يادداشت منوريل سياسي و اقتصادي

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: يادداشت منوريل سياسي و اقتصادي
سيدمحمود ميرلوحي*

براساس گفته هاي رئيس سازمان بازرسي كل كشور در خصوص تخلفات منوريل بر پايه بررسي هاي سازمان بازرسي، قرارداد منوريل صادقيه به لحاظ برگزاري مناقصه و زيرساخت هاي مالي داراي اشكالاتي است كه همه موارد آن به شوراي شهر تهران منتقل شده است و براساس اعلام نماينده تهران و عضو كميسيون اصل 90 مجلس پايه هاي منوريل تهران در زمان شوراي شهر دوم و شهرداري آقاي احمدي نژاد گذاشته شد كه اگر بنا بر گزارش سازمان بازرسي در آن تخلفاتي شده باشد، به عبارتي به بيت المال ضرر وارد شده است. اين موضوع در زمان رخداد توسط مقامات وزارت كشور در دوره اصلاحات مكرر اعلام شد و از سازمان بازرسي نيز درخواست رسيدگي شد اما مصونيت قضايي مانع از ورود حضرات به مساله شد و هم اكنون مصداق لباس بعد از سيزده نوروز را پيدا كرده و بعيد است بعد از پنج سال نتيجه مفيدي داشته باشد. هزينه يك تصميم غيركارشناسي از جيب شهروندان تهراني پرداخت شده؛ ستون هاي بلاتكليف در ميدان صادقيه هر روز به ضعف برنامه ريزي مدعيان و عدم كارايي نهاد هاي نظارتي و رنگ باختگي عدالت در ميدان شيفتگي جناحي شهادت مي دهد زيرا اگر اين اقدام توسط افراد غيرخودي انجام شده بود تاكنون چندين محكمه به طور موازي درگير رسيدگي و اجراي عدالت بودند لكن با گذشت سال ها از اين تخلف صرفاً و در حد سرگرمي و حتي امروز هم نشانه چانه زني هاي درون جناحي از آن هويداست. اما بد نيست با كالبدشكافي اين پديده به يك رفتار مديريتي رئيس محترم دولت توجه شود زيرا قرار است آقاي رئيس جمهور براي ارائه طرح تحول اقتصادي به مجلس شوراي اسلامي بروند و طرح تحول اقتصادي كه يكي از مهم ترين و حساس ترين طرح ها و مرتبط با انرژي و يارانه ها و تاثيرگذار بر زندگي و اقتصاد همه آحاد جامعه است را ارائه كنند. به ياد دارم وقتي آقاي رئيس جمهور در شهرداري تهران بودند بحث منوريل مطرح شد و وزارت كشور اطلاع يافت زمين پروژه به پيمانكار واگذار شده و قرار است از ميدان صادقيه تا ميدان آزادي قطار منوريل ايجاد شود، وزارت كشور از شهردار تهران خواستار مستندات و مجوز هاي قانوني و مطالعات فني و مالي و اقتصادي پروژه شد. افكار عمومي شاهد بودند كه تا زمان جابه جايي رئيس محترم دولت از شهرداري به ساختمان پاستور چنين گزارش و مطالعه يي ارائه نشد كه البته وجود خارجي نداشت و هزينه آن بر اساس حدس و گمان از 15 ميليارد تا 75 ميليارد اعلام مي شد و خواست قانوني وزارت كشور در سال 83 از دستگاه هاي نظارتي براي رسيدگي به اين تخلف آشكار در انبوه تبليغات اصولگرايي گم شد تا اينكه در ماه آذر سازمان بازرسي و كميسيون اصل 90 بدان اشاره كردند كه اميد است اين بار نيز پرونده وجه المصالحه توافقات درون جناحي و در راستاي انتخابات 88 قرار نگيرد و امروز مجلس محترم با موضوع مشابهي با عنوان طرح تحول اقتصادي مواجه است و مجلسيان در انتظار مستندات و مطالعات و لايحه جامع و داراي ضميمه مفصلي به عنوان ضمائم طرح هستند تا بدانند اصول و سياست هاي اصلي و نقشه راه براي چنين مساله و پروژه مهمي چيست، منابع طرح كجاست، زمان بندي، آثار تورمي، تدابير براي حوادث احتمالي و رويداد هاي پيش بيني نشده مثل سقوط قيمت نفت، نقش گروه هاي مرجع و ده ها مساله مهم و ضروري كه بسياري از كشورها را با لحاظ تدبير و پيش بيني هاي جامع در نيمه هاي راه وادار به تجديد نظر كرده است و بعيد به نظر مي رسد دولت نهم نسبت به تهيه چنين