فيلمسازي، جنگ، جامعه و... از زبان «ابراهيم حاتمي كيا» ; عطاي ساخت فيلم جنگي را به لقايش بخشيده ام

واضح آرشیو وب فارسی:ابتکار: فيلمسازي، جنگ، جامعه و... از زبان «ابراهيم حاتمي كيا» ; عطاي ساخت فيلم جنگي را به لقايش بخشيده ام
«ابراهيم حاتمي كيا»، كارگردان سينماي ايران، كه براي نمايش فيلم «وصل نيكان» در كانون فيلم «شهر» در فرهنگسراي هنر حضور يافته بود، درباره اين فيلم، ويژگي هاي شهر در فيلم هايش و... به ايراد سخن پرداخت. حاتمي كيا در ابتدا با بيان اينكه، نزديك به 10 سال است «وصل نيكان» را نديده، گفت: «اين فيلم جزو فيلم هاي به شدت تلخ من است. چراكه در موقع ساخت آن بسيار عصبي بودم و نوعي حس لجبازي در درونم وجود داشت. در آن هنگام حسي نسبت به شهر داشتم و مي خواستم اين حس را بروز دهم. در آن دوران تعريف منطقه براي ما در دو قسمت شهري و جبهه اي خلاصه مي شد.» او ادامه داد: «وصل نيكان، از جمله فيلم هايي بود كه از نظر قصه، طي ساخت دچار شك شدم و اين شك چيزي بود كه آن زمان ارزش داشت. در آن هنگام سينما تنها متاع اقتصادي و گيشه اي نبود، بلكه حوزه هاي هنري آن به ما اجازه مي داد كه كارت شخصي مان را حتي در طول ساخت فيلم به همراه داشته باشيم.»
موشك باران ها در سينما
«حاتمي كيا» سپس با اشاره با شرايط آن دوران تصريح كرد: «در آن زمان (زمان موشك باران) فضاي شهر، غيرقابل تحمل بود. افراد در آن زمان دائم شعار جنگ جنگ تا پيروزي را سر مي دادند. اما هنگاميكه جنگ به تهران رسيد، همه شهر را خالي كردند و اين مسئله اي بود كه همه را ناراحت مي كرد. چراكه در شهرهاي ديگر هيچ گاه اين گونه نبود، اما همين كه جنگ به اين شهر (كه اتفاقا مديران هم در آن بودند و مديريت مي كردند) رسيد، حتي همان مديرها هم پاي موضوع نايستادند.» اين كارگردان همچنين گفت: «چقدر سينما ظلم كرد كه هيچگاه به غير از فيلم بنده و «سفر» ساخته «عليرضا رييسيان» به اين مسئله نپرداخت.»
حكايت فيلم «دعوت»
كارگردان «از كرخه تا راين» در بخش ديگري از اين نشست در پاسخ به سوالي كه پيرامون ارتباط معماري و فضاي شهري در فيلم «دعوت» آخرين ساخته اش مطرح شد، توضيح داد: «در آن فيلم قصد داشتم، قصه پنج تا شش خانواده را بيان كنم كه هريك از اين خانواده ها داراي يك هويت مشخصي هستند كه بخشي از اين هويت در مكان شكل مي گيرد. لذا خيلي آگاهانه سعي داشتم كه دراين فيلم به طبقه بندي افراد بپردازم و در فيلم تفكيك ايجاد كنم. اين تفكيك ها اكثرا با معماري بيان شده و شايد شهر در آن، خيلي همچون فيلم «وصل نيكان» كه شهر در آن يك آيكن اصلي است، در فيلم «دعوت» اينگونه مطرح نشده است.» او با اشاره به اپيزود حذف شده از فيلم «دعوت» بيان كرد: «در آن اپيزود، مختصات شهري بيشتر مدنظر قرار گرفته است و شايد در عرضه خانگي اين فيلم، اين اپيزود نيز به اپيزود هاي قبلي اضافه شود.»
حسرت دوران «وصل نيكان» را مي خورم
كارگردان «روبان قرمز» در بخش ديگري از اين نشست هم در پاسخ به سوالي كه مي گفت، «حاتمي كيا»ي آن روزها اكنون كجاست؟ عنوان كرد: «در زمان ساخت فيلم هاي «وصل نيكان»، «مهاجر»، «ديده بان» به آزاد ترين و راحت ترين شكل ممكن فيلم ساختم. در آن زمان فرمانده من گفته بود يا حق نداري در سينما كار كني و يا بايد پول آن را به حساب ما بريزي. به همين دليل من بسيار آزاد و راحت كار كردم و اكنون براي آن فضا خيلي حسرت مي خورم.» او گفت: «اكنون شرايطي پيش آمده كه بايد براي بقا» خود بجنگيم. كارگردان هاي تازه نفس وارد ميدان شده اند و تو بايد حرف تازه اي داشته باشي. از سوي ديگر نيز خير خواهان دست تو را مي بندند و در نهايت اوج اين مسائل را در فيلم «آژانس شيشه اي» مي بينيم كه حتي به من اسلحه نمي دهند و يا در شرايطي به ما مهمات مي دادند كه بنا به سليقه آنها نگاه كنيم و حال آنكه من نمي خواستم به آن شيوه نگاه كنم.» اين كارگردان ادامه داد: «شرايط فعلي من مانند فردي است كه تازه از خواب بيدار شده و هنوز بطور واضح خود را نيافته است. من درچنين شرايطي قرار دادم و نمي توانم حدود خود را به وضوح دريابم. اين مسئله نيز ربطي به خود من ندارد و برگرفته از كل جامعه است و از جاي ديگري نشات مي گيرد.» او ادامه داد: «خدا را شكر هيچ گاه فيلمسازي بعنوان مسئله اي درآمد زا مورد نظرم نبوده، اما اكنون بعد از ساخت اين همه فيلم و سريال، حتي اگر يك سال نتوانم فيلم بسازم، كميتم لنگ خواهد بود.»
