نبض بازار سهام را چه كسي چك مي كند؟زير و بم معاملات بورس تهران از زبان ناظر

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: نبض بازار سهام را چه كسي چك مي كند؟زير و بم معاملات بورس تهران از زبان ناظر
عكس: آكو سالميگروه بورس- اعظم شريفي- عليرضا باغاني: «صحبت از ناظر بازار است، يعني نزديك‌ترين مقام اجرايي و نظارتي بورس به سهامداران...»

فعالان بازار سرمايه ايران ساليان متمادي است به حضور ناظر معاملات در تالار شيشه‌اي بورس تهران عادت كرده‌اند، ناظري كه زير و بم معاملات روزانه بورس تهران را از زير ذره‌بين خود نگاه مي‌كند و نبض لحظه‌اي بازار سرمايه را مي‌گيرد. اما چندي است كه در كف تالار حافظ ديگر از ناظر بازار خبري نيست؛ اهميت كار ناظر آنقدر بالا رفته كه شركت بورس تهران مدتي است جايگاه ناظر را به معاونت عمليات و نظارت بازار ارتقا داده است تا بدين شكل، نهاد اجرايي بازار هم بتواند دوشادوش سازمان بورس بخشي از وظيفه سنگين نظارت بر بازار را بر عهده گيرد. در گفت‌وگو با علي صحرايي، معاون عمليات و نظارت بر بازار به بررسي آخرين تحولات نظارتي شركت بورس پرداخته‌ايم، فردي كه كار پراضطراب و مهمي را در بورس بر عهده دارد، اما اين استرس در چهره آرام وي هيچ گاه هويدا نيست. او در اين گفت‌وگو از همه چيز در حوزه عملياتي بازار سخن مي‌گويد، از ضرورت ادامه حجم مبنا و دامنه نوسان تا چالش‌هاي معاملات «ددد»، نحوه ارتباط با سازمان بورس، گشايش و توقف نمادها و سوالات مهم ديگر معامله‌گران... . اين گفت‌وگو را در ادامه بخوانيد:
جناب صحرايي! فعاليت خود را در بورس اوراق بهادار از چه سالي و در چه سمتي آغاز كرديد؟
از سال 78 در سازمان كارگزاران بورس اوراق بهادار تهران، در قسمت ناشران و بررسي طرح‌ها، سپس در بخش بازرسي و نظارت بر بازار مشغول به كار شدم. ضمن اينكه در ساختار قبلي واحد نظارت و پذيرش با هم بود و به اين ترتيب تمام كارهاي عملياتي مربوط به بازار سرمايه را به جز بخش پشتيباني انجام داده‌ام. همچنين از سال 85 و در ساختار جديد بازار سرمايه ابتدا به عنوان مدير بازار و سپس در حوزه معاونت بازار فعاليت مي‌كنم.
ناظر بازار يعني چه و اساسا وظيفه ناظر بازار چيست؟
در بورس چيزي به عنوان ناظر بازار وجود ندارد و در نهاد اجرايي بازار، معاونتي تحت عنوان معاونت بازار فعال است كه بنده مسوول آن هستم. حوزه عمليات، نظارت و مسووليت انتشار داده‌هاي بازار در اين بخش انجام مي‌شود. اما در مورد سوالي كه پرسيديد؛ توقف و بازگشايي نمادها و ارسال پيغام‌هاي لازم به بازار از سوي اين معاونت انجام مي‌پذيرد. افزون بر اين، طبق آيين‌نامه‌هاي مربوطه، عرضه‌هاي عمده را ساماندهي مي‌كنيم، بدان معني كه به درخواست‌هاي كارگزاران براي عرضه‌هاي عمده رسيدگي كرده و اگر نياز به تغيير در شرايط عرضه و تطبيق با مقررات باشد، مذاكره شده و در نهايت به صورت اطلاعيه عرضه به بازار اعلام مي‌كنيم. از سوي ديگر عرضه‌هاي اوليه را از اطلاع‌رساني تا پايان كشف قيمت ساماندهي مي‌كنيم. در واقع كار اصلي ما، تطبيق عمليات بازار با آيين‌نامه‌ها و مقررات لازم و كنترل وضعيت بازار از حيث ضوابط تعيين شده است. به عنوان مثال درخصوص عرضه‌هاي عمده شركت‌هاي بانكي بررسي مي‌كنيم كه ضوابط مالكيت بيش از 10 درصدي اشخاص حقوقي و ذينفعان واحد براي تملك سهام رعايت شود؛ يا اينكه پس از پايان ساعت معاملات، حجم مبناي شركت‌ها را بررسي مي‌كنيم و اينكه چه شركت‌هايي مشمول گره معاملاتي خواهند بود يا نماد آنها بايد متوقف شوند.
