محرم در نگاه هنرمندان محرم ، ماهي ديگر

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: محرم در نگاه هنرمندان محرم ، ماهي ديگر
فرهنگي. تئاتر. عاشورا
از: محبوبه آذرخيل - اين روزها دل شيعيان سراسر جهان در تب و تاب شهادت امام حسين ( ع ) و ياران با وفايش و فرارسيدن تاسوعا و عاشوراي حسيني مي تپد ، واقعه‌اي كه به واسطه عظمت و بزرگي ، هميشه جاويدان است.

چنان كه هر چه بيشتر بيشتر به روز نهم و دهم محرم نزديك مي‌شويم ، حزن و اندوه دلسوختگان خيمه‌هاي كربلا افزون تر مي‌شود و با اين كه سال‌هاي سال است با فرارسيدن اين ماه ، در مورد آن مي‌شنويم و مي‌نويسيم ولي در بطن آن ناگفته‌هاي بسيار وجود دارد ، تا آن جا كه همه شيعيان جهان بر اين باورند كه محرم ، ماهي ديگر است .

زيرا در اين ايام ، پيروزي در متن فداكاري براي مذهب تشيع به ارمغان آمد و با حلول اين ماه ، ماه حماسه ، شجاعت و فداكاري آغاز شد.

ماهي كه خون بر شمشير پيروز شد و قدرت حق، باطل را تا ابد محكوم و داغ باطل را بر پيشاني ستمكاران و حكومت‌هاي شيطاني زد.

ماهي كه به نسل‌ها در طول تاريخ ، راه پيروزي حق بر باطل را آموخت و شكست ابر قدرت‌ها را در مقابل كلمه حق، به ثبت رساند.

هنرمندان امروز ايران اسلامي نيز با محرم و قيام امام حسين ( ع ) و يارانش پيوندي ناگسستني دارند و آرمان‌هاي تاسوعا و عاشورا را در متن هنر خود آشكارا و ناآشكارا ارايه مي‌كنند .

ناصر آراسته از نقاشان كشورمان براين باور است كه بزرگترين درس امام حسين ( ع ) شجاعت و فداكاري بود كه بايد هنرمند تجسمي ، اين موضوع را به تصوير بكشد و بيان اين موضوع بزرگ آن هم در قالب كاغذي كوچك بسيار سخت است .

وي كه خالق تابلوي عاشورا است ، در گفت وگو با خبرنگار ايرنا تاكيد كرد : شايد بتوان در عرصه هنرهاي گفتاري و نمايشي ، مطالب را بيان كرد ولي بيان هنرمند تجسمي در قالب يك كار بصري كار او را دوچندان مشكل مي‌كند و اين هنرمند ناگزير است از فرم ، شكل و رنگ به نحو احسن براي خلق اثر هنري استفاده كند .

آراسته افزود : در تابلوي عاشورا سعي من اين بود كه عزاداري‌هاي مردم براي امام حسين(ع) را به تصوير بكشم و در گوشه‌اي از اين تابلو ، طرح سبزي كه نمادي از شهادت آن امام همام و پرواز ملكوتي وي به سمت لقا الله است را آورده ام و اين تابلو هميشه به عنوان اثري ماندگار ، جايگاه ويژه اي در ميان آثارم براي خود من دارد و با نگاه به آن به ياد عظمت واقعه عاشورا مي‌افتم .

اين هنرمند نقاش بادآور شد كه استفاده از قالب هنر براي بيان رشادت و شجاعت‌هاي امام حسين ( ع ) و يارانش بهترين قالب است ولي بايد درنظر داشت كه به واسطه عظمت اين قيام ، هنرمند بايد نهايت سعي خود را در بيان وقايع و باورها به شكل مستند و با بهره مندي از بهترين فرم و شكل به كار گيرد .

نصرالله قادري نويسنده و كارگردان تئاتر نيز در اين مورد گفت : به نظر من هر كسي كه با انديشه نسبتي داشته باشد و داستان امام حسين (ع) را شنيده باشد، براي آن احترام قائل مي‌شود و هر گونه كه بتواند آن را بازتاب مي‌دهد و به عنوان يك فرد مسلمان ، داستان مظلوميت حسين بن علي (ع ) برايش جذاب و براي من هم به عنوان يك هنرمند جذاب تر است .

وي افزود : عمده كارهايي كه تاكنون من در عرصه تئاتر نوشته ام، مذهبي است و باور دارم كه كل تئاتر مذهبي است. به اين دليل كه آبشخور تئاتر، مذهب است. دوست دارم بتوانم هر سال در زمينه وقايع عاشورا كار كنم و اين به خاطر علاقه ام به حسين بن علي (ع) است.

