در گفتگوي اختصاصي با ايسكانيوز؛ بررسي موسيقي مذهبي از نگاه اهالي موسيقي

واضح آرشیو وب فارسی:ایسکانیوز: در گفتگوي اختصاصي با ايسكانيوز؛ بررسي موسيقي مذهبي از نگاه اهالي موسيقي

تهران - خبرگزاري ايسكانيوز:موضوع موسيقي مذهبي ازجمله مباحثي است در كه خبرگزاري ايسكانيوز در طول هفته‌هاي گذشته در گفت‌وگو با اهالي موسيقي مورد بررسي قرار گرفته است.

گفتگو ها : راضيه غنجي
به گزارش خبرنگار موسيقي گروه فرهنگي هنري باشگاه خبرنگاران دانشجويي ايران "ايسكانيوز" ، محور اصلي نظرات هر كدام از اين كارشناسان اين است كه پيوند عميقي ميان موسيقي مذهبي و موسيقي رديف دستگاهي وجود دارد و اين نوع از موسيقي به رواج و رشد موسيقي رديف دستگاهي كمك شاياني كرده است.
همچنين همه اين كارشناسان معتقدند كساني مداحي مي كردند با رديف موسيقي دستگاهي آشنا مي شدند و مي دانستند اشعار مذهبي را در كدام دستگاه بخوانند كه تاثيرگذاري اش بيشتر باشد، امروز مداحان كمتر به اين مسئله توجه مي كنند.

** دكتر محمد سرير؛ مدير عامل خانه موسيقي

دكتر محمد سرير در پاسخ به اين سوال كه موسيقي بايد در ماه هاي سوگواري تعطيل شود يا موسيقي مختص اين ماه ها ارائه شود گفت: موسيقي جنبه هاي متفاوتي دارد زماني براي تحرك جوانان مورد استفاده قرار مي گيرد و زماني براي تخليه روحي يا گاهي هم تفنن بخشي از موسيقي هم جنبه هاي معنويش برجسته است و در زمان خودش كاربرد بيشتري دارد و انسان را به تفكر و تعقل وا مي دارد و فرد را به پيوند با معنويات تشويق و نزديك مي كند.

** موسيقي مذهبي بخشي از موسيقي ملي ماست

سرير با بيان اينكه موسيقي طي بيش از هزار سال در قالب مراسم و آيين هاي مذهبي شكل گرفته بود خاطرنشان كرد: موسيقي مذهبي بخشي از موسيقي ملي ماست شايد بهتر است به جاي موسيقي مذهبي بگوييم موسيقي آييني و در هر زمان و شرايط خاص و آيين هاي مختلف نوعي از موسيقي ارايه مي شود.
سرير معتقد است پيوند عميقي ميان موسيقي مذهبي و موسيقي رديف دستگاهي وجود دارد و در اين خصوص تصريح كرد: موسيقي مذهبي بخشي از موسيقي رديف دستگاهي است و اين نوع از موسيقي به رواج و رشد موسيقي رديف دستگاهي كمك شاياني كرده است.

** در توليد موسيقي مذهبي فقط دنبال جذابيت ها نباشيم

رييس هيات مديره خانه موسيقي در پاسخ به سوال خبرنگار ايسكانيوز مبني بر اينكه گاهي مشاهده مي كنيم ملودي لس آنجلسي روي اشعار مذهبي به عنوان موسيقي مذهبي اشاعه پيدا مي كند آيا توليدات ما در اين حوزه ضعيف بوده است يا در معرفي توليدات موسيقيايي مذهبي اقدامات خوبي نشده است گفت: متاسفانه افراد جديدي كه به ارايه موسيقي مذهبي وارد حيطه فعاليت شده اند براي اينكه جذابيت هاي خاصي در جوانان ايجاد كنند بر اساس ملودي هاي روز كه نگوييم ملودي نازل اما ملودي كه فاخر نيست اما شهرت پيدا كرده و جوانان ارتباط برقرار كرده است اثر خود را ارايه مي كنند و متاسفانه جذابيت را فداي احترامات مي كنند.