فقط همين...؟
اگر بخواهم به جزئيات بيشتري اشاره كنم بايد بگويم كه معاونت عمليات و نظارت بازار، گزارش خلاصه تحولات بازار را روزانه تهيه و منتشر مي‌كند. اما از همه مهم‌تر اين است كه در بررسي معاملات روزانه، تشخيص ابطال معاملات با ماست؛ البته در اين خصوص سليقه‌اي عمل نمي‌شود، بلكه قوانين و مقررات ملاك اصلي است.
مزيت‌ها و معايبي كه در اين حوزه با آن مواجه هستيد، چه مواردي است؟
استرس‌هاي حوزه نظارت خيلي زياد است. نگراني‌هايي كه روي هر يك از موضوعات پيش مي‌آيد به نوعي است كه يك اشتباه از طرف يكي از همكاران ما مي‌تواند آثار ناگوار بسيار زيادي داشته باشد. بر اين اساس بايد در هر لحظه با هر ميزان اطلاعاتي كه داريم، بهترين تصميم ممكن را اتخاذ كنيم. اما در تمام بخش‌هايي كه كار كردم به نظرم مهيج‌ترين و زنده‌ترين بخش مربوط به حوزه نظارت بر بازار است. براي فعاليت در اين بخش در عين حال كه بسيار پويا است همواره بايد براي كوچك‌ترين كار هم دليل داشته باشيد. دليلي كه متناسب با انتظار سرمايه‌گذاران و فعالان بازار باشد. در همين حال با قبول مسووليت براي فعاليت در بخش نظارت بر بازار همواره در معرض اتهام خواهيد بود. معاون نظارت بايد در هر موردي پاسخگو باشد زيرا اين ابهام وجود دارد كه خود افراد ذي‌نفع هستند و مي‌توانند در روند معاملات دخالت داشته باشند يا از اطلاعات نهاني به نفع خودشان استفاده كنند.
آقاي صحرايي! درخصوص بازگشايي و توقف نماد شما چقدر اختيارات داريد و آيا با وجود اداره نظارت بر ناشران بورس، معاونت عمليات و نظارت بورس در اين زمينه مقام مسوول و صاحب‌نظري به شمار مي‌رود؟
ما با سازمان بورس در تعامل كامل هستيم. ما طبق مقررات اختياراتي داريم كه در زمان خود از آنها استفاده كرده و اطلاع‌رساني‌هاي لازم هم در اين خصوص انجام خواهد شد. در مورد توقف و بازگشايي نمادها هم كار اطلاع‌‌رساني به بازار از طريق پيغام‌هاي ناظر انجام مي‌شود و در برخي مواقع هم ما به سازمان اعلام مي‌كنيم كه مثلا فلان نماد بايد بسته شود يا لازم است بازگشايي صورت گيرد.
آقاي صحرايي به وظايف نظارتي‌تان اشاره‌اي نكرديد؟
بخش مهمي از كار روزانه معاونت عمليات و نظارت بر بازار، بررسي احتمال دستكاري در قيمت‌ها، بررسي معاملات چرخشي و استفاده از اطلاعات نهاني است؛ به ويژه نحوه چيدمان سفارش و تحركات مشكوكي كه در نمادهاي مختلف رخ مي‌دهد، مورد رصد دقيق ما است.
اگر به اين موارد برخورد كنيد، چه مي‌‌كنيد؟
شركت بورس در مرحله اول به كارگزار مربوط تذكر شفاهي داده و اگر موضوع خيلي حاد باشد، در كميته ماده 35 كه براي رسيدگي به تخلفات است، موضوع مطرح شده و برخورد لازم انجام مي‌گيرد. اما در حوزه دستكاري در قيمت‌ها و تخلفات ديگر، به طور معمول كارگزاران نقش مستقيمي ندارند، چون معتقدند كه مرغ تخم طلا را نبايد به يك تخم طلا فروخت، بنابراين، همواره تلاش مي‌كنند كه براي حضور بلندمدت در بازار اعتبار خود را حفظ كنند. در واقع كاري كه ما در اين حوزه انجام مي‌دهيم به نوعي نظارت بر حسن انجام معاملات است و جمع‌بندي خود در اين خصوص را به هيات مديره شركت بورس اعلام كرده و در صورت نياز در مراجع بالاتر موضوع بررسي خواهد شد.