اصغر كفشچيان از كارشناسان هنرهاي تجسمي نيز معتقد است،اگر قرار باشد موضوعي در زمينه عاشورا و مضامين مذهبي در عرصه هنرهاي تجسمي كار شود، بايد هنرمندانمان را با اين فرهنگ بيشتر آشنا كنيم و درواقع شاخك‌هاي حساس هنرمندان را نسبت به اين موضوع‌ها حساس تر و زمينه‌اي فراهم كنيم تا هنرمند خود درك كند كه چه قدر حساسيت موضوعي مثل عاشورا يا مضامين ديني در جامعه نياز است.

وي تاكيد كرد : مضامين عاشورايي به دليل ابعاد گسترده شهادت امام حسين(ع) و يارانش به قدري زياد است كه حتي آثار هنر جديد امروز ازجمله نقاشي هاي مدرن نيز مي‌تواند تصويرگر اين مضامين عاشورايي باشد ، گرچه نوعي نگاه نخبه گرايي هنرمند در اين شرايط نياز است .

عضو هيات علمي دانشگاه تهران يادآور شد : همه مضاميني كه به عاشورا ربط پيدا مي‌كند، مي‌تواند موضوع هنر شود و هنرمند از همين داستان‌هاي مكرري كه در ايام محرم گفته مي‌شود نيز مي‌تواند مفاهيم فلسفي و روشنفكرانه دريافت كند.

وي با اشاره به نقاشي عصر عاشورا اثر استاد محمود فرشچيان گفت : مخاطب در اين اثر نقاشي ، تنها تصوير نمي‌بيند، بلكه تمام حوادث و خاطرات ديني و مذهبي كه در ذهنش به جا مانده، همچون گزينه‌اي در ذهنش فعال مي‌شود و بخش‌هاي پيش و پس از صحنه‌اي را كه فرشچيان انتخاب كرده است را در دل اين اثر مي‌بيند.

در واقع مي‌توان گفت پرداخت به موضوعات مذهبي در عرصه هنري رويكردي است كه از ديرزمان در ميان هنرمندان ايراني رواج داشته است زيرا ايران اسلامي داراي وقايع و شخصيت‌هاي بسياري است كه هر يك از آنان قابليت لازم براي ارايه در عرصه هنر را دارا هستند.

به ويژه عاشوراي حسيني كه واقعه‌اي تاريخي و اسلامي است كه حفظ ارزش‌هاي والاي آن به واسطه وجود طرحي گويا و تاثيرگذار ضروري به نظر مي‌رسد .

اين در حالي است كه بسياري از كارشناسان هنري به ويژه در عرصه هنرهاي نمايشي و گفتاري براين اعتقادند كه نبايد تنها در مناسبت‌هاي مختلف تنها به موضوعات مذهبي پرداخت .

حسين مسافرآستانه نويسنده و كارگردان تئاتر به خبرنگار ايرنا گفت:
موضوعات مذهبي مثل عاشورا را نبايد در حد مناسبت‌ها زنداني كرد و از سوي ديگر هنرمندان نبايد به فرهنگ عاشورا سطحي بنگرند .

وي توضيح داد :مناسبتي نگاه كردن به اين قضيه يكي از دلايل سطحي نگريستن است .زيرا هنرمند مجبور است در فرصت زماني كوتاه، كاري را به مناسبت اين ايام انجام دهد كه اين فرصت كوتاه ، امكان توليد اثري عميق را از هنرمند مي‌گيرد.

نويسنده و كارگردان تئاتر خورشيد كاروان با اشاره به اين كه هنرمندان بايد توانايي تبيين نيازهاي امروز جامعه بشري را نسبت به فرهنگ عاشورا داشته باشند، تاكيد كرد: براي اين كه به چيزي بالاتر از افكار عمومي دست پيدا كنيم بايد به فلسفه نهضت عاشورا نزديك شويم و اين امر فقط به عزاداري در ماه محرم ختم نمي‌شود. ما مي‌توانيم زندگي اجتماعي روز را با نگاه عاشورايي تعريف كنيم و در اين راستا نبايد از كارهاي مدرن عاشورايي بترسيم.

به هر شكل همواره در طول تاريخ ، هنر ايرانيان با دين اسلام و ريشه هاي ان درآميخته بوده است و عاشورا به عنوان يك واقعه تاريخي و اسلامي ، جايگاه ويژه‌اي در ميان هنرمندان ايراني داشته و دارد . زيرا امام حسين ( ع) مظهر و سمبل حق است كه در همه عصرها، چون نمادي زنده و خروشان، ظهور پيدا مي‌كند و حركت وي در روز عاشورا براي همه كساني كه به نوعي پاسدارحقيقت زمان خود هستند ، چراغ راه است به ويژه براي هنرمند كه مبارز و پرچمدار آزادي و آزادي خواهي در همه زمان‌ها و دوران‌ها است و خواهد بود.
دوشنبه 16 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 312]