نفس هاي سخت‌

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: نفس هاي سخت‌

هر سال با شروع فصل پاييز، پديده وارونگي دما، آسمان شهرهاي بزرگ كشور را تيره و تار مي‌كند و آلودگي هوا سمج تر از هميشه از خطوط قرمز تابلوهاي نمايش ميزان آلودگي هوا عبور مي گذرد تا شرايط را اضطراري و مردم را خانه‌نشين كند.

سرد شدن ناگهاني هوا و خروج ممتد دودهاي سربي و گرم از لوله اگزوز ماشين‌ها مدتها است كه تصوير روشن تهران و ديگر كلان‌شهرها را در پرده‌اي از دود و سياهي فرو برده و نفس مردم را به شماره انداخته است.

مسئولان در اين سال‌ها طرح‌هايي مانند زوج و فردكردن‌‌‌‌‌‌پلاك خودروهاي عبوري‌‌‌‌‌در تهران، محدود كردن خيابان‌ها به طرح ترافيك، تعويض خودروهاي فرسوده با خودروهاي نو و غيره را در تهران اجرا كردند، اما متاسفانه هيچ كدام از اين طرح‌ها نتوانست كار‌ساز باشد و همچنان اين پديده شوم، بلاي جان مردم است.‌

سازمان بهداشت جهاني تخمين مي‌زند كه سالانه حدود 800 هزار نفر در اثر آلودگي هواي شهري دچار مرگ زودرس مي‌شوند كه از اين تعداد 500 هزار نفر در آسيا زندگي مي‌كنند و اين در حالي است كه آلودگي هوا علاوه بر اثرات منفي و مضري كه بر سلامتي انسان مي‌گذارد، سبب تحميل هزينه‌هاي گزاف اقتصادي و مالي بر خانواده‌ها،‌‌‌‌صنعت و دولت‌ها مي‌شود.

بررسي‌هاي انجام شده نشان مي‌دهد كه در اكثر شهرهاي آسيايي، منابع متحرك بيشترين سهم را در توليد آلودگي دارا هستند و اين امر در مورد ذرات معلق، منواكسيدكربن و اكسيدهاي نيتروژن مشهودتر است.

نتايج بررسي‌ها

بررسي‌هاي بانك جهاني نشان مي‌دهد كه تنها خسارت مرگ و مير ناشي از آلودگي هواي شهري در ايران سالانه چيزي حدود 5 هزار و يكصد ميليارد ريال است.‌ براساس اين گزارش، بيماري‌هاي ناشي از آلودگي هوا سالانه 2 هزار و 100 ميليارد ريال به اقتصاد ايران خسارت وارد مي‌كند و هزينه آموزش در اين زمينه 2 ميليارد ريال و خسارت ناشي از آلودگي هوا به مراكز تفريحي 390 ميليارد ريال بوده است.

اين مطالعه نشان مي‌دهد هزينه مرگ و ميرناشي از آلودگي هوا در محيط‌هاي بسته سالا‌نه يك هزار و 600 ميليارد ريال و بروز نشانه‌هاي بيماري ناشي از آلودگي هوا در داخل ساختمان‌ها 500 ميليارد ريال به اقتصاد ايران خسارت وارد مي‌كند.

در اين گزارش آمده است: در مجموع خسارات سالا‌نه آلودگي هوا در ايران 14 هزار و 420 ميليارد ريال است.

كارشناسان كنترل كيفيت هواي تهران مي‌گويند مهرماه هر سال آلودگي هواي تهران 30 تا 40 درصد افزايش مي‌يابد و اين در حالي است كه جديدترين اندازه‌گيري‌هاي انجام شده نشان مي‌دهد كه ميزان آلاينده‌هاي سرطان‌زاي شناخته شده بنزن در هواي پايتخت بيش از 10 برابر استانداردهاي اتحاديه اروپاست و اندازه‌گيري هيدروكربن‌هاي خاص در هواي تهران هم اصلا مناسب نيست به طوري كه ميزان آلاينده سرطان‌زاي در تهران بين 2 تا 5 برابر استاندارد سازمان بهداشت جهاني و بيش از 10 برابر استاندارد اتحاديه اروپا و ژاپن است.

