انتظارها و انتقادهاي رسانه‌ها در گفتمان صنايع دستي: تلويزيون بزرگ‌ترين دشمن صنايع دستي است صنايع دستي هنر ملي معرفي شود

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: انتظارها و انتقادهاي رسانه‌ها در گفتمان صنايع دستي: تلويزيون بزرگ‌ترين دشمن صنايع دستي است صنايع دستي هنر ملي معرفي شود
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: صنايع دستي

دومين گفتمان هنرهاي سنتي و صنايع دستي با فيلم‌سازان، منتقدان و نويسندگان سينماي ايران، تعدادي از اساتيد دانشگاه و مسؤولان تلويزيون و موسيقي كشور در معاونت هنرهاي سنتي و صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري صبح امروز (سه‌شنبه، 24 دي‌ماه) برگزار شد.

به گزارش خبرنگار بخش صنايع دستي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، يحيي رحمتي ـ مدير كل دفتر حفظ و احياي معاونت صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ در اين نشست گفت: نگاه اقتصادي به اين موضوع كه هنرهاي سنتي مي‌تواند شغل ايجاد كند، ظلم به اين هنرهاست، چون هنرهاي دستي ميراث گران‌بهاي گذشتگان ما هستند.

به گفته‌ي او، تمايز هنرهاي سنتي با هنرهاي مدرن حس برخواسته از درون هنرمند و صنعت‌گر فعال در اين حوزه است. هنرمندان صنايع دستي تاريخ‌نگاران ناخواسته‌ي كشور ما بوده‌اند و شايد اكنون ترس ما اين باشد كه براي آينده چه اثري را قرار است، به‌جا بگذاريم.

رحمتي با اشاره به فعاليت‌هاي مربوط به اداره‌ي حفظ و احياي صنايع دستي، بويژه پس از ادغام با سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، اظهار كرد: اكنون حدود 14 رشته‌ي صنايع دستي منسوخ شده‌اند و رونق بسياري از رشته‌ها كاسته شده كه دلايل مختلفي مانند ورود رقباي صنعتي به بازار و نوع كاربري اين آثار داشته است، البته احياي برخي رشته‌ها آغاز شده است و امسال پنج رشته را نمونه‌سازي و احيا كرده‌ايم.

در ادامه‌ي اين نشست، دانش ـ كارشناس حفظ و احياي معاونت صنايع دستي ـ با ارايه‌ي نموداري به تشريح جزيي سياست‌هاي بخش‌هاي حمايت از توليد و بازرگاني، توسعه و ترويج و حفظ و احياي صنايع دستي پرداخت.

در ادامه، محمدرضا اصلاني ـ مستندساز ـ كه در نخستين گفتمان نيز حضور داشت، با ارايه‌ي جمع‌بندي نشست نخست، گفت: براساس مطالب گفتمان دور نخست با رسانه‌ها، مطرح شد كه تحقيق تحليلي جامع از صنايع دستي وجود ندارد و مبهم بودن ظرفيت‌ها، نبود انتخاب اصلح و ندانستن اين موضوع كه چه رشته‌اي بايد احيا شود، از جمله آسيب‌هاي مطرح‌شده بودند.

وي افزود: يكي ديگر از آسيب‌ها اين است كه صنايع دستي به‌دليل صنعتي شدن شهرها به روستاها رانده شده و اين موضوع كيفيت اين آثار را كاهش داده و اعتبار آن‌ها را نازل كرده است، به‌طوري كه در كاربردهاي شهري، اعتباري ندارد و اين يكي از پاشنه‌هاي آشيل صنايع دستي ماست.

اين مستندساز ادامه داد: در اين 30 سال، درست است كه براي صنايع دستي كار شده، اما در مقابل، كارشكني‌هايي نيز شده‌اند و درست كار نشده است كه مي‌توان براي آن، واژه‌ي قتل عام را انتخاب كرد. چه كسي مسؤول است كه پاسخ دهد، چرا بيشترين كارخانه‌هاي خرده‌پاي فرش ايراني، ماشيني‌اند و آثار چين و پاكستان، اصالت صنايع دستي ما را از ميان برده‌اند؟ اگر اين قتل عام نيست، پس چيست؟

به گفته‌ي او، تدوين يك برنامه، يكي از راهكارهاست. مسأله‌ي عرضه و تقاضا كه در نمودار ارايه‌شده مطرح شد، به قرن 19 ميلادي متعلق است و اكنون بازار، خود كالاست. اگر فقط به واژه‌ي عرضه و تقاضا محدود شويم، صنايع دستي منسوخ مي‌شود.

