به مناسبت روز جهاني كليه كليه‌هاي كوچك، دردهاي بزرگ

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: به مناسبت روز جهاني كليه كليه‌هاي كوچك، دردهاي بزرگ
جام جم آنلاين: وقتي لازم باشد هفته‌اي چند نوبت زير دستگاه دياليز باشي ديگر گذر ايام برايت لطفي ندارد؛ اما بايد تن به دياليز دهي و چند ساعت دستگاه را تحمل كني. كافي است وارد بخش پيوند دياليز بشويد. آنجا نگاه بيماران پر از حرف‌هاي ناگفته است. شايد تمامي حرف‌هايي كه باعنوان مشكلات دياليز مطرح است تنها جزء كوچكي از مشكلات اين بيماران باشد.

اين بيماران بايد درد تهيه دارو را نيز تحمل كنند. يك روز دارو در بازار پيدا نمي‌شود، روز ديگر دارو هست، اما مي‌گويند داروي مرغوب نيست. در اين ميان بيمه هم ممكن است تصميم بگيرد هزينه آن را قبول نكند. هميشه هم كابوس هپاتيت بالاي سر اين بيماران است و تمام اينها تنها گوشه‌اي از مشكلات بيماران كليوي است.

كليه يكي از اعضاي حياتي بدن است و كار آن در بدن تصفيه مواد زايد و مايعات اضافي، تعادل و تنظيم نمك، پتاسيم و اسيد بدن و توليد چند هورمون و ويتامين است. كليه‌ها همواره در معرض ابتلا به بيماري‌هاي گوناگون قرار دارند كه بسياري از اين بيماري‌ها، صدماتي به كليه مي‌زنند كه در مواردي حتي با وجود درمان كليه كارآيي خود را از دست مي‌دهد. همه ساله افراد زيادي در سراسر جهان به ‌بيماري حاد كليه كه ‌در مراحل اوليه علايم و نشانه‌اي ندارد، مبتلا مي‌شوند. بيشتر بيماران بين سال‌هاي 15 تا 55 سالگي دچار نارسايي كليه مي‌شوند. متاسفانه كشور ما نيز با روند روبه رشد بيماران دياليزي مواجه است. در سال 1380 جمعيت مبتلايان به بيماري‌هاي مزمن كليه حدود 16 هزار نفر گزارش شده بود كه اين رقم در سال 86 به 32 هزار نفر افزايش يافت؛ همچنين پيش بيني مي‌شود تا پايان سال 91 جمعيت مبتلايان به بيماري‌هاي مزمن كليه دو برابر شود. پس تنها 3 سال براي مقابله و مديريت اين بيماري‌ها زمان باقي است. در صورت عدم برنامه‌ريزي و پيشگيري، در آينده‌اي نه‌چندان دور مشكلي مشترك به نام نارسايي كليه مردم و مسوولان را مشغول خود خواهد كرد.

رنج دياليز

وقتي كليه‌ها نارسا شوند مواد زايد و مايعات در بدن تجمع پيدا كرده و بيمار نياز به درمان دياليز براي تصفيه خون دارد. دياليز رنج هميشگي بيماران كليوي است. در فرد سالم روزانه 200 ليتر خون توسط كليه‌ها تصفيه مي‌شوند كه با از كار افتادن آنها، اين وظيفه تصفيه دامنگير دستگاه‌هاي دياليز مي‌شود كه لازم است هفته‌اي يك يا چند بار ساعت‌ها زير دستگاه دياليز باقي بمانند. به طور معمول، دياليز اين بيماران 3 نوبت در هفته و هر نوبت 4 ساعت صورت مي‌گيرد.

به گفته كارشناسان، هر دستگاه دياليز از عمري 5 ساله برخوردار است، در حالي كه در كشور ما حتي دستگاه‌هاي 20 ساله نيز به كار گرفته مي‌شوند.

با توجه به نرخ رشد جمعيت بيماران كليوي در كشور، طي 10 سال گذشته تعداد بخش‌هاي دياليز از 147 بخش به 336 بخش افزايش يافته است.

تعداد كل تخت‌هاي دياليز در كشور اكنون حدود3200 تخت است كه بايد به حدود 16 هزار و 500 بيمار دياليزي خدمت رساني كنند. حدود هزار نفر از اين بيماران به روش دياليز صفاقي دياليز مي‌شوند و نيازي به دستگاه دياليز ندارند، بنابراين حدود 15 هزار بيمار در كشور نياز به دستگاه دارند. به عبارت ديگر در كشور تقريبا به ازاي هر 5 نفر يك تخت دياليز است كه البته در استان تهران به علت تراكم بيماران اين استاندارد پايين‌تر است.

