سازمان همكاري اقتصادي (اكو) در مسير تاريخ

واضح آرشیو وب فارسی:سياست روز: سازمان همكاري اقتصادي (اكو) در مسير تاريخ

‌دهمين دوره از اجلا‌س سران اكو امروز چهارشنبه 21 اسفند به طور رسمي در تهران برگزار مي شود. ديروز نيز نشست وزراي خارجه كشورهاي عضو اكو در محل دفتر مطالعات وزارت خارجه برگزار شد. ‌
الف) سابقه ‌
سازمان همكاري اقتصادي (اكو) در آغاز سازمان سه جانبه‌اي بود كه ايران، پاكستان و تركيه بنيانگذاران آن بودند. در واقع اين سازمان احيا شده سازمان همكاري منطقه‌اي براي عمران (آر سي دي) بود؛ كه در سال 1343 تشكيل گرديد. ‌
سه كشور بنيانگذار (آر سي دي) از نظر توسعه اقتصادي كم و بيش در سطح متوازني قرار داشتند و هر سه در شمار كشورهاي بلوك غرب محسوب مي‌گرديدند. ‌
سران سه كشور در تيرماه سال 1343/1964 در استانبول بر همكاري منطقه‌اي به عنوان عامل رشد و توسعه ملي و تأمين صلح و آرامش و ثبات، تأكيد كردند و ارتباطات تاريخي و فرهنگي ملت هاي خود را سبب تحكيم اين همكاري دانستند. ‌
پيمان ازمير كه بيان كننده اهداف و انگيزه هاي اساسي بنيانگذاران سازمان همكاري عمران منطقه اي بود، در اسفند ماه 1355/1977 به تصويب رهبران سه كشور رسيد. در پيمان ياد شده، توسعه همكاري منطقه اي با توجه به پيوندهاي فرهنگي و تاريخي سه كشور مورد تأكيد قرار گرفت. ‌
دولت هاي عضو آر.سي.دي گسترش بازرگاني در ميان خود، توسعه شرايط مساعد در هر يك از كشورهاي عضو براي رشد پايدار اقتصادي و تحكيم علا‌يق و پيوندهاي فرهنگي و اجتماعي و كمك به رشد و توسعه تجارت منطقه‌اي را از اهداف اساسي خود دانستند. ‌
از آنجا كه اين سازمان برپايه سازمان سنتو شكل گرفته بود اساسا شاكله آن عمدتاً از ماهيتي سياسي برخوردار بود تا ماهيت اقتصادي و لذا در عمل به دليل جهت گيري هاي سياسي هر يك از كشورها كه عمدتاً براساس منافع خاص خود حركت مي كردند، نتوانست به اهداف اعلا‌م شده دست يابد. ‌
پيروزي انقلا‌ب اسلا‌مي ايران يكي از عوامل سستي در روند فعاليت سازمان همكاري عمران منطقه‌اي (آر.سي.دي) بود. پس از سال 1357 فعاليت در اين سازمان به حالت تعليق درآمد و در سال 1358 منحل گرديد. ولي پس از پنج سال، براساس سياست گسترش همكاريهاي منطقه اي و توسعه همكاري ميان كشورهاي همجوار، و با توجه به جنگ تحميلي و محاصره اقتصادي جمهوري اسلا‌مي ايران، توسعه همكاريهاي منطقه اي بر پايه اصول سياست خارجي جمهوري اسلا‌مي ايران در اولويت قرار گرفت و مجددا سازمان آر.سي.دي تحت عنوان سازمان همكاري اقتصادي، فعاليت خود را از 9 بهمن 1363 آغاز نمود. لكن تا خرداد ماه 1369 كه پروتكل اصلا‌حي عهدنامه ازمير در اجلا‌س ويژه اسلا‌م آباد به امضاي وزارت سه كشور رسيد، عملا‌ً فعاليتي نداشت. ‌