وي افزود: اين جدول مانند صنايع دستي منسوخ‌شده است. ما بايد بازار توليد كنيم، در اين صورت جامعه خود به توليد آثار مي‌پردازد.

به اعتقاد اين مستندساز، بازوي اجرايي در اين بخش، نهادهاي سرمايه‌گذار و رسانه‌ها هستند و بايد در اين برنامه‌ي طراحي‌شده به وفاق ملي برسيم.

اصلاني تأكيد كرد: بايد صنايع دستي را به‌صورت مد در رسانه‌ها مطرح كنيم و نگرش دست‌اندركاران فيلم‌سازي به صنايع دستي تشويقي باشد و آن را به مسأله‌اي عمومي براي جامعه تبديل كند. در اين صورت، مي‌توان گفت كه حركت ملي شكل گرفته است.

به گزارش ايسنا، احمد محيط طباطبايي ـ محقق و پژوهشگر ميراث فرهنگي ـ در اين نشست بيان كرد: از گذشته تا كنون، هنرهاي ملي ايران در ذات خود با تحول‌گرايي مواجه بوده‌اند. وقتي بر هنرهاي سنتي تأكيد مي‌شود و حتا ذهنيتي كه رسانه‌ها ايجاد كرده‌اند، نگاه را به اينجا مي‌رساند كه بايد هنر به‌جا مانده از گذشته را فقط حفظ كرد، بنابراين با هنر مدرن دچار چالش مي‌شويم.

وي افزود: وقتي نام هنر ملي را برمي‌گزينيم، مي‌توان اين مجادله را پايان داد و به اين نقطه رسيد كه هنرهاي ما هميشه با تحول همراه بوده‌اند و دگرگوني خارج از هنرهاي ايران نيست. اين موضوع شامل تمام هنرهايي مي‌شود كه ما امروز با آن‌ها در ارتباط هستيم.

طباطبايي ادامه داد: رسانه‌يي شدن يك پديده به‌معني توسعه يافتن و عمومي شدن آن است، اگر پديده‌اي بخواهد اقتصادي شود، بايد رسانه‌يي شود. اگر پديده‌اي شناخته نشود، قطعا مهجور مي‌شود.

وي گفت: وقتي بخواهيم هريك از هنرهاي ايراني را در بعد ملي مطرح كنيم، بايد رسانه‌يي شوند. موزه‌ها و هر جاي ديگر در اين شهر، هنرهاي دستي ما را مي‌توانند نشان دهند و همه‌ي آن‌ها به‌نوعي رسانه محسوب مي‌شوند؛ اما هر حضوري، اين هنر را آن‌طور كه شايسته است، معرفي نمي‌كند. بنابراين معاونت صنايع دستي بايد روي اين موضوع رويكرد نظارتي داشته باشد.

طباطبايي در ادامه‌ي اين نشست توجه جمع را به اين موضوع جلب كرد كه با وجود همه‌ي اين اتفاق‌هاست كه امروز فرش، جنبه‌هاي ارزشي خود را از دست داده است، چون فقط به بعد اقتصادي آن پرداخته‌ايم.

ناصر باكيده ـ رييس انجمن سينماي جوان ايران ـ در ادامه‌ي اين نشست گفت: بر كسي پوشيده نيست كه اهميت به رسانه با رويكرد شناخت فرهنگي و ديگر جنبه‌ها همراه است؛ اما اين پرسش مطرح است كه ارتباط سينما با هنرهاي دستي چقدر بوده است؟ متأسفانه در برخي صحنه‌هاي فيلم‌ها، اتفاقي مي‌افتد كه اين هنرها را از ميان مي‌بريم. بايد يك تعامل دوسويه ميان سينما و سازمان‌هاي مرتبط با صنايع دستي برقرار شود.

وي با اشاره به سينماي فيلم كوتاه و جوان، اظهار كرد: ظرفيت عجيبي در ميان سينماگران وجود دارد. اين نيروها به شناخت نياز دارند. راه رسيدن به بازارهاي بين‌المللي چه از لحاظ اقتصادي و چه فرهنگي، از درون كشور آغاز مي‌شود. زماني در سينماي كشور با تخريب آثار تاريخي مواجه بوديم، البته اكنون اين مسايل كم‌تر اتفاق مي‌افتند، اما كافي نيست.

او گفت: چرا 90 هزار سينماگر جوان كشور اين فرصت را ندارند كه با هنرهاي كشور خود آشنا شوند؟ آن‌ها در سال، سه‌هزار فيلم مستند توليد مي‌كنند، اين آمادگي در تمام حوزه‌هاي سينمايي همراه تعامل ميان سينماگران جوان، اشتراك در توليدات و توانايي در بخش عرضه وجود دارد.

