يادداشت رئيس كميته انضباطي به فارسشريفي: بايد فوتبال را از سكولاريسم جدا كنيم

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: يادداشت رئيس كميته انضباطي به فارسشريفي: بايد فوتبال را از سكولاريسم جدا كنيم
خبرگزاري فارس: رئيس كميته انضباطي فدراسيون فوتبال در يادداشتي به خبرگزاري فارس درباره مسائل رخ داده پيرامون برنامه نود و فدراسيون فوتبال توضيحاتي ارائه كرد.

به گزارش خبرگزاري فارس، پس از اعلام آمادگي رئيس كميته انضباطي براي مناظره با فردوسي پور، مجتبي شريفي داراي دكتراي فلسفه و منطق درباره برخي شبهات درباره تفاوت گفت و گو و گفتمان و مباحث طرح شده درباره سكولاريسم كه از سوي وي مطرح شده، توضيحاتي ارائه كرد.

متن كامل يادداشت شريفي به شرح زير است:
با توجه به اينكه برنامه نود مانند هر برنامه‌اي مي‌تواند آميزه‌اي از مطالب درست و قابل استفاده و نيز برخي مطالب غير قابل استفاده باشد، از اين‌رو مي‌بايد در مقام نقد منصفانه اين‌ برنامه، جهات مثبت و منفي آن، مورد بررسي قرار گيرد و با تقويت جهات مثبت، زواياي منفي آن زدوده شود. به همين دليل نبايد تنها به مدح و ستايش اين‌ برنامه جذاب يا تنها به ذم و نكوهش آن پرداخت. در آموزه‌هاي وَحْياني درباره نحوه برخورد با امور ناپسند به حركت تدريجي تاكيد شده است؛ تا جايي كه درباره نهي از شراب، اين سير تدريجي رعايت شده و آيات قرآن به ترتيب ذيل نازل گرديده است. نخست از خوردن شراب هنگام فرا رسيدن وقت نماز نهي شده و در ادامه زيان شرابخواري بيش از نفع آن معرفي شده و به ترك شرابخواري توصيه گرديده و در پايان شرابخواري عملي زشت معرفي و به كلي از آن نهي شده است كه عين آيات به ترتيبي‌است كه خدمتتان عرض مي‌كنم.

يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى‏ حَتَّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُون... النساء(43)
اي اهل ايمان در حالي كه مست هستيد به نماز نزديك نشويد تا اينكه از مستي خارج شده و بفهميد كه چه مي‌گوييد...
يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ قُلْ فيهِما إِثْمٌ كَبيرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما... بقره(219)
از تو درباره شراب و قمار مي‌پرسند بگو گناهي بزرگ مي‌باشند اما براي مردم منافعي دارد هر چند گناهشان از سودشان بيشتر است...
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ المائده(90)
اي اهل ايمان شراب و قمار و نرد و بتهايي كه پرستيده مي‌شوند اموري پليد بوده و فعل شيطان محسوب مي‌شود پس از آنها دوري كنيد تا رستگار شويد.