براساس برآوردهاي موجود براي خدمت‌رساني مناسب و رسيدن به استاندارد دست‌كم 4 بيمار به ازاي هر تخت، بايد سالانه 500 تخت دياليز جديد در كشور فعال شود؛ البته سالانه 250 تخت دياليزي فرسوده از رده خارج مي‌شوند، زيرا عمر مفيد اين دستگاه‌ها محدود است. پس نيمي از اين تخت‌ها بايد جايگزين تخت‌هاي دياليز فرسوده، مستهلك و از رده خارج شود بنابراين سالانه بايد 250 تخت دياليزي به كشور اضافه ‌شود.

هزينه خريد هر دستگاه دياليز بين 11 تا 12 ميليون تومان است بنابراين خريد 500 دستگاه دياليز به اعتباري بالغ بر6 ميليارد تومان نياز دارد كه البته هزينه تخت، فضاي فيزيكي و نيروي انساني آن را هم بايد اضافه كرد.

بر اساس آمارها، طي سال 86 حدود 58 درصد از بيماران كليوي از 3 نوبت دياليز در هفته استفاده مي‌كردند. 40 درصد بيماران از 2 نوبت دياليز در هفته و درصد كمي هم يك بار در هفته دياليز مي‌شدند، بنابراين تنها حدود 60 درصد بيماران از استانداردها بهره‌مند هستند.

خوشبختانه وزير بهداشت، معاونت سلامت و مديران وزارت بهداشت به مساله كمبود و فرسودگي تخت‌هاي دياليز در كشور توجه دارند. در اين خصوص هزار دستگاه جديد دياليز خريداري شده كه500 دستگاه آن تا آخر سال در مراكز درماني كشور نصب مي‌شوند و بقيه تا تير 88 در كشور به بهره‌برداري مي‌رسند؛ البته بخشي از اين نياز با همكاري بنياد امور بيماري‌هاي خاص و بخش خيريه و خصوصي تامين مي‌شود.

بيمار دياليزي دغدغه‌‌هاي متفاوتي دارد. افت فشار خون در بيماران دياليزي شايع‌ترين عارضه‌اي است كه حين دياليز رخ مي‌دهد كه البته به وسيله دستگاه‌هاي خاص دياليز و استفاده از محلول دياليزي بي‌كربناتي احتمال بروز اين عارضه حين دياليز بسيار كاهش يافته است.

بيماران دياليزي به علت افزايش حجم آب و نمك بدنشان دچار مشكلات قلبي و عروقي مي‌شوند، همچنين احتمال بروز كم خوني و عفونت‌هاي ويروسي بخصوص هپاتيتB نيز در اين افراد وجود دارد.

بيماران دياليزي با مسائل رواني ناشي از دياليز هم دست و پنجه نرم مي‌كنند و گاهي اين بيماران احساس مي‌كنند بين مرحله مرگ و زندگي قرار گرفته‌اند و گاه پرخاشگري مي‌كنند. آمپول‌هاي همراه دياليز مانند اپركس ‌از دسته داروهاي مهم پس از انجام دياليزند كه به منظور جبران كمبود هموگلوبين خون و آهن در بدن اين بيماران استفاده مي‌شود.گاهي در تهيه اين داروها نيز براي بيماران مشكل به‌وجود مي‌آيد.

روزي براي كليه‌ها

براساس تحقيقات جهاني، بيماري مزمن كليه و بيماري‌هاي غيرمزمن ديگر تا سال 2015ميلادي، زندگي بيش از 36ميليون نفر از مردم دنيا را با خطر جدي مواجه خواهد كرد. از سوي ديگر در سراسر جهان حدود 5/1 ميليون تن با استفاده از دياليز به زندگي خود ادامه مي‌دهند و گفته مي‌شود اين رقم طي يك دهه به 2برابر افزايش خواهد يافت.
پس تعجبي ندارد اگر روزي در سال براي توجه بيشتر به اين بيماري نامگذاري شود.

