در هجدهمين نشست تبيين ماهيت هنر اسلامي؛تجدد مداري در هنر ديني مورد بررسي قرار گرفت

واضح آرشیو وب فارسی:حيات: در هجدهمين نشست تبيين ماهيت هنر اسلامي؛تجدد مداري در "هنر ديني" مورد بررسي قرار گرفت
تهران-حيات

هجدهمين نشست از سلسله ‌درس ‌گفتار هاي تبيين ماهيت هنر اسلامي به همت كرسي هاي نظريه پردازي و معاونت پژوهشي فرهنگستان هنر برگزار شد.
به گزارش حيات به نقل از روابط عمومي مركز هنر پژوهي نقش‌جهان وابسته به فرهنگستان هنر، در اين نشست كه با حضور اعضاي گروه نشانه‌شناسي و كرسي ترويجي نظريه پردازي در حوزه هنر، دانشگاهيان و دانشجويان و علاقمندان مباحث نظري هنر اسلامي برگزار شد، احمد آكوچكيان؛ عضو هيئت علمي دانشگاه هنر اصفهان، پيرامون " گفتمان دين شناختي هنر (هنرمعيار) با رويكرد تفقه در دين " و با تاكيد بر مهندسي فكر ديني، سخنراني كرد.
آكوچكيان در آغاز اين سخنراني با اشاره به نياز احياي تفكر ديني در نسبت با مقوله هنر گفت: جامعه دانش، تمدن و هنر ايراني در دوره گذار تمدني خويش به جهان جديد و بر بنيان هرسه منبع هويتي خودي (ايراني بودن، اسلاميت و تجدد) چند اولويت راهبردي انديشه‌اي دارد. از منظرجنبش دانش تمدني احياي فكر ديني و نسبت با مقوله هنر، اولويت اول بر بنيان انقلاب معرفت شناختي در فضاي دانش در جهان ايراني- اسلامي است. پرداخت گفتمان دين‌شناختي، مديريت تغيير و در راستاي آن گفتمان تحقيق و توسعه‌ ملي اولويت‌هاي بعدي است كه در راستاي آن ضرورت بازخواني گفتمان تمدني هنر ديني و در متن آن گفتمان دورة مدرن هنر ديني در تعامل با جهان جديد درميان مي‌آيد.
احمد آكوچكيان با اشاره به چهارچوب نظريه خود گفت:‌ نقطه رهسپاري به پرداخت گفتمان دين‌شناختي هنر، بر بنيان انديشه و دانش درون زايي ترقي است كه درون زايي گفتمان تغيير و ترقي، در گروه نظام بخش آن، در نطقه گرانيگاه مؤلفه‌هاي هويت هر قوم و ملتي است و در فضاي هويت ايراني، عناصر ايراني بودن،‌ اسلامي بودن و تجدد و در برآيند آن سنت و عرف ايراني است. دستگاه ادراكي جامع‌نگر در دين پژوهي و بر بنيان آن تفسير دين‌شناختي پديدارها منجر به انذار و تدبير؛ امر فردي- اجتماعي، تا مرتبه خود تكاپويي جامعه در دفاع از كيان هويتي خويش مي شود.
وي گفتمان دين‌شناختي هنر را زير مجموعه ‌نظام "تفقه در دين" دانست و گفت: گفتمان دين‌شناختي هنر در فرآيند مديريت تغيير كاركرد مي‌يابد و همان‌گونه كه در ايده مهندسي تحقيق و توسعه هنر فصلي از نظام ولايت فقيه ديده مي‌شود؛ در گفتمان دين‌شناختي هنر نيز در منظومه عظيم "تفقه در دين" و ايده مهندسي تحقيق و توسعه هنر در نظام "ولايت فقيه" تصوير مي‌شود. "تفقه در دين" الگوي معيار رشد را در سه سرفصل الگوي نظام تعليم و تربيت، الگوي مديريت و فرايند تحقيق و توسعه جامع‌نگر انساني و گفتمان هنر، به دست مي‌دهد.
آكوچكيان وجوه سه‌گانه‌اي را براي رويكرد تفقه در دين پيشنهاد كرد و گفت: وجوه سه‌گانه گفتمان دين شناختي هنر، يكي گفتمان به مثابه يك نظريه در حوزه انديشة هنر، دوم گفتمان به مثابه يك رويكرد در جريان هنر در هنرمند و سوم گفتمان به مثابه رويكرد مهندسي تحقيق و توسعه هنر است. در دينداري معرفت‌مدار از گفتمان دين‌شناختي هنر، توقع ارايه يك نظريه ادراكي دربارة هنر مي‌رود، مفهوم هنر نه به تفسير دين، و نه به سلوك دينداران و يا فرهنگ مذهبي، بلكه بايد به متن كتاب و سنت و گوهر دين ارجاع ‌شود و از دين انتظار پيشنهاد تجربه خودي و زبان خاص آشكارگر آن تجربه مي‌رود و سرچشمه هنر ديني در تكاپوي وجودي خودآگاه برگزيده ، آرمان رشدي براي آشكارگي و زبان دار كردن تجربه‌هاي وجود خويشتن دريافت مي‌شود.
آكوچكيان درباره‌ معيارهاي زيبايي در هنر گفت: در مباني زيبايي‌شناختي معيار زيبايي در برآيند پنج اصل حقيقت،‌ واقعيت اجتماعي، دنياي هنرمند، ديناي مخاطب و هماهنگي اجزاي اثر ديده مي‌شود و در مباني فقه هنر، نظام احكام اخلاقي، حقوقي حاكم بر جريان هنر در هنر مند- مخاطب و مهندسي هنر - استنباط مي‌شود و براي پرداخت گفتمان دين شناختي جريان هنر بر هنرمند، لازم است فرآيند دروني اين جريان و به طور خاص فرايند روانشناختي اين جريان را در نظر داشته باشيم.
