كارشناسان در گفتگو با مهر:ارتقاي آگاهي مانعي براي تحريف دين است

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: كارشناسان در گفتگو با مهر:ارتقاي آگاهي مانعي براي تحريف دين است
خبرگزاري مهر - گروه دين و انديشه: ظرفيتهاي معنوي و معرفتي بالاي محرم كمتر مورد توجه و استفاده قرار مي‌گيرد، كارشناسان در گفتگو با مهر ضرورت نگاه زنده و پويا به عاشورا را مورد توجه قرار داده و بنيان اصلي تفكر سيدالشهدا را اصلاح ديني جامعه خوانده و ارتقاي آگاهي‌دهي و اطلاع‌رساني را لازمه جلوگيري از تحريف معرفي كردند.

معاون پژوهشي و آموزشي سازمان تبليغات اسلامي با تأكيد بر ضرورت بيان دقيق فلسفه قيام عاشورا، گفت: براي حفظ عظمت و شكوه اين قيام تاريخي، مجالس محرم را نبايد با سطحي‌نگري برگزار كرد.

مجالس محرم را نبايد با سطحي‌نگري برگزار كرد

حجت‌الاسلام سيد جواد موسوي هوايي معاون پژوهشي و آموزشي سازمان تبليغات اسلامي با اشاره به اينكه ماه محرم يكي از اساسي ترين فرصتهاي حركت به سمت خداي متعال است چه براي فرد و چه براي جامعه، اظهار داشت: توجه به اين ايام مبارزه با ظلم و ستيز و عدالت خواهي است كه پاياني ندارد و تا آخر تاريخ پيگيري مي شود.

وي با بيان اينكه در ماه محرم به ويژه دهه اول از سوي معصومين تأكيد بسياري شده تا به مسائل معنوي از يك سو پرداخته و از سوي ديگر نيز خشم خود را به دشمنان انسانيت و جوامع بشري نشان دهيم، تصريح كرد: اين ايام فرصتي معنوي و روحاني براي فرد و اجتماع است تا براي رسيدن به كمال گامهايي اساسي بردارند.

موسوي هوايي با تأكيد بر اينكه بزرگان و علما از فرصت دهه اول ماه محرم تا عاشورا براي اتصال خود به سيدالشهدا بهره مند مي شدند و قلبهاي خود را زنده مي كردند تا محكمتر در اين راه گام بردارند، يادآور شد: بنابراين به منظور نزديكتر شدن به خداي متعال بايد در تمام مواقع مانند سيدالشهدا رفتار كرده و تصميم بگيريم. "كل ارض كربلا كل يوم عاشورا" نداي خوبي است تا هر زمان و هر لحظه از عمر خود تصميم بگيريم و حسيني عمل كنيم. اين درس براي هميشه براي ما وجود دارد تا با اتصال به سيدالشيدا، توجه به امام حسين (ع)، خواندن زيارت عاشورا، نماز عاشورا و دعاهاي مختلف به روح مقدس و بزرگ توشه و ذخيره اي براي آخرت داشته و در راستاي خودسازي روح بهتر و بالاتر عمل كنيم.

وي با بيان اينكه بحث دين، دينداري، كثرت دينداران، عمق عمل دينداران بايد بر طبق شرع، اخلاقيات، اسلام، قرآن، سنت و سيره پيامبر باشد و اخلاق را بر اساس آن تنظيم كنند ، افزود: مجالس امام حسين (ع) بايد تبيين كننده همان مضامين باشد. اگر خطيبان، وعاظ و سخنرانان در مكانها و زمانهاي مختلف خط سيدالشهداد را با رفتار، سخنان و روضه خواني احيا كنند شعور معنوي، درك معنوي و حركت به سمت سيدالشهدا وسيعتر و عميقتر در افراد بيشتري رخ خواهد داد.

معاون پژوهشي و آموزشي سازمان تبليغات اسلامي با اشاره به اينكه از يك طرف خطبا و از طرف ديگر مداحان بايد به معاني اتصال به خداوند، توبه و بازگشت به معارف الهي، فهم منزلت خدايي اهل بيت، درك وسيله بودن ائمه در بارگاه الهي توجه كنند، گفت: آنها بايد نسبت به مصائب اهل بيت و عمق اين مصائب اشعاري داشته باشند تا با اين فهم و درك و با احياي اسلام به آن نزديكتر شويم.

وي با بيان اينكه آسيبهايي كه در ايام محرم و در مراسم عزاداري سيدالشهدا وجود دارد عميق و گسترده نيست بلكه سطحي و بسيار اندك است، اظهار داشت: مهم پيگيري اين آسيبها است كه تنها مداحان را در برنمي گيرد بلكه سخنرانان و حتي متوليان مراسم را نيز در بر مي گيرد كه از چه وسايل براي تزيين هيئتها استفاده كرده و از چه مداح و سخنراني دعوت مي كنند. اگر زشتيها و ابعاد ايام محرم و ويژگيهاي امام حسين را به طور كامل بيان نكنيم ما هم تحريف كرده ايم و به آن آسيب زده ايم.

عزاداريهاي محرم بايد با عقلانيت همراه باشند

حجت ‌الاسلام نصير نيك ‌نژاد مديركل سازمان تبليغات اسلامي استان تهران با اشاره به اينكه از وقوع حادثه عاشورا تا امروز حدود 1500 سال مي گذرد، اظهار داشت: همه ساله در ايام محرم به منظور بقاي فرهنگ عاشورا، حق طلبي، عدالت خواهي و مبارزه با بيداد و ظلم كه از آموزه هاي جدي ما به شمار مي روند، برنامه هاي خوبي برگزار مي شود. به طوري كه هر سال شاهد گسترش روزافزون و توسعه فراگير عاشورا و برگزاري مجالس در اين رابطه هستيم.

وي با اشاره به اينكه امام به عنوان يك شخص بصير و آگاه از فرصت محرم به منظور حركت و نهضت اسلامي و انقلاب اسلامي استفاده كرد، گفت: اين استفاده منجر به پيروزي انقلاب اسلامي شد و امروز به عنوان يكي از پشتوانه هاي جاودانه انقلاب اسلامي محرم و عاشورا و تاسوعاي امام حسين (ع) محسوب مي شود.