آخرين تحقيقات انجام شده نشان مي‌دهد كه هر تهراني در 22 هزار بار دم و بازدم كه روزانه انجام مي دهد، معادل 16 كيلو هوا استنشاق مي‌كند. هواي سالم كه از 78 درصد نيتروژن، 20 درصد اكسيژن، 93صدم درصد آرگون، 30 صدم درصد دي اكسيد كربن و ميزان كمي متان و گازهاي بي‌اثر هيدروژن تشكيل مي‌شود. در شرايط آلودگي هوا‌‌‌‌‌‌اكسيد گوگرد و اكسيد ازت ناشي از كار نيروگاه حرارتي، سوخت‌هاي فسيلي منواكسيد كربن ناشي از سوخت ناقص منابع فسيلي‌‌‌‌‌‌حرارتي، سرب ناشي از سوخت خودروها، صنايع ذوب،‌‌‌‌‌باطري‌سازي و چاپ در اين‌‌‌‌‌16 كيلو هوا به وفور يافت مي‌شود.

به گفته مديركل محيط‌زيست استان تهران روزانه 3 هزار تن مونو‌‌‌‌اكسيد كربن وارد هواي تهران مي‌شود و اين رقم با اضافه شدن هر روزه به تعداد خودروها همچنان در حال افزايش است و آمارها نشان مي‌دهد دست كم 30 هزار نفر از مردم اين كلان‌شهر دودزده در معرض خطر جدي‌ قرار دارند.

شاخص آلودگي هوا

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تعريف مشخصي از شرايط مختلف آلودگي هوا ارائه كرده است كه عبارتند از:

شرايط اخطار: حالتي است كه ميزان شاخص آلودگي هوا(‌‌PSI) به 250 برسد در اين حالت غلظت آلاينده‌هاي هوا به اين ترتيب است.

به جز ‌‌PSI كه شاخص آلودگي هواست واحد بقيه مقادير، ميلي‌گرم در متر مكعب است، به علاوه لازم به ذكر است كه ستون ‌‌10‌PM به معني ذرات معلق كوچك‌تر از 10 ميكرون است.

شرايط اضطرار: شرايطي است كه در آن شاخص آلودگي هوا برابر 350 و غلظت آلاينده‌ها به اين ترتيب باشد.

استانداردهاي هواي آزاد

استاندارد، يعني حداكثر مقداري از يك ماده آلوده‌كننده هوا كه در يك فاصله زماني مشخص مي‌تواند در هوا وجود داشته باشد و اثر نامطلوبي بر سلامت نگذارد. جدول شماره 1 استانداردهاي هواي آزاد را نشان مي‌دهد.

براساس اعلام مركز كنترل كيفيت‌ها، منطقه 6 آلوده‌ترين نقطه تهران است به گونه‌اي كه عبور و مرور در اين منطقه براي افراد مسن و كودكان، سم مهلك است و سلامت آنان را به خطر مي‌اندازد.

مناطق 10، 11، 12، 7 ، 3، 19، 18 و 2 در رتبه‌هاي بعدي آلودگي قرار دارند و براساس بررسي‌هاي مركز كنترل كيفيت هوا، اين مناطق جزء آلوده‌ترين مناطق تهران محسوب مي‌شوند و به طور ميانگين اين رتبه‌ها در ساليان متمادي به همين ترتيب مي‌ماند.‌

مركز كنترل كيفيت هواي تهران اعلام كرد: وسايط نقليه گوناگون سهم مشخصي در آلودگي تهران دارند به گونه‌اي كه وسايل نقليه شخصي 5/49 درصد، وانت‌بارها 14 درصد، اتوبوس‌ها 5/11 درصد، موتورسيكلتها 5/9 درصد، ميني‌بوسها 5/9 درصد، كاميونها 5 درصد و تاكسي‌ها يك درصد از اين آلودگي را تشكيل مي‌دهند.‌

