طرحها و برنامه‌هاي بهبود مديريت آموزشگاهي‌

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: طرحها و برنامه‌هاي بهبود مديريت آموزشگاهي‌

هر انسان و هر مجموعه‌اي را مي‌توان به عنوان سيستمي در نظر گرفت كه تمام اجزاء و عناصر آن در ارتباط متقابل و تنگاتنگ با يكديگر فعاليت مي‌كنند.

هنگامي كه جزيي از اين سيستم مختل شود، در كار ساير اجزاء نيز اختلال ايجاد مي‌شود. آنچه كه مي‌تواند سيستم را در حالت ثبات و تعادل نگهدارد و هنگام بروز مشكل آن را به موقع شناسايي كرده و در جهت رفع آن تلاش نمايد، عنصر مديريت است.‌

در واقع عنصر مديريت زمينه و شرايط لازم را براي فعاليت تمامي اجزاء و عناصر سيستم فراهم مي‌سازد و با نظارت و هدايت دائم، سيستم را در مقابل آسيب‌هاي احتمالي محافظت مي‌نمايد. بنابراين دوام و بقاء هر سيستم در مرحله نخست در گرو مديريت و چگونگي اداره كردن آن است. در هر سيستمي مديران نقش راهبران و هدايت‌كنندگان را ايفا مي‌كنند. در سازمانهاي آموزشي به ويژه مدارس، نقش و فعاليت مديران از اهميت و حساسيت‌ بيشتري برخوردار است زيرا كار آنان در ارتباط مستقيم با انسانهاست.

كار با انسان پيچيدگي خاص خود را دارد و براي آنكه بتوان انسانها را درون يك سازمان به شكل صحيح هدايت و رهبري كرد، بايد از مديريت توانمند و شايسته در آموزشگاه استفاده نمود. بديهي است هر سازمان اجتماعي براي نيل به اهدافي طراحي شده و با توجه به ساختارش نيازمند نوعي مديريت است.

ظهور پديده اداره كردن مربوط به روزگار اخير نيست بلكه از ديرباز بشر متوجه شده است كه براي رسيدن به يك هدف لازم است به بسيج امكانات و رهبري اين امكانات به سوي آن هدف مشخص اقدام كند.

اهداف طرح‌

با استناد به اهداف دوره راهنمايي تحصيلي، اهداف اخلاقي، اجتماعي زيستي، هدفهاي زير مد نظر قرار گرفت:

1- مشاركت دانش‌آموزان در اداره امور مدرسه و افزايش روحيه تعاون و مسئوليت‌پذيري و خودباوري.

2- صرفه‌جويي در وقت و هزينه‌ها.

3- شناخت و جذب نيروهاي كارآمد و استفاده بهينه از امكانات موجود در آموزشگاه.

4- ايجاد رقابت سالم ميان آموزشگاه از طريق ارائه الگو و طرح‌هاي موفق.

5- ايجاد اعتماد به نفس و قدرت خلاقيت و نوآوري.

6- امكان برنامه‌ريزي‌هاي درازمدت و تسلط بيشتر مدير بر ابعاد تفاوت كار.

7- افزايش ارتباط ميان كاركنان و مدير و استفاده از تجارب و نظرات سودمند دبيران.

8- نوانديشي و تقويت قوه ابتكار و خلاقيت.

9- توسعه مديريت مشاركتي و مديريت مدرسه محوري.‌

راهكارها و اقدامات عملي براي استفاده از اصل مشاركت در مدرسه‌

الف) مشاركت كادر اجرايي و دبيران‌

1- تشكيل شوراي بررسي پيشنهادها در مدرسه درباره امور عمومي، (متشكل از مدير، مربي، معاون و نماينده معلمان، نماينده دانش‌آموزان، نماينده اولياي دانش‌آموزان و دعوت از صاحب‌نظران و استادان.

2- برگزاري همايش‌ها و نشست‌هاي توجيهي براي معلمان، دانش‌آموزان و اولياء براي تقويت حس خودباوري، تعلق و مشاركت در موفقيت مدرسه و ارائه آموزش‌هاي لازم.

3- تشكيل شوراي تخصصي درسي براي بررسي پيشنهادهاي خاص.

4- در نظر گرفتن پاداش مالي مناسب در حكم يكي از عوامل انگيزش براي جلب مشاركت افراد.

‌ب) مشاركت دانش‌آموزان‌

زمينه‌سازي و جلب مشاركت جدي و فعّال معلمان، دانش‌آموزان و اوليا از طريق مداخله در تصميم‌سازي و واگذاري مسئوليت به آنها.

1- كمك به خودشناسي دانش‌آموزان و شناخت توانايي‌هاي بالقوه فرد.

2- محول كردن اجراي مراسم مختلف در مدرسه به دانش‌آموزان.

3- تفهيم اولويت منافع جمعي بر منافع فردي به دانش‌آموزان.

4- ايجاد رقابتهاي سالم ميان دانش‌آموزان.