حجت ‌الاسلام نيك ‌نژاد با تأكيد بر اينكه از گذشته هاي دور و از زمان خلفا و پادشاهان مختلف بدخواهان و افرادي بودند كه علاقمند به توسعه و گسترش فرهنگ عاشورا نبوده و در زمان و برهه خود درصدد تخريب آثار سيدالشهدا بودند و تلاش مي كردند از انتقال پيام سيدالشهدا و عاشورا به مردم جلوگيري كنند اما به نتيجه اي نرسيدند، افزود: در سالهاي اخير نيز هستند كساني كه نمي خواهند نگاه اسلام ناب محمدي جلوه‌گر شده و از رساندن پيامهاي آن به مردم تشنه عدالت دريغ مي كنند.

وي با بيان اينكه امروز شكل كار و توطئه عليه مسلمانان فرق مي كند تا مجالس ما را به صوت مخدوش جلوه دهند و با برنامه ريزي هدفمند، آسيبها و آفتهايي در مجالس ديني ماه محرم و عاشوراي حسيني وارد كنند، افزود: پرداختن به مسائل سطحي، عاطفي و احساسي و پرداختن به ظواهر و حركتهاي نمادين تنها خواسته آنها به شمار مي رود. اما در كنار انجام كارهاي احساسي و عاطفي بايد در عمق دادن و محتوا بخشي و همراه كردن مراسم عزاداري با عقلانيت و خرد نيز تلاش كرد و مورد توجه قرار داد.

مديركل سازمان تبليغات اسلامي استان تهران با اشاره به اينكه امروزه برخي آلات و وسايل موسيقي نامربوط و غير مناسب وارد مراسم عزاداري مي كنند كه در كنار آن اقداماتي چون قمه زني منجر به ارائه تصوير خشن و زشتي از مسلمانان به جهان شده و در واقع اين تابلوها شيعه‌اي را معرفي مي كنند كه باعث وهن است، گفت: برخورد با اين تفكر بايد در حوزه شعر و مداحي نيز انجام گيرد كه اين حركتهاي سخيف منجر به كاهش شأن اين مراسم مي شود. اين در حالي است كه سودجويان به اهداف خود نمي رسند اما نبايد از اين مسئله غفلت كنيم و ساده بگذريم و همانطور كه مقام معظم رهبري و مراجع تقليد و علما گفتند بايد كارهاي ما در چارچوب دستورات ديني باشد.

وي با تأكيد بر اينكه اگر آسيبها را بيان مي كنيم بايد كارهاي ايجابي نيز انجام دهيم، اظهار داشت: كارهاي ايجابي فراواني در سازمان تبليغات، شبكه تبليغ، كانون مداحان استان انجام شده است. چرا كه حيات شيعه به اين است، براي جلوگيري از آسيبها و آفتها از مراسم امام حسين (ع) كه درس زندگي، ايثار، از خودگذشتي، حق طلبي، غيرت و عدالت خواهي است بايد به نسلهاي بعد منتقل شده و جامعه را از خطرات و آسيبها بيمه كنيم.

مداحان در نوآوريهاي خود سنتها را فراموش نكنند

حجت الاسلام حسين فتحي مدير مركز هنر و ادبيات هلال بر ضرورت نوآوري از سوي مداحان و ذاكران تأكيد كرد و اظهار داشت: نوآوري كار خداست و بديع نام زيباي خداوند است، اما نوآوري هنري به هر خلاقيت سطحي و بدون تفكري نمي گويند و نوآوري در كنار احترام به سنتهاي هزار ساله و استفاده از تجارب ميليونها مداح ممكن است.

وي با اشاره به اينكه همه دين، مذهب، آيين، تشيع، مكتب و مرام ما مديون محرم است، تصريح كرد: هم محرم و قيام عاشورا و هم تبعيت مردم از آن باعث تشكيل دين ما شده، يعني قوام و استخوان بندي مسائل دين ما به محرم است. اگر فضايل ماه محرم و تمام اتفاقاتي كه طي يك نيم روز افتاده حذف شود چيزي از فضايل دين باقي نمي ماند. چرا كه امام حسين (ع) آينه تمام نماي فضايل را به نمايش گذاشت، در مقابل پست ترين كارها را انسانهايي كردند كه داعيه اسلام داشتند، اما از اصل دين بويي نبرده بودند.

مدير مركز هنر و ادبيات هلال با تأكيد بر ضرورت ارتقاي شعور معنوي مراسم عزاداري، گفت: ذاكران اهل بيت در ماه محرم با اقبال بيشتري روبه رو هستند، بنابراين بايد تلاش كنند تا ناب ترين مطالب را استخراج كنند. اگر مي توانند خود اين كار را انجام دهند و براي مردم خوراك معنوي بيابند و اگر نمي توانند با يك كارشناس دين و يا علماي ديني مشورت كنند در غير اين صورت كلام به ابتذال كشيده مي شود و پس از چندين ساعت مطلب خاصي دست ما را نگرفته است.

مدير مركز هنر و ادبيات هلال با تأكيد بر اين نكته كه بايد شور و شعور را توأم كرد، اظهار داشت: اين دو تبديل به باور مي شوند، هنگامي كه شور و شعور براي مداح و مستمع تبديل به باور شود، اين باور موضوعيت دارد و انسان را از گناه نجات مي دهد.

فتحي با اشاره به اينكه در نوآوريها بايد سنت را نيز مورد توجه داشت، گفت: درست است كه شعار عاشورا بايد به گوش مردم برسد، اما براي اين كار نياز نيست جهت جلب توجه مردم كاري دون شأن اهل بيت انجام گيرد. بنابراين بايد تلاش كرد تا جلسات امام حسين (ع) زمينه هاي رشد مردم را فراهم كند و از افراط و تفريط دور باشد و منجر به رشد سليقه ها و تفكرات شود.