** گاهي شاهد كلام ضعيف در توليدات موسيقي مذهبي هستيم

سرير با بيان اينكه گاهي از اشعار ضعيف كه ارتباطي با شعر و ادب ما ندارد براي موسيقي مذهبي استفاه مي شود اظهارداشت: مشكل بزرگتر اين است كه همين تازه واردها به اين عرصه از كلامي استفاده مي كنند كه هيچ سنخيت و پيوندي با شعر و ادب ما ندارد در حالي كه ما درباره بزرگان بايد با كلام مناسب حركت كنيم و با اين كلام سخيف و استفاده از ساز هاي الكترونيكي شكل توهين آميزي براي ياد بود بزرگان ايجاد كرده اند و با اين در اين عرصه تجديد نظري صورت گيرد و دنبال آن چيزي باشيم كه احترامات را بيشتر مي كند و فقط به دنبال جذابيت هاي زماني و مقطعي نباشيم.

**مداحان قديم با موسيقي رديف دستگاهي آشنايي داشتند

رييس هيات مديره خانه موسيقي گفت: كساني كه خطبه هايي مي خواندند و مداحي مي كردند با رديف موسيقي دستگاهي آشنا مي شدند و مي دانستند اشعار مذهبي را در كدام دستگاه بخوانند كه تاثيرگذاري اش بيشتر باشد، امروز هم اين ضرورت وجود دارد كه بدون نظر و غرض خاصي پژوهش هايي انجام شود تا آثاري توليد شود كه پيوند بيشتري با آيين هاي مذهبي دارد.

** درصد مناسبي از موسيقي مذهبي از صدا و سيما پخش مي شود

سرير در خصوص موسيقي كه از صدا و سيما پخش مي شود گفت: به طور معمول درصد مناسبي از موسيقي مذهبي از صدا و سيما پخش مي شود درصدي هم ممكن است عيار كيفي خوبي نداشته باشد درصد بسياري از توليدات مذهبي دارد از صدا و سيما ارئه مي شود.
وي در پاسخ به سوال خبرنگار ايسكانيوز مبني بر اينكه خانه موسيقي چه فعايتي در اين حوزه كرده است گفت: خانه موسيقي نگاه عام به موسيقي دارد اين خانه كانون پژوهشگران موسيقي دارد پژوهشگراني در اين حوزه فعاليت مستمر دارند.

*** مجيد اخشابي ؛ خواننده

اخشابي با بيان اينكه در ماه هاي عزاداري نيز بايد موسيقي جريان داشته باشد اظهار داشت: بسياري از موزيسين هاي سنتي عزاداري هاي مذهبي را محملي براي حفظ موسيقي اصيل ايراني مي دانستند و آن را عنصر مناسبي براي دست به دست شدن اين موسيقي در حافظه نسل ها مي دانستند.

** نوحه ها باعث حفظ ملودي موسيقي ايراني شدند

اين خواننده افزود: نوحه ها باعث حفظ ملودي موسيقي ايراني شدند و كمك كردند تا موسيقي رديف دستگاهي و نغمات ايراني طي روزگاران به يادگار در ذهن مردم بماند.
اخشابي افزود: حتي در آيين مسيحيت نيز توجه بسياري به موسيقي شده است و و از موسيقي براي تعليمات مذهبي به خوبي استفاده مي كردند.

وي در پاسخ به خبرنگار ايسكانيوز مبني بر اينكه اخيرا مشاهده مي كنيم ملودي هاي لس آنجلسي روي اشعار مذهبي گذاشته مي شود و با عنوان موسيقي مذهبي ارائه مي شود ، آيا توليدات ما در حوزه موسيقي مذهبي ضعيف بوده يا اينكه در معرفي اين توليدات به درستي عمل نكرده ايم، خاطر نشان كرد: در تمام حرفه ها نوع كاذبي وجود دارد كه موجب آلودگي هايي در مسير آن حرفه مي شود و اين يك امر اجتناب ناپذير است در موسيقي مذهبي نيز عده اي به صورت كاذب اثري را توليد كرده اند و آن را ارائه كرده اند،اين نوع از موسيقي هم كه با المان هاي يك موسيقي درست سازگار نيست نمي تواند مبناي شناخت ما از موسيقي مذهبي باشد.

