فرصت سازى براى نقش آفرينىهويت بخشى انقلاب اسلامى به نقش زن در جامعه (بخش اول)

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: فرصت سازى براى نقش آفرينىهويت بخشى انقلاب اسلامى به نقش زن در جامعه (بخش اول)
گاليا توانگر

اگر تاريخ حضور زنان را در عرصه هاي مختلف اجتماعي، فرهنگي، علمي و سياسي جهان ورق بزنيم، به جرئت مي توان گفت حضور كنوني زن ايراني در عرصه هاي مختلف كشورش نه تنها موفقيت شگرف در برابر تيرگي هاي دنياي امروز است، بلكه به نحوي اين حضور درخشان براي تمامي كشورها به تدريج به يك الگو تبديل مي شود. اين تنها مرهون پديده قرن معاصر يعني ظهور و بروز انقلاب اسلامي است. چنانچه به تنهايي ميزان رشد علمي بانوان را پس از پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي مورد ارزيابي قرار دهيم، به نرخ 50درصدي موفقيت و رشد تصاعدي آنها پي خواهيم برد. اين در حالي است كه نرخ باسوادي زنان قبل از انقلاب اسلامي حدود 35 درصد و پس از آن به بيش از 80درصد رسيده است.

علاوه بر آن هم اكنون در رشته هاي فوق تخصصي در دانشگاه هاي علوم پزشكي كشور حدود 180 نفر از اعضاي هيات علمي را زنان تشكيل مي دهند كه اين آمار قبل از انقلاب به ده نفر هم نمي رسيد.

بدون ترديد رهنمودهاي روشنگرانه امام راحل(ره) جايگاه زن ايراني را آنچنان ارتقا بخشيد كه امروز زنان ايراني در رديف صبورترين، متعهدترين و متخصص ترين زنان دنيا قرار گرفته اند. زنان و نقش اثرگذار آنان در ديدگاه امام خميني(ره) و مقام معظم رهبري جايگاه خاصي يافته اند و اين به خاطر جايگاه رفيع و ارزش هايي است كه در اسلام براي زنان اختصاص داده شده، بنابراين حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامي همواره امتيازات ويژه اي براي زنان قائل بوده و هستند، لذا با تعابير زيبا و ارزشمند از زن با ايمان ياد شده است. امام خميني(ره) زنان را در انقلاب اسلامي جلوتر از مردان و مشوق آنها در ايجاد و تداوم نهضت خوانده اند. بنابراين فرصت هاي برابر رشد علمي، آموزشي، خدمات عمومي، مشاركت انتخاباتي، تامين اجتماعي و مسائل فرهنگي و... همگي گواه وجود توجه خاص به حضور فعال و موثر زن ايراني در عرصه هاي مختلف پس از پيروزي انقلاب اسلامي است.

زن در آيينه انقلاب

حضرت امام(ره) بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران همواره بر جايگاه ارزشي و معرفتي زنان در جامعه تاكيد كرده اند. نگاه ويژه به نقش زنان در واقع مبين فلسفه وجودي زن در نظام آفرينش و جايگاه او در اسلام و نظام جمهوري اسلامي است. كساني كه روزهاي اول شكل گيري نهضت جمهوري اسلامي و سال هاي پرشور انقلاب را به ياد دارند قطعا اذعان مي كنند كه شكل گيري انقلاب اسلامي بدون حضور و مجاهدت زنان تقريبا ناممكن بود به طوري كه پررنگ شدن نقش و حضور زنان در جنبش هاي انقلابي سبب شد تا ناظران با هر تفكري نتوانند منكر نقش زنان و تاثير حضور آنان در شكل گيري بزرگ ترين حركت سياسي و انقلاب قرن شوند. توجه گروه هاي سياسي به اين قشر و نيز نياز زنان به ايجاد فضايي برابر براي حضور در جامعه آنان را بر آن داشت تا از طرق مختلف از حركت هاي انقلابي حمايت كنند. منيره غلامي توكلي يك فرهنگي و روزنامه نگار توضيح مي دهد: «در واقع مي توان اين گونه گفت كه در آن دوران گروهي از زنان مذهبي با نگاه ويژه به مسائل سياسي و اجتماعي نيز وارد ميدان شده و موجوديت خود را فرياد و البته اثبات كردند. اين موفقيت در دوراني كه از هر چهار زن ايراني، يك نفر باسواد بودند، موقعيت بزرگي به حساب مي آمد. اين موفقيت مقدمه اي بود تا زن ايراني از حضور ويتريني و رشد گلخانه اي در 18 NGO تحت نظر اشرف پهلوي با عنوان سازمان زنان ايران، به سوي بالندگي و حضور مستمر و موثر گام بردارد. دراين راستا تفكر تشكيل مدارس دخترانه اسلامي و تشويق خانواده هاي مذهبي به اعزام دخترانشان به دانشگاه ها و تاسيس انجمن هاي اسلامي دانشجويي و ايجاد مراكز مذهبي و وجود مبلغين مذهبي زن منجر به ايجاد يك جريان روشنفكري مذهبي در دانشگاه ها شد. جرياني كه زن را در تمامي شئونات اجتماعي و سياسي كشور حائز نقش و جايگاه مي داند.

وي تاكيد مي كند: «اين نگرش برگرفته از مكتب اسلام است. نگرشي كه تعريف زن را تنها در واژه هاي زيبا و مطيع امر مرد نمي داند، بلكه زن را موجودي ناطق و انسان ساز مي داند كه از احترام و ارزش خاصي برخوردار است.»

توكلي با استناد به آمار مي گويد: «80 درصد زنان امروز باسواد هستند و در مراكز علمي و دانشگاهي بيشترين آمار قبولي از جنس زنان است. مشاركت عمومي زنان دراين دوره به حدي رسيده است كه بيشترين آمار (قريب 60درصد) شركت در انتخابات مختلف كشور را نيز زنان تشكيل مي دهند.»

وي در ادامه مي گويد: «اگر دوران انقلاب را به دو بخش قبل و بعد از دفاع مقدس تقسيم كنيم اين روند بخصوص روند حضور زنان نخبه سياسي سرعت بيشتري دارد كه اينها همه و همه به دليل كسب روحيه خودباوري و اعتماد به نفس در زنان، افزايش آگاهي و بلوغ فكري جامعه در پذيرش استعدادها و توانمنديهاي آنان است كه اين خود دستاورد بزرگ زنان بعد از پيروزي جمهوري اسلامي به مدد هويت بخشي انقلاب و ديدگاه هاي رهبر كبير آن به اين قشر عظيم است.

وي تاكيد مي كند: «يكي ديگر از دستاوردهاي انقلاب اسلامي براي زنان بازيافتن مقام انساني(شان) و خارج شدن از منظر توجهات جنسي است. انقلاب اسلامي شيوه جديد ارزشي و نماد ارزشمندي از حيات زنان درجامعه را ارائه مي كند. الگويي كه هويت اسلامي متناسب با جايگاه زن را به نمايش گذاشت. زني كه نه تنها مستقل است، بلكه داراي مسئوليت در ساختمان حكومت اسلامي نيز هست.»

ضرورت فعاليت زن ايراني با حفظ شئونات

پيرامون حضور زن در صحنه هاي مختلف بويژه عرصه اجتماعي ديدگاه هاي مختلفي مطرح شده كه مي توان اين نظرات را در سه بخش خلاصه كرد.

الهه وكيلي عضو هيئت علمي دانشگاه الزهرا(س) و استاد دانشكده الهيات الزهرا(س) توضيح مي دهد: «در ديدگاه سنتي زن محكوم به خانه نشيني بود. امروزه ديدگاه به اصطلاح مدرن ديگري مبني بر عقايد فمينيستي مطرح شده كه ظاهر پررنگ و لعابي دارد، اما از درون پوسيده است. معتقدان اين نظريه مي خواهند زن را از همسر و فرزندانش جدا كرده و صرفا در فعاليت هاي برابر با مردان غرق كنند.