با فروپاشي نظام كمونيستي و استقلا‌ل جمهوري هاي شوروي، زمينه مناسب براي تغييرات گسترده در ابعاد منطقه‌اي و بين المللي فراهم گرديد. هر يك از جمهوري هاي تازه استقلا‌ل يافته براي استقرار حاكميت سياسي و حفظ موقعيت جديد خود فعاليت هايي را آغاز كردند و در كنار ايجاد و توسعه روابط دو جانبه، ورود به گروه بنديهاي جديدي كه بعضا براساس علا‌ئق سياسي ـ اقتصادي و همچنين هويت فرهنگي، موقعيت جغرافيايي و شرايط حاكم منطقه اي و بين المللي شكل مي گرفت، را مد نظر قرار دادند. لذا كشورهاي مذكور علا‌قه مند به شركت در سازمان همكاريهاي اقتصادي (اكو) گرديدند و متعاقب آن براساس تصويب شوراي وزيران در سال 1371 (1992) پنج كشور آسياي مركزي به همراه آذربايجان و افغانستان به اكو پيوستند و بدين ترتيب اكو به يك سازمان منطقه اي با ده عضو تبديل گرديد. ‌
در حال حاضر كشورهاي جمهوري اسلا‌مي ايران، تركيه، پاكستان، افغانستان، آذربايجان، تاجيكستان، تركمنستان، قزاقستان، قرقيزستان و ازبكستان عضو اين سازمان مي باشند. ‌
ب) تشكيل سازمان همكاري اقتصادي (اكو) ‌
براساس توافقهاي به عمل آمده در پيمان ازمير، اركان زير، وظايف محول شده به سازمان همكاري اقتصادي را انجام خواهند داد. ‌
نشست سران ‌
در اين نشست توصيه هاي لا‌زم و مفيد از سوي بالا‌ترين سطوح رهبري كشورهاي عضو به سازمان همكاري اقتصادي به عمل مي آيد. اين نشست تأكيد و تصديق مجددي بر اهداف و برنامه هاي سازمان همكاري اقتصادي مي باشد. زمان و مكان برگزاري نشست سران هر دو سال يك بار و تابع پيشنهاد و آمادگي كشورهاي عضو جهت ميزباني اجلا‌س مي باشد. ‌
اولين اجلا‌س سران در تاريخ 28 و 29 بهمن ماه سال 1370 در تهران برگزار گرديد و تا كنون هشت اجلا‌س ديگر به ترتيب در شهرهاي استانبول (تركيه)، اسلا‌م آباد (پاكستان)، عشق آباد (تركمنستان)، آلماتي (قزاقستان)، تهران (ايران)، استانبول (تركيه)، دوشنبه (تاجيكستان) و باكو (آذربايجان) تشكيل گرديده است. ‌
شوراي وزيران COUNCIL OF MINISTERS-COM ‌
شوراي وزيران ركن اصلي و تعيين كننده سياستها و تصميمات اكو مي باشد. اين شورا مركب از وزراي امور خارجه كشورهاي عضو و يا نمايندگان ديگري با مقام وزارت از كشورهاي عضو مي باشد. ‌ شوراي وزيران سالا‌نه تشكيل جلسه داده و محل اجلا‌س مي تواند متناوبا در هر يك از كشورهاي عضو باشد. تا كنون 17 اجلا‌س شوراي وزيران برگزار شده است.
شوراي نمايندگان دائم
اين شورا متشكل از مدير كل مربوطه وزارت امور خارجه و روساي نمايندگان سياسي دولتهاي عضو در تهران مي باشد. در واقع اين شورا بازوي اجرائي شوراي وزيران بوده و جز در مواقع تشكيل جلسه شوراي وزيران، جانشين دائمي وزيران و از طرف آنها مسئول اجراي سياستها و تنظيم امور مي باشد. اين شورا به دفعات و هر زمان كه لا‌زم باشد، در تهران تشكيل جلسه مي دهد. رياست اين شورا هر شش ماه با يكي از دولتهاي عضو است. تا كنون 142 اجلا‌س شوراي نمايندگان دائم تشكيل گرديده است. ‌
شوراي برنامه ريزي منطقه اي
اين شورا مركب از روساي سازمانهاي برنامه و بودجه دولتهاي عضو و يا نمايندگان آنها با همان اختيارات مي باشد. اين شورا به منظور بررسي برنامه هاي اجرا شده از سوي سازمان و تحقق اهداف تعيين شده، حداقل سالي يك بار تشكيل جلسه مي دهد. نتيجه اين جلسه به صورت گزارشي از گذشته و ارزيابي عملكرد، تسليم شوراي وزيران مي گردد تا تصميم گيري مناسب به عمل آيد. تا كنون 19 اجلا‌س شوراي برنامه ريزي منطقه اي تشكيل گرديده است.
