در نشست نقد و بررسي مطرح شد؛كتاب دا تصويري روشن از پيوند زندگي زن و جنگ است

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: در نشست نقد و بررسي مطرح شد؛كتاب "دا" تصويري روشن از پيوند زندگي زن و جنگ است
شركت كنندگان نشست نقد و بررسي كتاب تحسين شده "دا" ضمن تجليل از تدوين خوب كتاب بر تدريس و توجه به آن در مراكز ادبي و دانشگاهي تأكيد كردند.

به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد و بررسي كتاب "دا" با حضور سيده‌اعظم حسيني گردآورنده كتاب، بلقيس سليماني داستان‌نويس و عليرضا كمري پژوهشگر و نويسنده حوزه دفاع مقدس عصر ديروز در شهر كتاب برگزار شد.

در اين جلسه كه سيده‌زهرا حسيني راوي كتاب به دليل مشكلات جسمي ناشي از مجروحيت در دوران دفاع مقدس حضور نداشت، علي‌اصغر محمدخاني معاون فرهنگي شهر كتاب، طي سخنان كوتاهي كتاب"دا" را تكاندهنده و تأثيرگذار خواند و گفت: شما وقتي اين كتاب را مطالعه مي‌كنيد با حافظه حيرت انگيز خانم حسيني و وقايعي كه حتي دقيقه به دقيقه و ثانيه به ثانيه با تشريح جزئيات حوادثي كه در آن روزها در خرمشهر گذشته مواجه مي‌شويد.

محمدخاني با اشاره به حضور خود در شوراي عالي ويرايش فرهنگستان زبان و ادب فارسي از استقبال اعضاي فرهنگستان از اين كتاب خبر داد و پيشنهاد كرد اين كتاب در گروه ادبيات معاصر فرهنگستان و در دانشكده‌هاي ادبيات و مراكز فرهنگي مورد بهره‌برداري قرار گيرد تا تصويري از آن دوران براي نسل جديد فراهم شود.

كتاب "دا" اثري ملي و كاملا انساني است

در ادامه عليرضا كمري ضمن اشاره به بخشهاي مختلف كتاب به بيان ويژگيهاي هر فصل پرداخت و گفت: يكي از ايرادهاي كه بر كتابهاي خاطرات جنگ بوده - كه به مرور در حال برطرف شدن است- اين است كه خاطره‌ها معمولا از فضاي جبهه و جنگ شروع و با جبهه و جنگ نيز تمام مي شود.

وي ادامه داد: در واقع زندگي و زمانه و جاي برآمدن راوي در خاطره گم است. اما در كتاب "دا" به نحو درخشاني ما با خاستگاه و جايگاه برآمدن راوي و محيط خانواده و موقعيت محل و تصوير آفريني‌هاي بسيار دقيق از موقعيت بصره و بعد خرمشهر مواجه مي شويم.

اين نويسنده و پژوهشگر ادبيات دفاع مقدس با اشاره به چاپ كتابهاي فراوان در مورد خرمشهر، اين كتاب را تصويري روشن از پيوند بين زندگي، زن و جنگ در آن مقطع تاريخي خواند و كتابهايي نظير "دا" را ترازي براي شناخت دانست.

وي در عين حال يادآور شد: خواننده اين كتاب چنان زير چنبره نفوذ روايت و حوادث قرار مي‌گيرد كه دچار يك حالت احساسي و انفعالي مي شود كه شايد اين غلبه حالت احساسي و تأثيرگذارانه كه موجب اعجاب و تحسين و تحير مي شود در وهله اول مانع شناخت جنبه‌هاي شناختي كتاب شود.

اين پژوهشگر حوزه دفاع مقدس تأكيد كرد: آن چيزي كه در اينجا اتفاق افتاده نشانگر اين است كه خيلي چيزها اتفاق افتاده اما چون روايت نشده‌گويي اتفاق نيفتاده است. ما در جنگي كه هشت سال طول كشيد و با گستره جغرافيايي وسيع از شمال تا جنوب بلكه در گستره جغرافي فرهنگي ايران با حوادث مهمي مواجه شديم اما چون گفته نشدند گويي اتفاق نيفتاده است.

وي با بيان اينكه كلمه "اثر" را با دقت بر مفهوم واژه بر اين كتاب به كار مي برم تأكيد كرد: اثر چيزي است كه به واسطه مجموع مشخصات نشانه‌اي متمايز از غير خود و حتي متمايز از اشباه و اقرانش مي‌شود بلكه مي‌تواند مبنايي براي شناختن نمونه‌هاي نظيرش باشد كه اين كتاب را مي توان يك اثر ملي و كاملا انساني تلقي كرد به نحوي كه جغرافياي مخاطب تنها معطوف به ايران نباشد.

كمري با تأكيد بر اينكه كتاب "دا" به وسيله يك نويسنده نوشته نشده و يك متن نوشت‌گفتاري است تصريح كرد: اين "خاطرات‌گفت" در يك شكل بسيار طبيعي در كنار هم قرار گرفته و چينش تصويرها و كنار هم گذاشتن لحظه‌ها كه همراه با گفتگوهاست موجب جلب توجه اهل سينما به اين كتاب شده است.

روايت متفاوت زهرا حسيني از 20 روز اول جنگ

در ادامه نشست "دا" سيده اعظم حسيني گردآورنده كتاب در ابتداي سخنان خود از حضار خواست صلواتي را بر روح مرحومه "بتول براتي" نثار كنند. وي از زنان ايثارگر در دوران دفاع مقدس بود كه جمعه گذشته به ديار باقي شتافت.