دلتنگ ساختن يك فيلم جنگي هستم
حاتمي كيا همچنين اظهار كرد: «از زمانيكه تشكيلات هوشيار شد كه فيلم هاي جنگي را هدفدار كند، اين بلا به سر ما آمد و نتيجه اين هدفداري فيلم ها و سريال هايي شد كه همه ساله در هفته دفاع مقدس مي بينيم. هنوز هم اگر مديران به من بگويند كه كاري با تو نداريم و هرآنچه را هم كه بخواهي دراختيارت قرار مي دهيم، من فيلم جنگي خواهم ساخت و انتظارات من از آنها هم قطعا چيز عجيب و غريبي نخواهد بود. من هيچ گاه از آنها انتظار نخواهم داشت كه به من F14 بدهند، هرچند كه در فيلم برخي دوستان هست. اما من خود هيچگاه اجازه نمي دهم كه اين اموال بيت المال در فيلم من باشد.» اين كارگردان ادامه داد: «من به شدت براي ساخت فيلم جنگي دلتنگم، اما به همان اندازه كه دلتنگم، كينه مند هم هستم و اگر روزي پس از آنكه فيلمي ساختم عزيزي بخواهد به من بگويد كه روي قسمتي از آن خط بكش، برايم بسيار سخت خواهد بود. اين مسئله بقدري برايم سخت است كه حتي جرات نمي كنم به طرف اين موضوع بروم و عطاي آن را به لقايش بخشيده ام.»
سينما محاكات من است با زمان
حاتمي كيا در بخش ديگري از اين نشست هم در توضيح به سوالي كه مبني بر تفاوت 180درجه اي آثار اخيرش با ساير آثارش مطرح شده بود، به شوخي گفت: «شايد اگر كمي اين درجه را كم و زياد كنيم درست شود. خدا را شكر طي اين سال ها، سينما محاكات من بود با زمانه ام. من دراين زمان و در اين فضا زنده ام و نفس مي كشم و همه اين ها در فيلم من نيز ديده مي شود. من از انسان حرف مي زنم و شايد يكي از دلايلي كه موجب موفقيت آثار من در ميان مردم شده، همين مورد باشد.» او هم چنين عنوان كرد: «گاه عده اي به من مي گفتند كه تو شعارگوي نظام هستي. من در پاسخ اين افراد مي گويم كه اصلا بلد نيستم كه طبق قاعده كار كنم. واقعيت آن است كه من براساس آنچه فكر مي كنم فيلم مي سازم.» حاتمي كيا در پاسخ به اين نكته كه زماني در آثار او حرف اول و آخر را «پدر» مي زده و اكنون در فيلم هاي او، اين نسل جوان است كه حرف مي زند، توضيح داد: «اكنون شرايط سني من نيز تغيير كرده و بچه هاي من بزرگ شده اند و ترجيح مي دهم بيشتر آنها حرف بزنند. اين مسائل برگرفته از فعل و انفعالات ما در جامعه است و به هيچ عنوان نفي گذشته نيست و اگر نخواهيم از اين حرف برداشت، سياسي داشته باشيم، هيچ ابايي ندارم كه بگويم روزي به آن شيوه فكر مي كردم و اكنون طرز فكر من اين گونه شده است و اكنون، من به غير از ذات احديت ممكن است كه به همه چيز شك كنم. اكنون خاكريز هاي جنگ ريخته شده و ملت ايران و عراق نيز رابطه اي دوستانه يافته اند پس من فيلمساز چگونه مي توانم اين تغييرات را نبينم.
من با مشخصات جامعه ام فيلم مي سازم
اين كارگردان در ادامه اين نشست با اشاره به اين كه «دعوت» فيلم «حاتمي كيا»ي سال87 است، خاطرنشان كرد: «مرا از جامعه جدا نكنيد. من با مشخصات جامعه ام فيلم مي سازم و اكنون حال خوشي ندارم. اما حداقل سعي دارم كه صورت خود را با سيلي سرخ نگاه دارم. پس شما چرا براي فيلمسازي كه به گفته خود شما واكنش هاي او برگرفته از جامعه است، از جامعه جدا مي كنيد و به طور مستقل مورد تحليل قرار مي دهيد. پس به من بعنوان يك فيلمساز حق بدهيد كه حوزه هاي ديگر را هم امتحان كنم.

چهارشنبه|ا|9|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ابتکار]

[مشاهده در: www.ebtekarnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 63]