نشست هاي مقدماتي فني و تخصصي ‌
به منظور بررسي موضوعات گوناگون كميته هايي تشكيل گشته و گزارش آن ها جهت ملا‌حظه به شوراي برنامه ريزي منطقه اي ارائه مي گردد. در اين خصوص هفت نشست مقدماتي در رشته هاي ذيل تشكيل مي گردند. ‌
حمل و نقل و ارتباطات، كشاورزي و صنعت، تجارت و سرمايه گذاري، انرژي، محيط زيست و معدن، مديريت توسعه پايدار و منابع انساني، تحقيقات اقتصادي و آمار و امور بين الملل. ‌
دبيرخانه و دبيركل سازمان همكاري اقتصادي (اكو) ‌
مقر دبيرخانه سازمان همكاري اقتصادي (اكو) در تهران است. در رأس دبيرخانه يك دبيركل قرار دارد كه توسط دو معاون و شش مدير، 3 دستيار مدير، تعدادي كارشناس و پرسنل پشتيباني مساعدت مي گردد. تعداد فعلي كارمندان دبيرخانه نزديك به 60 نفر است كه 35 درصد آنها در رده هاي مختلف از اتباع جمهوري اسلا‌مي ايران هستند. ‌
دبيركل براساس معرفي يك دولت عضو توسط شوراي وزيران منصوب مي گردد و مدت تصدي او چهار سال مي باشد. در حال حاضر دبير كل از كشور پاكستان مي باشد. لكن دبيركل بعدي از ميان كشورهاي عضو براساس حروف الفبا خواهد شد. ‌
دبيرخانه جهت مخارج و هزينه هاي خود تابع يك بودجه مركزي بوده و كاركنان آن كارمندان بين المللي تمام وقت محسوب مي گردند. انتصاب مديران و كاركنان دبيرخانه براساس ميزان و سهم هر يك از كشورهاي عضو مي باشد، وظايف دبيرخانه از اين قرار است: ‌
ـ تهيه طرح و تنظيم برنامه فعاليتها به منظور تسليم به دولتهاي عضو ‌
ـ حفظ تماس با حكومت دولتهاي عضو از طريق مجاري مقتضي به منظور پيگيري پيشرفت اجراي تصميمات شوراي وزيران و امور و موضوعات مرتبط با سازمان ‌
ـ اقدام به عنوان مقام اطلا‌عاتي در خصوص فعاليت هاي اكو ‌
ـ اقدام به عنوان مقام تمركز بخش در مورد تمامي مسائل و موضوعات مربوط به اكو ‌
ـ تهيه دقيق گزارش سالا‌نه در مورد فعاليت هاي اكو ‌
ـ حفظ تماس مستمر و نزديك با موسسات و سازمان هاي تخصصي اكو ‌
ـ ارتباط با مجامع بين المللي و سازمان هاي منطقه اي كه اهداف مشابه با اكو دارند ‌
ـ تأمين تسهيلا‌ت اداري و اسنادي و تهيه پيش نويسها و گزارشها و اعلا‌ميه هاي شوراها و كميته ها و ساير اركان ‌
ـ حفظ اسناد و مطالعات و گزارشهاي اكو ‌
ـ ساير امور محوله از سوي شوراي وزيران ‌
موسسات منطقه اي
و كارگزاريهاي تخصصي اكو ‌
جهت همكاري در زمينه هاي خاص، سازمانها و موسسات منطقه اي و كارگزاريهاي تخصصي ايجاد شده اند كه تعداد و ماهيت آن ها مي تواند از سوي شوراي وزيران تغيير يابد، اين موسسات و كارگزاريها عبارت اند از: ‌
ـ دانشكده بيمه اكو ‌
ـ اتاق بازرگاني و صنايع اكو ‌
ـ شركت بيمه اتكائي اكو ‌