ارتقاي آگاهي مانعي براي تحريف دين/ تفكر سيدالشهدا اصلاح ديني جامعه بود

دكتر قاسم پورحسن عضو هيئت علمي دانشگاه علامه طباطبايي با اشاره به اينكه محرم تنها يك حادثه تاريخي نيست، اظهار داشت: سال 61 هجري كه واقعه كربلا اتفاق مي افتد، متفكران معتقدند رستاخيزي در اسلام، مفاهيم اسلامي و جامعه اسلامي شكل مي گيرد. در واقعه سال 61 سراسر جهان اسلام به جنبش و نهضتهاي اجتماعي و ديني روي آوردند. بنابراين مسئله كربلا به هيچ وجه مسئله خاص ميان سيدالشهدا و يزيد و يا مدينه و كوفه و شام نبود.

وي با بيان اينكه دو طرز تلقي متفاوت درباره اسلام بود، يكي نگرش امويان كه نگرش غالب نبود، اما به لحاظ قدرت مسلط بود و ديگري نگرش سيدالشهدا كه تابعي از سنت نبي اكرم و اميرالمؤمنين بود، تصريح كرد: از آن زمان كه تقريبا نزديك به 1370 سال مي گذرد، در 4 جهت مي توان محرم و تأثيرات، درسها و عبرتهاي آن را مطالعه كرد.

عضو هيئت علمي دانشگاه علامه طباطبايي با اشاره به اينكه نخستين حيثيت تأثيرگذار محرم اين است كه اسلام حقيقي در جوهر و اصالت با آنچه كه ديگران به نام اسلام صاحب حكومت بودند، چه امويان و چه عباسيان و چه دوره هاي بعد متفاوت مي شود، ياد آور شد: بنابراين تفكيكي ميان فهم صحيح اسلام كه فهم مبتني بر قرآن و سنت پيامبر اكرم (ص) با فهم كساني كه اسلام را قدرت، استيلا و بهره بردن از آن مي دانستند، وجود داشت.

پورحسن جهت دوم را اينگونه عنوان كرد: نهضت و قيام امام حسين (ع) جامعه را نسبت به انحرافات آگاه كرد. تا قبل از آن تلقي جامعه اين بود كه استقرار مبناي مشروعيت است بدون توجه به داشتن حق و حقيقت. به همين خاطر هنگامي كه از علي مي‌پرسند مگر مي شود طلحه و زبير بر حق نباشند؟ مي گويد كه حق با هيكل و قيافه و زيادي قدرت يك حاكم مشخص نيست بلكه خود حق ملاك است. بنابراين دستاورد نهضت كربلا و سيدالشهدا اين بود كه براي جامعه حق ملاك باشد و پيروي از حق عين حقيقت بود. پيش از قيام حق و باطل در هم تنيده شده بود. اما حق به هر شكلي صاحب قدرت بود و اگر نبود مرجع تلقي مي شد. امام صادق، امام باقرو امام رضا با وجود نداشتن قدرت به لحاظ سياسي مرجع بودند.

وي با تأكيد بر اينكه مقابله با انحرافات اجتماعي در قيام امام حسين (ع) جهت ديگر مسئله بود، يادآور شد: اشرافي گري، عوامي گري، دور شدن از اصل دين، كنار زدن خواص يا صحابه پاك از اتفاقاتي بود كه طي 50 سال رحلت پيامبر تا سال 61 اتفاق افتاد. ثروت اندوزي بيماري مهلكي شده بود. جامعه اي كه به ثروت اندوزي روي آورد مسئله حق و باطل كمرنگ مي شود. عوامي گري يعني جامعه مبتني بر عوام، مبتني بر جريانهاي كور و جامعه اي كه مبتني بر فضيلت نيست، پويا نيست.

وي مسئله ديگر پيامدهاي قيام سيدالشهدا را به لحاظ حوزه سياسي خواند و گفت: سخن سيدالشهدا اين بود كه هر كسي نمي تواند حاكم جامعه اسلامي باشد. جامعه اسلامي حاكم خالص، ناب، عالم و عادل مي خواهد و اين نشان مي دهد جامعه سيدالشهدا براي جامعه اسلامي ويژگيهايي را از متن دين انتخاب مي كند كه دين آگاهي، عدالت جويي و حق طلبي از آنها به شمار مي روند و درسهاي نهضت سيدالشهدا تلقي مي شوند.

وي با بيان اينكه وظيفه افراد جامعه را تأكيد بر احساسات و عواطف قيام امام حسين(ع) خواند و افزود: در گذشته هم آيينهاي سوگواري را برپا و هم عبرتها، درسها و ثمرات آن را براي جامعه طرح مي كردند. امروز نيز بايد در ايام محرم هم عواطف و هم سوگواري مطرح شود و هم آگاهي بخشي به جامعه. در واقع فلسفه اصلي نهضت اصلاح جامعه است. بنيان اصلي تفكر سيدالشهدا اصلاح ديني جامعه است بر اساس عناصر آگاهي از دين عدالت جويي حق طلبي.

دكتر قاسم پورحسن با اشاره به اينكه مسئله تحريفات و انحرفات درباره محرم مسئله بسيار مهمي بود كه واكنش متفكران اسلامي را از دوره نخستين تا امروز برانگيخت، اظهار داشت: بايد هر دو چهره قيام كربلا را ببينيم، هم چهره واقعي و زيبا كه اصلاح جامعه ديني، زنده كردن دين و احياي سنت پيامبر اكرم است و هم چهره هجمه و ظلم بر خاندان اهل بيت و فاجعه اي كه اتفاق افتاد.

وي با بيان اينكه تحريفات آسيب جدي به چهره كربلا مي زنند و تحريفات نه تنها سترگي، بزرگي و فخر براي محرم نمي آورند بلكه چهره واقعي را نيز كنار مي زنند، افزود: وظيفه انديشمندان و متفكران اين است كه در درجه اول چهره واقعي كربلا را براي مردم ترسيم كنند و جامعه را با بنيان حقيقي قيام آشنا كنند و اين بنيان از بسياري تحريفات جلوگيريمي كند.

