آيين هاي عزاداري در روستاي افين

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: آيين هاي عزاداري در روستاي افين
در شهرها و روستاهاي مختلف ايران نحوه سوگواري و عزاداري براي امام حسين عليه السلام متفاوت است. گر چه در كل اين مراسم يك هدف را دنبال مي كنند ولي با توجه به مراسم گوناگون و خصوصيات اجتماعي و فرهنگي هر منطقه، شكل و شمايل متفاوتي از سوگواري انجام مي پذيرد.

در روستاي تاريخي افين نيز همه ساله آيين هاي عزاداري به خصوصي برگزار مي شود . در اين مراسم جمع زياد عاشقان اهل بيت (ع) از دور و نزديك خود را به روستا رسانده و آماده برپايي هر چه باشكوه تر اين مراسم مي شوند . روستاي افين كه يكي از روستاهاي تاريخي ايران است از اين نظر قدمت زيادي دارد به طوري كه بسياري از آيين هاي عزاداري منحصر به فرد بوده و اين آيين ها ريشه در تاريخ كهن اين سرزمين دارد.

مراسم علم بندان افين
اين مراسم هرساله به اين صورت است كه عصر روز ششم محرم، افراد خانواده هايي كه علم دارند به كمك چند تن از اقوام و آشنايان كه در اين كار مهارت لازم را دارند تمام بخش علم را با پارچه هايي تزيين مي كنند.البته رنگ پارچه هاي علم سادات، سبز يا مشكي ساده است.

تعدا علم هاي روستاي افين 5 عدد است (به نام پنج تن) كه متعلق به 5 طايفه بزرگ و قديمي روستا مي باشد .

در هنگام علم بندان نوحه هايي خوانده شده و مردم در اطراف علم ها به سينه زني مشغول مي شوند . علم ها نيز توسط افراد روي سر عزاداران چرخانده مي شود .

بعد از علم بندان ، علم ها را در حسينيه روستا به صورت ايستاده قرار مي دهند و مردم نذور خود را به پاي علم مي بندند.

روز تاسوعا
صبح روز تاسوعا ، بعد از برگزاري مراسم زيارت عاشورا ، هيئت روستا از حسينيه حركت خود را آغاز مي كند وتا كاروان سراي قديمي وآب انبار قديمي روستا مي رود.

مراسم اصلي عزاداري در صبح روز تاسوعا در »مزار چهار گنبد«و »مسجد جامع افين« برگزار مي شود .

از مزارچهار گنبد ، هيئت به محل يادواره شهداي جنگ تحميلي افين مي رود و با قرائت فاتحه و نوحه خواني بر سر مزار اين شهيدان ، ياد و خاطره آنها گرامي داشته مي شود .

بعد از اين مراسم هيئت به مسجد امام رضا(ع) واقع در شهرك افين مي رود و بعد از برپايي نماز جماعت و ناهار ، مراسم صبح روز تاسوعا به پايان مي رسد.

عصر روز تاسوعا دوباره مردم در حسينيه جمع شده و به همراه علم ها از حسينيه خارج مي شود . پيشاپيش هيئت 5 نفره از جوانان روستا، علم ها را برداشته و جلوي هيئت حركت مي كنند.

هيئت در قبرستان افين حضور پيدا مي كند و بر سر مزار تمام كساني كه از محرم سال گذشته تاكنون فوت شده اند مي رود و ياد و خاطره آنان گرامي داشته مي شود.

مراسم حيدرعلي
در عصر روز تاسوعا بعد از برپايي مراسم تازه خفتگان ، هيئت به دبستان استقلال روستا مراجعت مي كند و مراسمي تحت عنوان »حيدر علي« برگزار مي شود. اين مراسم كه به نوبه خود يكي از منحصر به فردترين مراسم عزاداري در كشور است . به شيوه زير اجرا مي شود :

عده اي با گرفتن كمربند نفركناري خود ، حلقه اي را تشكيل مي دهند كه نام اين حلقه ، حلقه ماتم است .

هيئت در بين اين حلقه قرار مي گيرد و به نوحه خواني مي پردازد .

علم ها بر سر افراد حاضر در حلقه ماتم چرخانده مي شود و مردم در زير پرچم حسيني (ع) به عزاداري مي پردازند .

افراد حلقه ضمن همراهي با هيئت دست راست خود به پيشاني يا سينه خود مي زنند و در يك حركت منظم و هماهنگ يك قدم به جلو برداشته و دو قدم به عقب بر مي گردند و همراه با بقيه هيئت نوحه هاي زير را تكرار مي كنند.

گروه به دو قسمت تقسيم شده و به ترتيب ابتدا افراد حاضر در حلقه مصراع اول نوحه ها را مي گويند و افراد حاضر در ميان حلقه ، قسمت دوم را كامل مي كنند .

قسمت اول : يا عباس يا عباس قسمت دوم: جانم فداي عباس

در كربلا چه محشر است

حسين بي برادر است

حسن واي حسين واي

شه عالمين واي

اين علم از كيست كه بي صاحب است

از قمر ماه بني هاشم است

اي كشته خنجر حسين

اي شاه بي لشكر حسين

بزرگان روستا ،از فلسفه برگزاري اين مراسم مي گويند : ازآنجايي كه در عصر روز تاسوعا درصحراي كربلا، لشكريان يزيد بر اصحاب امام حسين(ع) حمله مي كنند و دوباره عقب نشيني مي كنند ، دليل برگزاري اين مراسم است .

روز عاشورا
مراسم صبح روز عاشورا نيز مانند مراسم صبح روز تاسوعا با بازديد از همان مكان ها ادامه مي يابد. اما مهم ترين و بارز ترين مراسم عزاداري عاشورا در عصر روز عاشورا در يكي از مكان هاي روستا اعم از مدرسه راهنمايي (شهيد كميلي) و يا مسجد امام رضا(ع) برگزار مي شود.

اين مراسم كه از گذشته هاي دور انجام مي شود تعزيه يا شبيه خواني است .

تعزيه يا شبيه خواني
در اين مراسم، عده اي از بزرگان و مداحان روستا ، صحنه ظهر عاشورا را به نمايش مي گذارند. اين مراسم با هنرنمايي هنرمندان تواناي روستا با برعهده گرفتن نقش ها و القاب اجرا مي شود. از گذشته هاي دور ، مردم هنرنمايي و بازيگري در تعزيه را براي خود افتخار بزرگي مي دانستند .

نقش ها نيز به طور موروثي داخل خانواده ها و طايفه هاي بزرگ افين دست به دست مي شده است به طوري كه بعد از مرحوم شدن پدر ، پسر نقش پدر خويش را بر عهده مي گيرد و به اجراي نمايش مي پردازد . مراسم تعزيه يا شبيه خواني افين كه با نام »شبيه«در بين مردم شهرت يافته است از غناي فرهنگي بسيار بالايي برخوردار است .

مهدي كريمي افين
جمعه 20 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 422]