‌زند؟اين رشد بي رويه بدون شك يكي از چالش‌هاي مهمي است كه تهران در افق آينده خود پيش رو دارد.چالش‌هايي كه اعم از مشكلا‌ت غير اصولي و مهندسي،تغيير كاربري مناطق كشاورزي حاشيه‌هاي شهري به مسكوني،بر هم زدن نقشه شهرسازي و بي قواره تركردن اين ابر شهر بدقواره خاورميانه است.
شهردار تهران در توضيح اين مشكل در گفتگو با خبرگزاري فارس تاكيد كرده است كه اين ساخت و سازها مهار شده است و از هرگونه ساخت و ساز غير‌مجاز در پايتخت جلوگيري مي‌شود. ‌
شهردار تهران در پاسخ به اين پرسش كه ساخت و ساز حاشيه‌نشيان بسيار زياد شده و حتي بسياري از مهاجران كشورهاي ديگر نيز در شهر اقدام به اين كار مي‌كنند، يادآور شد: وقتي محدوده و حريم‌ها و مسئوليت‌ها به درستي‌تعريف نمي‌شود، اتفاقات اينچنيني نيز رخ مي‌دهد. وي با تأكيد بر اين‌كه به جد كنترل مي‌كنيم كه ساخت و ساز غير‌مجازي در شهر رخ ندهد، گفت: افرادي كه در درون شهر امكان ساخت و ساز براي آن‌ها مقدور نيست به حاشيه رفته و اقدام به اين كار مي‌كنند. ‌
قاليباف در پاسخ به اين پرسش كه آماري از تعداد حاشيه‌نشينان پايتخت داريد؟ گفت: آمار دقيقي در اين زمينه ندارم. ‌
محمدباقر قاليباف در گفت‌وگو با فارس در پاسخ به اين پرسش كه ساخت و سازهاي غير‌مجاز در مناطق حاشيه‌اي شهر تهران همانند منطقه 19 به شدت افزايش يافته است؟ افزود: بله! ساخت‌وسازهاي غيرمجازي در اين منطقه صورت گرفته بود. ‌وي ادامه داد: طي هماهنگي‌هاي به عمل آمده از ساخت‌و سازهاي غير‌مجاز جلوگيري كرده و موضوع را مهار كرده‌ايم.
اما آنچه در اين ميان مغفول مانده اين است كه رشد 142 درصدي جمعيت تهران طي سه دهه،عمل وريشه اصلي ساخت و سازهايي ست كه پيشگيري‌هاي مقطعي از انجام آن نمي‌تواند علا‌جي از آن كند. بر اساس گزارش‌هاي رسمي جمعيت استان تهران همزمان با انقلا‌ب اسلا‌مي 5 ميليون و 656 هزار و 322 نفر بوده است،اما با پايان دي ماه سال 1387 جمعيت پايتخت كشور به 13 ميليون و 658 هزار و 754 نفر رسيد.‌
دو روند موازي تمركزگرايي هم در سطح استان هم در سطح شهر طي دهه گذشته صورت گرفته كه هركدام از عوامل متفاوتي تبعيت مي‌كند. روند تمركز فعاليت‌هاي اقتصادي و اثرات افزايش درآمد نفت بر رشد اين فعاليتها در تهران كه بخش ساختمان يكي از جلوه‌هاي آن است موجب شد سهم جمعيت استان از جمعيت كشور از 2/17 به بيش از 9/17 درصد طي ده‌سال افزايش يابد. بديهي است كه افزايش خيره كننده جمعيت در تهران نمي‌تواند خالي از تبعات باشد و اين افراد بدون شك به امكانات رفاهي،درمان،غذا و مسكن نياز دارند.اما از آنجا كه بخش مهمي از اين افراد كه عموما از مهاجران روستايي يا شهرهاي كوچك هستند،متعلق به اقشارضعيف و كم درآمد هستند،خواهي نخواهي اين افراد به حاشيه شهرها رانده شده و اقدام به ساخت و سازهاي غير مجاز مي‌كنند.