پورحسن لازمه جلوگيري از اين هجمه ها را آگاهي جامعه عنوان كرد و افزود: زماني كه جامعه آگاهي درستي بيابد نسبت به تحريفات مقاومت مي كنند. قيام سيد الشهدا اسطوره سازي نيست و نبايد سيدالشهدا و حضرت ابوالفضل و كربلا را تبديل به حماسه اسطوره اي كنيم. بنابراين اسطوره سازي بايد حذف شود. نيازي نيست كه قيام سيدالشهدا را تبديل به اسطوره كنيم. شخصيت سيدالشهدا عيني است كه راهبر و هدايتگر است در مقابل يك جامعه بيمار كه فضيلت ندارند. يك رمان و داستان غيرواقعي نيست، اما وقتي تبديل به اسطوره مي شود تحريف را دربرمي گيرد و مي شود داستان غيرواقعي. اگر عناصر حقيقي قيام را كه دين جويي، حقيقت جويي و عدالت جويي است، نيرومند جلوه دهيم مقابله با انحراف مي شود.

از ظرفيتهاي اجتماعي محرم استفاده مناسب نمي‌شود

حجت الاسلام عليرضا اعرافي رئيس جامعة المصطفي عاشورا و كربلا را از جايگاه محوري در سنت اسلامي و به ويژه شيعي خواند و اظهار داشت: ارزش عاشورا به اين لحاظ است كه تماميت اسلام و مجموعه انديشه اسلامي در حوزه اعتقادات، اخلاقيات، حماسه مجاهدت، اخلاقيات اسلامي و شور و شوق ديني در تابلوي عاشورا مجسم شده است.

وي با اشاره به اينكه عاشورا مدرسه و مكتبي است كه درسهاي فراواني از معارف اسلامي در آن تجسم و تجسد يافته، تصريح كرد: حماسه عاشورا واقعه اي نيست كه در برهه اي اتفاق افتاده و بازتاب آن به پايان رسيده باشد، بلكه به دليل عمق، غنا و جامعيت عاشورا هم در عصر و زمان خود نقش آفرين و موج آفرين و منشأ تحولات بسياري بود و هم به دليل اخلاص و ايثار نقش آفرينان عاشورا، جامعيت پيام آن به صورت الگو در آمد و قرنها و نسلها را در نورديد.

حجت الاسلام عليرضا اعرافي با تأكيد بر اينكه موج عاشورا هم به صورت افقي تأثير دامنه داري برجاي گذاشته و هم به صورت عمودي در گذر زمان و تاريخ باقي مانده و پيام آن براي همه نسلها اثربخش و نقش آفرين بوده است، تأثيرات همه جانبه عاشورا در افق و عمود زمان و مكان و ماندگاري آن را به علت جامعيت و عمق و غناي آن خواند.

وي با تأكيد بر اينكه عاشورا مجموعه و كلكسيوني از معارف متجسد تاريخ است كه در اسلام و معارف شيعه بر آن تأكيد شده، به كاركردهاي عاشورا اشاره كرد و يادآور شد: اين واقعه عظيم به تناسب نياز ما در هر زماني كاركرد دارد. هنگامي كه امت اسلامي نياز به مجاهدت در راه خدا و مقاومت در برابر ظلم داشته باشد پيامهاي حماسي و شورآفرين عاشورا الهام بخش خواهد بود. اما علاوه بر اين كاركرد جهادي، داراي كاركرد اخلاقي و عرفاني نيز هست كه نشان‌دهنده تجسم خصلتهاي بزرگ اخلاقي در انسانهايي در سخت ترين شرايط است.

وي با اشاره به اينكه در عاشورا به قدر كافي هنر حماسي و عرفاني وجود دارد، گفت: اگر تاريخ عاشورا به درستي بازپردازي و باز توليد شود و با نيازهاي امروز انطباق يابد، هنر، شعر، ادبيات و ديگر هنرهاي سالم در عاشورا به كار گرفته شود نياز به كارهاي خرافي نيست.

حجت الاسلام اعرافي بهترين راه مقابله با خرافات را بازتوليد عاشورا و احياي آن در گفتمانها خواند و استفاده از ادبيات درست در عاشورا و عرضه صادقانه هنر در حماسه عاشورا را مانع از راه يافتن آسيب به ساحت اين حادثه بزرگ خواند. ايجاد توازن مناسب ميان بعد عاطفي و حماسي عاشورا از يك سو و بعد عرفاني و معرفتي عاشورا از سوي ديگر در سخنرانيها، مداحيها و برنامه ريزيهاي عاشورا راهكار مهمي براي اين است تا فرهنگ عاشورا بيشتر در اذهان جاي گرفته و نگاه مثبت و در خور عاشورا در فرهنگ مردم تثبيت شود.

اعرافي با تأكيد بر اينكه رها كردن بعد عاطفي و حماسي عاشورا به اين حادثه عظيم كه سرشار از پيام عاطفي است، لطمه مي زند، يادآور شد: بنابراين توجه همزمان به بعد عاطفي و معرفتي در برنامه ريزي هيئتها، مداحيها و سخنرانيها راهكار مهمي براي جلوگيري از ورود آسيبها به اين ساحت خواهد بود.

وي با بيان اينكه پتانسيل و ظرفيت بزرگ معنوي عاشورا بايد بيشتر مورد استفاده قرار گيرد، افزود: با اين ظرفيت مي توان انقلابي ايجاد كرد، مشكلات اخلاقي جامعه، گرفتاري، فقر و محروميتها را رفع و بستري براي شكل گيري نهادهاي فرهنگي، نهادهاي مردمي فرهنگي، نهادهاي مردمي اجتماعي، توجه به مشكلات جوانان و محرومان، اصلاح فكر و فرهنگ جامعه ايجاد كرد.