ـ بانك توسعه و تجارت اكو ‌
ـ كشتيراني اكو ‌
ـ بنياد علمي اكو ‌
ـ موسسه فرهنگي اكو ‌
ـ موسسه آموزش عالي اكو ‌
ج) اسناد پايه سازمان همكاري اقتصادي (اكو) ‌
اسناد ذيل مبناي كار سازمان همكاري اقتصادي (اكو) مي باشد ‌
عهدنامه ازمير Treaty of Izmir،
منشور سازمان ‌
اين عهدنامه به عنوان سند بنيادين و موافقتنامه پايه اي سازمان همكاري اقتصادي (اكو) محسوب مي گردد. عهدنامه ازمير در سال 1977 ميلا‌دي توسط سه كشور ايران، تركيه و پاكستان امضا گرديد. (اين عهدنامه تا كنون سه بار اصلا‌ح شده است اصلا‌ح اول 1990، اصلا‌ح دوم 1992 و اصلا‌ح سوم در سال 1996 با نام عهدنامه جديد در چهارمين اجلا‌س سران اكو) نهايتا در چهاردهم سپتامبر سال 1996، عهدنامه ازمير جديد در شهر ازمير تركيه توسط هشت كشور عضو (كليه اعضا به جز افغانستان و ازبكستان) به امضا رسيد و از بيست و چهارم سپتامبر سال 2002 به اجرا گذاشته شده. ساير اسناد پايه اكو عبارتند از: ‌ سند چشم اندار (‌ ECO Vision 2015) ‌
استراتژي همكاري اقتصاديEconomic Cooperation Strategy ‌
روش اجراي پروژه ها Functional Methodology
آيين نامه اجرايي Rules of Procedures ‌
مقررات مالي Financial Regulations ‌
مقررات پرسنلي Staff Regulations ‌
توسعه اقتصادي و اجتماعي هدف اصلي اكو مي باشد. به همين منظور علا‌وه بر عهدنامه ازمير كه اساس، اصول و اهداف همكاري در اكو را تعيين مي نمايد. كشورهاي عضو در سالهاي اوليه گسترش اعضاي اكو، سه طرح اجرايي عمده را به تصويب رساند، كه عبارت اند از: طرح عمل كويته، بيانيه استانبول و طرح كلي آلماتي. نهايتا مفاد اين طرحها در قالب دو سند؛ استراتژي همكاري اقتصادي و چشم انداز 2015 مورد تأييد و تأكيد قرار گرفتند. ‌
د) موافقتنامه هاي سازمان همكاري اقتصادي ‌
در راستاي تحقق اهداف تعيين شده مهمترين اقداماتي كه سازمان همكاري اقتصادي انجام داده است را مي توان به شرح ذيل خلا‌صه نمود: ‌
موافقتنامه ترانزيت تجاري TTA ‌
اين موافقتنامه در پانزدهم مارس سال 1995 در اسلا‌م آباد پاكستان توسط هشت كشور عضو (كليه اعضا به جز افغانستان و ازبكستان) به امضا رسيد و سپس از سوي مقامات امضا كننده تأييد و تصويب گرديد. ‌
براساس بند ب ماده 14 موافقتنامه شصت روز پس از توديع سند تصويب شده موافقتنامه توسط سه كشور عضو، نزد دبيرخانه اكو، موافقتنامه مي بايستي اجرايي مي گرديد. لكن در نشست گروه كارشناسان ارشد در سپتامبر 2003 در شهر استانبول تركيه، با توجه به تناقض موجود بين موافقتنامه ترانزيت TTA و موافقتنامه چارچوب ترانزيت تجاري TTFA تصميم گرفته شد كه موافقتنامه چارچوب ترانزيت تجاري كه نسبت به موافقتنامه تجاري متاخرتر بود اجرايي گردد و لذا موافقتنامه ترانزيت تجاري از دور خارج گرديد. ‌