مستنداتي معتقد باشد يا بااهميت تلقي كند و به نظر مي رسد دولت نهم جاده سياست و اقتصاد را يكطرفه و منوريل تلقي كرده است و نه تنها آماده توجه به اين پيش نيازها نيست بلكه نگاهش به سايرين چه موافقان و همراهان يا مخالفان و منتقدان و نيز قواي ديگر از موضع بالا و بي نيازي است و نشان داده است پاسخگويي به مجلس و افكار عمومي و مطبوعات از موارد و اموري است كه رنجش را در پي دارد. ايشان مدتي پيش نيز در يكي از ديدارهاي سفر بيرجند مخالفان خود را با استهزا و تخفيف خطاب كرده اند و روند استفاده از اين ادبيات و فركانس آنها اخيراً فزوني يافته و بيم آن مي رود كه تكرار اين شيوه موجب شود اين رويه در فضاي سياسي جامعه صحيح تلقي شود. لذا از آنجا كه ظاهراً آقاي رئيس جمهور و اطرافيان ايشان به خاطر مشغله سفر هاي استاني و انس با برخي مداحان و مقامات كه خواهان تدريس ديدگاه هاي راهبردي آقاي رئيس جمهور در دانشگاه ها شده اند، فرصت مطالعه در احوال پيشينيان فرهنگ و ادب كشور و اسلام و شيعه و انقلاب را ندارند برخي موارد را يادآوري مي كند شايد مورد توجه قرار گيرد.در قرآن كريم سب كفار مورد منع قرار گرفته و پيغمبر اكرم(ص) را بهترين شنونده (اذن) قلمداد كرده و با استنباط از كتاب وحي به نحو اولي شنيدن نصايح بزرگان و كارشناسان بر مديران جامعه اسلامي نه تنها مفيد بلكه لازم تلقي مي شود. در كلام امير مومنان(ع) نيز خلايق سه دسته خوانده شده و سومين دسته يعني كساني كه در خلقت شبيه مومنانند مورد سفارش قرار گرفته اند. در وصف مالك اشتر آمده كه فردي آب دهان به طرف او انداخت و هنگامي كه متوجه شد به چه شخصيتي توهين كرده در پي او به مسجد براي عذرخواهي روانه شد و مالك را در حال دعا براي هدايت خود ديد. مولوي گويد از خدا خواهيم توفيق ادب / بي ادب محروم ماند از لطف رب و در باب نقد نظر گفته اند كه دلايل قوي بايد و معنوي و امام خميني(ره) رئيس جمهور امريكا را كه عامل همه مزاحمت ها و تحميل جنگ و كودتا و دسيسه عليه ملت ايران مي شناختند آقاي ريگان خطاب مي كردند حال بايد ديد ادبياتي كه دولت نهم رواج داده با كدام يك از اين معيارها همخواني دارد و آيا جامعه فرهيخته ايران حق دارد دولت نهم را به جهت بي اعتنايي به ادب و فرهنگ ملي و مذهبي مورد سوال قرار دهد يا نه؟ آيا با ملاحظه نتايج سياست هاي پيشين آقاي رئيس جمهور در تثبيت قيمت ها و تك نرخي كردن سود بانكي، دادن وام هاي زودبازده و پمپاژ نقدينگي و بردن نفت بر سر سفره مردم و بردن سيمان به سبد حمايتي در اوايل دولت نهم كه مكرر توسط نخبگان و كارشناسان انذار داده شد و چوب حراج زدن به منابع حساب ذخيره ارزي و انجام بي رويه واردات ميوه، هنوز هم ترديدي وجود دارد كه اين سياست ها به نفع مردم خصوصاً اقشار آسيب پذير نبوده و ديگران و منتقدان اگر بيش از دولت نهم به سرنوشت مردم نينديشند كمتر از آن نيست. چرا هر نقد دلسوزانه يي را به چوب بدبيني و اتهام سركوب و منكوب مي كنيم؟ ترغيب مردم به ايستادن در صف و دادن نامه درخواست براي گرفتن كمك مستقيم را چه عنواني زيبنده است؟ مشاور ارشد رئيس جمهور در واكنش به كساني كه طرح تحول اقتصادي را گداپروري مي نامند، گفت؛ اگر رسيدگي به محرومان و توزيع ثروت كشور بين آنان گداپروري است، پس چيز خوبي است. مجتبي ثمره هاشمي مشاور ارشد رئيس جمهور در حاشيه جلسه هيات دولت در جمع خبرنگاران درباره برخي اظهارات كه طرح تحول اقتصادي و اقدامات دولت را گداپروري دانسته اند، گفت؛ آقاي رئيس جمهور در زنجان به اين موضوع پاسخ داده اند؛ توزيع سهام و سهيم كردن مردم در پروژه ها و گسترش فعاليت هاي اقتصادي، گداپروري نيست. وي افزود؛ آنهايي كه اين مسائل را مطرح مي كنند بايد بدانند رسيدگي به محرومان و توزيع ثروت كشور اگر گداپروري است پس چيز خوبي است.