در ادامه‌ي اين نشست، حميدرضا اردلان ـ فيلم‌ساز و استاد دانشگاه ـ با اشاره به سخنان محمدرضا اصلاني ـ مستندساز ـ درباره‌ي ايجاد بازار بيان كرد: بايد توجه كرد، صنايع دستي در ذات، واژه‌اي وارداتي است و ما بايد به آن نگاه ملي داشته باشيم.

او ادامه‌ي سخنان خود را به بيان داستاني كوتاه ختم كرد و گفت: زاهدي پس از عبادت فراوان به اين نتيجه رسيد كه مبادا زهد و پارسايي‌اش مورد پسند حضرت حق نباشد، در پاسخ الهام شد كه اين پارسايي مورد پذيرش است؛ اما او پس از مدتي به اين الهام شك كرد. بعد درخواست نشانه‌اي مادي كرد تا متوجه پذيرش زهد و پارسايي خود شود. سپس فرشته‌اي نازل شد و گفت كه هرگاه پارسايي تو پذيرش شود، دست راست تو اندكي دراز مي‌شود تا اينجا كه زاهد پس از چند سال، دستان درازي داشت و بر آن شده بود تا پزشكي بيابد و اين دست‌ها را كوتاه كند.

اردلان خطاب به معاون صنايع دستي اظهار داشت: بعضي سازمان‌ها آن‌قدر پارسايي كرده‌اند كه اكنون ما تقاضا مي‌كنيم، كم‌تر پارسايي كنند.

ظهيري ـ تهيه‌كننده‌ي تلويزيون و استاد دانشگاه ـ نيز در اين گفتمان بيان كرد: من از تلويزيون آمده‌ام و به آن علاقه‌ي بسياري دارم؛ اما بيش از آن، جايي را كه در آن زندگي مي‌كنم و فرهنگ اين كشور را دوست دارم. تلويزيون بزرگ‌ترين دشمن صنايع دستي و هنرهاي سنتي است و دشمن درجه‌ي اول فرهنگ‌ها و پاره‌فرهنگ‌هاي ما بوده است.

وي ادامه داد: چند دهه پيش، اگر به شهرهاي اطراف سفر مي‌كرديد با مردمي متفاوت، فرهنگ و غذايي متنوع مواجه مي‌شديد؛ اما اكنون همه‌ي مردم اين كشور به‌شيوه‌ي تلويزيون زندگي مي‌كنند و پوشش، غذا و فرهنگي يكسان دارند.

ظهيري اظهار كرد: تلويزيون، خرده‌فرهنگ‌ها و پاره‌فرهنگ‌ها را به مسلخ كشيده است. بنابراين نقش تلويزيون در قبال هنرهاي ايران چيست؟ در ادبيات پژوهشي رسانه‌ها آمده است كه هيچ رسانه‌اي به‌خودي‌خود خوب و بد نيست، بلكه خوبي و بدي آن به نوع استفاده‌ي ما مربوط مي‌شود. براي اين‌كه رسانه هنرهاي ما را به مسلخ نبرد، بايد برنامه‌ريزي كرد.

او نيز در اين نشست، داستاني را درباره‌ي سفر يك اسب دريايي براي جست‌وجوي خوشبختي كه در نتيجه به شكم يك كوسه ختم شد، تعريف كرد و گفت: اگر كاري را مي‌خواهيم انجام دهيم و از قبل ندانيم راه به كجا مي‌برد، سر از ناكجاآباد درمي‌آوريم. بنابراين بايد برنامه‌ريزي درستي كرد تا به مقصد برسيم.

حق‌گو ـ رييس سازمان توسعه‌ي سينمايي سوره ـ در اين نشست اظهار كرد: معمولا در كشور، موضوع‌هاي مختلفي را مطرح و نمودار، چارت و شرح وظايف تهيه مي‌كنيم. تمام اين كارها انجام مي‌شوند، اما در پايان متوجه مي‌شويم، تمام اين اقدامات به توليد ختم نشده‌اند، چون يا كار مطالعه نشده بود يا كننده‌ي كار، امور را به‌دست نگرفته بود. بنابراين محصول توليدي ارزش لازم و كافي خود را ندارد.

وي تأكيد كرد: بايد كاري عملي از اين بحث‌ها منتج شود.

