چگونه مي توان هويت ملي واتحاد ملي را در كودكان رشد داد، راهكارها چيستند؟

واضح آرشیو وب فارسی:آفرينش: چگونه مي توان هويت ملي واتحاد ملي را در كودكان رشد داد، راهكارها چيستند؟
هويت يك سازه وساختار اجتماعي - رواني است كه باعث جدايي وافتراق فرد از سايرين مي شود. شكل گيري هويت فردي از جمله مسائلي است كه دربرهه هاي مختلف زندگي به تدريج حاصل مي شود. جستجوي هويت شخص متضمن اين است كه شخص تشخيص دهد كه براي او چه چيزهايي مهم وچه كارهايي ارزشمند است ونيز متضمن تنظيم معيارهايي است كه وي براساس آنها بتواند رفتار خود وديگران را هدايت و ارزيابي كند. درجوامع ساده به جهت محدوديت الگوهاي همانندسازي ونقش هاي اجتماعي هويت يابي تا حدودي به آساني صورت مي گيرد، اما در جوامع پيچيده كه به سرعت در تغيير وتحول است هويت يابي كاري دشوار و طولاني مي شود.
رشد هويت را معمولا يكي از جنبه هاي «رشد خود» به حساب مي آورند. رشد خود يك مبحث مهم در روانشناسي رشد است كه مهمترين موضوع هاي آن عبارتنداز: رشد خود انگاره يا مفهوم خود، عزت نفس يا ارزش نهادن بر شايستگي هاي خود، رشد انگيزش پيشرفت وخود انگاره تحصيلي، رشد كنترل خود، رشد شناخت ديگران يا رشد شناخت اجتماعي و رشد هويت.
گام اصلي در رشد هويت، جدا شدن خود انگاره نوجوان از خود انگاره عمومي خانواده است. اين جدايي خود از آغاز زندگي كودك به صورت هاي مختلف (جداشدن از آغوش مادر، تشخيص طلبي سالهاي سوم وچهارم زندگي، همانند سازي با والد همجنس درسالهاي پنجم وششم، همانند سازي با معلم وهمسالان درسالهاي دبستاني) مشاهده مي شود، در نوجواني به اوج خود مي رسد وفرد را به تدريج به يك جوان متمايز ومستقل كه راه خاص خويش را درزندگي دنبال خواهد كرد تبديل مي كند.
رشد هويت نوجواني تحت تاثيرعوامل مختلفي از جمله:
* عوامل شناختي: رشد شناختي تاثيرمهمي در شكل گيري هويت دارد، وقتي كه فرد در دوره نوجواني به مرحله تفكر عمليات صوري مي رسد امكان بهتري به دست مي آورد كه هويت آتي خود را ترسيم كند وبه مسائل آن بيانديشد.
* عوامل مربوط به والدين: نوع ارتباط نوجوان با والدين در چگونگي شكل گيري هويت آنان موثر است. نوجواناني كه درحالت پراكندگي هويت هستند، غالبا كساني اند كه از جانب والدين خود به فراموشي سپرده شده ويا طرد شده اند. وقتي نوجوان وابستگي شديدي به والدين داشته باشد ومدام از آنها فرمان ببرد هويت او حاكي از تسليم طلبي در مقابل والدين خواهد بود، زيرا ممكن است هيچ وقت به خود اجازه ندهد كه اقتدار آنان را زيرسوال ببرد. برعكس نوجواناني كه هويت محكمي به دست مي آورند غالبا كساني هستند كه از عواطف محكم وآزادي كافي در محيط خانواده برخوردارند و اجازه پيدا مي كنند كه فرديت خود را داشته باشند.
عوامل مربوط به مدرسه: موفقيت هاي تحصيلي درطول سال هاي مدرسه وقبول شدن بعدي نوجوان در دانشگاه معمولا عامل موثري در شكل گيري هويت است، زيرا راه هاي زندگي آينده او را هموارتر مي سازد واز نظر هويت حرفه اي نيز اطمينان بيشتري براي او ايجاد مي كند.
عوامل اجتماعي - فرهنگي: تاثير زمينه هاي اجتماعي - فرهنگي برچگونگي شكل گيري هويت نوجوانان از ساير عوامل بيشتر است.
ترتيب تولد و فاصله سني فرزندان در خانواده: رفتار نوجوان با والدين وساير اعضاي خانواده، گفتگو درجريان تعارضات باعث كسب اطلاعات بيشتر نوجوان، رشد تفكر انتزاعي ومعرفي خود به عنوان يك فرد متفاوت به بزرگسالان مي شود.
خيال پردازي نوجوانان: منبع ديگري براي ايفاي نقش ها ورفتارهاي آنان است، برخي از نوجوانان نيز با مطالعه به كشف هويت فردي خويش مي پردازند. آنچه در شكل گيري هويت دشوار است زمان نسبتا طولاني آن است و ممكن است نوجوانان را براي مدتي با سردرگمي و تزلزل در تصميم گيري وانتخاب راه زندگي بزرگسالي مواجه سازد. همه نوجوانان به نوعي سردرگمي وبي ثباتي موقت را تجربه مي كنند. اما اقليتي ازآنان، به ويژه كساني كه با مشكلات ودرگيري هاي خانوادگي دست به گريبانند يا درمحيط هاي نامساعد اجتماعي فرهنگي، زندگي مي كنند دچار بحران وتعارض هاي شديدي خواهند شد.
در رابطه با هويت جنسي بايد گفت كه آن مجموعه اي از نگرش ها والگوهاي رفتاري وصفات جنسي تعيين شده توسط فرهنگ مي باشد كه معمولا تداعي كننده مردانگي يا زنانگي است.
