بررسي تحولات بازار جهاني نفتبحران ژئوپلتيك خاورميانه و بهبود نسبي قيمت‌ نفت!

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: بررسي تحولات بازار جهاني نفتبحران ژئوپلتيك خاورميانه و بهبود نسبي قيمت‌ نفت!
غلامعلي رحيمي- مهرزاد زمانيحمله رژيم صهيونيستي به نوار غزه و احتمال مختل شدن عرضه نفت از منطقه خاورميانه و خليج فارس و همچنين اختلاف گازي روسيه و اوكراين كه بار ديگر خاطره سال 2006 و مختل شدن صادرات گاز روسيه به اروپا را زنده كرده است، موجب شده تا قيمت‌هاي نفت خام در بازارهاي جهاني بهبود يابد.
اين قيمت‌ها در بورس نيويورك طي دوره 24 دسامبر 2008 تا 2 ژانويه 2009 به ميزان 7/8‌دلار در هر بشكه افزايش يافته و در سطح 4/46‌دلار در هر بشكه قرار گرفته است. با اين حال، احتمال مي‌رود بهاي نفت خام به دليل وضعيت نابسامان اقتصاد جهاني و در نتيجه كاهش تقاضا، همچنان به كاهش خود ادامه دهد.
آمار جديد در آمريكا، بزرگ‌ترين مصرف كننده نفت جهان، نشان مي‌دهد اقتصاد اين كشور در آينده همچنان در وضعيتي بسيار نامناسب قرار خواهد داشت. وزارت كار آمريكا اعلام كرده است نرخ بيكاري در اين كشور به شدت افزايش يافته و در دو هفته گذشته به بالاترين حد خود طي 26 سال گذشته رسيده است. تحليل‌گران معتقدند تا زماني كه نشانه‌اي از بهبود وضعيت اقتصاد آمريكا مشاهده نشود، قيمت‌ها همچنان به كاهش خود ادامه خواهد داد. از سوي ديگر معامله‌گران در انتظارند كه ببينند آيا اعضاي سازمان اوپك به تصميم خود مبني بر كاهش سطح توليد اين سازمان عمل خواهند كرد يا خير؟
اعضاي سازمان اوپك در تلاشند تا با اعلام پايبندي خود نسبت به كاهش توليد توافق شده اين سازمان در نشست‌هاي 24 اكتبر (5/1‌ميليون بشكه) و 17 دسامبر (2/2‌ميليون بشكه)، قيمت‌هاي نفت را بهبود بخشند. وزير نفت كويت اعلام كرده است اعضاي اوپك براي مقابله با ادامه كاهش بهاي نفت به كاهش سهميه توليد متعهد مي‌باشند و در اين راستا دو كشور ليبي و امارات از كاهش سهميه توليد خود خبر داده‌اند. همچنين پس از توافق ماه دسامبر اعضاي اوپك براي كاهش سطح توليد اين سازمان، ونزوئلا به شركت نفت و گاز طبيعي هند (ONGC) اعلام كرده است كه توليد خود را از ميدان نفتي سن كريستوبال ونزوئلا كاهش دهد. ونزوئلا بايد توليد خود را حدود 350‌هزار بشكه در روز نسبت به ماه نوامبر گذشته كاهش داده و توليد خود را از ابتداي ماه ژانويه به يك‌ميليون و 990‌هزار بشكه در روز برساند.
وزير نفت آنگولا نيز اعلام نموده است كه اين كشور توليد نفت خام خود را از اول ژانويه 2009 به ميزان 13 درصد معادل 244‌هزار بشكه در روز براي هماهنگي با اعضاي اوپك كاهش خواهد داد. سهميه توليد اين كشور در اوپك چهار‌ميليون و 200‌هزار بشكه در روز بوده است كه در همسويي با تصميم اوپك در نشست الجزاير، 244‌هزار بشكه در روز كاهش مي‌يابد. آنگولا دومين توليد كننده بزرگ نفت در قاره آفريقا، توليد خود را تا 99‌هزار بشكه در روز در نوامبر 2008 كاهش داده بود.