براساس يك محاسبه ساده اگر مانده حساب ذخيره ارزي را هنگام استقرار دولت نهم و عوايد حاصل از فروش نفت مد نظر قرار دهيم، سرانه درآمد هر ايراني از محل درآمد نفت كه در اختيار دولت نهم بوده سه و نيم ميليون و با لحاظ ماليات ها طي سه سال و نيم گذشته چهار ميليون تومان مي شود، حال اگر كسي بهره وري اين منابع را كم تلقي كند و اعلام كند اداره كشور با صدقه و شيوه هاي كميته امدادي زيانبار است بايد با ادبيات خشن مجبور به سكوت يا تخفيف شود؟ آيا برگزاري جشن ازدواج جمعي، ارسال جهيزيه با ماشين رسمي و آرم كميته امداد بر در منازل جوانان و ترغيب شهروندان به دادن نامه درخواست كمك مالي در سفر هاي رئيس جمهور با سيره اميرمومنان(ع) كه شبانه و ناشناس كمك و خدمات را به خانواده شهداي صدر اسلام ارائه مي كردند هماهنگي دارد؟ در دولت نهم كلمه سفرهاي استاني جايگزين چشم انداز 20ساله، برنامه پنج ساله و گفتمان كارشناسي و توسعه يي و مجلس و بودجه سالانه شده، انبوهي از تصميمات ريز و درشت كه در گذشته در سطوح مختلف كارشناسي و منطقه يي و نهايتاً ملي و رديف هاي بودجه تجلي و بروز پيدا مي كرد تحت عنوان مصوبه سفر هاي استاني ابلاغ مي شود و منابع اصلي دولت را به خود اختصاص مي دهد، در نتيجه ديگر خبري از اجراي هزار كيلومتر راه آهن طي سه سال مشابه بافق - مشهد (طي سال هاي 84 - 81) و افتتاح بزرگراه ها و بنادر و سد و نيروگاه به طور پي در پي و انجام پروژه يي در اندازه عسلويه كه با كل سرمايه گذاري نفت در دهه هاي قبل برابري كند با شيوه هاي كنوني نخواهد بود. مذاكرات براي صدور گاز به هندوستان و اروپا جاي خود را به دغدغه تامين گاز زمستاني كشور و واردات گاز از تركمنستان داده است.گفتمان اقتصادي، اشتغال متخصصان و فارغ التحصيلان دانشگاهي، توسعه آي تي، رونق توليد، توسعه سرمايه گذاري، خودكفايي محصولات كشاورزي، شاخص هاي بورس، بهره وري و امثال آن دگرگون شده و كساني كه از تجارب جهاني، تئوري هاي اقتصادي و اصول علمي حاكم بر اين مقولات سخن گويند مورد تخفيف و بي مهري قرار مي گيرند. در مكاتبات رسمي كمتر به قوانين استناد مي شود، نطق هاي پيش از دستور و تذكرات كتبي و پي در پي مجلسيان و برخي مقامات قضايي در خصوص عدم پايبندي به اجراي قوانين از سوي دو قوه متوجه دولت نهم است. قانون بودجه 87 و نحوه استفاده از منابع حساب ذخيره ارزي و دوشغله بودن مقامات دولت، نحوه واگذاري شركت ها و اجراي سياست هاي اصل 44 نمونه هايي از اين دست هستند كه آثار آن نه در 20 سال آينده كه معاون رئيس جمهور در گردشگري مدعي شده اند همين امروز هم مردم زيانبار بودن آنها را احساس مي كنند. گفتمان مديريتي و اداري و رفتار سازماني آسيب ديده و با تغيير پي درپي وزرا از ثبات مديريت در سطح وزارتخانه ها و ادارات كل خبري نيست. آنچه بر سازمان مديريت و وزارت كشور رفته و فضاي كارشناسي آسيب جدي ديده، به هر نظر غيرهمراه با دولت نهم برچسب وابستگي به بيگانه و ضديت با آرمان هاي انقلاب زده مي شود، خود اسلام پنداري و انقلاب پنداري و عاشق مردم خواني اجازه ورود به ديگران را سلب كرده است، از پژوهش و مطالعه و كار كارشناسي و برنامه ريزي حتي در كوتاه مدت كمتر سخن به ميان مي آيد. زيرا با اين شيوه ها جايي براي برنامه ريزي باقي نمي ماند. مديران بيشتر با پيشوند سردار خطاب مي شوند تا سوابق مديريتي