بهبود روابط پاكستان و هند: چالش‌هاي فرارو

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: بهبود روابط پاكستان و هند: چالش‌هاي فرارو
كليات. پاكستان. هند
اسلام آباد - احمد فراهاني : حوادث بمبئي در ‪ ۲۶‬نوامبر كه به كشته شدن بيش از ‪ ۱۸۰‬تن از مردم اين شهرمنجر گرديد ، به روابط گذشته و حداقلي هند و پاكستان آسيب جدي وارد كرده و بازگشت به سطح مناسبات قبلي با چالش‌هاي متعددي مواجه است .

بعد از حوادث بمبئي آنچنان كهپ يش بيني مي‌شد، انگشت اتهام از سوي مقام‌هاي رسمي دهلي نو به سمت پاكستان نشانه رفت و طي اين مدت ، منازعه كلامي بين دو كشور ادامه يافته است .

پاكستان با وجود اعلام همكاري كامل - آنچنان كه غربي‌هاي نيز از اين كشور خواسته اند- تاكيد داشته كه دهلي نو هنوز مدارك قطعي مبني بر دخالت اتباع پاكستاني به اسلام ارايه نكرده است.

بسياري از تحليل گران معتقدند كه حفظ اين سطح از وضعيت مي‌تواند به شدت خطرناك باشد چرا كه اين تصور را در بين هندي‌ها ايجاد خواهد كرد كه پاكستان مايل نيست با دهلي نو همكاري كند.

آصف علي زرداري، رييس جمهوري پاكستان مي‌گويد هنوز مدرك قاطعي دال بر دخالت پاكستان در حوادث بمبئي وجود ندارد.

وي گفته است اظهارات هند مبني بر اينكه تنها بازمانده گروه مهاجم از پنجاب پاكستان است، هنوز ثابت نشده است.

زرداري تصريح كرده كه ما خواستار تحقيقات مشترك در مورد حوادث بمبئي شده ايم واميدواريم كه اين امر تحقق پيدا كند.

رييس جمهوري پاكستان تاكيد كرده كه مبارزه با عناصر افراطي در اين منطقه نياز به يك رويكردمنطقه‌اي است ودر صورتي كه ما يك رويكرد منطقه اي داشته باشيم نياز به همكاري با يكديگراست.

از سويي ديگر محمود قريشي وزير خارجه پاكستان حملات بمبئي را مانعي بر سر مذاكرات صلح دو كشور مي‌داند و با ابراز اطمينان نسبت به از سرگيري مذاكرات صلح بين دو كشور اعلام كرده آينده پاكستان مستلزم برقراري روابط سالم و وستانه با هند است .

وي با بيان اينكه هند و پاكستان در مبارزه با تروريسم منافع مشتركي دارند خاطرنشان كرد اين دوكشور اهداف ، چالشها و دشمن مشتركي دارند و بايد با يكديگر متحد شوند .

ارزيابي
روابط هند وپاكستان با وجود فرازو نشيب‌هاي مختلف طي شصت سال گذشته در حالي كه به سمت تشنج زدايي و همگرايي منطقه‌اي حركت مي‌كرد،بعد از حوداث اخير در بمبئي با بحران رو به رو شده است.

وقوع سه جنگ مختلف بين دو كشور ، فضاي بسيار سنگيني را تا سال ‪ ۲۰۰۴‬ميلادي بين دو كشور ايجاد كرده بود اما به تدريج با درك سران دو كشور به ويژه حزب حاكم در هند از يكسو و پرويز مشرف رييس جمهوري سابق پاكستان ، گفت و گوهاي دهلي نو و اسلام آباد آغاز شد .

شكل‌گيري اين گفت و گوها تاثير زيادي در شكسته شدن فضاي بد گماني بين هند و پاكستان داشت بطوريكه برگزاري چندين دور از اين گفت و گو و همچنين مذاكرات سه جانبه خط لوله صلح اين اميد را در شبه قاره ايجاد كرده بود كه جنگ و منازعه‌اي درمنطقه رخ نخواهد داد.

به عبارتي كاركردگرايي به معناي خاص بين دو كشور حاكم شده بود و درايت سران دهلي نو و اسلام آباد باعث شد كه مذاكره درباره موضوعات حساسي چون كشمير در اولويت‌هاي انتهايي اين گفت و گوها قرار بگيرد.

با استعفاي پرويزمشرف از سمت رييس جمهوري ،مقام‌هاي هندي با وجود نگراني هاي گذشته درباره عمليات مجاهدين كشميري در هند ، اعلام كردند كه به اين گفت و گوها پايبند هستند و مايلند با دولت جديد پاكستان به رهبري آصف علي زرداري همكاري كنند .

انتخاب زرداري به عنوان رييس جمهوري جديد و يوسف رضا گيلاني به عنوان نخست وزير، دهلي نو را به تثبيت وضعيت صلح با اسلام آباد اميدوار تركرد.