موسسه مشاوره پترولجستيكس مستقر در ژنو اعلام كرده است كه 11 عضو اوپك براي مقابله با روند كاهشي بهاي نفت در ماه دسامبر جاري سهميه توليد خود را 400‌هزار بشكه در روز كاهش داده اند. عربستان سعودي با 300‌هزار بشكه در روز كاهش، عرضه نفت خام خود را در ماه دسامبر گذشته به هشت‌ميليون و 200‌هزار بشكه در روز رسانده است. همچنين عرضه نفت خام امارات نيز با 130‌هزار بشكه در روز كاهش به دو‌ميليون و 200‌هزار بشكه در روز رسيده است. عرضه 11 كشور صادركننده عضو سازمان كشورهاي صادركننده نفت (اوپك) در ماه دسامبر 2008 به متوسط 27‌ميليون و 100‌هزار بشكه در روز رسيده بود كه نسبت به رقم 27‌ميليون و 500‌هزار بشكه ماه نوامبر 2008 اين سازمان، 400‌هزار بشكه در روز كاهش نشان مي‌دهد.
بر اساس آمار دبيرخانه سازمان كشورهاي صادركننده نفت (اوپك) قيمت سبد نفتي اوپك از 36/33‌دلار در هر بشكه در تاريخ 24 دسامبر به دليل نا آرامي در منطقه و احتمال مختل شدن عرضه نفت از خاورميانه و خليج فارس، به 58/35‌دلار در هر بشكه در تاريخ 31 دسامبر افزايش يافته است. همچنين ميانگين هفتگي بهاي سبد نفتي اوپك در هفته منتهي به 2 ژانويه 2009 با 15 سنت افزايش نسبت به هفته پيش از آن به هر بشكه 35‌دلار و 7 سنت رسيده است، در حالي كه ميانگين ماهانه بهاي سبد نفتي اوپك در دسامبر 2008 با 11‌دلار و 16 سنت كاهش نسبت به ماه نوامبر، به بشكه‌اي 38‌دلار و 60 سنت رسيده است.
با وجود روند كاهشي قيمت نفت در نيمه دوم سال 2008، ميانگين بهاي سبد نفتي اوپك در سال 2008 با 25‌دلار و 37 سنت افزايش نسبت به ميانگين سال 2007 به هر بشكه 94‌دلار و 45 سنت رسيده است. ميانگين بهاي سبد نفتي اوپك در سال 2007 ميلادي، 69‌دلار و هشت سنت در هر بشكه بود. سبد نفت خام اوپك در بردارنده 13 نوع نفت خام اعضاي اين سازمان شامل مخلوط الجزاير، گريسول آنگولا، اورينته اكوادور، ميناس اندونزي، سنگين ايران، سبك بصره، صادراتي كويت، اس ‌سيدر ليبي، سبك «بوني» نيجريه، مارين قطر، سبك عربي عربستان سعودي، موربان امارات و بي.سي.اف 17 ونزوئلا است.
ميانگين بهاي هر بشكه نفت خام صادراتي ايران در روز 31 دسامبر با 67 سنت افزايش نسبت به هفته قبل از آن (24 دسامبر) به بشكه‌اي 34‌دلار و 72 سنت رسيد. بر اساس آمارهاي امور بين‌الملل شركت ملي نفت ايران، ميانگين وزني هر بشكه نفت خام سبك ايران به مقصدهاي مختلف در روز چهارشنبه (31 دسامبر 2008) 35‌دلار و 84 سنت بود و همين رقم براي نفت خام سنگين در سطح 33‌دلار و 36 سنت قرار داشت.
همچنين قيمت هر بشكه نفت خام سبك ايران به بازار آفريقاي جنوبي 36‌دلار و 33 سنت و هر بشكه نفت خام سنگين ايران به اين بازار 34‌دلار و 28 سنت گزارش شده است. هر بشكه نفت خام سبك ايران در بازار آسيا 35‌دلار و 65 سنت، در شمال غربي اروپا 35‌دلار و 68 سنت و در بازار مديترانه 35‌دلار و 58 سنت معامله شده است. هر بشكه نفت خام سنگين ايران نيز در بازار آسيا 32‌دلار و 73 سنت، در شمال غربي اروپا 33‌دلار و 62 سنت و در بازار مديترانه 33‌دلار و 38 سنت به فروش رسيده است. همچنين ميانگين قيمت تقريبي هر بشكه نفت خام صادراتي ايران طي ماه دسامبر به بشكه‌اي 38‌دلار و 15 سنت رسيد. نگراني‌هاي ژئوپلتيك در منطقه خاورميانه و اروپاي شرقي، تاثير اعلام افزايش ذخيره‌سازي‌هاي نفت خام آمريكا طي هفته گذشته و نيز انتشار آمار و اطلاعات مبني بر اوضاع نابسامان اقتصاد آمريكا را نسبتا خنثي نموده و موجب شد قيمت نفت خام WTI از كمتر از 7/37‌دلار در هر بشكه در تاريخ 24 دسامبر به بالاتر از بشكه‌اي 36/46‌دلار در تاريخ 2 ژانويه 2009 افزايش يابد. با اين حال، تحليل‌گران معتقدند افزايش اخير بهاي نفت گذرا خواهد بود زيرا كم شدن حجم دادوستدها در روزهاي اخير به دليل تعطيلات پايان سال ميلادي، با دو مشكل يادشده، همزمان شده است و به محض برطرف شدن هر يك از اين مشكلات، قيمت‌ها بار ديگر به دليل كاهش تقاضاي نفت رو به كاهش خواهد گذاشت. ادامه بحران اقتصادي در كشورهاي بزرگ صنعتي دنيا به ويژه آمريكا، بزرگ‌ترين مصرف كننده نفت جهان، مهم‌ترين دليل كاهش تقاضاي جهاني نفت به شمار مي‌رود.