من از واژه گفتمان ورزشي به جاي گفت و گوي ورزشي استفاده كردم. واژه گفتمان در زبان فارسي مركب از فعل ماضي (گفت) و پسوند (مان) اسم مصدر بوده كه معادل واژه فرانسوي (ديالكتيك) محسوب مي‌شود. در زبان عربي مناظره (علم المناظره يا علم المجادله) كه بر اصول منطقي‌ استوار است، خوانده مي‌شود. از اين‌رو گفتمان را از روي قصد مورد استفاده قرار داده‌ام اما تعبير گفتگو كه از فعل ماضي (گفت) به اضافه بُنِ مضارع (گو) در دستور زبان فارسي ساخته شده است، اسم مركب محسوب مي‌شود و معادل واژه (ديالوگ) در زبان فرانسه و واژه (المحادثه و المحاوره) در زبان عربي است كه در آن به كارگيري اصول منطقي مورد نظر نيست.
عدم توجه به برخي مغالطه ‌ها در انواع نتيجه ‌گيري‌ها سبب مي‌شود كه مخاطبان از درك واقعيت و حقيقت باز بمانند (گرچه ميان واقعيت و حقيقت فرق است كه در جاي خود بايد به آن پرداخت ). در منطق، مثال ساده و همه فهم زير براي درك مفهوم مغالطه چنين بيان شده است كه بگوييم:
1ـ در باز است.2ـ باز پرنده است و نتيجه بگيريم كه 3ـ در پرنده است
جمله اول صغري و جمله دوم كبري و كلمه باز كه در هر دو جمله تكرار شده است حد وسط و جمله سوم نتيجه، خوانده مي‌شود اما منشا و ريشه مغالطه در اين قياس آن است كه باز در جمله اول در مقابل بسته به معناي گشوده و در جمله دوم به معناي نوعي پرنده است و بنابراين نتيجه حاصل از اين مغالطه يعني "در پرنده است" درست نيست.
اين سئوال پيش مي‌آيد كه مطالب بالا چگونه بر گفتمان ورزشي با آقاي فردوسي‌پور، تطبيق مي‌كند؟ در پاسخ بايد بگويم اصولا انتقاد كه از ريشه نقد گرفته شده و به معناي جدا كردن طلاي خالص از ناخالصي‌هاست، در اصطلاح يعني ارائه محاسن در كنار كاستي‌ها و معايب بدون استفاده از ابزار‌هايي كه مصداق تحقير، توهين، تحريك و يا ابراز مطالب غير واقع است. بنابراين اگر در مقام بررسي عملكرد شخص حقيقي يا حقوقي تحت عنوان انتقاد تنها معايب و كاستي‌ها را بيان نماييم بر خلاف مفهوم و مصداق انتقاد گام برداشته‌ايم. بنابراين هرگز نبايد انتظار داشته ‌باشيم كه آثار نيكوي مترتب بر انتقاد، كه در صورت ارائه آميخته‌اي از محاسن و معايب توأم با پيشنهاد راهكار‌هاي اصلاحي حاصل مي‌شود، بر ارائه يك جانبه معايب و كاستي‌ها بدون نشان دادن هرگونه پيشنهاد اصلاحي بدست آيد.
شنيده ام كه برخي مي‌گويند آنچه به عنوان سكولاريسم در فوتبال بيان كرده ام با معني اصلي اين اصطلاح، متفاوت است. سكولاريسم از واژه يوناني سِكُولوم به معني اينجا و اكنون نشأت گرفته است (كه به ترتيب قيد مكان و زمان‌اند.) اين انديشه بر اين معناست كه چون اينجا و اكنون (در اين دنيا) ناآرام شده‌ايم، پس بايد همين جا و هم اكنون آرام بگيريم! اين انديشه كه بر تفكر غرب حاكم است بر فوتبال نيز سايه افكنده و چنين توصيه مي‌كند كه انسان در صورت ناآرام شدن، مي‌بايست در همان مكان و زمانِ ناآرامي، با ارتكاب اعمال زشتي چون فحاشي، كتك زدن و پرتاب اشياي مختلف به درون زمين و... آرام شود. اين انديشه مي‌گويد: آخرتي در كار نيست، بنابراين ناآرامي در دنيا را بايد در همين دنيا به آرامش مبدل نمود. در حالي كه آموزه‌هاي ديني، فقط به انسان‌ها اجازه مي‌دهد كه از لذت‌هاي حلال نشاط ‌آور برخوردار شوند و ناآرامي‌هايي چون خشونت و غضب خود را با تكيه و اعتماد به وعده‌هاي الهي به آرامش مبدل نمايند و در حال آرامش و سكون، به تكاليف فردي‌ خود عمل كنند و تكاليفي را كه نسبت به ديگران برعهده دارند به جاي آورند. در صدر اسلام انديشه سكولاريسم، دهريه خوانده مي‌شده ‌است كه روزگار را عامل پيدايش و سبب مرگ معرفي مي‌كرده‌اند و به آخرتي پس از دنيا معتقد‌ نبوده‌اند كه دو آيه ذيل نازل به اعتقاد آنهاست:
إِنْ هِيَ إِلاَّ حَياتُنَا الدُّنْيا نَمُوتُ وَ نَحْيا وَ ما نَحْنُ بِمَبْعُوثينَ المومنون(37)
حيات تنها زندگي‌ دنيايي ماست و بس كه در آن زندگي مي‌كنيم و از دنيا مي‌رويم و از مبعوث شدن و آخرت خبري نيست.