حجت الاسلام اعرافي با تأكيد بر اينكه ما همچنان درصد كمي از اين ظرفيت بزرگ و فرصت معنوي را مورد استفاده قرار مي دهيم، گفت: مديران مذهبي و فرهنگي، هيئتها، سخنرانها و نقش آفرينان در برنامه ريزي اين حركت بزرگ با نگاهي راهبردي به عاشورا بنگرند. عاشورا مي تواند در راهبردهاي اجتماعي و برنامه ريزيهاي كلان نقش محوري ايفا كند. اگرچه از اين ظرفيت در انقلاب اسلامي استفاده شده، اما فراتر از آن است و ما مي توانيم در ساحتهاي مختلف فكري و اخلاقي از آن استفاه كنيم و اين امر مشروط به نگاه زنده، پويا و راهبردي به عاشورا است كه با اين نگاه جامع هنوز فاصله داريم.

آسيبهاي عزاداريها مجالس محرم را ضدحسيني مي‌كنند

حجت الاسلام ابوالحسن نواب رئيس دانشگاه اديان و مذاهب قم با اشاره به سخنان امام خميني(ره) كه محرم و صفر است كه اسلام را زنده نگه داشته است، اظهار داشت: اسلام ناب كه تعبير امام است و اسلام شيعي با مقاومت امام حسين گره خورده است.

حجت اسلام نواب با تأكيد بر اينكه در كشور ما فردي كه بالاترين ايثار تاريخي را انجام داده، رهبر ديني و امام سوم ما به شمار مي رود، يادآور شد: با توجه به اينكه بالاترين ايثار و شجاعت نماد هر ملتي است، فداكاري امام حسين (ع) اسطوره اي، خيالي و وهمي نيست، بلكه واقعي ترين ايستادگي و مقاومت ممكن در تاريخ بشري محسوب مي شود.

وي با اشاره به اينكه ملتها با نشان دادن نمادها به نسلها و فرزندانشان مي خواهند آنها را هدايت كنند، افزود: براي ما الگو بهترين و بالاترين فرد، يكي از رهبران معصوم و نوه پيامبر اكرم است كه نهايت ايثار و شجاعت را انجام داده و الگو و اسوه براي يك ملت شده است. هر ملتي كه بتواند اين الگو را داشته باشد شكست ناپذيري آن ملت تضمين شده و حتمي است.

رئيس دانشگاه اديان و مذاهب قم با تأكيد بر اينكه سيدالشهدا مثل اعلاي فداكاري و ايثار است كه شيعه براي پيدا كردن اسوه فداكاري، شجاعت و ايثار به دنبال نمونه هاي اسطوره اي، غيرواقعي و نمادين نيستند، اظهار داشت: ياد عاشورا و امام حسين زنده كننده همه بنيانهاي ارزشي نزد پيروان او است.

وي با بيان اينكه هر چيزي كه شور حسيني را سست كند، ضد حسيني است، تصريح كرد: هر شعر و رفتار و هر حركت افراطي و تفريطي كه روحيه حماسي را به هم زند يا آن را سست و بي‌رنگ كند، ضد حسيني است. اگر در مجالس و مراسم عزاداري امام حسين (ع) روح و قيام امام حسين يك پيام واحد داشته باشند و بازگشت به روحيه مقاومت، ايثار، فداكاري و شجاعت در راه خدا باشد، هر انحرافي برطرف مي شود.

محتواي سخنرانيهاي محرم بايد به روز باشد

حجت الاسلام سيد هاشم حسيني بوشهري نايب رئيس جامعه مدرسين حوزه علميه قم و عضو شوراي عالي حوزه علميه قم با اشاره به اينكه ماه محرم ماه جهاد، فداكاري و ايثار بزرگوارترين و ارجمندترين انسان يعني وجود مقدس اباعبدالله الحسين (ع) و ياران او در سرزمين كربلا است در مقابل جبهه بيداد و ظلم و ستم، اظهار داشت: اگر بخواهيم حادثه عاشورا را تحليل كنيم تجلي امر به معروف و نهي از منكر در آن زمان بوده كه بزرگترين درد و بزرگترين پيام براي بشريت در طول تاريخ است.

حسيني بوشهري با بيان اينكه شكست ظاهري ملاك نيست ملاك عمل به وظيفه است، افزود: انسانهايي كه به وظيفه خود عمل مي كنند رنگ خدايي مي گيرند و آرمان ملتها مي شوند. از سوي ديگر در يك حركت انقلابي همگان بايد سهيم شوند و افراد از هر شكلي كه باشند در يك حركت ديني و مقدس مي توانند شركت كنند و نام يادگار به جا گذارند به طوري كه افردي كه سيه چرده‌اند و مورد مقبوليت جامعه آن روز نبودند، در حادثه عاشورا سهم داشتند.

نايب رئيس جامعه مدرسين حوزه علميه قم با تأكيد بر اينكه هر كاري به همان اندازه كه بزرگ و با عظمت است، مي تواند در معرض آسيبهاي جدي هم قرار گيرد، به حادثه عاشورا كه يك حادثه بزرگ و قابل توجه است اشاره كرد و گفت: آسيبهايي كه متوجه اين حادثه تاريخي و مقدس مي شود به خاطر گستردگي آن است. چرا كه هر كس سعي دارد به گونه اي به آن حادثه نزديك شود كه اگر با حقيقت و واقعيت حادثه تطبيق كند، تأثيرگذار است و انگيزه بلند عاشورايي را به جهان مي رساند.

عضو شوراي عالي حوزه علميه قم با بيان اينكه آسيبها چهره زيباي عاشورا در افكار جهانيان به صورت ديگر جلوه مي دهد، به پيرايه هاي سالهاي اخير در حادثه عاشورا اشاره كرد و اظهار داشت: اين پيرايه ها در قالبهاي مختلف سخن، متن، شعر و چگونگي عزاداريها وجود دارد كه مهمترين كار، آگاهي بخشي است كه امسال مداحان اهل بيت با برگزار نشستهاي مختلف و ديدار با مراجع بزرگ تقليد مشتاقانه به دنبال آشنايي با وظايف خود بودند كه قدم بزرگي است.

