تور لحظه آخری
امروز : یکشنبه ، 26 اسفند 1403    احادیث و روایات:  پیامبر اکرم (ص):دنيا سراى بلا و گرفتارى و محل گذران زندگى و زحمت است خوشبختان از آن دل كنده‏اند...
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها

تبلیغات

تبلیغات متنی

خرید پرینتر سه بعدی

سایبان ماشین

اجاره سند در شیراز

armanekasbokar

armanetejarat

Future Innovate Tech

آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت

پی جو مشاغل برتر شیراز

خرید یخچال خارجی

بانک کتاب

طراحی سایت تهران سایت

irspeedy

درج اگهی ویژه

تعمیرات مک بوک

قیمت فرش

خرید بلیط هواپیما

بلیط اتوبوس پایانه

خرید از چین

خرید از چین

خرید سرور اچ پی ماهان شبکه

خودارزیابی چیست

رزرو هتل خارجی

تولید کننده تخت زیبایی

سی پی کالاف

دوره باریستا فنی حرفه ای

چاکرا

استند تسلیت

کلینیک دندانپزشکی سعادت آباد

پی ال سی زیمنس

دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک

تعمیر سرووموتور

تحصیل پزشکی در چین

مجله سلامت و پزشکی

تریلی چادری

خرید یوسی

مهاجرت به استرالیا

ایونا

تعمیرگاه هیوندای

کاشت ابرو با خواب طبیعی

هدایای تبلیغاتی

خرید عسل

صندوق سهامی

تزریق ژل

خرید زعفران مرغوب

تحصیل آنلاین آمریکا

سوالات آیین نامه

سمپاشی سوسک فاضلاب

مبل کلاسیک

بهترین دکتر پروتز سینه در تهران

صندلی گیمینگ

کفش ایمنی و کار

دفترچه تبلیغاتی

خرید سی پی

قالیشویی کرج

سررسید 1404

تقویم رومیزی 1404

ویزای توریستی ژاپن

قالیشویی اسلامشهر

قفسه فروشگاهی

چراغ خطی

ابزارهای هوش مصنوعی

آموزش مکالمه عربی

اینتیتر

استابلایزر

خرید لباس

7 little words daily answers

7 little words daily answers

7 little words daily answers

گوشی موبایل اقساطی

ماساژور تفنگی

قیمت ساندویچ پانل

مجوز آژانس مسافرتی

پنجره دوجداره

خرید رنگ نمای ساختمان

ناب مووی

خرید عطر

قرص اسلیم پلاس

nyt mini crossword answers

مشاوره تبلیغاتی رایگان

دانلود فیلم

قیمت ایکس باکس

نمایندگی دوو تهران

مهد کودک

پخش زنده شبکه ورزش

 






آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1865631856




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

پايه‌گذاران تمدن جديد (18)مفاهيم فطري و عقلگرايي دكارتي


واضح آرشیو وب فارسی:مهر: پايه‌گذاران تمدن جديد (18)مفاهيم فطري و عقلگرايي دكارتي
خبرگزاري مهر - گروه دين و انديشه: پايبندي دكارت به ايده‌هاي فطري او را در سنتي عقلگرايانه قرارمي‌دهد كه پيشينه آن به افلاطون مي‌رسد. "شناخت" سرشت واقعيت از ايده‌هاي عقل به دست مي‌آيد، نه از حواس. بنابراين بخش مهمي از تحقيق متافيزيكي متضمن يادگيري تفكر به‌وسيله عقل است. تمثيل غار اين درونمايه عقلگرايانه را برحسب جهان‌هايي به تصوير مي‌كشد كه از نظر معرفتي از يكديگر متمايز هستند.

ديالكتيك "تأمل نخست"، رويارويي ميان خاص‌گرايي و روش‌گرايي را به تصوير مي‌كشد، به گونه‌اي كه روش‌گرايي ظفرمي‌يابد. براي مثال، تأمل‌گر (درحالي‌كه حساسيت‌هاي تجربه‌گرايانه به زبان مي‌آورد) ادعاهايي روشن و به‌ظاهرموجه نظير "اين‌كه من اينجا در كنار آتش نشسته‌ام، جامه‌ بلند زمستاني بر تن كرده‌ام، اين تكه كاغذ را در دستانم گرفته‌ام و چيزهايي از اين قبيل"ـ مسائلي خاص كه "شك‌كردن درباره آن‌ها كاملا غيرممكن است"، يا اين چنين به نظر مي‌رسد- را به‌عنوان مواردي مناسب براي بنيان‌هاي "شناخت" طرح مي‌كند. دكارت، در مقابل (و در هر سطح از اين ديالكتيك)، از اصول روشمند خود استفاده مي‌كند تا نشان دهد كه وضوح به‌ظاهر موجه چنين ادعاهاي خاصي از عهده كار دشوار اثبات برنمي‌آيد.

پايبندي دكارت به ايده‌هاي فطري او را در سنتي عقلگرايانه قرارمي‌دهد كه پيشينه آن به افلاطون مي‌رسد. "شناخت" سرشت واقعيت از ايده‌هاي عقل به دست مي‌آيد، نه از حواس. بنابراين بخش مهمي از تحقيق متافيزيكي متضمن يادگيري تفكر به‌وسيله عقل است. تمثيل غار اين درونمايه عقلگرايانه را برحسب جهان‌هايي به تصوير مي‌كشد كه از نظر معرفتي از يكديگر متمايز هستند.