در سطح منطقه شهري تهران،به رغم سياست احداث شهرهاي جديد در هشتگرد، پرديس، پرند و انديشه و سياست احداث شهرك‌هاي صنعتي بيرون و در مرز محدوده 120 كيلومتري تهران (مجاور و بيرون از مرز استان) به دليل سياست‌هاي متعارض (افزايش ظرفيت سكونت در تهران) و ضعف شديد زيرساخت‌ها، خدمات و نظام حمل و نقل درمنطقه، روند جابه‌جايي جمعيت از تهران به پيرامون و كاهش سهم آن از جمعيت استان برعكس شده است. به عبارت ديگر در حالي‌كه طي دوره قبل‌تر سهم تهران از جمعيت استان از حدود 75 به 65 درصد كاهش يافته بود در اين دهه نه تنها كاهش نيافته كه به بيش از 66 درصد افزايش يافته است.‌
برا اساس سرشماري سال 1375 حدود يك پنجم جمعيت منطقه كلا‌نشهري تهران در شهرها و شهرك‌هاي حاشيه اي با ساخت و ساز غير مجاز و غير متعارف سكونت يافته اند. رئيس كميسيون فرهنگي- اجتماعي شوراي شهر تهران از رشد حاشيه‌نشيني از 2 به 5 درصد - به عنوان مادر معضلا‌ت اجتماعي كشور- طي 10 سال آينده خبر داد. وي از وجود بيش از 5 ميليون حاشيه‌نشين در كشور بر اساس آخرين آمار سال 84 سخن راند.
چندي قبل مشاور شهردار، با اشاره به رشد 80 برابري جمعيت حريم شهر تهران و احتمال سرازير شدن 20 درصدي جمعيت پايتخت به سمت حاشيه شهر گفت: اين دو موضوع موجب بالا‌ رفتن هزينه‌هاي امكانات رفاهي و قرار گرفتن اين هزينه‌ها به عنوان يكي از معضلا‌ت اساسي در سطح شهر و در نزد طبقه ضعيف شده است. در حالي كه رشد جمعيت تهران 1‌/ 1 درصد بوده، همين هزينه‌هاي بالا‌ باعث شده جمعيت بالا‌يي توانايي رفع نيازهاي روزمره را نداشته باشند و در نتيجه با وجود بيش از يك ميليون واحد مسكوني خالي، به سمت حاشيه شهر هجوم برده و جمعيت حاشيه تهران 80 برابر شود. معضل حريم باعث شده است كه شهرداري تهران امكان كمك به حاشيه نشينان را نداشته باشد.در سال 1385 طبق اعلا‌م رسمي شهردار تهران حاشيه نشينان تهران به 5/3 ميليون نفر رسيده‌اند.
مطالعات مختلف وضعيت نامطلوب سكونت‌گاه‌هاي پيرامون تهران به ويژه سكونت‌گاه‌هاي غيررسمي كه در نتيجه ساخت و ساز غيرمجاز يك شبه‌اي از گوشه و كنار منطقه سربرآمده نشان مي‌دهد. گروه‌هاي كم درآمد، كه حتي سابقه يك نسل سكونت و اقامت در تهران داشته‌اند و به دليل گراني هزينه اسكان در تهران به حاشيه آن پناه آورده‌اند، سكونت‌گاه‌هاي فاقد خدمات و زيرساخت‌هاي شهري را برپا كرده‌اند بديهي است اين شهرك‌ها جاذبه‌اي براي جذب جمعيت به جز فقيرترين گروه‌ها نخواهند داشت. از سوي ديگر حتي شهرهاي جديدي كه با برنامه و سرمايه‌گذاري وزارت مسكن و شهرسازي احداث شده‌اند ظرف ده‌سال گذشته كه جمعيت استان حدود 2ميليون نفر اضافه شده، ده درصد اين جمعيت را هم در خود جاي نداده‌اند. بنابراين مهمترين گزينه‌اي كه در جهان در برابر ازدحام جمعيت كلا‌ن شهرها ارائه شده و آن سامان‌دهي شهرهاي پيرامون براي جذب اضافه جمعيت شهر اصلي است، در تهران به دليل سياست‌هاي متناقض، عدم توجه به يكپارچگي شهر و منطقه تهران و كم‌توجهي به جذب و اسكان گروه‌هاي كم‌درآمد، عدم سرمايه‌گذاري مالي در پيرامون به ويژه در نظام حمل و نقل عمومي منطقه‌اي كارايي لا‌زم را نداشته است. بررسي ساختار قشربندي اجتماعي جمعيت تهران و مناطق پيرامون آن به خوبي رانده شدن گروه‌هاي كم‌درآمد به حاشيه و تمركز فقر در پيرامون تهران را نشان مي‌دهد. با اين فاصله و جدايي اجتماعي، پيرامون تهران نمي‌تواند، محيطي متعارف و با منزلت براي اسكان طبقه متوسط تلقي شود و هجوم اقشار متوسط جمعيت به اسكان در تهران تداوم خواهد داشت.

سه|ا|شنبه|ا|13|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سياست روز]

[مشاهده در: www.siasatrooz.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 205]