** توليدات موسيقي مذهبي بعد از انقلاب رشد كرده است

وي در پاسخ به سوال خبرنگار ايسكانيوز مبني بر اينكه روند رشد موسيقي مذهبي را بعد از انقلاب چطور ارزيابي مي كند، خاطر نشان كرد: بديهي است كه بعد از انقلاب پرداخت بيشتري به موسيقي مذهبي شده است و در اين حوزه آلبوم هاي بسياري منتشر شده اما اينكه نوآوري هاي خاصي نيز صورت گرفته باشد اندكي جاي ترديد دارد و اين مورد نياز به بررسي بيشتري دارد، اما به هر حال اين نوع از موسيقي بعد از انقلاب رشد بيشتري داشته و توجه مردم به اين قطعات بيشتر شده است.

** مداحان دست به ذوق آزمايي مي زنند

اخشابي با بيان اينكه مداحان قديم با موسيقي رديف دستگاهي آشنايي داشتند، خاطر نشان كرد: هر چقدر مداحان توانمند باشند و اشراف بيشتري به موسيقي داشته باشند و بيشتر بدانند مطمئنا اثر بهتري ارائه خواهند كرد متاسفانه در حال حاضر تعداد كمي از مداحان با موسيقي اصيل ايراني آشنايي دارند و بيشتر نوعي ذوق آزمايي در اين عرصه اتفاق مي افتد مثلا به كسي در هياتي ميكروفن تعارف مي شود و او مي خواند و از چيزي كه خوانده لذت مي برد و بدون اينكه آموزش فني ديده باشد او را مداح تلقي مي كنند.

**سليم موذن زاده؛ حنجره ماندگار موسيقي مذهبي است

وي ادامه داد: اما مداحاني هم هستند كه علاوه بر صداي خوب آشنايي كاملي با موسيقي رديف دستگاهي ما دارند، در اين ميان صداهاي تاثيرگذاري مثل سليم موذن زاده كه با سن بالا آن قدر درست مي خواند كه انگار ده سال است كه دوره موسيقي را نزد بهترين خوانندگان و اساتيد موسيقي ياد گرفته است و حنجره او يكي از حنجره هاي ماندگار موسيقي مذهبي است كه گوش كردن به صداي ايشان سطح سليقه مخاطب را بالا مي برد.

** روند سريع توليد آثار مذهبي به موسيقي مذهبي لطمه زده است

اخشابي در خصوص موسيقي مذهبي كه از صدا و سيما پخش مي شود، گفت: فعاليت در اين حوزه بسيار سخت است و بعضي وقت ها شاهد اين هستيم كه با نزديك شدن به يك واقعه مذهبي از خواننده اي مي خواند كه طي مثلا 24 ساعت اثري را بخواند و همين روند توليد سريع صدمات بسياري به موسيقي مذهبي وارد كرده است و كمتر شاهد هستيم اثري ساخته شود كه تمام جنبه هاي تاثيرگذاري را داشته باشد.
وي تاكيد كرد: اين ضرورت وجود دارد كه براي ساخت يك اثر مذهبي اجازه تمركز به خواننده داده شود تا اثري را ارائه كند كه ماندگاري بيشتري داشته باشد.

*** محمد گلريز؛ خواننده و مدرس موسيقي

محمد گلريز به ايسكانيوزگفت: موسيقي مذهبي در دوران صفويه شكل گرفت و در دوره قاجار به اوج خودش رسيد.
وي با بيان اينكه موسيقي سنتي ما مرهون موسيقي مذهبي است و ريشه موسيقي سنتي در موسيقي مذهبي و آييني است تصريح كرد: برگزاري مراسم تعزيه كه در ايام سوگواري به مراتب اتفاق مي افتد كاملا بر اساس موسيقي رديف دستگاهي است.