موافقتنامه در ارتباط با رعايت شئون نمايندگان ملي سازمان همكاري اقتصادي (اكو) و كاركنان بين المللي سازمان ‌
اين موافقتنامه در چهارچوب سپتامبر سال 1996 توسط كليه اعضا به امضا رسيد و سپس به تأييد و تصويب مقامات چهار كشور تركيه، تاجيكستان، قزاقستان و جمهوري اسلا‌مي ايران نيز رسيد. ‌ زماني اين موافقتنامه كاملا‌ اجرايي خواهد گرديد كه به تأييد و تصويب مقامات دو سوم كشورهاي عضو رسيده باشد. ‌
موافقتنامه تسهيلا‌ت صدور رواديد تجاري جهت كشورهاي عضو ‌
اين موافقتنامه در پانزدهم مارس سال 1995 در شهر اسلا‌م آباد پاكستان به امضاي نمايندگان هفت كشور عضو (كليه اعضا به جز قرقيزستان، تاجيكستان و ازبكستان) رسيد. سپس با تدييد و تصويب مقامات پنج كشور عضو (افغانستان، جمهوري اسلا‌مي ايران، قزاقستان، پاكستان و تركيه) از سال 2002 اجرايي گرديد. ‌
اين موافقتنامه در سال 2002 براساس ماده 8 موافقتنامه كه اجراي آن را شصت روز پس از توديع سند تصويب شده موافقتنامه توسط سه كشور عضو، نزد دبيرخانه اكور در نظر گرفته، اجرائي گرديد. با اين حال، مشكلا‌تي چون نبود سياست هاي صدور رواديد در برخي از كشورهاي عضو، مانع از اجراي مؤثر موافقتنامه گرديده است. ‌ متعاقباً، طي نشست گروه كاري كه توسط دبيرخانه اكو در تاريخهاي 18 و 19 آگوست 2008 در دبيرخانه اكو تدارك ديده شد، پيش نويس و طرح عمل مربوطه تدوين گرديد كه اين پيش نويس در يكصد و چهل و يكمين نشست شوراي نمايندگان دائم اكو طرح و مقرر گرديد، جهت تصويب نهايي در هجدهمين اجلا‌س شوراي وزيران اكو مطرح گردد.
موافقتنامه تأسيس بانك تجارت و توسعه TDB ‌
اين موافقتنامه در پانزدهم مارس سال 1995 به امضاي نمايندگان سه كشور ايران، پاكستان و تركيه رسيد و سپس با تصويب و تأييد آن از سوي مقامات سه كشور امضا كننده از سوم اوت سال 2005 اجرايي گرديد. ‌
براساس ماده 44 موافقتنامه، پس از تأييد سه سهامدار بانك، موافقتنامه از سال 2008 كاملا‌ً اجرايي گشته است.
منشور موسسه فرهنگي اكو ‌
اين منشور در پانزده مارس سال 1995 از سوي نمايندگان هشت كشور عضو (كليه اعضا به جز قرقيزستان و ازبكستان) به امضا رسيد. سپس بلا‌فاصله پس از تأييد و تصويب آن از سوي مقامات چهار كشور عضو (افغانستان، ايران، پاكستان و تاجيكستان) به اجرا گذارده شد.
فعاليت موسسه مطابق ماده 8 منشور كه مي گويد: به مرحله اجرا در آمد. اصلا‌حات منشور در دهمين نشست شوراي وزيران اكو كه در تاريخ هشتم ژوئن سال 2000 در تهران برگزار گرديد به تصويب رسيدند.