ديدگاه سوم كه از منظر امام راحل(ره) مطرح شد اين است كه زن و مرد در محيط خانواده آنچنان مشاركتي داشته باشند كه بتوانند حضور موفق خود را درعرصه هاي مختلف پشتيباني كنند. اين گونه است كه پشت هر مرد موفقي يك زن موفق وجود دارد.»

وكيلي با اشاره به اين كه وقار و متانت زن ايراني مثال زدني است، توضيح مي دهد: «ايجاد فرصت هاي برابر مطالعاتي و تحقيقاتي براي زنان درعرصه پژوهش، حضور فعال زنان در هيئت هاي دانشگاه ها، اشتغال در امنيت كامل اخلاقي با حفظ وقار و متانت اسلامي و ده ها مورد ديگر همه گواه اين است كه با پيروزي انقلاب اسلامي فرصت هاي بالقوه زن ايراني زمينه ظهور پيدا كرد.»

اين استاد دانشگاه با اشاره به واقعه عاشورا و حضور موثر و رهايي بخش بزرگ بانويي چون حضرت زينب كبري(س) توضيح مي دهد: «زنان انقلابي ما با داشتن الگويي چون بانوي نمونه اسلام فاطمه زهرا(س) و حضرت زينب(س) توانستند درعرصه هاي مختلف انقلاب حماسه سازي كنند. در صدر اسلام و در غزوات مختلف پيامبر(ص) زنان حماسه ساز بسياري دوشادوش مردان مشاركت داشتند. به عنوان مثال نسيبه در جنگ وظيفه اش پرستاري از افراد بود. در زمان دفاع مقدس نيز مادران بسياري داشتيم كه چند فرزند خود را راهي جبهه هاي نبرد حق عليه باطل كرده و چندين شهيد تقديم انقلاب كردند. اين روحيه سلحشوري بانوان ايراني كه به بركت رهنمودهاي امام خميني(ره) بيدار شد و به شكوفايي رسيد و به يك خصيصه بارز زن ايراني مبدل گشت.»

وي در ادامه مي گويد: «اگر در شرايط فعلي نيز اين اسوه ها پر رنگ تر شوند، مي توانيم با موفقيت نقش زن مسلمان ايراني را درعرصه هاي مختلف تبيين كنيم.»

زن عنصر مهم فرهنگ ساز

سروناز حر دانشجو و عضو فعال نشريات دانشجويي با اشاره به اين كه تا قبل از پيروزي انقلاب اسلامي دو نگاه تيره ابزار واقع شدن زن و يا ناديده گرفتن فعاليت اجتماعي زنان سرلوحه برنامه ها قرار داشت، توضيح مي دهد:«به بركت نگاه امام (ره) زن با ايفاي نقش مادري به معناي واقعي توانست به مقام انسان سازي برسد. همه مردان بزرگ تاريخ و شهداي دفاع مقدس با پشتيباني عاطفي زنان و مادرانشان توانستند حماسه ساز شوند.»

اين دانشجو به الگوي زن ايراني براي بيداري زنان دنيا تاكيد كرده و مي گويد:«همين ويژگي سلحشوري زن ايراني و صبر بي پايانش باعث شده كه زنان غزه اي از مادران و همسران شهداي ايران الگوي مقاومت و پايداري بگيرند.»