سهامداران به طور كلي جهت حل چه مسائلي به ناظر بازار مراجعه مي‌كنند؟
ما در حوزه عمليات و نظارت بر بازار مراجعات زيادي از سوي سهامداران داريم. مثلا در مورد پرداخت سود سهام كه البته مرجع پاسخگو در اين مورد خود شركت‌ها هستند. مورد بعدي مراجعات درخصوص وضعيت نمادها و شركت‌هايي كه قرار است به گره بروند يا اينكه چرا فلان نماد مشمول گره نمي‌شود. اما از همه مهم‌تر سهامداران به عنوان افرادي كه به دقت وضعيت معاملات را رصد مي‌كنند، كمك شاياني به ما مي‌كنند؛ حتي گاهي اوقات ما اطلاعات خود را از بين سهامداران مي‌گيريم كه نماد «الف» قبل از معاملات با دستور غيرواقعي خريد و فروش مواجه بوده است، يا اينكه اتفاقات رخ داده در نماد «ب» مشكوك است كه بلافاصله به اين درخواست‌ها رسيدگي مي‌شود. بر اين اساس، ارتباط با سهامداران براي ما ارزشمند است و شركت بورس از طريق روابط عمومي جلسات ماهانه‌اي با سهامداران دارد و در سايت رسمي بورس هم لينك ارتباطي براي ايجاد رابطه سهامداران با بورس تهران در نظر گرفته شده است.
نظر شما در مورد ابزارهايي همچون حجم مبنا و دامنه نوسان چيست؟
ابزار دامنه نوسان در اغلب بورس‌ها وجود دارد و منحصر به بورس ايران نمي‌شود. در بورس ايران هم اين ابزارها براي كنترل هيجانات منفي و مثبت معامله‌گران طراحي شده است. به عنوان مثال، دامنه نوسان در بورس ما پس از اصلاحات لازم در چند دوره به 4 درصد افزايش يافت و شركت بورس هم پيشنهاد‌دهنده اين تغييرات بود، اما در نهايت اين تغييرات بايد به تاييد هيات مديره سازمان بورس و اوراق بهادار برسد. همچنين حجم مبناي شركت‌هاي بورسي اين گونه طراحي شد كه شركت‌هاي داراي بيش از 10 ميليارد سهم 3 در ده هزار، شركت‌هاي بين 3 تا 10 ميليارد سهم 4 دوره هزار، شركت‌هاي داراي 1 تا 3 ميليارد سهم 5 در ده هزار شركت‌هاي كوچك‌تر از يك ميليارد سهم 8 در ده هزار حجم مبنا داشته باشند كه البته اين رده‌بندي براساس آخرين تغييرات است، بدان معني كه اگر در يك روز سهام شركت كمتر از اين حجم مبنا معامله شود نوسان سهام شركت براساس ميانگين قيمت كامل نخواهد بود و اگر حجم مبناي شركت معامله شود، دامنه نوسان كامل است. البته اين را از ياد نبريد كه حجم مبناي فعلي تعديل شده است و با شرايط كنوني بازار مطابقت دارد و دامنه نوسان هم در حال حاضر هم وضعيت مناسبي دارد و محدودكننده نيست، اما در عين حال شركت بورس هرساله پيشنهادهاي جديدي را درخصوص تعديل حجم مبنا و دامنه نوسان به سازمان بورس ارائه مي‌كند.
آيا به عنوان معاون بازار اعتقادي به حذف حجم مبنا يا دامنه نوسان نداريد؟
اعتقادي به حذف حجم مبنا نداريم چراكه به نظر من بازار ما همچنان در واكنش به اتفاقات مثبت و منفي هيجانات شديدي نشان مي‌دهد، اما همواره جزو پيشنهاددهندگان تعديل اين ابزار كنترلي بوده‌‌ام و معتقدم حجم مبنا براي شركت‌هاي بزرگ ديگر كارآيي لازم را ندارد، اما براي كل بازار مفيد است.
