قيروان،نماد مهم تمدن اسلام در شمال آفريقا

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: قيروان،نماد مهم تمدن اسلام در شمال آفريقا
جام جم آنلاين: شهر قيروان بخش مهمي از تمدن اسلام و آغازگر اشاعه تمدن و فرهنگ اسلامي در آفريقا است و در تاريخ اسلام به عنوان شهري ديني و علمي شهرت دارد كه امسال به عنوان پايتخت فرهنگي جهان اسلام انتخاب شده است.

به گزارش عرب آنلاين، قيروان شهري است در تونس كه در 160 كيلومتري تونس پايتخت اين كشور قرار دارد و در دوران فتوحات اسلامي نقش استراتژيكي ويژه اي داشت.

عقبة بن نافع سردار مسلمان، اين شهر را در سال 50 هجري/ 670 ميلادي كه آغاز فتوحات اسلامي در آفريقا بود، فتح كرد. وي اين شهر را به منظور استقرار مسلمانان ساخت تا بتواند اسلام را در آفريقا اشاعه دهد. از اين رو اين شهر مهمترين و قديمي ترين شهرهاي اسلامي بلكه نخستين شهر اسلامي در آفريقا است كه در واقع آغازگر تاريخ تمدن اسلام در مغرب عربي است.

وي زماني كه وارد اين شهر شد اهالي قيروان را جمع كرد و گفت: "خداوند اين شهر را سرشار از علما و فقها گرداند و با اسلام عزت يابد. پروردگارا اين شهر را از هتك حرمت و آتش برحذر دار."

از آن دوران به بعد قيروان به شهري مترقي شهرت يافت به يژه در دوران اغالبيها (سلسله اغالبي) كه مركز علم و فرهنگ بود و بيشتر انديشمندان و علما از شهرهايي چون بغداد، كوفه، بصره و حتي يونان به اين شهر مي آمدند تا علوم مختلف را در آن فراگيرند. اغالبيها قيروان را به عنوان پايتخت برگزيدند و تمام تلاش خود را براي آباداني آن به كار بردند و قيروان مركز تمدن و فرهنگ طي عصرهاي مختلف شد.

از ويژگيهاي اين شهر مي توان به ساخت بيت الحكمه به عنوان نخستين دانشگاه اسلامي كه مركز تجمع انديشمندان و علماي بزرگ جهان بود اشاره كرد كه فعاليتهاي علمي و فكري بسياري در آن شكل مي گرفت. به طوريكه شيخ سحنون و مالك بن انس علماي بسياري را پرورش و رشد دادند.

هر چيزي در قيروان با عظمت و بزرگي اسلام ساخته شد. به ويژه مسجد عقبة بن نافع به عنوان بزرگترين آثار اسلامي در آفريقا به شمار مي رود. اين مسجد تاريخي با برخورداري از تزئينات زيبا و برجسته يكي از آثار باستاني و مفاخر مهم جهان اسلام است كه نه تنها الگويي براي ساخت مساجد آفريقايي بود، بلكه بسياري از معماران غربي نيز از آن الهام مي گرفتند. مساحت مسجد در ابتدا بسيار كوچك بود، اما با گذشت زمان و با اهتمام خلفا و امرا در مراحل مختلف تاريخ اسلام تغييرات زيادي در آن ايجاد كردند. گلدسته مسجد عقبه از زيباترين گلدسته هايي است كه مسلمانان در آفريقا آن را بنا كردند و همه گلدسته هايي كه پس از آن در كشورهاي آفريقايي ساخته شدند بر اساس اين مسجد بود و جز در موارد نادر با آن اختلاف ندارند.

همانطور كه كوردوبا (قرطبه) در اندلس و فاس در مراكش نقشي اساسي و مركز علمي بودند، قيروان نيز از نخستين مراكز علمي در آفريقا بود و نقش كليدي در تدريس و پرورش و اشاعه علوم ديني داشت. معماري اين شهر در دوران فاطميها به اوج خود رسيد به طوريكه بناهاي تاريخي به منظور ارائه ابعاد معنوي علمي و معرفتي اين شهر ساخته شد كه در قرن 12 به شهري ديني تبديل شد كه فعاليتهاي ديني آن در ماه مبارك رمضان و ميلاد پيامبر اكرم (ص) بسيار برجسته بود.

با توجه به جايگاه برجسته اسلامي و تمدني قيروان، زين العابدين بن علي رئيس جمهور تونس دستور دارد براي نگهداري و حفاظت از شهر تاريخي و ديني قيروان طرحي ارائه دهند تا از بافت عمراني آن محافظت كرده و از دستاوردهاي تاريخي، تمدني و اسلامي اين شهر به خوبي حفاظت شود. همچنين طي اين طرح مسجد عقبة بن نافع را بازسازي و ترميم كرد.

از برجسته ترين مراكزي كه در اين شهر تأسيس شده مركز مطالعات قيروان است كه در سال 1988 تأسيس شد و وظيفه اصلي آن معرفي تمدن اسلامي و تمدنهاي ديگر انساني در زمينه هاي مختلف و علوم و معارفي بود كه به فهم اسلام كمك فراواني مي كند.

تأسيس مركزي براي ترميم دستنوشته ها در سال 1995 نيز در آفريقا و جهان عرب منحصر به فرد بود. به مناسبت ميلاد حضرت محمد(ص) مسلمانان از همه شهرها به قيروان سفر مي كنند تا از جشنهاي ويژه اين روز بهره مند شوند. تزئين خيابانها و بازارهاي قديمي، لباسهاي زيباي محلي و نورپردازي زيبا قيروان را برجسته كرده است. به ويژه تهيه شيريني ويژه اين روز به نام مقروض كه با خرما، گردو و عسل و روغن تهيه مي شود.

مهر

شنبه|ا|17|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 327]