هميشه، پيش از آن كه فكر كني اتفاق مي‌افتد

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: هميشه، پيش از آن كه فكر كني اتفاق مي‌افتد

اشاره:‌در روزهاي پاياني آبان ماه امسال، خانه هنرمندان تهران ميزبان برگزاري مراسم اختتاميه دومين دوره كتاب سال شعر جوان (جايزه ويژه قيصر) بود كه طي آن جمع كثيري از شاعران و ادب دوستان تهراني و شهرستاني در آن مراسم گرد آمدند تا ضمن گراميداشت ياد و خاطره قيصر با برترين كتاب‌هاي شعر جوان كشور در سال 86 بيشتر آشنا شوند.

اين آثار از ماهها قبل توسط كارشناسان ارشد و شاعران برجسته كشور در كار گروه‌هاي اختصاصي مورد بررسي قرار گرفت و از ميان آنها به تني چند از شاعران جوان جايزه ويژه قيصر اختصاص يافت.

بعد از پايان يافتن اين مراسم فرصتي پيش آمد تا با مهندس شاعر و مديرعامل دفتر شعر جوان و دبير دومين دوره كتاب شعر جوان (جايزه قيصر) گفت و گويي ترتيب دهيم. او در اين فرصت به شرح برخي از فعاليت‌هاي دفتر شعر جوان نيز پرداخته است كه در پي مي‌خوانيد.

*‌ قبل از پرداختن به موضوع كتاب سال شعر جوان، لطفا به اختصار درباره دفتر شعر جوان و فعاليت‌هايش توضيح بفرماييد.

- دفتر شعر جوان از سال 1368 با سعي برخي از دوستان از جمله زنده‌ياد سيدحسن حسيني و زنده‌ياد قيصر امين‌پور و با هدف شناسايي استعدادهاي برتر شعر جوان كشور و برگزاري دوره‌هاي آموزشي براي شاعران پذيرفته شده به عنوان اعضاي دفتر شعر جوان، فعاليت خود را آغاز كرد.

برنامه آموزشي در دو صورت جداگانه براي اعضاي تهراني و اعضاي شهرستاني طراحي و در قالب دوره‌هاي 12 تا 15 ماهه به اجرا گذاشته شد. در حال حاضر دوره دوازدهم دفتر در حال برگزاري است. از آغاز تا اكنون و طي اين دوازده دوره بيش 1300 شاعر جوان از سراسر كشور به عضويت دفتر شعر جوان پذيرفته شده‌اند. محور برنامه‌ها براي اعضاي تهراني، جلسات نقدوبررسي هفتگي، مهمان ماه، معرفي و نقد كتاب‌هاي برگزيده شعر و... و براي اعضاي شهرستاني نقد مكتوب آثار، گزيده برنامه‌هاي جلسات تهران به صورت‌CD ، معرفي و ارسال منابع مطالعاتي و... است. در پايان هر دوره با برگزاري كنگره سراسري شعر جوان، با شركت همه اعضاي تهراني و شهرستاني به استقبال دوره بعد مي‌رويم. علاوه براين برنامه اصلي، انتشار مجموعه‌اي جمعي و مستقل از شاعران جوان، برگزاري سفرهاي فرهنگي برنامه بزرگداشت‌ها، برنامه مهمان ماه و ... از ديگر فعاليت‌هاي جاري دفتر شعر جوان است.

*‌ موضوع كتاب سال شعر جوان چگونه شكل گرفت؟

- در بررسي تاريخ سرايش شعرهاي شاخص شاعران بزرگ معاصر، متوجه اين نكته مي‌شويم كه اغلب اين آثار در مقطع سني بيست و چند تا سي و چند سالگي شاعران سروده شده است. به اشاره مي‌توان به آثار شاعراني چون اخوان ثالث، فروغ فرخزاد، سلمان هراتي، قيصر امين‌پور، سهراب سپهري و... اشاره كرد.‌

با توجه به اين نكته مهم، به يك معنا مي‌توان گفت كه جواني، نه به عنوان نقطه آغاز بلكه عموما مي‌تواند به معناي مرحله شكوفايي و بالندگي شعر بسياري از شاعران مطرح باشد. به همين سبب شعر جوان و كتاب شعر جوان از اهميتي متفاوت و ممتاز برخوردار است. ما به عنوان نمي‌بايست از اين موضوع مهم غافل مي‌مانديم. چنين شد كه مقدمات اجراي طرح كتاب سال شعر جوان، در سال 1385 فراهم شد و پس از بحث و بررسي محتواي طرح در طي چندين جلسه، مراحل اجراي آن برنامه‌ريزي و كار شروع شد. در نخستين دوره سقف سني 30 سال براي سراينده اثر، چاپ نخست مجموعه و انتشار اثر در طول دو سال قبل از سال اجراي طرح (سال‌هاي 83 و 84) عمده‌ترين شرايط شركت شاعران در كتاب سال شعر جوان بود. فراخوان طرح با استقبال چشمگير شاعران مواجه شد و كيفيت اجرا و انتخاب آثار برگزيده به نحوي بود كه به تاييد رسانه‌هاي فرهنگي هنري، نخستين دوره كتاب سال شعر جوان، يكي از موفق‌ترين و كيفي‌ترين برنامه‌هايي بود كه در عرصه هنر و ادبيات كشور به اجرا درآمده بود.