5- تشكيل شوراي دانش‌آموزان.

6- مشاركت دانش‌آموزان در فعاليتهاي فوق برنامه و كلاس.

7- تقسيم فعاليتهاي دانش‌آموزان ميان فراگيران.

8- نظرخواهي از دانش‌آموزان در مورد برنامه‌هاي مدرسه.

‌ج) مشاركت اولياء در فعاليتهاي مدرسه‌

مشاركت در برنامه‌ريزي فعاليتهاي مدارس كه مي‌تواند شامل تعيين خطوط كلي فعاليتهاي آموزش و پرورش سالانه مدرسه مثل امور مالي، تسهيلات و تجهيزات آموزشي، كلاسهاي فوق برنامه و غيره باشد.

* تعيين اقدامات جنبي و كمك آموزشي براي دانش‌آموزان.

* تقسيم وظايف ميان مدرسه و خانه.

* مشاركت در تنظيم برنامه‌هاي آموزشي.

* تقويت انجمن اولياء و مربيان براي مشاركت در تمام زمينه‌هاي موردنياز مدرسه.

‌4 -1- راهبردهاي پرورش خلاقيت در دانش‌آموزان (خلاقيت و نوآوري در مديريت آموزشگاهي)‌

‌1- به كار بردن روش‌هاي متنوع توسط معلمان مدرسه در جريان تدريس و فعاليت آموزشي و پرورشي.‌

‌2- كاربرد و اجراي روش‌هايي مثل: روش حل مسأله، روش تهيه طرح يا پروژه، روش بحث علمي و روش‌هاي گروهي و جمعي كوچك و بزرگ به تناسب موضوع و موقعيت درسي.

3- طرح سؤال به شكل پاسخ‌نگاري يا انشايي، براي ارزشيابي به منظور يادآوري اطلاعات، سازمان ‌دادن آنها و نوشتن منظم و سيستماتيك توسط فراگيران.

4- تبديل دانش‌آموزان از حالت شنونده و غيرفعال به حالت گوينده و فعال در جريان تدريس و فرايند ياددهي و يادگيري.

5- برگزاري جلسه بحث و گفت‌و‌گوي علمي براي دانش‌آموزان در كلاس و مدرسه.

6- به كارگيري وسائل كمك آموزشي و سمعي و بصري مانند فيلم، اسلايد، ويدئو و ضبط صوت براي سرعت بخشي آموزش و خلاقيت.

7- خارج كردن آموزش و پرورش از حالت متداول كنوني حفظ كردن، به سوي تفكر خلاق.

8- استفاده دانش‌آموزان از كتاب‌هاي گوناگون در كنار كتاب‌هاي درسي، و ارائه گزارش در كلاس.

9- خارج‌كردن كلاس از حالت معلم محوري به صورت فراگير محوري.

10- يكي از روش‌هاي مهم پرورش خلاقيت، تدريس مهارت‌هاي حل مسأله است در اين شيوه تدريس، معلم بايد مطالب درسي را به صورت حل مسأله براي شاگردان مطرح كند. در اين ارتباط معلم بايد يك يا چند مسأله را براي شاگردان طرح كند. يا خود، آنان را به طرح مسأله تشويق و سپس شاگردان را براي ‌حل آنها راهنمايي كند.

11- احترام به پرسش‌هاي عادي و غيرعادي دانش‌آموزان.

12- شركت در پاسخ‌گويي به پرسش‌هاي دانش‌آموزان.

13- پاسخ‌گويي مناسب به گونه‌اي كه دانش‌آموز را به سؤال‌هاي جديد هدايت كند.

14- ارزش‌دهي به عقايد كودكان.

15- ايجاد محيطي براي آموزش لذت‌بخش.

16- گاهي اوقات يادگيري بايد بدون ارزش‌يابي باشد.

17- ايجاد روحيه پرسش در دانش‌آموزان.

18- مشاهده اشياء از نزديك و لمس آنها.

19- مصاحبه با افراد خلاق، دعوت از انديشمندان و محققان و ارائه راهكارهايي براي پرورش خلاقيت.

‌4-2 - پيك آدينه (تقويت شوراي دانش‌آموزي)‌

از اوايل آبانماه با طرح اين موضوع كه هر هفته دانش‌آموزان با سؤالات 1 يا 2 درس آشنا شوند و براي تسريع در تصحيح آزمونها به صورت نوبتي هر جمعه يك دبير سؤالات را طرح و سپس تكثير و در اختيار دانش‌آموزان قرار دهد و مقرر شود كه در پايان هر نوبت به برترين امتياز جوائزي اهدا خواهد شد.