منشور بنياد علمي اكو ‌
اين منشور در پانزدهم مارس سال 1995 در شهر اسلا‌م آباد پاكستان از سوي نمايندگان كليه كشورهاي عضو به امضا رسيد. سپس با تصويب و تأييد پنج كشور عضو (آذربايجان، ايران، پاكستان، تاجيكستان و تركمنستان) به طور خودكار به مرحله اجرا درآمد. منشور به تأييد و تصويب مقامات كليه كشورهاي امضا كننده رسيده است. با اين حال اصلا‌حاتي از سوي آذربايجان، ايران، تاجيكستان و تركيه پيشنهاد گرديده كه اين اصلا‌حات جهت اعلا‌م نظر در ژوئيه 2004 در اختيار كليه كشورهاي عضو قرار گرفته است. اسناد در تاريخهاي سوم و چهارم سپتامبر 2007 در نشست كارشناسان اسلا‌م آباد تأييد گرديد. ‌
موافقتنامه فيمابين جمهوري اسلا‌مي ايران و دبيرخانه اكو در خصوص حقوق، امتيازات و مصونيتهاي مترتب بر دبيرخانه اكو ‌
اين موافقتنامه در چهاردهم مي سال 1996 توسط جناب آقاي دكتر ولا‌يتي به نمايندگي از سوي جمهوري اسلا‌مي ايران و جناب آقاي شمشاد احمد به نمايندگي از سوي اكو به امضاي ايران و اكو رسيد و سپس از سال 1997 اجرائي گرديد. ‌
منشور موسسه آموزشي اكو ‌
اين منشور در نهم مي سال 1998 در شهر آلماتي از سوي كليه نمايندگان كشورهاي عضو به استثناي تركمنستان و ازبكستان به امضا رسيد. اين منشور از سوي مقامات پنجم كشور ايران، قزاقستان، قرقيزستان، تاجيكستان و تركيه تأييد و تصويب گرديده لكن تا كنون به مرحله اجرا در نيامده است. ‌
از نقطه نظر قانوني و براساس ماده 8 منشور، پيش بيني گرديده كه با تصويب سه كشور و تسليم منشور به دولت مجري، علي الا‌صول مي بايستي منشور به مرحله اجرا در مي آمد كه اين چنين نشده. مقر موسسه آموزشي اكو شهر آنكاراي تركيه مي باشد و انتظار مي رود كه موسسه به زودي فعاليت خود را آغاز نمايد. ‌
موافقتنامه چارچوب حمل و نقل ترانزيت TTFA ‌
اين موافقتنامه در نهم ماه مي سال 1998 در شهر آلماتي از سوي كليه نمايندگان كشورهاي عضو به جز ازبكستان به امضا رسيد. موافقتنامه در تاريخ نوزدهم مي سال 2006 پس از تاييد و تصويب هشت كشور امضا كننده (تركمنستان تا كنون آن را تأييد ننموده) به مرحله اجرا درآمده است. ‌ پس از اجراي موافقتنامه، اولين نشست شوراي هماهنگي حمل و نقل ترانزيت TTCC كه مسئوليت اجرا و هماهنگي كليه امور مربوط به حمل و نقل ترانزيت را عهده دار است در ماه سپتامبر سال 2006 در شهر باكوي آذربايجان برگزار گرديد. نشست دوم ‌TTCC نيز مجدداً در ماه سپتامبر سال 2007 در همان شهر باكو و سومين نشست در دسامبر 2009 در شهر تهران برگزار گرديده است. ‌
موافقتنامه چارچوب همكاريهاي تجاري اكو ‌
اين موافقتنامه در ششم ماه مارس سال 2000 در شهر تهران، از سوي نمايندگان 8 كشور عضو (كليه اعضا به جز تركمنستان و ازبكستان) به امضا رسيد. متعاقب آن با توجه به تصويب و تأييد مقامات شش كشور آذربايجان، ايران، قزاقستان، پاكستان و تركيه، به موجب ماده 14 موافقتنامه كه تأييد و تصويب پنج كشور عضو را جهت اجراي موافقتنامه كافي دانستهِ، اجرائي شدن موافقتنامه محقق گرديد. ‌ اين موافقتنامه با شناسائي زمينه هاي گسترده همكاريهاي تجاري ميان كشورهاي عضو، آنها را تحت پوشش قرار مي دهد. در حال حاضر اقدامات مختلفي كه در موافقتنامه بدانها اشاره گرديده از جمله موافقتنامه بازرگاني اكو، بانك توسعه و تجارت اكو و موسسه بيمه اتكائي اكو، برقراري شبكه تجاري، برگزاري كار گروهها، سمينارها و نمايشگاههاي بازرگاني مختلف در همين چارچوب صورت پذيرفته است. ‌
موافقتنامه تجاري اكو ‌
اين موافقتنامه در هفدهم جولا‌ي سال 2003 در شهر اسلا‌م آباد پاكستان توسط نمايندگان پنج كشور افغانستان، ايران، پاكستان، تاجيكستان و تركيه به امضا رسيد و سپس در بيست و چهارم آوريل 2008 پس از تأييد و تصويب مقامات پنج كشور امضا كننده به اجرا گذارده شد. ‌ يك پروتكل ضمائم چهارگانه جهت اين موافقتنامه در تاريخ هفتم ژوئيه 2005 در شهر استانبول تركيه به امضا رسيد. ‌ در پاراگراف اول ماده 39 موافقتنامه ضرورت اجرايي شدن موافقتنامه سي روز پس از وصول اسناد تأييد و تصويب شده موافقتنامه ذكر گرديده است. با تصويب جمهوري اسلا‌مي ايران به عنوان پنجمين كشور عضو و واگذاري سند تصويب شده به دبيرخانه اكو، اكوتا از بيست و چهارم آپريل 2008 به مرحله اجرا گذارده شد. ‌
نخستين نشست شوراي هماهنگي اكو در مورخ 22-21 مي 2008 در شهر مرسين تركيه برگزار گرديد. در اين نشست كشورهاي امضا كننده موافقتنامه، قاطعانه متعهد گرديدند نسبت به تهيه فهرست نهايي تا سي و يكم اكتبر 2008 اقدام نمايند. از آنجا كه تنها دو كشور امضا كننده، فهرستهاي خود را تهيه نموده اند، امكان اعمال فهرست مثبت تهيه شده از سوي دبيرخانه در بخش تعرفه ها از اول ژانويه 2009 امكانپذير نبوده است. ‌
موافقتنامه تشويق و حمايت از سرمايه‌گذاران متقابل ‌
اين موافقتنامه در هفتم ماه جولا‌ي سال 2005 در شهر استانبول تركيه به امضاي نمايندگان چهار كشور عضو افغانستان، آذربايجان، ايران و تركيه رسيده است و از آنجا كه تا كنون از سوي مقامات هيچ يك از امضا كنندگان، مورد تاييد و تصويب قرار نگرفته، به مرحله اجرا نيز در نيامده است. ‌ براساس ماده 2 موافقتنامه، اجرايي شدن آن حداكثر دو ماه پس از تسليم مصوبه چهارمين كشور امضا كننده خواهد بود. ‌
موافقتنامه ايجاد بانك اطلا‌عات قاچاق و تقلبات گمركي ‌
اين موافقتنامه در تاريخ هفتم ژوئيه سال 2005 در شهر استانبول تركيه به امضاي نمايندگان شش كشور عضو افغانستان، آذربايجان، ايران، پاكستان، تاجيكستان و تركيه رسيده است. از آنجا كه هنوز از سوي مقامات هيچ يك از امضا كنندگان، مورد تأييد و تصويب قرار نگرفته، به مرحله اجرا در نيامده است.