چرا بازگشايي و توقف نمادها با منفي بودن و مثبت بودن بازار تغيير مي‌كند و نقش شما و شركت بورس در اين زمينه چيست؟
همان طور كه پيش از اين اشاره كردم، بازگشايي و توقف نمادها در حوزه اختيارات سازمان بورس است. اما اين موضوع را تاييد نمي‌كنم كه بازگشايي و توقف نمادها به شرايط مختلف بازار بستگي دارد، چراكه ما خودمان طرفدار بازگشايي نمادها در اسرع وقت در بورس هستيم و همواره تلاش كرديم كه نمادهاي متوقف بازگشايي شوند، اما اينكه وضعيت مثبت و منفي بازار را به بازگشايي نمادها تعميم دهيم، درست نيست.
البته شايد در يكسري از موارد نياز به دريافت جزئيات بيشتر از شركت‌ها باشد كه اين مهم هم براي پيگيري حقوق سهامداران و شفاف‌سازي وضعيت شركت است. بر اين اساس، ما روند بازگشايي و توقف نمادها در بورس را منطقي مي‌دانيم و شركت بورس هم همواره تلاش كرده كه با مذاكرات خود با ناشران بورس به بازگشايي و توقف نمادها سرعت ببخشد.
جو بازار چه چالش‌هايي در زمينه نظارت به وجود مي‌آورد؟
وظيفه اصلي ما به عنوان معاونت بازار، ايجاد تعادل در روزهاي مثبت و منفي بورس است. كنترل‌ها و نظارت‌هاي ما بر بازار به طور مستمر انجام مي‌شود. چون سهامداران ما كمتر دانش‌محور هستند، امكان رفتار غيرعادي آنها در فضاي مثبت بيشتر وجود دارد و حتي امكان تخلف بيشتر خواهد شد. بنابراين، بايد از هيجان جلوگيري كنيم و حقوقي‌ها را براي عرضه در صف‌هاي خريد تشويق كنيم. در مقابل در جو منفي، صف‌هاي فروش همديگر را تشديد مي‌كنند، بنابراين به حقوقي‌هايي كه تعامل خوبي دارند توصيه مي‌كنيم تا با خريد سهام زيرمجموعه، بازار را آرام و كنترل كنند.
نظارت بر بازار در روزهاي منفي راحت‌تر است يا مثبت؟
بازار در فضاي منفي مثل يك گلوله برفي است كه بهمن تشكيل مي‌دهد، دليل اين موضوع هم اين است كه خريداران حتي باوجود ارزندگي سهام، باز هم در انتظار براي خريد در قيمت‌هاي پايين‌تر هستند. اما در مجموع نظارت بازار در روزهاي مثبت سخت‌تر است.
فرآيند اجرايي نظارت شما بر معاملات سهام و تخلفات احتمالي در خريدها و فروش‌ها چگونه است؟
برنامه‌هاي نرم‌افزاري در سيستم‌هاي ما طراحي شده كه اطلاعات مختلف را رصد مي‌كنند. برنامه‌هاي آراميس، آرتيما و سمپا از جمله اين نرم افزارهاي طراحي شده هستند كه با كمك آنها نكات مختلف در حوزه نظارت قابل شناسايي است. از سوي ديگر، سيستم نظارت ما در جريان معاملات تمامي اقدامات و دستورات خريد و فروش ثبت شده را نگهداري مي‌كند و اگر موارد مشكوك چند بار تكرار شود، امكان بازسازي و بررسي بيشتر وجود دارد تا به طور كامل در موارد غيرعادي تصميم‌گيري شود. تمامي اين موارد در شرايطي است كه ما از نيروي كارشناسي انساني هم براي نظارت بر معاملات بازار استفاده مي‌كنيم و به اين ترتيب قدرت رصد ما در دادوستدهاي سهام به حداكثر مي‌رسد.
ناظر بازار چگونه مي‌تواند بر معاملات مشكوك در بازار سهام نظارت كند؟ مثلا معاملاتي كه با اطلاعات نهاني انجام مي‌شوند يا معاملات افراد كارگزار و وابستگان آنها در بازار كه محدوديت‌هاي قانوني دارد...