تعداد بيماران مبتلا به نارسايي كليه پيشرفته در ايران طي 5سال آينده2برابر خواهد شد كه اين اعلام خطر جدي براي مردم و نظام سلامت كشور محسوب مي‌شود

نامگذاري روزي به عنوان روز جهاني كليه در سال 2006 و در اقدام ابتكاري مشتركي بين فدراسيون بين‌المللي بنيادهاي كليه و جامعه بين‌المللي كليه شناسي صورت گرفت و دومين چهارشنبه ماه مارس براي اين منظور انتخاب شد. امسال اين مراسم در ايران پنجشنبه 22 اسفند 1387 خورشيدي برابر 12 ماه مارس سال 2009 ميلادي برگزار خواهد شد.

امسال انجمن بين‌المللي بيماري كليه با همكاري مجمع بين‌المللي بنياد‌هاي ملي بيماري كليه همراهي خود را با سازمان جهاني پرفشاري خون اعلام كرد تا تاكيد مجددي شود كه فشار خون بالا، هم پيامد ناخواسته بيماري كليه بوده و هم مي‌تواند زمينه‌ساز بيماري كليه باشد.

در روز جهاني كليه سعي مي‌شود با افزايش آگاهي اجتماعي در مورد وضعيت آماري بيماري‌هاي كليه و همچنين ايجاد هشدار در مورد عواقب بيماري‌هاي كليه و ترغيب سياستگذاران سلامت و مردم به سرمايه‌گذاري براي بيماري‌هاي كليه اقدام شود. در اين روز هشدار داده مي‌شود تا براي پيشگيري از بروز بحران جهاني بيماري‌هاي كليوي بايد شناسايي زودهنگام و پيشگيري از بيماري‌هاي خطرناك و پرهزينه كليه در دستور دولت‌ها قرار گيرد.

پيشگيري و بيماريابي

بيماري‌هاي كليه شايع، خطرناك اما قابل درمان، اين شعاري است كه در سال گذشته از سوي انجمن جهاني كليه به عنوان شعار روز جهاني برگزيده شد. اما اين مطلب حقيقتي است كه كليه متخصصان آن را تاييد مي‌كنند.

بيماري كليه يك بيماري خاموش و بي صداست و به همين دليل، بيشتر مبتلايان به اين بيماري تا زمان بروز نارسايي كليه از بيماري خود مطلع نمي‌شوند و بموقع با اقدامات پيشگيرانه از بروز بيماري جلوگيري نمي‌كنند. فلسفه اصلي اعلام روز جهاني كليه از طرف انجمن بين‌المللي نفرولوژي هشدار در رابطه با اهميت بيمار يهاي كليه و عوارض ناشي از ناديده گرفتن اين امر در سلامت جامعه است.

سالانه حدود 12 نفر به تعداد بيماران دياليزي كشورما اضافه مي‌شود.روش‌هاي موثري براي پيشگيري از بيماري‌هايي كه باعث نارسايي‌هاي كليوي مي‌شوند، وجود دارد. در صورت تشخيص بموقع بيماري كليه و درمان آن ممكن است روند بيماري آهسته تر شود و از پيشرفت و تبديل آن به نارسايي كليه جلوگيري به عمل آيد.

تعداد بيماران مبتلا به نارسايي كليه پيشرفته در ايران طي 5سال آينده 2 برابر خواهد شد كه اين اعلام خطر جدي براي مردم و نظام سلامت كشور محسوب مي‌شود. از سوي ديگر با آزمايش‌هاي ساده و ارزان قيمت مي‌توان افراد داراي نارسايي كليه را شناسايي كرد.

خريد و فروش كليه

پيوند كليه در سال‌هاي بعد از دهه 80 ميلادي بسيار معمول شده و در 85 درصد موارد موفقيت آميز است. بهترين فايده عمل رها شدن بيمار از دياليز پي در پي و امكان زندگي آزادانه و راحت است. حدود يك سوم تا نيمي از بيماران كليوي شرايط انجام پيوند را دارند. كليه لازم براي پيوند از 2 طريق تهيه مي‌شود: از طريق دهنده زنده يا مرده. دهنده مرده، اشخاصي هستند كه دچار سانحه و فوت ناگهاني يا مرگ مغزي شده اند در مورد دهنده‌هاي زنده، استفاده از كليه خويشاوندان معمولا به دلايل ژنتيكي جواب بهتري مي‌دهد. اما وقتي از خويشاوندان كسي نباشد، آن‌گاه پيوند از كسي كه حاضر به اهداي عضو شده مطرح مي‌شود.

