ماه محرم و عزاداري سالار شهيدان در پاكستان (3 )

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: ماه محرم و عزاداري سالار شهيدان در پاكستان (3 )
- زن پاكستاني و محرم: زنِ شيعه از روز اول محرم تا نهم ماه ربيع الاول مانند مردها عزادار مي باشد. از آرايش حتي شانه كردنِ سر، پرهيز كرده گاهي بر سرخويش خاك مي ريزند، لباس سياه پوشيده و در مراسم عزاداري امام حسين(ع) شركت مي كند.

اكثر خانواده هاي شيعه مذهب از چهارم تا دهم ماه محرم براي پخت و پز، آتش روشن نمي كنند و صرفاً از غذاهايي كه به عنوان تبرك، بين شيعيان توزيع مي شود تناول مي نمايند.
براي حفظ حالت سوگواري و اعلام همدردي با اهل بيت(ع)، بعضي در روز عاشورا غذا نمي خورند، بعضي ديگر كه غذا مي پزند از مصرف مواد گوشتي خود داري نموده و فقط لپه يا عدس مي خورند.
از اول تا دهم محرم (عاشورا) براي استراحت از رختخواب استفاده نمي كنند و بر زمين مي خوابند. در روز عاشورا از احوالپرسي نيز پرهيز مي كنند، بسياري از شيعيان به نماز و واجبات ديگر اهميت نمي دهند، لكن حتماً در مراسم عزاداري شركت مي كنند. حضورشان در مراسم را از اداي واجبات مهمتر مي دانند.
لذا هرجا سوگواري و انجام واجبي در تضاد باشند به راحتي از پرداختن به واجبات خودداري مي كنند. برخي بطور كلي براي نظافت از آب استفاده نمي كنند حتي اگر براي غسل كردن باشد، چرا كه آنرا خلاف حالت سوگوار بودن مي دانند. حتي از آب استفاده نمي نمايند.
در ايّامِ ماهِ محرم تلويزيون تماشا نمي كنند. زن در طول اين ايّام عملاً خدمت به خانواده را كنار مي گذارد. لازم به ذكر است در سالهاي اخير اين آداب و رسوم در اثر نفوذ فرهنگ بيگانگان رنگ باخته و زنان شيعه مذهب در اكثر شهرهاي بزرگ اين رسوم را كنار گذاشته اند.
- اهل سنت و ماه محرم:
الف: بريلويها
مسلمانان اهل سنت (بريلويها كه اكثريت جمعيت كشور پاكستان را تشكيل مي دهند) در ايام ماه محرم عزاداري مي كنند و در مراسم عزاداري و مجالسي كه به مناسبت شهادت امام حسين(ع) برگزار مي شود شركت مي نمايند.
براي اعلام همدردي به عزاداران و مردم آب مي دهند. علماء اهل سنت در مورد واقعة كربلا سخنراني مي كنند و هنگام برگزاري مراسم عزاداري به شيعيان كمك مي نمايند.
آنها در بعضي از شهرهاي پاكستان از جمله كراچي، لاهور و ديره اسماعيل خان، براي سيد الشهدا مراسم برگزار كرده و تعزيه درست مي كنند و حتي هيات سينه زني نيز دارند.
ب: سپاه صحابه و ماه محرم
انجمن وهابي سپاه صحابه كه يك دهه از شكل گيري آن مي گذرد؛ مخالف اهل بيت طاهرين(ع) و مراسم عزاداري ماه محرم است. پيروان اين فرقه؛ ايام ماه محرم در كليه شهرهاي پاكستان عليه شيعيان تبليغ كرده وسعي مي نمايند از برگزاري مراسم عزاداري جلوگيري كنند.
براي شيعيان مزاحمت ايجاد كرده و در خيابانهاي شهر، با نوشتن شعارهايي از قبيل "كافر كافر، شيعه كافر" و "يزيد زنده باد" باعث جريحه دار شدن احساساتِ مذهبيِ شيعيان مي شوند. گاهي اوقات با حمله مسلحانه به صفوف عزاداران اخلالگري مي كنند. سپاه صحابه شركت در اينگونه مراسم را بدعت و حرام مي دانند.
مبلغين سپاه صحابه در مجالس و محافل خود، عليه مذهب شيعه و پيروانش سخنراني مي كنند. يك شاخه از انجمن سپاه صحابه كه به گروه "شاه بليغ الدين" معروف است، روز عاشورا به مناسبت پيروزي يزيد بر امام حسين(ع) جشن مي گيرند و با زدن طبل و نواختن موسيقي در خيابانها خوشحالي خويش را اظهار مي دارند.
اين گروه؛ مراسم ازدواج خود را در روز عاشورا ترتيب مي دهند.
سپاه صحابه در سخنرانيهاي خويش از حكومت معاويه و يزيد به عنوان حكومتي قانوني و مشروع ياد مي كنند و هر حركتي عليه آنها را؛ اخلالگري و آشوبگري عليه حكومت اسلامي مي دانند. بر اين اساس از حكومت آنها حمايت كرده و جهت دفاع از آنها مراسم برپا مي‌كنند. در نوشته هايشان يزيد را بر حق دانسته و خود را سپاه يزيد و معاويه مي دانند. در اين راستا سپاه صحابه، دولت را تحت فشار قرار داده تا به جاي "تعطيلات تاسوعا و عاشورا"، روزِ وفات خلفا را تعطيلِ رسمي اعلام نمايد.