‌‌4- 3 - راهبردهاي تقويت شوراي معلمان (افزايش كارايي اركان شوراي مدرسه و شوراي معلمان)‌

امروزه تأكيد بر عنصر مشاركت فكري كاركنان در اداره امور آموزش و پرورش و مدارس در نظام‌هاي آموزشي جهان، جايگاه والايي يافته است و اهميت اين موضوع بيش از پيش روشن شده است بر اين اساس كه انسانها زماني بيشتر به خود اعتماد پيدا مي‌كنند، بيشتر از خود مايه مي‌گذارند و آرمان‌هاي خلاق ارائه مي‌دهند كه در فرايند تصميم‌گيري در مورد زندگي خودشان، مشاركت پيدا كنند. با روشن‌شدن لزوم و اهميت مديريت مشاركتي، مديران مدارس بايد هميشه به ياد داشته باشند كه آن‌ها براي اداره مطلوب سازمان خود علاوه بر مشاركت كادر آموزشي، حداقل مشاركت دانش‌آموزان و اولياي آن‌ها را نيز مدنظر قرار دهند، چرا كه مدرسه يك نهاد اجتماعي است و بايد از مشاركت همه كساني كه در آن مسئوليت يا منافعي دارند به شكل گروهي بهره‌مند شود.

معلمان زماني به شوراها اهميت مي‌دهند كه برگزاري و اجراي تصميمات آن را واقعي بدانند نه ‌آن كه مدير مشاركت معلمان را مستمسكي قرار دهد تا بدين وسيله با ظاهرسازي ثابت كند كه براساس عدالت و برابري و اعتقاد به آزادانديشي به كاري پسنديده و انساني مبادرت ورزيده است. بايد به خاطر داشت كه علي (ع) در يك جمله زيبا فرموده است: فرد عاقل از مشاوره بي‌نياز نيست.

راهكارها و پيشنهادها براي بهبود و غني‌سازي شوراي معلمان‌

شورا بايد به مسائلي بپردازد كه معلمان آن‌ها را مهم تشخيص مي‌دهند.

1- نسخه‌اي از دستور جلسه، قبل از تشكيل روز و ساعت جلسه در اختيار معلمان گذاشته شود.

2- انتخاب دبير جلسه براي نوشتن گزارش هر جلسه و تعيين رابط ميان مدير و معلمان براي طرح نظرات معلمان و مشخص كردن موضوع نشست بعدي، انجام گيرد.

3- شورا توسط معلمان به صورت نوبتي اداره شود.

4- از استادان مجرب و متخصص درخصوص آموزش مسائلي نظير نحوه تهيه طرح درس، نحوه تدريس، نحوه به‌كارگيري فناوري، و... دعوت به عمل آيد.

5- اولياي متخصص دانش‌آموزان براي شركت در جلسات شوراي معلمان (به صورت پايه‌اي يا رشته تدريس)، براي رفع مشكلات آموزش و پرورش فراخوانده شود.

‌وظيفه مدير مدرسه در شوراي معلمان‌

‌1- مدير مدرسه بايد در هنگام كار چنان فضايي بيافريند كه بده - بستان آزاد نظرها را در ميان معلمان و هم‌چنين ميان خود و كاركنان برانگيزد.

2- از داشتن حق وتو بپرهيزد.

3- موقعيت‌هاي به دست آمده از مشاركت را به حساب خود نگذارند.

‌4- 4- تشكيل انجمن‌هاي علمي مدرسه (تقويت و افزايش كارآيي و اثربخشي شوراي دانش‌آموزي)‌

تشكيل انجمن‌هاي علمي و فعاليت‌هاي اجتماعي يك از بسترهاي مهم و وسيله‌اي براي ارضاي تمايلات فردي و گروهي دانش‌آموزان، بروز خلاقيت‌ها، جامعه‌پذيري، تحمل و مدارا، تقويت خصايص مديريتي، قبول مسئوليت، تمرين نظم و انضباط، بالا بردن اعتماد به نفس، ارتقاي روحيه بحث و مذاكره گروهي، طرح مسأله، مسأله‌سازي، تقويت قدرت بيان و استدلال در گروه و گفت و شنود، ارتقاي تجربه شهروندي، تربيت مديران آينده، تمرين دموكراسي، تعاون تفكر انتقادي و خلاق، همزيستي مسالمت‌آميز،‌ انتقاد سازنده، نوع دوستي و بالاتر از همه، تقويت شهروند مشاركت‌پذير و مشاركت‌جو مي‌باشد.

اين مهم زماني تحقق پيدا مي‌كند كه از سوي سه نهاد مهم خانواده، مدرسه و گروه همسالان، به همراهي رسانه‌هاي گروهي به اين نقش و كاركردها توجه و بها داده شود و با برنامه‌ريزي آگاهانه و عملي، فرايند جامعه‌پذيري و كسب مهارت‌هاي لازم و اجتماعي شدن دانش‌آموزان فراهم شود تا در آينده اين سرمايه‌هاي ملي و عظيم و ارزشمند انساني، منشأ خير و بركت، و مايه توسعه همه جانبه كشور و تعالي آن شوند.‌

پروين يزدانپناه‌

مدرسه هيات امنايي شهيد رياحي سامان‌

يکشنبه 15 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 119]