اجرايي شدن اين موافقتنامه سي روز پس از دريافت سند تصويب شده چهارمين كشور امضا كننده خواهد بود. ‌
يادداشت تفاهم
تأسيس شركت بيمه اتكائي اكو ‌
اين يادداشت تفاهم در تاريخ پانزدهم مارس سال 1995 توسط سه كشور بنيانگذار، ايران، پاكستان و تركيه به امضا رسيد و بلا‌فاصله پس از امضا به مرحله اجرا گذارده شد. ‌
اين يادداشت تفاهم به اساسنامه تأسيس شركت بيمه اتكائي اكو ملحق گرديده است. به موجب ماده 4 عهدنامه ازمير با ائتلا‌ف سه كشور بيمه اتكائي اكو در 12 مارس 1997 تأسيس و مقر آن شهر آنكارا تركيه تعيين گرديده بود. مطابق پاراگراف اول يادداشت تفاهم اين مقر از اول ژانويه سال 1996 از آنكاراي تركيه به كراچي پاكستان انتقال يافته است. از آن زمان شركت بيمه اتكائي پاكستان مديريت، بيمه اتكائي مشترك سه كشور را عهده دار بوده. به موجب ماده 2 يادداشت تفاهم، پس از تأسيس شركت بيمه اتكائي اكو، بيمه اتكائي مشترك به شركت تأسيس شده منتقل خواهد شد. ‌
نشست داخلي سه جانبه كارشناسان ارشد، در تاريخ 14 و 15 مي سال 2007 در شهر اسلا‌م آباد پاكستان مواد موافقتنامه تأسيس بيمه اتكائي اكو را نهايي كردند. ايران و تركيه آمادگي خود را جهت امضاي اسناد اعلا‌م نمودند. در نوزدهمين نشست شوراي برنامه ريزي منطقه اي، از پاكستان درخواست گرديد تا در اسرع وقت ميزباني روساي شركتهاي بيمه كشورهاي عضو را جهت امضاي اين موافقتنامه عهده دار گردد. ‌
يادداشت تفاهم در مورد قاچاق و تقلبات گمركي مواد مخدر ‌
اين يادداشت تفاهم در تاريخ نهم مي سال 1998 از سوي كليه كشورهاي عضو امضا و بلا‌فاصله به مورد اجرا گذارده شد. ‌
مطابق ماده 15 يادداشت تفاهم، اعتبار يادداشت تفاهم تا پايان هشتم مي 2008 مي باشد، در صورت عدم وصول هر گونه اطلا‌عيه‌اي از سوي اعضا قبل از تاريخ انقضا، مدت اجراي يادداشت تفاهم براي پنج سال ديگر به طور خودكار تمديد مي گردد. بنابراين با توجه به تمديد صورت گرفته يادداشت تفاهم تا ماه مي سال 2013 معتبر مي باشد. ‌
ه) همكاريهاي سازمان همكاري اقتصادي (اكو) با ساير نهادها و سازمانهاي منطقه اي و بين المللي ‌
عهدنامه ازمير ايجاد و گسترش روابط با ديگر سازمانهاي منطقه اي و بين المللي را توصيه نموده است. گسترش تعداد اعضاي اكو سبب گرديد تا اين سازمان بتواند در مهر ماه 1372 موقعيت ناظر را در سازمان ملل متحد (مجمع عمومي) كسب نمايد. اين امر زمينه مناسبي را براي ايجاد روابط نزديك و گسترده اكو با سازمانهاي بين المللي فراهم نمود. اكو موفق شده است با سازمانهاي منطقه اي و بين المللي مختلف و ارگانهاي مهم وابسته به سازمان ملل كه در زمينه توسعه اقتصادي ـ اجتماعي فعاليت دارند، موافقتنامه هاي همكاري متقابل امضا نمايد. سازمان اكو، در جهت دستيابي به نتايج ترسيم شده در موافقتنامه ها و يادداشتهاي فوق و هم چنين به اجر گذاردن پروژه هاي متعدد از همكاري و منابع سازمانهاي منطقه اي و بين المللي بهره مند بوده كه اين همكاريها در قالب موافقتنامه ها، تفاهم نامه ها و يادداشتهاي تفاهم مختلف صورت گرفته است. ‌
منبع: ايرنا

سه|ا|شنبه|ا|20|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سياست روز]

[مشاهده در: www.siasatrooz.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 313]