اريكسون معتقد است هنگامي كه تعارض بين هويت وسرگشتگي در نقش اجتماعي براي نوجوان حل شود به تعهد كه صفات بارز مرحله نوجواني است دست مي يابد. تعهد در نوجوان شامل:« استعداد تداوم وفاداري آزادانه به يك سيستم اجتماعي عليرغم ارزش هاي متضاد آن جامعه مي باشد.» تعهد به عنوان سنگ بناي هويت استعداد نوجوان را براي درك وپيروي از قوانين و مقررات سنتي اخلاقي وايدئولوژيك يك جامعه نشان مي دهد البته منظور از ايدئولوژي مجموعه اي از ارزش هاي ناخودآگاه است كه بصورت برداشت هاي مذهبي علمي و اجتماعي نمودار مي گردد. هدف ايدئولوژي ايجاد تصويري در ذهن شخص است كه احساس فردي وجمعي هويت را در او تقويت مي نمايد. هرشخصي داراي هويت بعنوان فرد وهويتي بعنوان شخص با جنسيت خود مي باشد.
كلبرگ در ارتباط با رشد هويت جنسيتي در كودكان براساس مصاحبه هاي گسترده با كودكان خردسال به نتايج ذيل دست يافت، او سه مرحله را در ادراك جنسيت مطرح كرد.
درابتدا كودكان براي خود وديگران به هيچ وجه از جنسيت استفاده نمي كنند اگر از آنها سوال شود بگويند « پسر» اساسا هيچ گونه دركي ندارند كه جنسيت يك ويژگي تغيير ناپذير دريك فرد است.
درحدود دوسالگي كودكان وارد مرحله اول هويت جنسي مي شوند دراين سن كودكان قادرند كه به طور ثابت به خود و ديگران برچسب دختر يا پسر بزنند ولي آنها خود ر برخصوصيات جسماني مبتني مي كنند.
درحدود سه تا چهارسالگي كودكان به مرحله دوم كه استواري يا پايداري جنسيت ناميده شده است مي رسند، آنها اكنون درك مي كنندكه اگر كسي درحال حاضر زن يا مرد است قبلا نيز زن يا مرد بوده درآينده نيز كماكان زن يا مرد باقي خواهد ماند.
درحدود پنج سالگي وقتي كه كودكان به مرحله سوم كه ثبات جنسيت ناميده مي شود مي رسند مي فهمند كه جنسيت درطول زمان ودر موقعيت هاي مختلف ثابت است دراين سن كودكان مدعي هستند كه صرف نظر از نوع پوشاك با نوع فعاليت فرد جنسيت او تغييرپيدا نمي كند آنها به اين شناخت رسيده اند كه جنسيت يك جنبه زيربنايي وتغيير ناپذير هويت است.
بعداز پنج سالگي كودك وارد اجتماع شده وبا ورود به مدرسه و تفكيك هرجنس در مدرسه شكل گيري هويت جنسيتي ثبات بيشتري پيدا مي كند، كم كم با القاي نقش ها ورفتارهاي خاص هرجنس كودك ياد مي گيرد كه كيست وكجاست ؟
يكي از دوره هاي مهم واساسي درشكل گيري هويت جنسيتي در بزرگسالي دوره نوجواني است وقتي سخن از هويت يابي است مي بايد نوجوان در مورد جنسيت خويش ونقش هاي مربوط به آن نيز به تصور روشني دسترسي پيدا كند. نقش جنسي در فرد به هويت جنسي ارتباط دارد. عامل اصلي عمده دركسب نقش مناسب جنسي يادگيري هاي فرد است كه درطول دوران زندگي آموخته است.
فرويد عقيده دارد كه تنها تمايزات كالبد شناختي نيستند كه در پذيرش هويت ونقش جنسي مهم هستند، داشتن يا نداشتن دستگاه هاي توليد مثل نشان دهنده مردانگي يا زنانگي است. برعكس فرويد، نانسي چودروف معتقد است دختران هويت خود را از نزديكي مادر و وابستگي هويتي با وي كسب مي كنند وپسرها حس آگاهي از خود را ازطريق ادراكشان از ويژگي هاي مردانه برعليه آنچه زنانه نيست شكل مي گيرد.
رشد هويتي ملي
هويت قومي كودكان را بايد درزمينه بروز وتوسعه « خود» آنها مورد توجه قرار داد. اين واقعيت، بصيرت مناسبي را براي مطالعه احساس بزرگسالان از هويت قومي فراهم مي كند. بلوغ كودكان و ادراك قوميت در آنان با نوعي استحاله ودگرگوني با فرايند رشد شناختي ملازم و همراه است. به عنوان مثال، «فرانسيس ابود» به اين موضوع اشاره دارد كه يكي از مراحل رشد شناختي كه «پياژه» آن را به مرحله پيش عملكردي (سنين2تا7سال) ناميده است، كودكان نوعي گرايش شديد به اين امر دارند كه در قالب گروهي كه به آن تعلق دارند يا گروهي كه به عنوان گروه متفاوت آن را رد مي كنند، مورد توجه قرار گيرند. دراين قسمت از مرحله عملكردي، آنها قادر به تفكر عقلاني هستند وبردباري و تحمل بيشتري در مقابل ديگران و همچنين نوعي همدلي ودرك كودكان ديگر كه به نظر آنها متفاوت مي آيند، از خود نشان مي دهند.
ادامه دارد
شنبه 28 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفرينش]

[مشاهده در: www.afarineshdaily.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 573]