به گزارش ايسنا، بابك گرمچي ـ گرافيست ـ در اين گفتمان ضمن تقاضا براي دعوت از ديگر هنرمندان حوزه‌ي تجسمي براي كاربردي شدن هنرهاي دستي، گفت: ما ظرفيت پنهان و خاكسترخورده‌ي زيادي را در كشور داريم، مانند آموزش عالي، اساتيد مجرب و هنرجويان زيادي كه رشته‌هاي صنايع دستي را با هزينه‌ي بالا تمام كرده‌اند و پايان‌نامه‌هاي آن‌ها در كتابخانه‌هاست، بايد اين آموزش متبلور و از انرژي خاك‌خورده استفاده شود. تلويزيون و سينما به اين منابع عظيم مي‌توانند دسترسي داشته باشند.

اين هنرمند پيشنهاد داد: مديريت همه‌جانبه درنظر گرفته شود و هرم مديريتي برعكس شود. بايد از پايين به بالا اين مديريت صورت گيرد و كار را از توليدكنندگان شروع كنيم. در آن صورت، برنامه‌ها عملي و مديريتي مي‌شوند.

وي بيان كرد: براي درك صحيح از هنرهاي سنتي بايد شرايط كنوني خود را درك كنيم. ما از هر دوره‌ي حكومتي در گذشته هنر خاصي داشته‌ايم، اما چه هنري را مي‌توانيم به دوره‌ي امروز متعلق بدانيم. ما هنرهاي دوره‌هاي گذشته را كپي و به نام امروز ثبت مي‌كنيم. درحالي‌كه استفاده از هنرمندان فعال موجب مي‌شود، ساختار گذشته را بشكنيم تا به هنر امروز برسيم.

معلمي كه به نمايندگي از مدير كل مركز توليد و فني سينما حضور داشت، گفت: مسؤولان اين بخش بايد طرحي را كه كارشناسي خودشان بود، تهيه و رسانه‌ها را براي رسيدن به آن دعوت مي‌كردند. ما انتظار داريم، درباره‌ي اهداف و اين‌كه اكنون صنايع دستي در چه نقطه‌اي است و تصميم‌گيري‌ها، در اين نشست صحبت مي‌شد تا ما كار اجرايي را انجام دهيم.

وي افزود: معمولا تب تندي در رسانه‌ها ايجاد مي‌شود؛ اما از قديم گفته‌اند، تب تند زود فروكش مي‌كند. صنايع دستي هم ممكن است، مقطعي در رسانه‌ها مطرح شود؛ اما چون درد ما نيست سريع فروكش مي‌كند.

معلمي اظهار كرد: اگر درباره‌ي نگه‌داري از صنايع دستي رسيده از گذشتگان كوتاهي كنيم، صنايع ديگر جاي آن را مي‌گيرد.

در ادامه، دبيري‌نژاد ـ مدير روابط عمومي مجموعه‌ي تاريخي نياوران ـ بيان كرد: موضوع در اين نشست، بزرگ مطرح شده است و امكان دارد، پس از پايان جلسه، چون برنامه‌اي نداريم، چندان توجه نكنيم و به اين نقطه برسيم كه فرد ديگري در اين بخش مي‌آيد و كار ديگري انجام مي‌دهد.

وي معترضانه گفت: در رسانه‌ها با صنايع دستي مانند برخورد با آشپزي رفتار مي‌كنند. بايد در اين زمينه الگوسازي و به رسانه‌ها خوراك داده شود، چون تا اين كار را انجام ندهيد، آن‌ها نظر خود را برداشت مي‌كنند.

علم‌شاهي ـ نماينده‌ي بخش تبليغات شبكه‌ي جام‌جم ـ نيز گفت: اگر مي‌خواهيم، ميراث فرهنگي و هنرهاي دستي با اين بحث‌ها به جايي برسند، بايد در مديريت كلان تغييري بدهيم، چون در غير اين صورت به جايي نمي‌رسيم. مهم‌ترين مسؤوليت مديران سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و معاونت صنايع دستي اين است كه دنبال اين كار باشند، اگر ده‌ها طرح بنويسند، ولي به جايي نرسند، نتيجه‌اي نمي‌گيريم.

محمدرضا اصلاني نيز در ادامه بار ديگر تقاضا كرد: صنايع دستي را به‌عنوان صنايع ملي معرفي كنيد و درباره‌ي طرح جامع به توافق برسيد تا حركت جمعي شكل گيرد. بايد درباره‌ي اين طرح، مديريت و برنامه‌ريزي از پايين به بالا باشد.