بررسي‌ها انجام شده نشان مي‌دهد كه ميانگين مصرف سوخت اكثر خودروهاي توليد داخل 5/13 ليتر در ساعت يعني 3 برابر استاندارد جهاني است و اين يعني توليد آلودگي در هوا 3 برابر بيشتر از همه جاي دنيا است.‌

كارشناسان معتقدند: خارج‌كردن خودروهاي فرسوده و واردنكردن خودروهاي جديد غيراستاندارد به شبكه حمل و نقل باتوجه به ظرفيت موجود معابر از جمله راهكارهاي مهم و اساسي كاهش ‌آلودگي هوا و كاستن از معضلات ترافيك شهر است.‌

در تهران روزانه 2/1 ميليون خودروي موتوري در حال تردند و 17 ميليون ليتر فرآورده‌هاي سوختي مصرف مي‌كنند و 438 تن آلودگي وارد هوا مي‌سازند كه سهم روزانه هر نفر 700 گرم آلودگي است.‌

بعد از تهران شهرهاي تبريز، اصفهان، اراك، مشهد و اهواز به عنوان شهرهاي آلوده كشور مطرح هستند.‌

كيفيت هوا

مهندس شيدا ملك افضلي كارشناس مسئول برنامه‌هاي بهداشت هواي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در مورد آلودگي هوا مي‌گويد: آلودگي هوا زماني اتفاق مي‌افتد كه آلاينده‌هاي خاصي مانند ذرات معلق قابل استنشاق، دي‌اكسيد‌گوگرد، دي‌اكسيد نيتروژن، ازن و منواكسيد كربن كه در واقع 5 شاخص آلاينده هواي شهرها هستند از استاندارد مجازي كه توسط سازمان محيط زيست تعريف شده است بيشتر باشد و در اين حالت ما مي‌گوئيم كه هوا داراي آلودگي و ناسالم است‌

كيفيت هوا باتوجه به استانداردهايي كه وجود دارد در سه موقعيت قرار مي‌گيرد كه عبارتند از: هواي ناسالم، بسيار ناسالم و خطرناك زماني كه ميزان كيفيت شاخص آلايندگي هوا بين 100 تا ‌002 ‌PSI باشد شاخص كيفيت هوا در موقعيت ناسالم قرار دارد، چنانچه اين شاخص در محدوده 200 تا 300 باشد هوا بسيار ناسالم تعريف مي‌شود و در صورتي كه شاخص كيفيت هوا به بيش از 300 برسد آلودگي شديد و خطرناك هوا داريم.‌

او در پاسخ به اين پرسش كه علاوه بر تهران چه كلان‌شهرهاي ديگري در معرض آلودگي هوا هستند مي‌افزايد: باتوجه به قانون ماده 62 برنامه توسعه، شهرهايي مانند تهران، كرج، اصفهان، شيراز، اراك، اهواز، تبريز و مشهد به عنوان شهرهاي بزرگ داراي آلودگي هوا تعريف شده‌اند ولي باتوجه به رشد روزافزون جمعيت شهرنشين و استفاده از خودروها و توسعه صنايع، گزارش‌هايي از آلودگي هوا در شهرهايي مانند قزوين، يزد، كرمان، بوشهر و هرمزگان بدست آمده است.‌

مهندس ملك افضلي يادآوري مي‌كند: در شرايط اضطرار هوا، مدارس تعطيل مي‌شوند و محدوديت‌هاي خاص ترافيكي اعمال مي‌شود كه اعلام اين شرايط بر عهده بالاترين ركن حاكميتي استان و شهر است و كميته‌اي در هر استان با حضور مسئولان دستگاههاي اجرايي به رياست استاندار برگزار مي‌شود.‌