*‌ در نخستين دوره، به جاي كتاب‌هاي منتشر شده در يك سال، به چه دليل طرح به صورت دوسالانه اجرا شد؟

- مهمترين دليل آن، توجه به كيفيت آثار بود. نگران آن بوديم كه آثار منتشر شده در يك سال، در مجموع داراي كيفيت قابل انتظار نباشد. حتي به خاطر دارم زنده‌ياد قيصر امين‌پور، براي دوره نخست، آثار منتشر شده در چهار سال يا سه سال را پيشنهاد كرد. اما پس از وصول و بررسي آثار به اين نتيجه رسيديم كه آثار يك سال هم مي‌توانست به كيفيت مورد انتظار نزديك باشد.

*‌ اما دومين دوره كتاب سال شعر جوان هم به صورت دوسالانه برگزار شد.

- مهمترين دليل اين موضوع، مسائل مالي دفتر شعر جوان است. دفتر شعر جوان به عنوان يك تشكل غيردولتي، هزينه اجراي طرح و برنامه‌هايش را مي‌بايست از طريق كمك دستگاه‌هاي فرهنگي متعلق به دولت يا مجموعه‌هاي فرهنگ عمومي نظير شهرداري و اشخاص حقيقي و حقوقي تامين كند.

دوره اول اين طرح با حمايت عمده سازمان فرهنگي، هنري شهرداري تهران اجرا شد. يكي از مشكلات تشكل‌هاي فرهنگي و هنري غيردولتي، همانند دفتر شعر جوان اين است كه نمي‌توانند با دستگاه‌هاي دولتي و سازمان‌هاي فرهنگي - هنري كه از بودجه عمومي استفاده مي‌كنند، بر سر طرح‌هاي بلندمدت به تفاهم برسند. به دليل آن كه متاسفانه دستگاه‌هاي ياد شده، بيش از آن كه برنامه محور باشند، مدير محور هستند. به اين معنا كه باتغيير مديريت، مدير جديد خود را موظف به اجراي تعهدات مديريت قبلي نمي‌داند. به همين دليل، دفتر شعر جوان كه قصد داشت دومين دوره طرح كتاب سال شعر جوان را در يك سال بعد يعني در سال 86 اجرا كند به ناگهان با تغيير معاون هنري سازمان فرهنگي - هنري شهرداري مواجه شد. و به همان سبب كه گفته شد، مكاتبات و پيگيري‌ها براي اجراي مشترك طرح در سال 86 بي‌نتيجه ماند. گذشته از اين موضوع، نكته ديگري كه بايد به آن اشاره كرد اين است كه متاسفانه دستگاه‌هاي دولتي، هنوز چنان كه بايد، تشكل‌هاي غيردولتي را كه در عرصه هنر فعاليت مي‌كنند باور ندارند يا به رسميت نمي‌شناسند، يا شايد پسند آنها بيشتر براين محور قرار دارد كه خودشان عهده‌دار اجراي همه فعاليت‌ها باشند. مجموعه اين مسائل موجب شد كه براي دومين دوره هم اجراي سالانه طرح ميسر نشد و همانند دوره قبل ناچار شديم كتاب سال شعر جوان را به صورت دوسالانه برگزار كنيم.‌

* با اين تفاوت كه در دومين دوره، جايزه قيصر امين‌پور، به عنوان طرح اضافه شد.

- بله؛ و به قول فروغ ، قيصر در اولين دوره كتاب سال شعر جوان با ما و در كنار ما بود. متاسانه به ناگاه اين چهره عزيز و نجيب و ماندگار در عرصه شعر معاصر و به بيان روشن‌تر يكي از شاعران بزرگ تاريخ ادبيات ايران از ميان ما پر كشيد. به سبب نقش تاثيرگذار قيصر در شكل‌گيري دفتر شعر جوان و با توجه به حضور 18 ساله قيصر در اين مجموعه، تصميم برآن شد كه كتاب سال شعر جوان، به نام قيصر مزين شود و از دومين دوره، اين طرح به عنوان جايزه قيصر امين‌پور نامگذاري شد.