وي با اشاره به اينكه بايد ظرافتهاي حادثه عاشورا در نظر گرفته شده، پيرايه ها را زدوده و آن را از مسائل غير واقعي دور كنيم تا حادثه عاشورا محفوظ بماند، تصريح كرد: بايد با انواع بدعتها مبارزه شود تا مانع شود كه خرافات از عظمت عاشورا بكاهد.
حسيني بوشهري انتخاب محتواهاي مناسب با توجه به اقتضاي زمان و متناسب با نياز مخاطبان و مخاطب شناسي را از جمله راهكارهاي مبارزه با خرافات در ايام عاشورا خواند و يادآور شد: اطلاعات درستي به مخاطبان منتقل شود تا ارتقاي فكري در جامعه هدف تحقق پيدا مي كند.

جذابيتهاي عقلاني در برنامه‌هاي محرم مورد توجه قرار گيرند

حجت الاسلام هادي صادقي رئيس مركز پژوهشهاي اسلامي صدا و سيما با اشاره به اينكه براي جذاب كردن برنامه ها مي توان از عوامل مختلفي چون عوامل، عقلي و عاطفي استفاده كرد، اظهار داشت: به تناسب ايام شاد و عزا تفاوتي در جذابيتها به وجود مي آيد. در ايام شاد جذابيتها فرهنگي است و از برنامه هاي طنز، شادي و سرور استفاده مي شود. در ايام عزا نيز مي توان برنامه هايي متناسب با سوگواري داشت، اگرچه برخي گمان مي كنند برنامه هايي براي ايام عزا وجود ندارد.

وي با اشاره به اينكه مي توان و بايد از جذابيتهاي معنوي ايام محرم بهره كافي داشت، تصريح كرد: بخشي از اين جذابيتها جذابيتهاي عقلاني هستند و بخشي جذابيتهاي احساسي. به طور مثال در ايام محرم نمي توان از زيباييهاي ظاهري و مادي استفاده كرد و اگر هم استفاده شود توجه چنداني به آنها نخواهد شد. آنچه منجر به جذابيت برنامه هاي عزاداري مي شود، دوگونه است جذابيتهاي عقلي و ديگري جدابيتهاي احساسي و عاطفي.

حجت الاسلام صادقي با تأكيد بر اينكه در بخش جذابيتهاي احساسي و عاطفي نسبتا بهتر استفاده شده است، گفت: در سالهاي گذشته استفاده از اشعار زيبا منجر به ايجاد فضاي احساسي برنامه ها شده، حالت غم در برنامه ها پديد مي آيد و حتي مجريان هم خود همراهي كردند و منجر به جذابيت برنامه ها شدند. همچنين در مداحيها و روضه خوانيها از اشعار احساسي استفاده شد كه در كنار آنها استفاده از جاذبه هاي ديگر صبغه عقلاني پيدا كرده اند.

وي با اشاره به اينكه در ايام عزا بايد بتوان معرفتهاي بلند، معارفي كه تا كنون گفته نشده يا كمتر گفته شده و يا تفسير درستي از آن ارائه نشده را مطرح كرد تا مردم احساس كنند به سؤالشان پاسخ داده شده، افزود: تلفيق جذابيتهاي معنوي و جذابيتهاي احساسي به ويژه در درامها و داستانها بسيار مهم است. يعني با ساخت فيلم و سريالهايي با جنبه هاي احساسي و عقلاني بالا به اين مهم دست يافت تا جاذبه بيشتري داشته و ضمن تحريك احساسات، معرفت مخاطب را نيز ارتقا بخشد. رسانه نمونه ارزشمندي از اين گونه كارها را ارائه كرده مانند شب دهم كه با ارائه مضامين معرفتي توانست گامي رو به جلو بردارد.

رئيس مركز پژوهشهاي اسلامي صدا و سيما با اشاره به اينكه تلويزيون طي سالهاي اخير حركت رو به رشدي طي كرده و به تجربياتش افزوده شده، يادآور شد: در اين ميان با افت و خيزهايي هم همراه بوده كه در مجموع حركت رو به رشدي در آن مشاهده مي شود. اما بايد در ساخت سريالهاي مذهبي گامهاي قويتري برداشت تا هم با كيفيت و سطح بالا و هم داراي مضامين ديني و جذاب باشند. اين امر نياز به نويسندگان و كارگردانان درجه يك دارد.

وي با اشاره به اينكه مركز پژوهشها در درجه اول به لحاظ محتوا و مضمون سعي كرده به زبان رسانه نزديك شود، اظهار داشت: تحقيقات ويژه اي براي برنامه هاي نمايشي و برنامه هاي داستاني و سريالها انجام شده است. تحقيق خوب و مفصلي درباره كربلا انجام شده كه از دل آن مي توان سريالهاي زيادي ساخت كه در اختيار سيما فيلم قرار داده ايم. همچنين به سمت توليد فيلمنامه رفته و فيلمنامه هاي ارزشمندي توليد كرده ايم كه نياز به همكاري كارگردانها دارد.

حجت الاسلام صادقي با تأكيد بر اينكه يكي از اين فيلمنامه ها به حادثه كربلا اشاره مي كند، بي آنكه مستقيم به معصومين بپردازد، گفت: يك داستان پركشش زيبا با افت و خيزهاي فراوان در عين حال با جنبه هاي معرفتي بالا نوشته شده كه اميد است هنگام ساخت هم قوي به آن پرداخته شده و اثري ماندگار خلق شود. همچنين در زمينه اصحاب امام زمان هم كارهايي انجام شده است كه به زودي به توليد تبديل مي شوند.

عزاداري سيدالشهدا بايد تأكيدي بر عزت و اقتدار مسلمانان باشد

حجت الاسلام محمد حسن اختري دبيركل مجمع جهاني اهل بيت (ع) با اشاره به اينكه ماه محرم و ايام سوگواري شهادت امام حسين (ع) فرصت مناسبي براي معرفي مكتب اسلام و مدرسه شهادت به شمار مي رود، اظهار داشت: از اين فرصت مي توانيم براي تبيين معارف اسلامي و درسهاي اهل بيت عصمت و طهارت و واقعه عاشورا آنگونه كه شايسته است استفاده كنيم. امام حسين در اين رسالت و حادثه اهدافي چون اصلاح جامعه اسلامي، مبارزه با ظلم، مبارزه با جنايتكاران تاريخ، طرفداري از عدالت، طرفداري از آزادي، طرفداري از پاكي و ايمان را به عهده داشته و ما بايد بتوانيم اين درسها را ميان مردم توسعه و اشاعه دهيم.