** توليدات موسيقي مذهبي بايد حس معنوي لازم را در مخاطب ايجاد كند

گلريز افزود: با اين پيشينه اي كه موسيقي مذهبي دارد امروز بايد تلاش كنيم تا اثري در حوزه موسيقي مذهبي توليد شود كه با اين ايام متناسب باشد و حس روحاني و معنوي لازم را در مخاطب ايجاد كند و در اين راستا بايد در انتخاب اشعار دقت بسياري شود.
گلريز در پاسخ به سوال خبرنگار ايسكانيوز مبني بر اينكه روند رشد موسيقي مذهبي را بعد از انقلاب چطور ارزيابي مي كند خاطرنشان كرد: انقلاب خدمت بزرگي به موسيقي مذهبي ما كرد زيرا خود انقلاب اسلامي ايران نشات گرفته از انقلاب عاشورا است و بسياري از شعارهايي كه اوايل انقلاب توسط مردم در راهپيمايي ها گفته مي شد خود ايده و سوژه اي براي ساخت آثار موسيقي انقلاب بود.

** متوليان موسيقي كشور توجه كمي به موسيقي مذهبي مي كنند

وي ادامه داد: اما امروز متاسفانه متوليان موسيقي توجه كمتري به اين حوزه مي كنند و رشد اين موسيقي كمتر شده است،رسانه ملي و وزارت ارشاد وظيفه خطيري در معرفي موسيقي مذهبي دارند.
اين خواننده افزود: حتي گاهي مشاهده مي كنيم ملودي لس آنجلسي روي اشعار مذهبي به عنوان موسيقي مذهبي به جوانان ارايه مي شود و مردم نيز به اين توليدات ضعيف گرايش پيدا مي كنند آهنگي كه شنونده را ياد تصنيف فلان خواننده كه خيلي هم موجه نبوده مي اندازد و نوحه امام حسين روي آن گذاشته شده است .
وي تاكيد كرد: صدا و سيما نقش مهمي در معرفي موسيقي آييني و مذهبي به مردم دارد.

** گوشه ها و رديف هاي متنوعي در موسيقي سنتي داريم

گلريز با اشاره به اينكه در هفته دو روز به تدريس موسيقي و آواز ايران مي پردازد گفت: گوشه ها و رديف هاي متنوعي در موسيقي سنتي خودمان داريم اما متاسفانه مداحان از آهنگ هاي ديگران براي خواندن استفاده مي كنند.
وي گفت: پدر من مداح بود و من مي ديدم او و دوستانش چطور از گوشه ها و رديف هاي موسيقي سنتي استفاده مي كردند تا تاثير بيشتري بر مخاطبان بگذارند.

** براي مداحان كلاس آشنايي با موسيقي سنتي تشكيل شود

خواننده «بانگ آزادي» افزود: اين ضرورت وجود دارد كه براي مداحان كلاس هايي تشكيل شود تا با رديف و گوشه هاي موسيقي ايراني آشنا شوند.
اين خواننده موسيقي سنتي تاكيد كرد:اگر از سوي متوليان حوزه فرهنگ آثار خوبي در تمامي حوزه هاي فرهنگي و هنري توليد شود جوانان همان به سمت توليدات خود هدايت مي شوند و اثر خوبي توليد مي كنند.