با توجه به تركيب سهامداران عمده، دارندگان اطلاعات نهاني شركت‌ها مشخص است، بر اين اساس همواره معاملات و خريد و فروش قبل از تعديل‌هاي مثبت و منفي شركت‌ها مورد توجه است. از نظر معاونت بازار، اگر روند و حجم معاملات غيرعادي باشد، معاملات مشكوك را به سازمان اطلاع خواهيم داد.
فلسفه قرار دادن كارگزار ناظر براي فروش سهام چه بوده است؟
سيستم جديد معاملات «كارگزار محور» است؛ بنابراين كارگزار ناظر براي سهامداران با ثبت كد ملي افراد و شناسه شركت‌ها تعريف شده است. بر اين اساس، براي تغيير كارگزار ناظر در معاملات، سهامداران بايد از يك روز قبل اقدام كنند تا در اين سيستم بتوانند كارگزار ناظر خود را تغيير دهند.
با وجود آن، چرا براي معاملات بلوكي به كارگزاران جهت حذف تغيير كارگزار ناظر در جريان معاملات روزانه توسط شما فرصت داده مي‌شود؟
در مورد استثنايي كه بايد معامله در شرايط سريع صورت گيرد و فرصت براي تغيير كارگزار ناظر وجود ندارد، اين اقدام بنا به تشخيص ما صورت مي‌گيرد.
نظارت بر معاملات صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري چگونه است؟ آيا در زمينه حفظ منافع سرمايه‌گذاران آنها محدوديت‌هايي براي كارگزاران اعمال مي‌شود؟
وظيفه ما در حوزه قوانين و مقررات نيست و نظارت بر عملكرد و فعاليت صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري بر عهده اداره نظارت بر نهادهاي مالي سازمان بورس است. اين در حالي است كه معاونت نظارت بازار، عملكرد صندوق‌ها را مانند ساير كدها تحت نظر دارد. بر اين اساس نظارت بر حجم معاملات و روال خريد و فروش صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري از سوي ما مورد توجه قرار دارد و كارمزدسازي، چگونگي انتقال سهام و مديريت صندوق‌ها بر عهده سازمان بورس است.
فلسفه كد گروهي «ددد» چه بوده است؟
به كارگيري كد «ددد» (خريد سهام بدون نام در زمان معاملات و تخصيص به افراد پس از ساعت معاملات) به رعايت انصاف كارگزاران ارتباط تنگاتنگ دارد. در شرايط مثبت بازار، كد گروهي «ددد» تسهيلات بيشتري را در اختيار كارگزاران براي انجام سفارش‌هاي خريد قرار مي‌دهد. كارگزاران با كد گروهي مي‌توانند سفارش را به صورت يكجا وارد كنند و در ساعت تخصيص با رعايت انصاف و رفتار حرفه‌اي براساس اولويت به سفارش‌دهندگان اختصاص دهند.
پس به نظر شما امكان حذف «ددد» وجود ندارد؟
امكان حذف اين كد به لحاظ فني وجود دارد؛ حتي مي‌توان اولويت‌ها را كاهش داد و سفارش‌هاي با نام را در اولويت بالاتري نسبت به سفارش‌هاي بي‌نام قرار داد. مانند سفارش‌هاي غيرمخفي كه در حال حاضر نسبت به سفارش‌هاي مخفي (hidden) در ترتيب قرارگيري در صف در اولويت قرار دارند. در هر صورت مي‌توان كنترل‌هاي داخلي انجام‌داد كه آفت‌هاي خريد بي‌نام كاهش يابد. در همين حال در صورتي كه جلسه معاملاتي بعدازظهر داشته باشيم، امكان استفاده از اين كد وجود ندارد.
لطفا بيشتر توضيح دهيد... آيا قرار است ساعات معاملات را افزايش دهيد؟
پيشنهادي در شركت‌ بورس در حال طراحي است كه براساس آن دو جلسه معاملاتي در يك روز داشته باشيم. در اين شرايط زمان تخصيص را برمي‌داريم تا تمام سفارش‌ها با نام وارد شوند. در اين پيشنهادات ما به لحاظ فني براي اجرا مشكلي نداريم بنابراين، با حذف كد «ددد»، مي‌توان علاوه بر اضافه شدن نيم ساعت به معاملات صبح، حدود يك تا دو ساعت هم جلسه معاملات بعدازظهر داشته باشيم.
راه‌اندازي معاملات برخط چه چالش‌هايي را براي نهاد ناظر به وجود آورده است؟
ايجاد معاملات آنلاين فضاي بسيار بهتري را در بازار ايجاد كرد. زيرا انحصار را از ثبت سفارش خريد و فروش از طريق معامله‌گران كارگزاري از بين برده تا جايي كه در بين معامله‌گران آنلاين، مشتريان بزرگ هم حضور دارند. اين در حالي است كه هر وقت امكان جديدي فراهم مي‌شود، ناهنجاري‌هاي خاص خود را نيز به دليل عدم آشنايي به همراه دارد. در هر حال نظارت بر عملكرد معامله‌گران آنلاين همانند ساير كدها است و در صورت مشاهده تخلف، ابتدا مدير معاملات آنلاين كارگزاري مربوطه را آگاه مي‌كنيم.
در مقررات نيز برخي اقدامات بازدارنده پيش‌بيني شده و در صورت تكرار و تعمد در رفتار معامله‌گران، دسترسي اين معامله‌گران قطع خواهد شد.
كارگزاران در موارد متعددي پس از ساعت معاملاتي اقدام به ورود تقاضاهاي سنگين خريد و تشكيل صف‌هاي مجازي خريد براي سهام مي‌كنند تا معاملات سهام براي روز بعد بهتر از انتظار به نظر بيايد. با توجه به تكرار مكرر اين رويداد چرا نهاد ناظر با اين گونه اقدامات برخورد قاطعي نمي‌كند؟
تقاضاهاي خريد و فروش تاريخ اعتبار زماني دارند به اين صورت كه مي‌توانند براي امروز باشد يا تاريخ مشخص داشته باشد يا اينكه بدون تاريخ (معتبر تا لغو) باشند. وارد كردن تقاضاي خريد و فروش امكاني است كه در سامانه معاملات وجود دارد و ما نمي‌خواهيم اين امكان حذف شود تنها با رصد كردن ورود درخواست‌ها از كارگزاري‌ها و بررسي عملكرد آنها در دوره‌هاي زماني خاص سعي مي‌كنيم با موارد تخلف، برخورد كنيم؛ نه اينكه امكان درج سفارش را حذف كنيم.
دستورالعمل رفع گره‌هاي معاملاتي را تا چه حد براي روان شدن معاملات بازار كارآمد مي‌دانيد؟
دستورالعمل رفع گره معاملاتي مشكلات حجم مبنا را تعديل كرده است؛ به اين صورت كه با اجراي اين دستورالعمل و باز شدن دامنه نوسان حالت بازدارندگي كه در كشف قيمت حجم مبنا به صورت عادي اتفاق مي‌افتد، متعادل خواهد شد. تجربه هم نشان داده كه معمولا بعد از اجراي يك بار دستورالعمل گره معاملاتي، نمادي كه صف خريد يا صف فروش را شاهد بوده روند عادي پيدا مي‌كند.
چرا برخي سهام به‌رغم شمول در ضوابط گره معاملاتي باز هم به گره نمي‌روند؟
درخصوص اجراي دستورالعمل رفع گره معاملاتي براي شركت‌هاي كوچك به تنوع سفارش‌ها و P/E شركت توجه مي‌كنيم و تصميم‌گيري درخصوص شركت‌هاي با سرمايه اندك در حوزه اختيارات شركت بورس است كه نمادهاي كوچك به گره بروند يا خير. بنابراين، در شركت‌هاي كوچك علاوه بر فرمول‌هاي نرم‌افزاري كه شركت را مشمول گره مي‌داند، به تنوع در صف‌هاي خريد و فروش توجه مي‌كنيم كه سفارش‌ها صرفا از طريق يك كارگزار درج نشده باشد. از سوي ديگر، برخي شركت‌ها را هر روز نمي‌توانيم به گره ببريم و بنابراين مجبوريم در برخي موارد با سهامداران عمده مذاكره كنيم تا با عرضه، سهام را متعادل كنند.
