اهميت پژوهش در حوزه اقتصاد پنهان؛شناخت ريشه اى مشكلات

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: اهميت پژوهش در حوزه اقتصاد پنهان؛شناخت ريشه اى مشكلات
دكتر مسعود فرهانيان مقدم معاون پژوهش، آمار و اطلاعات ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز

يكي از حوزه هاي پژوهشي حوزه اقتصاد و بطور خاص اقتصاد پنهان است و مهمترين روشي كه در اين حوزه اتخاذ و بكار گرفته مي شود روش علمي - كاربردي است.

در حوزه اقتصاد پنهان پژوهش به شيوه علمي - كاربردي تكيه دارد و از آنجا كه قاچاق و بطور خاص قاچاق كالا و ارز پديده اي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، حقوقي و امنيتي است، مطالعات در اين حوزه را نمي توان صرفا در بستر مطالعات اقتصادي ديد به عبارت ديگر پديده قاچاق، يك پديده چند وجهي و چند لايه اي است.

از جنبه اقتصادي، قاچاق كالا و ارز، يكي از عوامل اخلال در اقتصاد كشور تلقي مي شود، زيرا از يك سو درآمدهاي گمركي دولت را كاهش مي دهد و از سوي ديگر هزينه هاي فراواني را جهت مبارزه و جلوگيري از آن تحميل مي كند.

ضمن آنكه نظام توليد را نيز تحت تأثير قرار مي دهد و انضباط و امنيت اقتصادي را متزلزل مي سازد. از سوي ديگر محدوديت ها و ممنوعيت ها كه در بستر قانوني و حقوقي مطرح مي شوند، خود عامل مهمي در قبض و بسط ميزان و شكل قاچاق محسوب مي گردند و دقت و تدبير كافي در تنظيم قوانين و مقررات مبارزه با قاچاق ، بويژه در حوزه تعرفه و قوانين گمركي بسيار مؤثر هستند.

در جنبه هاي اجتماعي، فرهنگي نيز موضوع بسيار حائز اهميت است، تأثير قاچاق بر الگوي فرهنگي مصرف و همچنين موضوع قبح قاچاق و تأثيراتي كه بر بومي گرايي در توليد مي گذارد حائز اهميت است.

همه اينها درگرو برنامه ها و تصميماتي است كه مي بايد پژوهشگرانه و محققانه دنبال شود. در واقع زيرساخت هرگونه طرح مبارزه اي بايد مبتني بر مطالعات علمي و پژوهشي باشد تا هر تصميمي مجوز و استناد كافي پيدا كند.

تصميمات بدون استناد علمي، بسيار ناپايدار، آشفته و عموما بي فايده يا مضر خواهند بود.

سياستها و رويكردها

حوزه پژوهش ستاد در سه جنبه وارد فعاليت شده است.

اول بسترسازي پژوهشي از طريق ارتباطات گسترده با مراكز دانشگاهي و پژوهشي به منظور استفاده از ظرفيتهاي علمي و تحقيقاتي موجود در كشور و بهره مندي از اساتيد و محققان در موضوعات مرتبط با مبارز. دوم، گردآوري. تدوين، تنظيم و انتشار منابع و تحقيقات علمي در حوزه اقتصاد پنهان و قاچاق كالا و ارز در قالب نشر كتاب هاي فهرستگان منابع و گزيده منابع، فرهنگ اصلاحات، مجله اقتصاد پنهان و همچنين برگزاري سلسله نشستهاي علمي و پژوهشي در دانشگاههاي كشور و سوم اجراي پروژه هاي پژوهشي و مطالعات كارشناسي در موضوعات و مسائل پيراموني و مبتلابه به منظور پاسخ به نيازهاي روز و يا دوره اي ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز در ابعاد اقتصادي ، حقوقي، فرهنگي و اجتماعي و امنيتي و انتظامي.

مهمترين رويكرد پژوهش، بستر سازي علمي در تحقق فرمان مقام معظم رهبري و در تعميق وروشمند كردن مبارزه باقاچاق كالا و ارز است.

يكي از مهمترين برنامه هاي پژوهشي، دسترسي ، نظام مندسازي و بارآوري آمار و اطلاعات درست و مفيد در حوزه قاچاق كالا و ارز است.