براساس آمار اداره اطلاعات انرژي آمريكا ميزان ذخاير نفت خام اين كشور در هفته منتهي به 26 دسامبر 2008 معادل 7/318‌ميليون بشكه بوده است كه در مقايسه با هفته قبل به ميزان 500‌هزار بشكه افزايش يافته است و معادل 1/29‌ميليون بشكه نيز از ميزان مشابه سال قبل در تاريخ 28 دسامبر 2007 بيشتر مي‌باشد. ميزان اين ذخاير بر حسب روز نيز نسبت به هفته قبل به ميزان 2/0 روز افزايش يافته و در سطح 9/21 روز قرار گرفته است كه به ميزان 9/2 روز بيشتر از ميزان مشابه سال قبل مي‌باشد. طي هفته مذكور، سطح خوراك پالايشي آمريكا به ميزان 321‌هزار بشكه در روز كاهش يافته و به ميزان 192/1‌ميليون بشكه در روز نيز كمتر از ميزان مشابه سال قبل مي‌باشد.
پيش بيني قيمت نفت خام WTI
در هفته گذشته ذخيره‌سازي‌هاي نفت خام آمريكا و بنزين به ترتيب در حدود 500 و 800 هزار بشكه افزايش يافتند در حاليكه همچنان سطح ذخيره نفت در بيشترين مقدار خود نسبت به پنج سال گذشته قرار دارد ولي در مورد بنزين سطح ذخيره هنوز نسبت به پنج سال گذشته در كمترين ميزان قرار دارد. اين موضوع نشان مي‌دهد كه كاهش توليد نفت نتوانسته بر سطح ذخيره‌سازي نفت اثر گذارد ولي كاهش مصرف بنزين همچنان ادامه دارد.
با در نظر گرفتن افت شديد قيمت نفت روند كاهشي قيمت با سطوح حمايتي زيادي روبه‌رو شده است. در چنين شرايطي انتشار هرگونه اخباري كه در جهت افزايش قيمت نفت باشد به سرعت مي‌تواند روند افزايشي را به قيمت نفت بازگرداند و بورس بازان از اين فرصت استفاده كرده و تلاطم بازار نفت را به شدت بالا مي‌برند، هرچند اخبار منتشر شده ممكن بود در شرايط ديگر نتوانند چنين افزايش قيمتي را به‌وجود آورند. وجود شرايط كنتانگو در بازار نفت نيز كمك كننده در جهت افزايش قيمت نفت است.
از لحاظ بنيادي هزينه نهايي توليد در قيمت‌هاي 35 تا 40‌دلار در بشكه مي‌باشد، بنابراين اين دامنه قيمتي سطح حمايتي مناسبي به نظر مي‌رسد. قيمت‌هاي قراردادهاي آتي‌ نيز قيمت‌هاي 70 تا 80‌دلار را مناسب بازار نفت نشان مي‌دهند بنابراين انتظار بر اين است كه قيمت نفت در دامنه 35 تا 70‌دلار دچار تلاطم شود كه با توجه به انتشار اخبار نوسان خواهد نمود. در مسير افزايشي قيمت نفت با موانع 50 و سپس 55‌دلار روبه‌رو مي‌‌باشد.
منبع : سايت موسسه مطالعات بين‌المللي انرژي (www.iies.org)
كارشناس ارشد اقتصاد انرژي
يکشنبه 15 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 137]