*‌ استقبال شاعران از دومين دوره كتاب سال چگونه بود؟

- پس از اعلام فراخوان در اوايل سال جاري تا پايان مرداد ماه 87 جمعا 180 كتاب شعر از شاعران جوان كه در سال 85 يا 86 منتشر شده‌اند به دبيرخانه رسيد، كه پس از بررسي مقدماتي و كنار گذاشتن حدود 30 كتاب كه واجد شرايط لازم نبودند، مرحله اول داوري با همكاري آقايان: سعيد بيابانكي، دكتر ميرباذل، محمود سنجري و شهرام مقدسي انجام شد. در پايان اين مرحله در مجموع 20 كتاب به مرحله نهايي داوري رسيد كه در اين مرحله آقايان: استاد مفتون اميني، محمود معتقدي، موسي بيدج و سركار خانم راكعي مسووليت داوري را عهده‌دار بودند. پس از چند جلسه بررسي آثار، در مجموع 7كتاب به عنوان برترين‌هاي كتاب سال مشخص و بدون رتبه‌بندي به عنوان كانديداهاي كتاب سال معرفي شدند.

* چرا رتبه‌بندي در اين مرحله اعلام نشد؟‌

- يكي از تفاوت‌هاي دومين دوره كتاب سال شعر جوان با دوره اول، كه شايد بتوان آن را به عنوان يك نوآوري در مقايسه با ساير جشنواره‌ها و طرح‌هاي انتخاب كتاب طي چند دهه اخير برشمرد، همين نكته است كه در اين جايزه تصميم برآن گرفته شد كه قبل از مراسم نهايي و معرفي آثار برتر، 7 كتاب كه داراي بيشترين امتياز داوري شده‌اند، به مناسبت هفته كتاب، در جلساتي جداگانه مورد نقد و بررسي قرار گيرند. به همين سبب از تاريخ 21 تا 27 آبان طي 7جلسه ويژه اين آثار با حضور شاعران صاحب اثر، منتقدان و علاقه مندان، در محل خانه شاعران معرفي و مورد نقدوبررسي قرار گرفت كه در مجموع، كاري متفاوت به لحاظ علمي و كيفي و قابل توجه بود.

*‌ و اما مراسم پاياني و نتيجه نهايي آرا داوران؟

- مراسم پاياني در روز 28 آبان و هماهنگ با برنامه‌هاي هفته كتاب، در خانه هنرمندان ايران، با استقبال چشمگير شاعران صاحب‌نام، شاعران جوان علاقه‌مندان ادبيات و اهالي قلم و هنر برگزار شد كه در اين برنامه، كتاب اثر از انتشارات مرواريد به عنوان اثر برتر و كتاب سال شعر جوان، جايزه قيصر امين‌پور را به خود اختصاص داد. كتاب اثر الياس علوي شاعر افغاني‌تبار از انتشارات آهنگ ديگر، رتبه دوم و كتاب اثر خانم از رشت كه توسط انتشارات ايليا منتشر شده است حائز رتبه سوم جايزه شعر جوان شد. در اين مراسم از شاعران 4 اثر ديگر نيز به اين شرح تقدير شد:

1 - كتاب اثر خانم كبري موسوي قهفرخي، شاعر شهركردي، از انتشارات سوره مهر‌

2‌ - كتاب اثر خانم پانته‌آ صفايي شاعر اصفهاني، از انتشارات شهرداري اصفهان‌

3 - كتاب ‌اثر مرتضي حيدري آل‌كثير، شاعر شوش‌دانيال، از انتشارات آرام دل‌

4 - كتاب اثر غلامرضا كريمي، شاعر زنجاني، از انتشارات سوره مهر

*‌ حمايت مالي اين جايزه و برگزاري مراسم آن از چه طريقي صورت پذيرفت؟

- معاونت فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و ستاد هفته كتاب، بيشترين سهم را در تامين اعتبارات و هزينه‌هاي مالي اين طرح عهده‌دار بودند. ضمن آن كه موسسه فرهنگي هنري دارينوش علاوه براعطاي 3سكه بهارآزادي به برگزيدگان اول تا سوم و چهار نيم سكه بهارآزادي به شاعران تقديري، بخشي ديگر از هزينه‌هاي اين طرح را عهده‌دار شد.

همچنين از طرف آقاي دكتر قاليباف شهردار تهران به هر يك از 7شاعر برگزيده يك ميليون ريال بن خريد هديه داده شد. خانه كتاب هم دو مجموغه صوتي شاهنامه و مثنوي مولوي و بانك اقتصاد نوين نيز يك جلد كتاب نفيس حافظ را به هر يك از 7 شاعر برگزيده اهدا كرد كه از عنايت و حمايت همه آنان سپاسگزاريم. همچنين از همكاري بيدريغ مديرعامل محترم خانه هنرمندان و همكاري ايشان، خبرنگاران رسانه‌هاي عمومي در پوشش خبري اين مراسم، صميمانه تشكر مي‌كنيم.

*‌ و هداياي خود دفتر شعر جوان به برگزيدگان؟

- به نفر اول 6 سكه، به نفردوم 4 سكه، به نفر سوم 2سكه بهارآزادي و به هريك از 4 شاعر برگزيده نفري يك سكه، به اضافه يك بسته آثار صوتي و مكتوب از طرف دفتر شعر جوان اهدا شد.

جمعه 13 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 55]