كمبود كليه در جهان به بحراني اجتماعي تبديل شده است.در هر 10 دقيقه يك بيمار دياليزي در آمريكا بدون امكان استفاده از پيوند كليه،‌ جان خود را از دست مي‌دهد و حدود 50 هزار نيازمند پيوند كليه در اين كشور وجود دارند. در كشور همسايه‌مان، تركيه حدود 20 هزار نفر در انتظار دريافت كليه هستند.

اما ايران كشوري است كه در پيوند كليه با مشكل مواجه نيست و نام بيماري در فهرست انتظار پيوند كليه قرار ندارد. در ايران رقم پيوند كليه 24 مورد به‌ازاي هر يك ميليون نفر است. اين ميزان در خاورميانه 2 مورد، در كشورهايتوسعه يافته 20 تا 40 و در كشورهاي در حال توسعه يك تا 2 مورد است . علت اصلي بالا بودن آمار ايران در زمينه پيوند كليه، مجاز بودن پيوند از فرد زنده است، طوري كه 80‌درصد پيوندهاي كليه از فرد زنده است كه در بسياري از كشورهاي ديگر جايز نيست.

اما روي ديگر سكه اين است كه امروزه عده‌اي از مردم كشورمان به خاطر فقر شديد مالي، يك كليه خود را مي‌فروشند. حتي ديده شده مردان‌ معتاد يا بيكار همسران‌ خود را وادار مي‌كنند كليه‌ خود را بفروشند.
براساس اظهارات قاسمي، مدير عامل انجمن حمايت از بيماران كليوي هر روز حدود 50 نفر كه بيشتر آنها جوان هستند به اين انجمن براي فروش كليه‌هاي خود مراجعه مي‌كنند كه عامل و انگيزه اصلي آنها از فروش كليه تامين نيازهاي مالي است. اين كليه‌ها به قيمت‌هاي مختلف تا چند 10 ميليون خريد و فروش مي‌شوند. يكي از مسؤولان انجمن حمايت از بيماران كليوي در اين باره مي‌گويد هر روزي كه مي‌خواهيم به انجمن بياييم، براي ما غصه به همراه دارد چرا كه در دل مي‌گوييم امروز هم مانند روزهاي ديگر بايد شاهد رنج و زجر مردمي باشيم كه براي به‌دست‌آوردن پول حاضر به فروش كليه خود هستند كه حكم پالايشگاه بدن آنها را دارد، اما تنها دلخوشي ما خدمت به بيماران و افراد نيازمند است.

هاشم قاسمي، با اشاره به مصوبه سال 75 دولت مبني بر اهداي مبلغ يك ميليون تومان به اهدا كنندگان كليه به بيماران دياليزي و پيوندي در قالب طرح هديه ايثار، مي‌گويد: از همان سال 75 تاكنون بارها اعلام كرده‌ايم چنين مصوبه‌اي نه تنها كمكي به بيماران پيوندي نكرد، كه بالعكس موجب تشديد بازار سياه خريد و فروش كليه در كشور شد.

مديرعامل انجمن خيريه حمايت از بيماران كليوي با تاكيد بر اين‌كه فروشندگان كليه كساني هستند كه دچار مشكلات مالي بوده و تنها راه را فروش يك عضو حساس و مهم از بدن خود مي‌دانند، مي‌افزايد: اگر از همان ابتدا مبلغ يك ميليون تومان به بيمار نيازمند پيوند داده مي‌شد تا او نيز با افزودن مبلغي به آن، به نوعي هزينه‌هاي فرد اهدا كننده را بپردازد، الان با چنين معضلي مواجه نبوديم.

رئيس انجمن حمايت از بيماران كليوي با اشاره به افزايش خريد و فروش كليه در كشور تصريح مي‌كند: اختصاص هديه ايثار با مبلغ يك ميليون تومان به افرادي كه كليه خود را اهدا مي‌كنند گرچه با نيت خير انجام شد، افزايش تجارت كليه در بازار آزاد را نيز به همراه داشت كه در اين زمينه از سوي انجمن بيماران كليوي اعتراض شديدي به اين موضوع صورت گرفت؛ زيرا وارد شدن منفعت مالي در اين ميان موجب شد آمار اهداكنندگان كليه از خانواده و خويشاوندان درجه اول كه شاخه اصلي پيوند كليه محسوب مي‌شود به كمتر از 5 درصد برسد و اگر اين مساله به همين روال گسترش يابد، شاهداز بين رفتن همين آمار اندك يا حتي رواج خريد و فروش كليه بين اعضاي خانواده نيز خواهيم بود.

علي اخوان‌بهبهاني

چهارشنبه|ا|21|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 419]