تاريخ قاجاركارشكني روس‌ها در برابر بانك ملي-1

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: تاريخ قاجاركارشكني روس‌ها در برابر بانك ملي-1
فقدان قدرت متمركز دولت از اواسط دوره قاجار آشكار شده بود و تصميم‌گيري درباره مسائل گوناگون از جمله فعاليت‌هاي اقتصادي با سردرگمي‌ها و تحت سليقه‌هاي متفاوت انجام مي‌شد.
از طرف ديگر رشد سرمايه‌داري در انگلستان، آلمان و فرانسه نياز به بازارهاي تازه كالا و پول را براي آن‌ها اجتناب‌ناپذير كرده بود و ايران كشوري بزرگ بود كه مورد توجه قرار داشت. روسيه به عنوان كشوري بزرگ و همسايه ايران نيز انتظار داشت كه دست كم به اندازه انگلستان در بازار پول و سرمايه و كالاي ايران حاضر باشد.
تاسيس بانك استقراضي توسط مردان روسي با همين استدلال انجام شد. تاريخ بانك استقراضي از نقاط جذاب تاريخ اقتصادي ايران است. نوشته حاضر كه در چند بخش مي‌آيد، مقاومت بانك استقراضي در ايجاد بانك ملي بود و يك بانك آلماني را تشريح مي‌كند. نوشته حاضر عينا از نوشته مظفر شاهدي اخذ شده است.
مدت كوتاهي از پس از تاسيس مجلس شوراي ملي در صدر مشروطيت هيات دولت طرح استقراضي به مبلغ بيست كرور تومان از بانك‌هاي شاهنشاهي و استقراضي را به مجلس ارائه داد، اما برخلاف انتظار دولت و دربار مجلس شوراي ملي با اخذ هر گونه وامي از اين دو كشور مخالف كرده و اين اقدام مجلس مقدمه‌اي براي طرح تشكيل بانك ملي در ايران شد.
نمايندگان كه به نتايج اسارت‌بار وام‌هاي خارجي واقف بودند تنها راه نجات از اين گونه بحران‌ها را در تاسيس بانك ملي يافتند و به دنبال آن طي جلساتي متعدد موضوع تاسيس بانك ملي در مذاكره نمايندگان مجلس شوراي ملي مطرح شد. بدين ترتيب مخالفت با اخذ وام‌ از بانك‌هاي خارجي انگيزه لازم را به نمايندگان مجلس داد تا طرح تاسيس بانك ملي را به جد مورد توجه قرار دهند.
اما هيات دولت كه سخت دچار بحران مالي بود و از سوي ديگر ترديد داشت كه مجلس شوراي ملي در كوتاه‌مدت بتواند بانك موردنظر را تاسيس كرده سرمايه لازم را براي آن فراهم آورد كماكان اعتقاد داشت كه تا تاسيس بانك ملي دولت ناگزير از قرضه خارجي است.
اما مجلس شوراي ملي كه مصمم بود بانك ملي را تاسيس كند به دولت وعده مي‌داد كه در آينده‌اي نه چندان دور بانك مذكور را افتتاح و پول موردنياز دولت را تامين خواهد كرد و به هيات دولت اخطار مي‌كرد كه بدون تصويب مجلس هيچ‌گونه امكاني براي اخذ وام خارجي متصور نيست.
همزمان با اين اقدامات و موضع‌گيري‌هاي مجلس شوراي ملي برخي نشريات كشور نيز در دفاع از لزوم تاسيس بانك ملي مطالبي منتشر مي‌ساختند و بالاخص با برشمردن مضار و مشكلات عديده‌اي كه بانك‌هاي شاهنشاهي و استقراضي تا آن هنگام براي كشور ايجاد كرده بودند، مجلس، دولت و مردم كشور را به همكاري و مشاركت جدي براي تاسيس بانك ملي فرا مي‌خواندند.
ادامه دارد
دوشنبه 16 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 72]