دبيركل مجمع جهاني اهل بيت با تأكيد بر اينكه مدرسه كربلاي امام حسين درسهاي متعدد و بي شماري دارد كه بايد مردم را با آن آشنا كرده و همه سخنوران، نويسندگان و رسانه ها سهم خوبي در اين زمينه دارند، تصريح كرد: ايستادگي مردم فلسطين و ايستادگي مردم لبنان در جنگ سي و سه روزه با تمسك به مكتب امام حسين صورت گرفت و ما بايد بتوانيم از اين فرصت بهره كافي و لازم را ببريم .

حجت الاسلام اختري با اشاره به اينكه ما بايد از اين ايام سوگواري براي عزت و افتخار اسلام استفاده و ديگران را به طور صحيح با مكتب امام حسين (ع) آشنا كنيم، يادآور شد: بايد دقت كرد در عزاداريها از كارهايي كه لايق و شايسته مكتب اهل بيت نيست، پرهيز كرد. با اجتناب از برنامه هايي كه محتوا ندارند، بهانه به دست دشمن ندهيم تا دشمن از اين فرصت براي تضعيف مسلمانان استفاده كند، بلكه بايد بتوانيم آنگونه كه شايسته مكتب تشيع است به مسئله عاشورا و عزاداريها بپردازيم.

دبيركل مجمع جهاني اهل بيت در ادامه افزود: بيان صحيح و دقيق اهداف سيدالشهدا چون بيان كلمات و خطبه هاي آن حضرت، احياي امر به معروف، مقابله با زورگوئيها، دفاع از اسلام و قرآن، مبارزه با ظلم و بي عدالتيها، مبارزه با منكرات و فحشا در ميان جامعه باعث رشد فكري و علمي مي شود. از سوي ديگر به جاي اينكه تنها به مسائل شكلي و صوري در ايام محرم بپردازيم، بايد به محتوا، رسالتها و اهداف واقعه عاشورا نيز توجه داشته باشيم .

منع فعاليت مداحان بي‌صلاحيت/ تلويزيون بستر ترويج خرافات نباشد

حجت الاسلام محمد علي ايازي قرآن پژوه و محقق اظهار داشت: مسئله اي كه در بستر مسائل ديني به وجود مي آيد، كم و زياد شدن مسائل ديني است كه اگر بخشي از آن را زياد كنند غلو گفته مي شود و اگر بخشي از آن را كم كنند به آن تحريف مي گويند.

وي با اشاره به اينكه كار مصلحان دين در طول تاريخ و در اصل آن پيامبران در فرهنگ اديان الهي، آگاه سازي جامعه جهت تصحيح عقايد صحيح و مبارزه با انحرافها و خرافات است، تصريح كرد: در فرهنگ شيعه به ويژه در موضوع عزاداريهاي حسيني زمينه انحراف و خرافات بيشتر است. زيرا هر چه كه به مسائل احساسي و عاطفي نزديكتر شود، زمينه هاي تحريف و غلو بيشتر خواهد شد، به طوري كه طي سالهاي اخير شاهد انواع انحرافها و تحريفات در عزاداريهاي حسيني هستيم كه در شكل فوق العاده اي گسترش يافته است.

اين قرآن پژوه و محقق با بيان اينكه در اين خصوص دو راهكار وجود دارد كه يكي سطحي و موردي و ديگري عمومي و كلي است كه بايد در سطح كلان مورد توجه قرار گيرد، افزود: در راهكارهاي جزئي و موردي اصل آگاه سازي و تبيين اين نوع خرافات و انحرافات از سوي مبلغان و حتي آگاه كردن خود مبلغان اسلامي است. اينكه مبلغان در ايام سوگواري با هوشياري به اين مسائل بپردازند و الگوي صحيحي را نشان دهند تا عزاداريها منطقي و درست شكل گيرد از اهميت ببسياري برخوردار است.

وي با اشاره به اينكه رسانه هاي گروهي ما در سطح كلان مي توانند در اين فرهنگسازي، هشدار، آگاه سازي و هوشياري جامعه مؤثر باشند، گفت: اگر خود جامعه عكس العمل نشان دهد از زمينه هاي خرافات و انحرافات جلوگيري به عمل مي آيد و رسانه ها به ويژه صدا و سيما در اين مهم بسيار مؤثرند. اما متأسفانه برخي از اين خرافات توسط برخي در صدا و سيما دامن زده مي شود. چرا كه گزارش مجالس، مراسم و مداحيهايي را نشان مي دهد كه استناد تاريخي، علمي و منطقي ندارند و باعث مي شوند كه خرافات و تحريفات توسعه يابند.

حجت الاسلام ايازي برگزاري جلسات مختلف براي مداحان توسط نهادهاي مربوطه و آموزش آنها را مهم خواند و افزود: طي اين آموزشها كساني كه صلاحيت آگاه كردن مردم را ندارند و از سواد لازم برخوردار نيستند براي مجالس دعوت نشوند و برعكس از مداحاني كه زحمت كشيده اند قدرداني و تجليل كنند.

اين محقق و قرآن پژوه با بيان اينكه ما در اصل عزاداريها هدفي را دنبال مي كنيم و آن آگاه كردن به قيام امام حسين (ع)، آرمان و اهداف او براي ظلم ستيزي است، اظهار داشت: فرهنگ والاي معرفتي او جهت ظلم ستيزي و آگاهي كم نيست، اهداف و آرمانهايي كه كه امام حسين (ع) به خاطر آن به شهادت رسيد.

برخي مبلغان الگويي صحيح از سيدالشهدا به جامعه ارائه نمي‌كنند

دكتر محمد علي آذرشب رئيس مركز مطالعات ايران و عرب مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي با اشاره به اينكه در ماه محرم كليه توجه ها و دلها به سمت شخصي مي رود كه در راه خدا فداكاري كرده و الگوي خداگونه اي از يك انسان الهي به بشريت نشان داده است، اظهار داشت: انسانها توسط همين الگوهاي انساني به خدا مرتبط مي شوند، حتي كساني كه در طول سال به مسائل معنوي توجهي ندارند، طي اين ايام به امام حسين به عنوان يك انسان خدايي كه همه چيز را تقديم كرده نوعي توجه به خدا ايجاد مي كند.