وظيفه وزارت بهداشت هم طبق ماده 7 نحوه جلوگيري از آلودگي هوا كه مصوب سال 74 مجلس شوراي اسلامي است و در آن آمده؛ چنانچه غلظت آلاينده‌هاي هوا در هر يك از محدوده‌هاي ناسالم، بسيار ناسالم و خطرناك قرار بگيرد و باتوجه به پيش‌بيني‌هاي 48 ساعته سازمان هواشناسي شرايط و كيفيت خاص جوي براي نقاط مشخص شود كه شرايط جوي در 48 ساعت آينده، ماندگار شوند. وزارت بهداشت در حوزه هر استان معاونين بهداشتي دانشگاههاي علوم پزشكي را موظف كرده است كه باتوجه به كيفيت آلاينده‌هاي هوا و پيش‌بيني‌هاي هواشناسي به استاندار و رئيس اداره كل حفاظت محيط زيست اعلام وضعيت كند كه باتوجه به شرايطي كه آلودگي هوا مي‌تواند براي سلامت افراد خطراتي بوجود آورد مدارس بايد تعطيل شوند. كه در چند روز گذشته هم كه هوا در حالت اضطرار بود وزارت بهداشت خواستار تعطيلي مدارس شد.‌
اين كارشناس در مورد مهمترين عوامل آلوده‌كننده هواي تهران مي‌گويد: باتوجه به رشد روزافزون تعداد خودروها عمدتا شهرهاي بزرگ بخاطر بار ترافيكي و افزايش حمل و نقل، آلوده هستند.‌

تعداد زياد خودروها حجم ترافيك را بالا مي‌برند و سرعت پيمايش خودرو در سطح شهر كم مي‌شود و به نوعي خودروها در جا كار مي‌كنند و ميزان منواكسيدكربن به عنوان يكي از آلاينده‌هاي اصلي افزايش پيدا مي‌كند بطور كلي مي‌توان گفت كه عمدتا آلاينده‌هاي ما منواكسيدكربن و ذرات معلق ‌‌P.M.T.N هستند.‌

او خاطرنشان مي‌كند: وقتي كه اعلام مي‌شود شرايط هوا ناسالم است وزارت بهداشت نسبت به اينكه كدام از آلاينده‌ها بيش از حد استاندارد توليد شده است توصيه‌هاي بهداشتي خاصي براي گروههاي در معرض خطر دارد بخصوص افرادي كه داراي سابقه بيماري‌هاي قلبي و ريوي هستند و نيز سالمندان و كودكان بايد از منزل خارج نشوند. باتوجه به اينكه در فصل سرما آلودگي هوا در شرايط ناسالم قرار مي‌گيرد و پديده وارونگي هوا را داريم غلظت آلاينده‌ها در ابتداي صبح به خاطر اينكه هنوز تشعشعات خورشيد به زمين نرسيده و در سطح متراكم شده است، افراد بايد از راهپيمايي و ورزشهاي صبحگاهي در پاركها خودداري كنند زيرا كه فعاليت ورزشي نياز به تنفس بيشتر دارد و تنفس‌هاي شديد مقدار آلاينده‌هاي زيادي را وارد بدن مي‌كند و مشكل‌ساز مي‌شود و افراد را در معرض حملات تنفسي قرار مي‌دهد.‌

او درباره استفاده از ماسك در زمان آلودگي هوا تصريح مي‌كند: توصيه وزارت بهداشت در مرحله اول اين است كه افرادي كه در معرض خطر هستند در زمان آلودگي هوا از خانه بيرون نيايند حتي دانش‌آموزان در اين شرايط در زنگ ورزش در كلاس بمانند و براي افراد پليس كه مجبورند در اين شرايط بيرون باشند ماسك‌هاي خاصي وجود دارد.‌

او مي‌گويد: ماسك‌هاي استاندارد براي استفاده در زمان آلودگي هوا انواع مختلفي دارد كه ماسك ‌‌3‌M از آن جمله است. همچنين ماسك‌هاي ‌‌FPP شماره يك تا سه نيز از اين دسته است كه به نيروي انتظامي هم معرفي شده است و در داروخانه‌ها و مراكز مجاز عرضه مي‌شود.‌

او مي‌افزايد: تردد در مناطق شلوغ و مركزي شهر خطرناك‌تر است و ماندن در خانه و تردد در حاشيه شهر حفاظت كمتري دارد.‌

‌* بيتا مهدوي‌

يکشنبه 8 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 591]