ذاكرين:
لفظ "ذاكر" در عرف عامه (در شبه قاره) به كسي اطلاق مي شود كه در ماه محرم، حادثه كربلا را (ذكر) يادآوري كند و درباره حضرت محمد (ص) و اهل بيت(ع) ذكري به ميان آورد. تذكر و يادآوري شيوه هاي گوناگوني دارد. گاهي به صورت نظم يا نثر و اگر ذاكر دركار خود مهارت داشته باشد، از هر دو روش بهره مي گيرد. نوحه خواني و مرثيه خواني و ذاكري در زبان پنجابي، بسيار دل انگيز است.
ذاكر نيز با مقتضيات زمان، فنّ و مهارت "ذاكري" را تغيير مي دهد. معروف است "ملكه نورجهان" همسر جهانگير (از پادشاهان مغول) كه زني شيعه مذهب و مرثيه خوان و شاعر بود، هنگام ماه محرم، مردم را به كاخ خود دعوت مي كرد و در مدح و ذكر پيامبر اكرم (ص) و اهل بيت طاهرين(ع) مسابقه مرثيه خواني و شعر برگزار مي كرد و به شعرا و مرثيه خوانانِ ممتاز، هدايا و جوايز ارزنده اي مي داد.
با اين شيوه، عده زيادي از مردمِ شبه قاره به فقه شيعه گرويدند. از قديم الايام، ذاكرين، ايام محرم به مناطق مختلف هند رفته و براي مردم مصائب سيد الشهداء را يادآوري مي كردند و مردم نيز تحت تاثير آنان قرار مي گرفتند.
ذاكرين بين شيعيان پاك و هند نفوذِ زيادي داشتند و به هر نحوي كه مي‌شد، واقعه كربلا را براي مردم بيان مي كردند. ذاكر هر چه بيشتر مردم را مي گرياند، از احترام بيشتري برخوردار است و هنگامِ ذكرِ مصيبت، مردم به او پول بيشتري مي دهند.
اين عمل به تدريج به صورت حرفه و شغل مناسبي درآمده و كار "ذاكرين" فقط ذكر مصيبت در دهه عاشورا، ولادت و شهادت ائمه معصومين(ع) است. ذاكرين حرفه اي براي تربيت ذاكر در مناطق مختلف، آموزشگاههايي داير كردند كه امروزه نيز اين مراكز فعّال هستند.
هيات برگزاريِ مراسمِ عزاداريِ سيدالشهداء(ع) در هر منطقه، قبل از شروع ماه محرم با ذاكرين تماس مي گيرد و آنها را براي شركت در مجالس دعوت مي كند. ذاكرين حرفه اي در بين مردم از محبوبيت فوق العاده اي برخوردار هستند. در گذشته مردم مسايل شرعي خود را از ذاكرين مي پرسيدند و آنها آنچه مي دانستند پاسخ مي‌دادند. اين حركت باعث شد كه ذاكرين به عنوان عالم و فاضل نيز شناخته شوند.
آنها به دليل مهارتهاي هنري و عشق مردم به اهل بيت(ع) جايگاه ويژه اي يافتند و بعضي از اين نفوذ مردمي، سوء استفاده مي‌كردند و عليه علماء و روحانيون تبليغ مي كردند. با اين شيوه، اذهان توده مردم را نسبت به علماء مخدوش مي نمودند. بعضي از ذاكرين، ذكر مصيبت را مهمتر از نماز مي دانند، و استدلال مي كنند كه حضرت حسين(ع) امام است و مقام امامت جزء اصول دين بوده در حاليكه نماز از فروع دين است. يا استناد مي كنند: روزي پيامبر اكرم (ص) نماز مي خواند، موقعي كه به سجده رفت، امام حسين(ع) بردوشِ مباركِ حضرت رسول (ص) سوار شدند. بلافاصله به حضرت وحي شد، اي پيامبر تا موقعي كه حسين(ع) پايين نيايند، سر از سجده برندار. پيامبر (ص) سجده را طولاني كرد. تا اينكه امام حسين(ع) پايين آمدند و رسول خدا (ص) سر از سجده برداشتند. بنابر اين قرب و منزلت امام حسين(ع) نزد خدا را از نماز بيشتر مي‌دانند.
به همين دليل، هنگام عزاداري به نماز و واجباتِ ديگر كمتر اهميت مي دهند. قصد اصلي "ذاكرين" گرياندن مردم است. آنها به علم و فلسفه شهادت كاري ندارند و مردم را اين طور توجيه مي‌كنند كه طبق حديث، كسيكه بر مصائب امام حسين(ع) و اصحابش گريه كند و اشك بريزد؛ بهشت بر او واجب مي‌شود.
در اين كشور دو نوع "ذاكر" وجود دارد:
1. ذاكري كه "ذاكري" را به عنوان شغل انتخاب كرده است.
2. ذاكري كه موقتاً مدت 10 روز و يا ايام ويژة ديگر ذكر مصيبت مي خواند.
در اين راستا، بعضي از ذاكرينِ ماهر "ذاكري" را به عنوان شغل انتخاب كرده و از اين طريق؛ امرار معاش مي كنند و در طول سال، در مجالس مردمي شركت كرده و براي ذكر مصيبت در يك مجلس يك ساعته از سه تا ده هزار روپيه حقوق مي گيرند. عده اي ديگر از ذاكرين فقط اول تا دهم محرم ذكر مصيبت مي خوانند و 30 تا 120 هزار روپيه در آمد دارند. در ايام ديگر؛ از طريق مشاغلي چون موسيقي، هنرپيشگي، خوانندگي يا تجارت؛ امرار معاش مي نمايند.
ادامه دارد ....
آساق ××235
يکشنبه 8 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 112]