حسيني در ادامه ضمن اشاره به چگونگي آشنايي خود با سيده‌زهرا حسيني و خودداري او از بيان خاطرات خود به سير چگونگي راضي شدن راوي براي بازگويي خاطراتش پرداخت و شرايط روحي و جسمي سيده‌زهرا حسيني را با يادآوري خاطرات تلخ گذشته دليل طولاني شدن تدوين كتاب عنوان كرد.

وي نوع روايت زهرا حسيني در 20 روز اول جنگ را متفاوت از ديگر خاطرات خواند و حافظه خوب حسيني را ناشي از تربيت خانوادگي، سؤالات جزئي طي گفتگويي هزار ساعته دانست.

وي در عين حال تأكيد كرد: 12 سال تنهايي زهرا حسيني در يك اتاق كوچك در حاليكه همسرش در مناطق جنگي به سر مي‌برد باعث شد كه او بر خلاف افراد ديگر كه سعي در فراموش كردن حوادث تلخ داشتند با خاطرات گذشته زندگي كند و با مرور آنها حفظ‌شان كند.

تدوين و انسجام موضوعي كتاب "دا" فوق العاده است

بلقيس سليماني داستان‌نويس و منتقد ادبي در ادامه اين نشست با طرح اين سؤال كه "چرا زهرا حسيني خاطراتش را بعد از اصرارهاي فراوان نوشت؟" نجات گذشته از چنگال فراموشي، ادامه زندگي بعد از مرگ، ارائه سرمشق و الگو، درس به نسل امروز، شهادت دادن به گذشته، قدرت‌نمايي به امروزيان و آيندگان، فرديت‌سازي را دلايلي براي اين مسئله عنوان كرد و گفت: خاطره بايد بر مبناي فرديت شكل گيرد چرا كه خاطره تاريخ نيست.

سليماني كتاب "دا" را بهترين، كاملترين و جزئي‌نگارانه‌ترين كتابي كه تاكنون در زمينه خاطرات خرمشهر نوشته شده خواند و در عين حال تدوين فوق‌العاده كتاب توسط اعظم حسيني را مورد تأئيد قرارداد و افزود: به نظر من خانم اعظم حسيني مي‌تواند داستان‌نويس خوبي شود. ارجاعهايي كه او به گذشته مي‌دهد بسيار انسجام موضوعي دارد و نثر كتاب بسيار استوار و محكم و چشم‌نواز است.

وي در عين حال ساختار و پايان كتاب را مناسب ندانست و ادامه پيدا كردن خاطره پس از خروج از خرمشهر و يا آزادي خرمشهر را آسيبي جدي بر ساختار كتاب خواند و افزود: آزادي شهر اوج روايت است و بايد در اينجا كار تمام مي‌شد.

اين نويسنده بهترين بخش كتاب را روايت 20 روز از مقاومت خواند و بخشهاي زندگي در كمپ وكوشك را بسيار شتابزده توصيف كرد و گفت: خاطره بايد تفاوتي با سرگذشت داشته باشد. چرا ما بايد بخشهايي از زندگي ايشان را بخوانيم بدون اينكه آن حس قبلي و جزئي نگريها و روايت استحكام يافته قبلي را داشته باشد.

سليماني ضمن انتقاد از عكسهاي مردانه پايان كتاب، فرم خاطره‌نويسي در ايران را شكل نيافته دانست و تصريح كرد: اصولا خاطره‌نويسي بخشهاي پنهاني زندگي را بيش از بخشهاي آشكار بيان مي كند.

سيده‌اعظم حسيني در مورد عكسهاي پاياني كتاب گفت: تقريبا تمام خانواده‌هاي خرمشهري هيچ آلبوم شخصي و خانوادگي ندارند و حتي چيزهاي مهمتري از آلبومهايشان را در خرمشهر جا گذاشتند و به سختي اين عكسها پيدا شد و در مورد هر كدام از شهدايي كه عكس آنها آمده مي‌توان كتابها نوشت.

كتاب "دا" تركيبي از خاطره، گزارش، حسب الحال و بيان واقعه است

در ادامه اين نشست كمري با برشمردن ويژگيهاي منحصر به فرد شخصيت راوي، توصيف گرم و جاندار از حالت اشخاص و چهره‌ها و صحنه‌ها در كتاب را مورد تأكيد قرار داد و گفت: وقتي ما خاطرات بچه‌هاي جنگ را مي‌خوانيم درمي‌يابيم كه بسياري از كنشگران فعال در جنگ، بچه‌هاي منفعل و گيج و گمي نبودند. آنها شور و زندگي را تجربه كرده بودند همانطور كه در خانواده حسيني فقر، رنج و عشق توأمان با هم پيش مي رود.

وي با بيان اينكه زندگي با زن معني پيدا مي كند و نقش زن در پيكره زندگي مانند گلبولهاي سفيد است كه كارش بازسازي و ساختن است افزود: چون جنگ كاري مردانه است و مصائب و تركشهاي پنهانش زنان، كودكان و زندگي را تهديد مي كند با پايان آن براي مردان نيز پايان مي پذيرد اما براي زنان جنگ تمام نمي شود تا اينكه دوباره زندگي را شكل دهند.

كتاب "دا"خاطرات ناگفته حماسه سي و چهار روزه خرمشهر از زبان سيده زهرا حسيني است كه در زمان جنگ 17 ساله بود. در اين كتاب كه توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است، خواننده شاهد وقايع بسيار دردناك و ناگفته‌اي است كه در زمان آغاز جنگ تحميلي بر مردم مقاوم خرمشهر گذشت.
چهارشنبه 4 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 379]