*** كامبيز روشن روان؛ آهنگساز و پژوهشگر موسيقي

كامبيز روشن روان گفت:در گذشته بهترين خوانندگان مداحان بودند و اين قشر از جامعه آشنايي با رديف هاي موسيقي ايراني را يكي از واجبات مي دانستند.
وي در پاسخ به سوال خبرنگار ايسكانيوز مبني بر اينكه آيا موسيقي در ايام سوگواري بايد تعطيل شود يا موسيقي مختص اين روزها ارائه شود گفت: موسيقي مذهبي يك تعريف مشخص دارد و اين تعريف زمان و مكان نمي شناسد و موسيقي مذهبي نه فقط در ماه محرم بلكه بايد در تمام طول سال جاري باشد.
وي افزود: در تمام دنيا آثار موسيقي مذهبي اين ويژگي را دارد و محدود به زمان خاصي نيستند.

**به تعريف مشخصي در موسيقي مذهبي برسيم

روشن روان در پاسخ به سوال خبرنگار ايسكانيوز مبني بر اينكه روند رشد موسيقي مذهبي را بعد از انقلاب چطور ارزيابي مي كند خاطر نشان كرد: از آنجايي كه موسيقي مذهبي در كشور ما تعريف روشني ندارد فعاليت جدي هم در اين حوزه صورت نگرفته است اگر موسيقي مذهبي را اثري بدانيم كه در تعزيه ها و نوحه خواني و مراسم ويژه محرم اجرا مي شود پس رفت شديد هم داشته ايم و موسيقي مذهبي با تعريفي كه من از آن مي شناسم اقدامي براي توليد اين آثار صورت نگرفته است.

** ضرورت برنامه ريزي صحيح از سوي متوليان موسيقي كشور

اين آهنگساز تاكيد كرد: متوليان موسيقي كشور همچون دفتر موسيقي، صدا و سيما ،حوزه هنري و مراكزي كه مستقيما دست به توليد آثار موسيقيايي مي زنند با توجه به مشكلاتي كه براي موسيقي در كشور ما هست بايد به تعريف مشخصي در موسيقي مذهبي دست پيدا كنند و برنامه ريزي مشخصي كنند و توليد كنندگان اين نوع از موسيقي را حمايت كنند تا اثر مذهبي خوبي توليد شود و قابليت اجرا در تمام طول سال را داشته باشد.

** در گذشته بهترين خوانندگان مداحان بودند

روشن روان با اشاره به اينكه مداحان در گذشته با موسيقي رديف دستگاهي ايران آشنايي كامل داشتند تصريح كرد: در گذشته بهترين خوانندگان مداحان بودند و اين قشر از جامعه آشنايي با رديف هاي موسيقي ايراني را يكي از واجبات مي دانستند و بعد از شناخت موسيقي رديف دستگاهي به نوحه خواني مي پرداختند.

** هر كسي به خودش اجازه مي دهد وارد حوزه موسيقي شود

وي ادامه داد: اما امروز از آنجايي كه هر كس به خودش اجازه مي دهد آهنگساز باشد هر كس به خودش اجازه مي دهد بخواند به همين دليل در توليد آثار موسيقي مذهبي نه تنها رشد نداشتيم بلكه به لحاظ كيفي سقوط هم كرده ايم، امروز ديگر كسي به اين مساله توجه نمي كند كه با رديف ها و موسيقي رديف دستگاهي آشنا شود و بدون آگاهي مداحي مي كند.

***سيد حسام الدين سراج ؛ خواننده

سيد حسام الدين سراج گفت: برخي از آثاري كه در حوزه موسيقي مذهبي توليد شده و بيشتر هم جنبه پاپ دارد زياد هم سنخ با محرم و عاشورا نيست.
سيد حسام الدين سراج گفت: موسيقي مذهبي در ماه محرم موسيقي است كه متناسب با اين ماه سوگواري باشد و روحي كه در اشعاري كه به عنوان مرثيه و اشعار حماسي كه در ارتباط با واقعه عاشورا و محرم سروده شده است و ملودي هاي بسيار زيبايي كه از قدما و مرثيه سراها و نوحه خوانان قديمي باقي مانده و متاسفانه كه اين روزها كمتر آنها را مي شنويم موسيقي مذهبي ما را شكل مي دهد.