وي درباره زاويه ديد و زبان هنرمند گفت: زاويه ديد، راستاي حساسيت ‌ها و انگيزه‌هاست. آنچه كه هنر را ازبان و گزارش ساده و معمول متفاوت مي‌كند، از همين زاويه ديد و ذهنيت سرچشمه مي‌گيرد و هنرمند نيز به تدريج براساس نوع مهارتهاي آموخته از انواع زبان‌هاي هنر، نوع زبان هنر در بيان و تصوير حساسيت‌هاي و انگيزه هاي‌ خويش نوع نگاه خودش را برمي‌گزيند و به آزمون بيان مي‌پردازد. احساس و ذوق هنري نيز همپاي بينش و حساسيت و انگيزش و تمركز در گزينش نوع نگاه و احساس و عاطفه نسبت به آرمان مؤثر است. تعهد هنرمند و سبك هنري وي،‌ از همين احساس يا ذوق هنري سر‌مي‌زند، اين مجموعه، مرامي را براي هنرمند مي سازد كه در جريان زندگي دروني و اجتماعي وي شكل مي‌گيرد. بلوغ هنر، بلوغ نوع تجربه دروني و جريان هنر در هنرمند و بلوغ زمان آشكارگي آن تجربه است. نيايش برآيند اين دو تجربه بالغ است، بلوغ در تجربه‌هاي دروني و بلوغ در زمان بيان.
آكوچكيان گفت: هنر چونان فرهنگ، سياست و اقتصاد و تعليم و تربيت، مؤلفه‌‌‌اي از پديدار در تب و تاب تغييرات انساني و اجتمايي يك جامعه است. توسعه مؤلفه هاي پيشتر ياد شده ويا مهندسي تغيير و توسعه، اجتمايي است. مهندسي تحقيق و توسعه هنر يعني برآورد و وضعيت موجود هنر در جامعه و از جمله وضعيت نظام آموزش عالي هنر، برآورد وضعيت مطلوب در جامعه و برآورد وضعيت راهبردي مديريت هنراست.
وي در پايان گفت: گفتمان، دين شناختي هنر، در منظومة انديشه دين شناختي مديريت تغيير يعني تفقه دين مي‌تواند در جنبش نوين معرفت شناختي ورود جهان ايراني به دنياي معاصر و راهبري آن بازخواني شود.
در پايان جلسه نقد و بررسي با حضور بهمن نامورمطلق، معاون پژوهشي فرهنگستان هنر، حسن بلخاري رييس پژوهشكده هنر و احمد پاكتچي؛ عضو هيات علمي دانشگاه امام صادق(ع) برپا شد. دكتر بهمن نامورمطلق در نقد اين مقاله به پراكندگي نظري و روش شناختي اشاره كرد و گفت: مطلب بسيار گسترده مطرح شده بود و من چندان ساختار منسجمي در آن نديدم. يك پراكندگي شاخه‌اي و روش‌شناختي در اين مطالب وجود دارد. رويكردهاي جامعه‌شناختي و روان‌شناختي در متن به چشم مي‌خورد. از سويي گاهي مطلب مولف محور، گاهي متن محور و گاهي بافت محور است. پراكندگي و پيكره‌ متلاطم متن از سويي و اطلاعات گسترده نظري از سويي ديگر به كرات در اين متن به چشم مي‌خورد.
حسن بلخاري نيز در ادامه با اشاره به يك سري تعارضات در مقاله گفت: در شرح مباني هنر اسلامي ايراني بودن، اسلاميت و تجدد ذكر شده كه تعارضاتي در آن ديده مي‌شود. ضمن اينكه بخش ايراني بودن و اسلامي اگرچه آرمان نظام پيوند اين دو است، اما با هم تعارض دارند و در مواردي نمي‌توان پيوندي را بين اين دو ايجاد كرد. از سويي ديگر درباره مساله هنر، پنج نظرگاه اصلي در جهان داريم كه نظرگاه اين مقاله با، هيچكدام قابل تفسير نبود.
دكتر احمد پاكتچي، عضو هيات علمي دانشگاه امام صادق در نقد اين مقاله گفت: من در اين بحث؛ باتوجه به عنوان مقاله، انتظارداشتم اصطلاحاتي را بشنوم و استدلالاتي را مبتني بر آيات و احاديث دريافت كنم. اما مطالب اين مقاله اگرچه به جايگاه دين به عنوان زيربنا در عنوان اشاره داشت بيشتر از منظر جامعه شناختي بود. در بعضي موارد دقت نظرهايي كه به كار برده شده بيشتر به جنبه‌هاي اجرايي و تحقيقي نظريه مي پردازد، از سويي ديگر تعريف هنر به عنوان يكي از كليدي‌ترين بحث‌هاي مطرح شده در اين بحث، نياز به پرداخت و ارايه‌ ادله تفقهي بيشتري داشت.
اين جلسه با پرسش مخاطبان نسبت به مسايل مطرح شده در جلسه به پايان رسيد.
پايان پيام
يکشنبه 1 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: حيات]

[مشاهده در: www.hayat.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 231]