برخي معامله‌گران با تزريق پول به نمادهاي كوچك زمينه سفته‌بازي بر سهام را فراهم كرده‌اند و پس از رشد بي‌رويه قيمت، سهام را به شركت‌هاي حقوقي مرتبط با خود واگذار مي‌كنند. نظارت بر اين گونه معاملات چگونه است؟
به هر مورد مشكوكي نمي‌توانيم اتهام بزنيم و براي بررسي تخلف ابتدا بايد ثابت كنيم كه واقعا تخلفي صورت گرفته است يا خير. اخيرا 40 نماد را مورد بررسي قرار داده‌ايم و روند معاملات، اقدامات كارگزاران در اين نمادها، ميزان عرضه و خريد هر يك از كارگزاران را مطالعه كرده‌ايم كه اگر وجود تخلف و سوءاستفاده اثبات شود، تذكر خواهيم داد. ضمن اينكه سازمان بورس بانك اطلاعاتي از مديران شركت‌ها را در اختيار دارد و اگر عملكرد نادرستي در رفتار نمادها مشاهده شود در كميته رسيدگي به تخلفات بررسي و در سوابق مديران درج خواهد شد.
در برخي روزهاي معاملاتي افراد از تاخير يا عدم به‌روزرساني سايت TSETMC شكايت دارند. تدابير نهاد ناظر براي حل معضلات اطلاع رساني نظير اين مساله كه تاثير مستقيمي بر معاملات دارد، چيست؟
برخي رويدادها در روند معاملات اجتناب‌ناپذير هستند و امكان بروز نقص فني وجود دارد. تدابير ما اين گونه است كه علاوه به سايت TSETMC كه در اختيار مديريت فناوري بورس است در سايت شركت بورس (irbourse.com) هم به روزرساني همزمان انجام دهيم. از سوي ديگر تلاش مي‌كنيم تا جداسازي كامل اين دو سايت را انجام دهيم و در حال منتقل كردن اطلاعات سايت شركت بورس هستيم تا اين سايت نيز به تنهايي قابليت به روز شدن از سامانه معاملات را داشته باشد و تاخير اطلاع‌رساني اين سايت نسبت به TSETMC برطرف شود.
با توجه به تجربه‌هايي نظير بيمه دانا و هيجان سهامداران در خريد سهام عرضه اوليه چرا از روش‌هاي ديگري نظير ثبت دفتري براي عرضه‌هاي اوليه استفاده نمي‌شود؟
در حال حاضر در كشورهايي نظير فرانسه و آمريكا روش ثبت دفتري مورد بازنگري و تعديل قرار گرفته است. اين در حالي است كه شركت‌هاي تامين سرمايه شايد ادعا كنند كه روش ثبت دفتري را به طور كامل با رضايت بازار انجام خواهند داد، اما به نظر من در روش bookbuilding، كشف قيمت‌ها در ارقام بالاتر از واقع صورت خواهد گرفت. در هر حال، من اعتقاد دارم در ايران انجام عرضه‌هاي اوليه با روش حراج هنوز هم اولويت دارد.
برخي مي‌گويند براي معاملات بلوكي سهام شركت‌هاي بزرگ به ويژه در روزهاي منفي، كارگزاران بايد نظر موافق شما را براي قيمت جابه‌جايي جلب كنند. نظر شما در مورد اين شنيده‌ها چيست؟
به هيچ عنوان اين طور نيست كه در روزهاي منفي يا مثبت بخواهيم قيمت معاملات بلوكي را تعيين كنيم؛ تنها موردي كه معاونت نظارت بازار درخصوص معاملات بلوكي بررسي مي‌كند درخصوص كنترل‌هاي ماده 5 اصل 44 است؛ در اين راستا مشخصات خريدار را چك مي‌كنيم تا منطبق بر ضوابط سهامداري مديريتي باشد. از سوي ديگر درخصوص حق‌تقدم‌هاي استفاده نشده نيز براي حفاظت از منافع سهامداران غايب در كشف قيمت دخالت مي‌كنيم، بنابراين دادوستد بلوكي سهام مختلف و قيمت آن، اساسا به اين معاونت ارتباطي ندارد.
از منظر ناظر معاملات، توصيه و پيام شما به مشاركت‌كنندگان در بازار سرمايه چيست؟
توصيه هميشگي ما به مشاركت‌كنندگان بازار اين است كه با مطالعه وارد سهم شوند و به دنبال شايعات نباشند. سرمايه‌گذاران اگر با مشاوره خريد و فروش كنند و به دنبال تنوع‌سازي در سرمايه‌گذاري‌هاي خود باشند، مي‌توانند متناسب با ريسك بازار، سود مناسبي را كسب كنند.

يکشنبه|ا|11|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 185]