وي با بيان اينكه بهره برداري معنوي از فرصت عاشورا نياز به شناخت و معرفت امام حسين (ع) دارد، تصريح كرد: هر چه شناخت بيشتر باشد استفاده از فرصت معنوي اين ايام بيشتر خواهد شد. در منابر نيز بايد بيشتر به تبيين شخصيت الهي امام حسين توجه كرد. اينكه چگونه در خدا ذوب شد؟ چگونه ذكر خدا از زبانش دور نمي شد؟ چگونه منافع شخصي در وجود او نبوده و همه وجودش خدايي بوده است؟

آذرشب با اشاره به اينكه امام حسين الگوي بسيار زيبايي براي كساني است كه مي خواهند با خدا ارتباط برقرار كنند، افزود: به نظر مي رسد در عاشورا طرح امام حسين (ع) به عنوان يك انسان الهي كه جهت ايجاد ارتباط روحي و معنوي با خدا تمام وجودش ذوب شده مي تواند الهام بخش باشد.

رئيس مركز مطالعات ايران و عرب مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي با بيان اينكه مراسم ماه محرم نمادي از درجه آگاهي مردم است كه مردم هر چه آگاهتر باشند مراسمي آگاهانه تر و حسيني تر برگزار مي كنند و هر چه درجه آگاهي كمتر باشد از اهداف امام حسين دور مي شوند، يادآور شد: گاهي امام حسين به عنوان شخصي كه مظلوم واقع شده و فقط دشمن خونخواري در مقابل او قرار گرفته و او را به شهادت رسانده مطرح مي شود كه اين فقط درد، حزن و اندوه ايجاد مي كند. اما گر شهادت آگاهانه امام حسين جهت احياي امت مورد توجه قرار داده شود، مسئله كاملا بر روي مراسم اثر گذاشته و مراسمي احياگر برگزار خواهد شد كه در اين ميان تنها مظلوميت مطرح نمي شود بلكه الهام گرفتن از يك انساني كه آگاهانه به سمت شهادت رفته مورد توجه قرار مي گيرد.

وي در ادامه آسيب موجود در مراسم عزاداري را كوتاهي مبلغان در ارائه الگوي صحيح امام حسين خواند و اظهار داشت: در مراسم عزاداري سيدالشهدا نبايد تنها به فاجعه آميز بودن و جنبه مظلوميت امام حسين (ع) اكتفا كرد كه البته صحنه كربلا فاجعه آميز است، اما بايد با اهداف واقعي و شخصيت امام حسين توأم و همراه باشد. سيدالشهدا انساني كه به دست ظالم كشته شده نيست بلكه عزت را بر جان و تمام هستي اش ترجيح داد و براي خدا به شهادت رسيد، چرا كه خدا خواست انسان عزيز باشد نه ذليل.

وي با تأكيد بر اينكه اگر سينه زنيها و گريه هاي ما با فهم اهداف امام حسين همراه باشد، احساسات، وجود و وجدان ما از اهداف امام حسين مالامال مي شود و اين گريه از آميخته شدن عاطفي و احساسي و شعوري با اهداف امام حسين است كه والا بوده و بسيار ارزشمند، گفت: سيدالشهدا را تنها با ديد عقلي نمي توان نگاه كرد، چرا كه عقل نمي تواند انسانها را به حركت در آورد، شعور انسانها آن را به حركت وامي دارد كه فداكاريها و آزاديها از همين جا سرچشمه مي گيرد.

حقيقت عاشورا بايد بدون افراط و تفريط مطرح شود

حجت الاسلام حسين علوي مهر مدير دانشنامه قرآن پژوهي با اشاره به اينكه محرم ماهي است براي تجديد تعهدات و پيمانهاي ديني و اسلامي كه هر مسلماني به ويژه شيعه خود را ملزم مي داند در اين ماه به دنبال آرمانهاي ديني و انساني باشد و آنها را پيگري كند، اظهار داشت: اين ايام موقعيت خوبي براي پيمان بستن با خداوند متعال و تعهد با او است.

علوي مهر با تأكيد بر اينكه كاركردهاي محرم در واقع محدود نيست چون حماسه عاشورا محدود به مقالات، كتاب، فيلم و هنر نمي شود بلكه فراتر از همه اينها است، محرم و عاشورا را به قرآن تشبيه و تصريح كرد: همانطور كه قرآن هم جهاني و هم جاودانه است، عاشورا و محرم نيز جاودانه و جهاني است و نمي توان آن را محدود كرد بلكه مي تواند در تمام ابعاد زندگي انسان نقش به سزايي داشته باشد.

مدير دانشنامه قرآن پژوهي در ادامه با اشاره به اينكه در مراسم عاشورا بايد به دنبال حقيقت و واقعيت باشيم، تصريح كرد: كافي است حادثه عاشورا را آنگونه كه هست مطرح كنيم همين امر موجب الگودهي و الگوپذيري مي شود، اما گاهي تحريك احساسات و سودهاي منفي منجر شده طيفهايي جهت تحريك احساسات اشعار نامناسبي بيان كنند كه در شأن سيدالشهدا نبوده و يا به نحوي چيزهايي را كه واقع نشده و نبوده را به منظور تحريك عواطف مردم مطرح كنند.

وي با بيان اينكه روحاني هم بايد در طرح مباحث و مسائل عاشورا بسيار دقت كرده و از مقتلها بخواند، به نكاتي در اين زمينه اشاره كرد و افزود: مجالس امام حسين (ع) بايد مطابق واقعيت بوده، دروغ در آنها وجود نداشته، به مسائل و مباحث تاريخي اكتفا كرده و چيزي به آنها اضافه و يا از آنها كم نشود، عزاداريها مخالف شرع نباشد و از روي آوردن به مسائل خرافي و اوهام پرهيز شود.
سه شنبه 17 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 315]