استفاده از آخرين و كارآمدترين روشهاي آماري و تحليلي ويكسوسازي و هدفمند كردن نظامهاي آماري است كه از سوي دستگاههاي مرتبط در امر مبارزه از قبيل گمرك جمهوري اسلامي، ناجا و برخي دستگاههاي ديگر در توليد و ارائه آمار و اطلاعات مربوطه دخيل هستند.

درجه تأثيرگذاري

از آنجا كه ستاد در امر مبارزه با قاچاق با حوزه هاي مختلف اقتصادي، حقوقي، فرهنگي و امنيتي و انتظامي روبروست، اين حوزه ها داراي بسترها و زيرساختهاي پيچيده اي هستند و تأثير هركدام به يكديگر در مبارزه با پديده قاچاق بر پيچيدگي موضوع مي افزايد ، چاره اي نيست مگر آنكه در كليه جنبه هاي مبارزه بانگاهي محققانه و ژرف برخورد شود.

بخصوص كه چالشها و مناقشات زيادي هم در اين حوزه ها از سوي صاحب نظران و يا متوليان امور به چشم مي خورد . مسائلي از قبيل شيوه هاي سامان دادن به بازار كار و سرمايه، اشتغال، توليد و رقابتي كردن محصولات، داستان خصوصي سازي و اجراي اصل 44 قانون اساسي و كوچك سازي دولت، موضوع كسب و كار، حقوق و حمايتهاي مختلف از مرزنشينان و آسيب پذيرهاي مختلف آنان، مسئله تحول در ساختارها و رويكردهاي اقتصادي بوپژه در دستگاههايي همچون گمرك و مسائلي از قبيل ترانزيت و حمل و نقل، انرژي، تكنولوژيهاي نوين ارتباطي، توزيع درآمد و الگوي مصرف، امنيت اقتصادي ، سامان دهي و روانسازي تجارت، نظامهاي حقوقي و قضايي ، مصرف گرايي، تأثير فرهنگهاي مهاجم و ...

اينها مسائلي نيست كه بتوان بدون مطالعه و يانگاه محققانه با آنها روبرو شد و با پديده قاچاق كه تمامي اين مقولات بركم و كيف آن اثر مي گذارد مبارزه كرد.

مضافا اينكه شرايط بين المللي و حساسيتهاي منطقه اي از قبيل بحران مالي و اقتصادي اخير بين المللي و يا تحريمها و غيره نيز خود عواملي هستند كه بر پيچيدگي و عمق موضوع مي افزايند.

در نتيجه نمي توان نقش پژوهش را در اين ميدان وسيع كمرنگ دانست.

در حال حاضر ستاد زمينه ها و حمايتهاي خوبي براي شكل گيري و توسعه فعاليتهاي پژوهش ايجاد كرده است و نقش پژوهش را يك نقش پيشگيرانه و مؤثر مي داند.

در حال حاضر معاونت پژوهشي ستاد مطالعات متنوع و گسترده اي در حوزه كارشناسي و پژوهشي پيرامون مسائل مبتلا به ستاد داشته و نتايج آنها را نيز در اختيار مجريان و دست اندركاران مربوطه قرارداده است. اكنون نگاههاي پژوهشي در تمامي اركان ستاد شكل گرفته و شالوده فعاليتهاي كليدي ستاد آينده اي آميخته با مطالعه و تحقيق همراه با اجرا و اقدام است.

بازنگري برعملكرد

اگر از اين مطلب بگذريم كه ماهيت وجود ستاد براساس فرمان مقام معظم رهبري شكل گرفته است، خود يك نوآوري در عرصه مبارزه است، يكي از برنامه هاي امسال ستاد، بازخواني و بازنگري برعملكرد چند سال گذشته ستاد و سنجش ميزان شكوفايي تصميمات و فعاليتهاي گذشته و همچنين ميزان نوآورانه بودن مصوبات و برنامه هاي آن بوده است كه با محوريت معاونت پژوهش صورت مي گيرد.

يكي از نتايج با ارزش اين اقدام، تأثير ما حصل اين بررسيها بر تكوين و تدوين برنامه هاي سال هاي آينده ستاد است.
چهارشنبه 4 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 191]