وَ قالُوا ما هِيَ إِلاَّ حَياتُنَا الدُّنْيا نَمُوتُ وَ نَحْيا وَ ما يُهْلِكُنا إِلاَّ الدَّهْر الجاثيه(24)
دهريه گفتند: زندگي فقط حيات همين دنياست كه در آن زندگي مي‌كنيم و مي‌ميريم و اين روزگار است كه ما را مي‌ميراند.
در زبان عرب به سكولاريسم، عِلْمانِيَّه مي‌گويند (يعني مكتبي كه مي‌گويد: دنيايي كه نزد ما معلوم و محسوس است و پيرامون ما قرار دارد، منشأ ناآرامي و نيز ابزار دستيابي به آرامش است) برخي سكولاريسم را عَلْمانِيَّه ترجمه نموده‌اند كه از ريشه عالَم پس از تخفيف گرفته شده و به معناي دنيايي است كه در آن زندگي مي‌كنيم كه زمان و مكان ناآرامي و آرامش را معين مي‌كند و از ما مي‌خواهد كه آخرت را كه امري موهون است در آن وارد نكنيم.
به هر ترتيب مكتب سكولاريسم زندگي را در پرانتز تولد تا مرگ محدود نموده و از انسا‌نها مي‌خواهد افسردگي و خشم خود را در دنيا با كامجويي و ستيزه‌جويي و ارتكاب اعمالي چون فحاشي، درگيري، خبرچيني و... به آرامش تبديل ‌كنند و بيهوده زندگي را بر خود سخت نگيرند. اما درباره رابطه سكولاريسم با فوتبال به ‌طور خلاصه بايد بگويم كه چون اين تفكر بر مجموعه زواياي دنياي غرب حاكم است كه رشته‌هاي ورزشي و به‌ويژه فوتبال از اين قاعده مستثني نيست از اين‌رو بايد فوتبال را از محتواي غربي‌اش يعني سكولاريسم كه كامجويي (اپيكوريانيسم) و ستيزه‌جويي (لُمپنيسم) از آن ناشي مي‌شود خارج نماييم و به ابزاري خنثي و نشاط‌آور كه در خدمت ماست، مبدل گردانيم. زيرا تنها در اين صورت است كه فوتبال به ابزاري در جهت انجام تكاليف خانوادگي و اجتماعي و عمل به دستورات ديني مبدل خواهد شد و به تحقق نگرش ابزاري در ورزش منتهي خواهد گرديد. البته مبحث سكولاريسم داراي ابعاد و زواياي بسياري است كه در پژوهش مستقلي به آن پرداخته‌ام.
نكته اي كه دوست دارم به آن بپردازم اين است مي گويند "از شما انتظار نمي‌رفت كه از برنامه نود انتقاد كنيد و از سوي ديگر مناظره با آقاي فردوسي‌پور چه ارتباطي با كميته انضباطي دارد؟" در اين باره بايد توضيح دهم كه اگر علت اصلي علاقه مندي ورزش دوستان و جوانان را به برنامه نود؛ انتقادي بودن آن مي‌دانيم پس چگونه از انتقاد اين برنامه بايد برآشفته شويم، اگر انتقاد امري جذاب و سازنده است چه فرقي مي‌كند كه انتقاد سازنده كنيم يا مورد انتقاد سازنده قرار بگيريم؟ با شناختي كه از آقاي فردوسي‌پور دارم ايشان از انتقاد استقبال مي‌كنند و از سوي ديگر اگر جوانبي كه به ‌عنوان انتقاد بر برنامه نود داريم رفع شود و از هرگونه تحريك و تنش جلوگيري به عمل آيد و هم زمان با ارائه كاستي‌ها، خشونت‌ها و موارد بي‌انضباطي راه‌حل‌هاي اصلاحي نيز از سوي اهل فن مورد بحث گذاشته شود، در اين صورت نظم بر گستره فوتبال كشور حاكم شده و بار كميته انضباطي نيز فرو خواهد كاست بنابراين موضوع با كميته انضباطي بسيار مرتبط است.
گر چه روابط عمومي پل ارتباطي ميان فدارسيون‌ فوتبال و كميته‌ها و دپارتمان‌هاي آن مي‌باشد اما در مناظره كه آن را به گفتمان ترجمه كرده‌ايم مطالبي كه شخص مقابل بر زبان مي‌آورد در يك برنامه زنده قابل پيش‌بيني نيست تا پاسخ آن را به صورت كليشه‌اي از طريق روابط عمومي انتقال دهيم بلكه مي‌بايد در جلسه مناظره متناسب با آنچه مي‌شنويم پاسخ گفته و يا به تبيين موارد كاستي و نقض بپردازيم و به يقين مي‌دانم كه ثمره و نتيجه اينگونه انتقاد‌هاي سازنده، به هرچه پر محتوا شدن برنامه جذاب نود خواهد انجاميد، البته تذكر اين نكته لازم است كه تأييد مطلق و بي‌چون ‌و چراي برنامه نود در حقيقت ادعاي عصمت نسبت به‌ آن محسوب مي‌شود و نفي مطلق آن نيز خلاف انصاف است، بهترين روش دفاع از محاسن و سعي در رفع كاستي‌هاي آن است.
از آقاي بهرام شفيع به عنوان مثال براي اجراي مناظره ياد كرده‌ام. گزينه‌هاي ديگري چون آقاي دكتر حيدري، آقاي ابوفاضلي و غيره نيز مي‌توانند به عنوان مجري ثالث، عهده‌دار اين‌ امر شوند.
در پايان متذكر مي‌شوم كه هرگز منكر جهات مثبت و علاقه وافر جوانان به برنامه نود و آقاي فردوسي‌پور نيستم و پيشنهاد‌هاي اصلاحي‌ام را به منظور بقاء و دوام اين برنامه و ارتقاي سطح كيفي آن مطرح مي‌نمايم.