وي با محور دانستن زن در خانواده به نقش كليدي مادر در تربيت نسل آينده اشاره كرده و مي گويد:«بزرگ مردي كه فرياد زد:«هيهات من الذله» اين كفرستيزي و آزادي خواهي را از مادر بزرگوارش آموخته بود. در سطح جامعه خيلي بزه ها رخ مي دهد كه برنامه ريزان نمي دانند چطور حل و فصل كنند؟ به نظر مي رسد اگر درباره زنان يك جامعه سرمايه گذاري شود، خود به خود با تربيت نسل سالم خيلي از مشكلات مرتفع خواهد شد. وقتي نقش اصلي زن در برنامه ريزي ها كمرنگ شود، مشكلات گسترش پيدا مي كنند. ما نمي خواهيم به بهانه هاي فيمينيستي ارزش ها را از خود جدا كنيم. اين ها تهاجماتي است كه نقش اصلي زن مسلمان ايراني را تهديد مي كند. ما مي خواهيم زن به موازات ايفاي نقش مادري به رسالت اجتماعي خود نيز بپردازد.

همه اين ها به اين برمي گردد كه مسئولان زن را يك عنصر فرهنگ ساز تلقي كنند.»

سلحشوري ويژگي زن انقلابي و ايراني

مريم كاظم زاده نويسنده و يكي از زنان فعال در عرصه دفاع مقدس با ورق زدن خاطرات جنگ تاكيد مي كند:«در عرصه دفاع مقدس نقش زنان نه تنها كمتر از مردان نبود، بلكه امنيت امروز را مديون عشق و ايثارگري مادران و همسراني مي دانيم كه عزيزترين افراد خود را در راه خدا و انقلاب تقديم كردند. اگر حمايت اين ها نبود، مردان با چه دلگرمي روانه خط مقدم مي شدند و آنچنان حماسه هايي مي آفريدند.»

كاظم زاده با گله مندي مي گويد:«در تعجبم كه هيچ كس به طور جدي نقش تخصصي زن را در عرصه دفاع مقدس آن طور كه شايسته است تبيين نكرده و همگان از يك منظر كليشه اي به موضوع نگاه مي كنند. در زمان جنگ خواهران پرستاري بودند كه 48 ساعت يا بيشتر پلك بر هم نمي گذاشتند و دائماً علائم حياتي مجروحان را كنترل مي كردند. آن زمان ها دستگاهي نبود كه براي كنترل علائم حياتي به بيمار وصل كنند.

به راستي كدام فيلم ساز بوده كه همين واقعيت كوچك و در عين حال بزرگ را به تصوير كشيده باشد؟»

وي حتي حضور زنان پزشك در خط مقدم را كه از نزديك شاهد بوده توصيف مي كند و مي گويد:«دكترهايي چون خانم ها كيهاني و زرين تاج از جمله زناني بودند كه به اين نتيجه رسيدند اگر خودشان مستقيماً در خط مقدم حضور پيدا كنند، مي شود تعداد زيادي از مجروحان را با مهار خونريزي به موقع نجات داد. چه كسي از حضور مستقيم و سازنده اين خواهران باخبر است؟ اين ها شخصيت هايي نبوده اند كه بگويند ما چنين و چنان كرده ايم، ما هم اگرچه به دنبال الگوسازي براي دختران جوان هستيم، اما منابع ارزشمند را گم كرده ايم. دختري چون مينو فردي 17 ساله كه در سرپل ذهاب امدادگري مي كرد و آخرين نفري بود كه از قصر شيرين خارج شد، آيا يك الگو قابل لمس و فوق العاده نيست؟ سرانجام همين دختر در 19 سالگي به شهادت رسيد.»

كاظم زاده به اعلاميه ها و بيانيه هايي كه امام (ره) در اوج مبارزات صادر مي كردند اشاره كرده و مي گويد:«خود امام (ره) بارها متذكر شدند بسياري از بيانيه ها را به لحاظ پيشرو بودن خانم ها در مبارزات انقلاب صادر مي كردند.

با يك چنين زمينه اي بي انصافي ست كه برخي برنامه ريزان نقش فعال زن مسلمان را در عرصه هاي مختلف ناديده گرفته و موانع شغلي اين قشر را مرتفع نكنند.»
دوشنبه 30 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 5028]