در ادامه‌ي نشست معاونت صنايع دستي با رسانه‌ها، حيدري ـ كارشناس مسؤول واحد ثبت آثار اداره‌ي حفظ و احياي معاونت صنايع دستي ـ به بيان خواسته‌ها و نيازهاي اين بخش پرداخت و افزود: برنامه‌هايي مانند برگزاري جشنواره‌، آموزش مجازي، بازي رايانه‌يي، كتاب، فيلم و سرمايه‌گذاري در ساخت فيلم‌هاي مستند از جمله طرح‌هاي مورد نظرند كه براي به نتيجه رسيدن آن‌ها به همكاري رسانه‌ها نيازمنديم.

در پايان اين نشست، حسين هاتفي فارمد ـ معاون هنرهاي سنتي و صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ گفت: ما مجموعه‌اي اداري و دولتي هستيم كه بخشي از اين مسؤوليت‌ها را مي‌توانيم متقبل شويم؛ اما بايد در اين نشست‌ها اعلام خطر كنيم كه صنايع دستي امروز چه وضعي دارد و اگر همين طور پيش رويم، هنرهايي مانند نگارگري به چه سرانجامي مي‌رسند.

وي افزود: به‌عنوان بخش دولتي بخشي از اين كارها را مي‌توانيم پي‌گيري و زمينه‌هاي حمايتي را فراهم كنيم؛ اما يكي از مشكلات در كشور اين است كه نمي‌دانيم به كجا قرار است برويم. بايد اين دورنما مشخص شود و در اين راه به كمك رسانه‌ها نيازمنديم.

هاتفي گفت: اكنون سند بالادستي براي نخستين‌بار درحال تهيه است و شوراي عالي صنايع دستي درحال شكل‌گيري است. نشست‌هايي با دولت و مجلس برگزار مي‌شوند و مجموعه‌ي اين فعاليت‌ها به سمتي مي‌رود كه راه چگونگي حفظ صنايع دستي پيدا شود.

به گفته‌ي او، رسانه‌ها براي ما مهم هستند، اما توانايي دسترسي به آن‌ها براي ما اندك است.

معاون صنايع دستي با اشاره به صحبت‌هاي مطرح‌شده در اين نشست، بيان كرد: اگر بازار جديد ايجاد نشود، يعني درجا زدن. ما در بخش آموزش برنامه‌ي جدي را آغاز كرده‌ايم، سال گذشته 96 هزار نفر با امكانات موجود آموزش ديدند. اگر فن‌آوري اطلاعات به اين حوزه وارد شود، افراد بيشتري مي‌توانند اين دور‌ه‌ها را بگذرانند. ما در سال‌هاي اخير، كارهاي جدي‌ را آغاز كرده‌ايم، آن زماني كه دولت هم توليدكننده بود و هم فروشنده گذشته است.

هاتفي با بيان اين‌كه در كشور ديدگاه‌هاي متفاوتي به صنايع دستي وجود دارند كه اذيت‌كننده‌اند و از سوي ديگر، فرد را مصمم مي‌كنند كه كار جدي در اين مجموعه انجام دهد، اظهار كرد: عده‌اي مي‌گويند توسعه‌ي صنايع دستي خيانت است و عده‌اي معتقدند، اين هنر در وجود همه‌ي افراد نيست، بلكه عده‌اي توانايي خلق اين آثار را دارند. بنابراين بايد براي اين افراد، گروه‌هايي تشكيل و آن‌ها را تقويت كرد تا آثاري با كيفيت توليد كنند. اين نظريه‌ها جدي است و در مديريت كشور وجود دارد و ما با آن‌ها درگيريم.

وي گفت: تشكيل اين نشست‌ها براي اين است كه بگوييم تنهايي نمي‌توانيم، كاري را انجام دهيم. در بخش بازاريابي و بازارسازي مشكل داريم و به كمك رسانه‌ها نيازمنديم. اگر بخواهيم بازار 70 ميليوني ايران را اكنون از دست دهيم و به گردشگر خارجي فكر كنيم، يعني هيچ مناسبت‌هاي زيادي در كشور وجود دارند كه مي‌توان در آن‌ها از صنايع دستي به‌عنوان هديه استفاده كرد.

معاون صنايع دستي افزود: براساس آمارهاي ارايه‌شده، سال گذشته حدود 40 ميليون تومان در روز ولنتاين هزينه‌ي خريد هديه شده است. اين آمار قابل توجه است و مي‌توان به سمت خريد صنايع دستي آن را سوق داد.

هاتفي به حاضران در اين نشست اطمينان داد: طرح جامع صنايع دستي با رسانه‌ها با همكاري دانشگاه تهران درحال تهيه است و تاكنون 30 هزار برگ آن را ارايه كرده‌اند؛ اما نيازمنديم رسانه‌ها اين هنرها را به احساس ملي تبديل كنند.

انتهاي پيام
چهارشنبه 25 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 88]