* توضيح فارس بر يادداشت رئيس كميته انضباطي فدراسيون:
1- انتشار اين متن از سوي مجتبي شريفي، رئيس كميته انضباطي فدراسيون فوتبال، به معناي تاييد يا رد آن نيست. هدف خبرگزاري فارس،‌ ايجاد فضايي گفتماني در فضاي ورزش براي رسيدن به بنيان‌هاي فكري صحيح است.
2- با وجود احترامي كه براي نظرات نگارنده قائل هستيم، به نظر مي‌رسد بايد براي آغاز اين بحث، به علم هرمنوتيك توجه داشت تا به تعريفي صحيح و علمي درباره "سكولاريسم" دست يابيم. بيان آنچه در محافل غير علمي مطرح مي شود، در قامت چنين بحث مفيد و با ارزشي، نمي‌گنجد.
3- در پايان، نگارنده محترم در مورد تعاريف و تحليل هاي خود مستندات و مراجعي را براي مخاطب قرار نداده كه البته مجال آن فراهم نبوده كه همين، پايه هاي علمي بحث را فاقد بنيان‌هاي علمي و دانشگاهي كرده است. با اين وجود، بايد از ايشان تشكر كرد كه چنين بحثي را در فوتبال ايران پيگيري مي‌كنند. اميد است در آينده، فضاي پرداختن به چنين مباحثي بيش از آنچه هست، به وجود آيد.
4- خبرگزاري فارس آمادگي دريافت پاسخ مجدد شريفي و ساير كارشناسان را دارد.
انتهاي پيام/ا
شنبه 5 بهمن 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 126]