** موسيقي سنتي ما مرهون موسيقي مذهبي است
سراج با بيان اينكه موسيقي سنتي ما مرهون موسيقي مذهبي و تعزيه است گفت: بعضي از علما كه قائل به حليت موسيقي بودند اشعار، مرثيه ها و نوحه ها را بر اساس موسيقي دستگاهي مي خواندند نمونه هايش نيز همچون آيت الله غروي مشهور به آيت الله كمپاني كه ديوان مبسوطي درباره واقعه عاشورا و مرثيه سرايي براي محرم دارند و شعر معروف "بيا به بزم حسيني و بشنو از عشاق// به گوش هوش نواي حجاز و شور و عراق" كه متعلق به وي است.

** بعضي توليدات موسيقي مذهبي سنخيتي با محرم و عاشورا ندارد
وي در پاسخ به سوال خبرنگار ايسكانيوز مبني بر اينكه روند موسيقي مذهبي را بعد از انقلاب را چطور ارزيابي مي كند خاطرنشان كرد: اگر پيشرفت را در موسيقي شامل ملودي درست و استفاه درست از شعر بدانيم، روند رشد را متوسط مي بينيم برخي از آثاري كه توليد شده و بيشتر هم جنبه پاپ دارد زياد هم سنخ با محرم و عاشورا نيست.
وي ادامه داد: اما به طور كلي همين كه اين باب باز شد كه موسيقي مذهبي چه در بخش آموزش، پژوهش و يا توليد توجه هايي صورت مي گيرد جاي بسي شكر و اميد دارد.

** توليد در حوزه موسيقي مذهبي بايد محققانه باشد

سراج با تاكيد بر اين نكته كه توليد در حوزه موسيقي مذهبي بايد محققانه باشد اظهارداشت: توليد موسيقي مذهبي بايد مبتني بر شناخت ملودي موسيقي غني كه از قديم وجود داشته است باشد، متاسفانه برخي آثاري كه من ديده ام كارهاي سطحي اند به صرف آن ملودي كه در لحظه به ذهن فرد رسيده و با اركستر اسيوني كه نزديك به اركستر اسيون پاپ بود آن اثر را ارايه كردند.
وي افزود: اين ضرورت وجود داردكه در اين زمينه بايد يك كار پژوهشي انجام شود راجع به ملودي هايي كه قديم وجود داشته است و اشعاري كه مرثيه سراهاي قديم داشتند اشعاري كه حالت حماسي داشته تا جنبه التماسي و غم ظاهري، يعني مضامين بلند بديع و شاعرانه.

** بعضي آثار مذهبي طوري است كه انگار يك مرد به لحن زن ها مي خواند

اين خواننده درخصوص موسيقي مذهبي كه از صدا و سيما پخش مي شود گفت: برخي از آثاري كه از صدا و سيما پخش مي شود را مناسب نمي بينيم و نحوه اجرا ضعيف است و يك مرد به لحن زن ها مي خواند به تعبير ديگر با لحني مي خواند كه شايسته موسيقي رديف دستگاهي و موسيقي مذهبي ما نيست.

** مداحان قديم جوانمرد بودند

وي خاطرنشان كرد:مداحان قديم در عين اينكه مداح بودند جوانمرد بودند و اين در لحنشان نيز هويدا بود اما اخيرا صداي مردان به جاي زنان استفاه مي شود چون صداي زن حرام است گاهي مي بينيم موسيقي به نحوي است كه شما صداي زن را مي شنويد اما توسط مرد اجرا مي شود كه يك فضاي نامانوس و متجانس ايجاد مي كند.
وي در خصوص فعاليت خودش در حوزه موسيقي مذهبي گفت: آلبوم« وداع» من از آثار و توليدات موسيقي مذهبي است بر اساس اشعار عمان ساماني و چند شاعر معاصر بوده و تنظيم اين اثر را سيد محمد ميرزماني انجام داده با دكلمه اصغر فردي، اديب و شاعر معاصر
يکشنبه 29 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایسکانیوز]

[مشاهده در: www.iscanews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 359]