اما ايراد اتهام‌هاي مكرر از سوي مقام‌هاي هندي مبني بر دخالت داشتن لشگر طيبه در حملات بمبئي، نشان داد كه روابط رو به بهبود دو رقيب مجهز به سلاح‌هاي هسته‌اي به شدت تخريب شده و بازسازي آن نيز بساير مشكل خواهد بود.

اسلام آباد همسو با تلاش‌هاي ايالات متحده آمريكا، در جستجوي بهبود روابط با دهلي نو بود بطوريكه زرداري اعلام كرد كه هند تهديد جدي براي پاكستان نيست .

اظهارات زرداري در حالي بيان شد كه درپاكستان دشمني با هند به ويژه نزد ارتش يك ارزش محسوب مي‌شود و در و واقع مي‌توان گفت كه ساختار امنيتي پاكستان بر مبناي رقابت با هند طراحي شده است .

بزرگترين مانع افكار عمومي و گروههاي سياسي و با نفوذ در دو كشور است كه به نظر مي‌رسد با اين وضعيت حتي رهبران اسلام آباد و دهلي نو نيز نمي توانند به اين زودي‌ها به اقناع اين گروهها براي بهبود روابط بين خود مبادرت
كنند.

اين مساله در هند بيشتر مشهود است و ممكن است اقدامي از سوي هند عليه پاكستان - حتي در سطح محدود - انجام دهد تا بتواند به فضاي سياسي داخلي خود را كنترل كند.

اين اقدام احتمالي هم اكنون ذهن بسياري از مقام‌هاي پاكستاني را آشفته كرده و در صورت تحقق آن ، مي‌توان پيامدهاي ناگواري را - با توجه به ساختارهاي شكننده سياسي و امنيتي فعلي - براي اين كشور ترسيم كرد .

در حالي كه قريشي از صلح با هند سخن مي‌گويد كه مقام‌هاي اين كشور در انتطار پاسخ مناسبي از آنها هستند و اظهارات اخير موكرجي وزير خارجه هند نشان مي‌دهد كه دو كشور براي بهبود روابط با چالش‌هاي متعددي مواجه هستند.

از نظر برخي از تحليل گران ديپلماسي مورد استفاده دولت پاكستان در اين شرايط ممكن است زمان را به نفع آنها حركت دهد اما در نهايت اين هندي ها هستند كه مي‌خواهند با اقدامي قاطع ، افكار عمومي خود را قانع كنند كه ما مي‌توانيم به اين حمله به نحو مناسب پاسخ دهيم .

يوسف رضا گيلاني نخست وزير پاكستان به تازگي گفته كه هند بايد اتهام زني عليه پاكستان را متوقف كند و دراين صورت كشورش حاضر است در تحقيقات حملات بمبئي همكاري كند.

مهمترين پرونده جنجالي كه دولت مان موهان سينگ نخست وزير هند عليه پاكستاني‌ها گشوده نوار اعترافات يكي از متهمان است كه مي‌گويد: طرح تروريست‌ها انفجار كامل هتل تاج محل بوده و گروه شبه نظامي لشكر طيبه يكي از متهمان اصلي در انجام اين واقعه تروريستي است.

ديگر مقام‌هاي هندي نيز با استناد به همين مدرك همچنين انفجار كامل هتل تاج محل را هدف ناموفق تروريستها اعلام
كردند.

به ادعاي آنها اعتراف تروريست بازداشت شده از عضويت او در لشگر طيبه كه يك گروه افراطي مستقر در پاكستان
است حكايت دارد.

هندي‌ها در طرح اتهام عليه پاكستان پا را فراتر گذاشته و اعلام كرده اند لشگر طبيه با سازمان اطلاعات ارتش اين كشور ( آي . اس . آي ) مرتبط است.

هر چند مقام‌هاي هندي تاكنون مدرك محكمي براي دخالت سازمان استخباراتي پاكستان در حوادث بمبي ارايه نداده اند، اما در صورتي كه ثابت شود آي اس آي در اين حوادث دخالت داشته، مي‌توان گفت چنين دخالتي از سوي يك سازمان اطلاعاتي رسمي يك كشور، خودكشي سياسي تلقي خواهد شد.

در صورتي كه ثابت شود، عناصري از داخل پاكستان در اين حوادث دخالت داشته اند، دولت اين كشور دو راه حل پيش رو دارد: يكي تبري جستن كه در اين صورت آي. اس. آي را در مقابل خود خواهد ديد و دوم تلاش براي تطهير براي اعتراف به دخالت برخي گروه‌هاي غير قانوني كه در اين صورت نيز، به ناتواني و ضعف در اعمال حاكميت سرزميني خود تاكيد كرده است كه اين به معناي خودكشي سياسي براي دولت گيلاني است .

با اين وجود به نظر مي‌رسد روابط بين دو كشور حداقل تا يك سال آينده به سطح حداقلي گذشته نيز باز نمي‌گردد و اين مساله ممكن است چالش‌ها و اختلافات جديدي و فزاينده‌اي را بين اسلام آباد و دهلي نو را تقويت كند.
دوشنبه 2 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 222]