و تجارب علمي و كارشناسي آنان مورد توجه باشد. انگار طي 25 سال گذشته و دوران جنگ كه مساله اصلي كشور دفاع بود ديگر كارشناسان وزارتخانه ها غايب ميدان هاي خدمت بوده اند. فضاي عمومي جامعه با ادعا ها و اظهارات تبليغاتي مرتباً دچار التهاب و تنش مي شود. ادعاي معرفي مافيا، مفسدين اقتصادي، كاهش شهريه دانشگاه آزاد كه معمولاً سه ماه قبل از انتخابات مطرح مي شود و قول هايي كه براي معرفي دست هاي پنهان و كارشكن داده مي شود اعتماد عمومي نسبت به كارآمدي نظام و خدمات پيشين را متزلزل كرده است. گفتمان تبليغاتي بيش از ساير حوزه ها شاهد رفتار هاي غيرحرفه يي است .رسانه ملي و مطبوعات دولتي هر روز دولت نهم را بر قله هاي موفقيت و انجام وظايف جلو تر از برنامه پنج ساله و چشم انداز 20 ساله ترسيم مي كنند. با وجود ده ها شبكه راديويي و تلويزيوني كه به طور يكجانبه در حال تعريف و تحسين دولتند، اما كارگزاران دولت نهم همواره بر رسانه ها و از جمله صدا و سيما خرده مي گيرند و اگر جمله يي ولو به كنايه خلاف منويات دولت از سوي منتقدان مطرح شود بلافاصله انبوهي از دشنام و ناسزا به همراه چاشني وابستگي و همبستگي با خارج زياده خواهان داخلي نثار گويندگان مي شود ولو آنكه گويندگان اشخاص پاك و امتحان داده در انقلاب و دفاع مقدس و خادم و همراه مردم در 25 سال گذشته بوده باشند. گاهي اوقات نسبت به خدمتگزاران مردم در دوره هاي گذشته طوري سخن رانده مي شود كه مرزي بين آنان و دشمنان كشور منظور نمي شود از اين رو بايد گفته شيخ شيراز را يادآوري كرد كه نام نيكوي كسان ضايع مكن تا بماند نام نيكت يادگار. گفت وگو با اهل سياست و احزاب آنچنان رنجور است كه هرروزه مقامات اجرايي از آن اعلام برائت مي كنند و نه تنها براي منتقدان كه براي همراهان و شركاي اصولگرا نيز سهم و حقوقي و حريمي قائل نشده اند. وامدار احزاب نبودن بالاترين فريضه يي است كه مقامات از آن بهره دارند و در موقعيت هايي كه موفقيتي حاصل مي شود با نهيبي از احزاب ياد مي كنند و دريغ از جمله يي دلگرم كننده طي سه سال گذشته.اينها بخش كوچكي از گفتمان رسمي دولت محترم است كه بايد تا پايان دوران تصدي دولت نهم منتظر ماند كه آيا به همين حجم و گستره باقي مي ماند يا روزها و ماه هاي باقيمانده بايد از بابت پيشروي و تشديد اين گفتمان احساس نگراني بيشتري كرد. عنوان منوريل سياسي از اين جهت بر جبهه اين يادداشت قرار گرفت تا ترجمان نگاه يكطرفه و سياست يكجانبه دولت نهم در جاده سياست باشد؛ روشي كه امروزه منسوخ شده و جاده سياست، اقتصاد، فرهنگ و امنيت دوطرفه است. هنر آن است كه به جاي دلخوش كردن به كف زدن هاي مردم در خيابان ها كه فقط نشانه بزرگواري و مهمان نوازي آنان است براي اتخاذ تصميم هاي بزرگ به تالار هاي فكر و انديشه پناه آورد و استفاده از عنوان مشاور عالي رئيس جمهور وقتي زيبنده است كه سازمان منسجم و گسترده يي از مشاوران مجرب، شجاع، آگاه و صادق و باتحمل در چنين تالارهايي دائماً در حال تدبير و تدوين طرح و برنامه و سياست باشند. البته اين نوشتار قصد مخالفت با ساده گويي در گفتار اجتماعي و اجتناب از بيان الفاظ ثقيل و عدم توقف در پيچ و خم ديوان سالاري را ندارد لكن لزوم رعايت نزاكت در گفتار و ارتقاي سطح گفتمان رسمي و كارشناسي و برنامه ريزي و فرهنگ جامعه خصوصاً توسط مسوولان را يادآوري مي كند، به ويژه آنكه دولت نهم مدعي اصلاح فرهنگ در داخل و عرصه جهاني است.

*معاون حقوقي و امور مجلس وزارت كشور دوره اصلاحات
دوشنبه 9 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 47]