افلاطون آنچه را حواس آشكار مي‌سازند به تصويرپردازي سايه‌وار بر ديوار غاري با روشنايي اندك تشبيه مي‌كند- به‌عبارت ديگر، انگاره‌هاي موجوداتي صرفا تنديسي. او آنچه را عقل آشكار مي‌سازد، به جهاني از موجوداتي كاملا واقعي تشبيه مي‌كند كه آفتاب درخشان آنها را نوراني كرده است. اين تشبيه، به‌گونه‌اي مناسب،مخمصه‌ معرفتي ما را، براساس آموزه‌هاي خود دكارت، به تصويرمي‌كشد. يكي از كاركردهاي روش‌هاي او اين است كه به "شناساهاي" بالقوه كمك مي‌كند تا توجه خود را از تصويرپردازي مبهم حواس به سوي جهان درخشان ايده‌هاي روشن و متمايز عقل معطوف كنند.

شباهت‌هاي ديگري نيز با آموزه افلاطون درباره به خاطرآوردن(تذكر) وجود دارد. تأمل‌گر در "تأمل پنجم"ـ كه روش‌شناسي دكارتي را به كارگرفته است و درنتيجه حقايق فطري درون را كشف كرده است- مي‌گويد: "در ابتداي كشف آن‌ها، به نظر مي‌رسد بيشتر از آن‌كه چيز تازه‌اي آموخته باشم، آنچه پيشتر مي‌دانستم را به ياد آورده‌ام". دكارت، در جاي ديگر، درباره حقايق فطري مي‌‌افزايد:

"ما از طريق قدرت هوش ذاتي خود، بدون هرگونه تجربه حسي، به شناخت آن‌ها نائل مي‌شويم. تمام حقايق هندسي از اين دسته هستند- نه فقط آشكارترين حقايق، بلكه تمامي حقايق هندسي ديگر، هرچقدر هم غامض به نظر برسند، اين‌گونه‌‌اند. بنابراين،‌ طبق نظر افلاطون، سقراط از كودكي برده درباره اصول هندسه مي‌پرسد و از اين طريق او را قادر مي‌سازد كه برخي از حقايق را كه پيشتر بر حضور آن‌ها در ذهن خود آگاه نبود، از آن استخراج كند و به اين ترتيب مي‌كوشد آموزه يادآوري را اثبات كند. شناخت ما نسبت به خدا نيز از همين نوع است".

آزمون فكري مشهور درباره موم، در "تأمل دوم"، قرار است (در كنار ساير چيزها) روندي را توضيح دهد كه ازطريق آن امر فطري را "كشف كنيم". به نظر مي‌رسد كه اين آزمون فكري به تأمل‌گر كمك مي‌كند تا به "ژرف‌نگري كاملا ذهني" دست يابد و با سهولت بيشتر ايده فطري جسم را درك كند.

بنابه گفته دكارت، ذهن ما آكنده از مفاهيم عقلي گوناگون است- مفاهيمي كه مضمون آن‌ها صرفا از سرشت ذهن به دست مي‌آيد. اين مخزن شامل ايده‌هاي رياضي (مثل عدد، خط، مثلث) و منطق (مثل تناقض، ضرورت) و متافيزيك (مثل اينهاني، جوهر، عليت) است. جالب آن‌كه، دكارت براين باور است كه حتي ايده‌هاي حسي ما نيز مضمون فطري دارند.

بر مبناي فهم او از فيزيك مكانيكي جديد، اجسام از ويژگي‌هايي واقعي شبيه به ايده‌هاي حسي ما درباره نور و صدا و مزه و مواردي از اين قبيل برخوردار نيستند، بنابراين تلويحا مي‌توان گفت كه مضمون چنين ايده‌هايي از خود ذهن ناشي مي‌شود. با وجود اين، برخلاف مفاهيم عقلي محض، شكل‌گيري اين ايده‌هاي حسي به تحريك حسي وابسته است.

براساس آموزه دكارت مي‌توان گفت كه ايده‌ها تا آن‌جا فطري هستند كه، درمقابل اكتساب از تجربه حسي، مضمون آنها از سرشت خود ذهن اخذ شود. اين توصيف مي‌پذيرد كه حصول مفاهيم عقلي و مفاهيم حسي،هردو، از منابع ذاتي است، هرچند كه ميزان آن يكسان نيست.

هرچند كه موضوع عقلگرايي در معرفت‌شناسي دكارت شايسته‌ توجهي دقيق است، اما اين نوشتار، دركل، بر تلاش‌هاي دكارت براي دستيابي به "شناخت" بطلان‌‌ناپذير متمركز شده است. به آموزه‌هاي جالب او درباره فطري‌بودن يا، به‌صورت‌ كلي‌تر، به وجود‌شناسي فكر نزد او توجه نسبتا اندكي صورت گرفته است.
 يکشنبه 29 دي 1387     





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 203]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب




-


گوناگون

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن