شب عاشقان بيدل...

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: شب عاشقان بيدل...

من اناري‌

مي‌كنم دانه، به خود مي‌گويم‌

كاشكي اين مردم‌

دامنه‌هاي دلشان پيدا بود

در ميان شعرهايي كه تاكنون در آنها از انار به عنوان يكي از دوست داشتني‌ترين ميوه‌هاي پاييزي و زمستاني ياد شده اين قطعه از سهراب سپهري بيشتر از هر اثري روي احساس چند نسل اخير اثري شگرف گذاشته است و از اين روست كه طراحان و گرافيست‌هاي معاصر هر زمان مي‌خواهند طرحي از چهره سهراب سپهري را كاركنند، در كنار آن اناري قاچ خورده و سرخ را هاشور مي‌زنند و به اين ترتيب ديگر انار يك ميوه زميني محض نيست. خوردن آن با زمزمه كردن اين قطعه از شعر سهراب سپهري مفهومي عميق‌تر از خوردن يك ميوه معمولي به خود گرفته است و از اين‌روست كه ما هميشه و هرسال شب يلدا كه ظرفي از انار براي مهمانان و اعضاي خانواده خود مي‌آوريم ياد مي‌افتيم كه آرزوي قلبي او اين بود كه اي كاش دانه‌هاي دل مردم پيدا بود و خيلي آسان‌ مي‌شد فهميد درون انسان‌ها چه مي‌گذرد؟ اين‌ آرزو در شب يلدا براي ما ايراني‌ها، يكي از بهترين دعاهاست كه از خداوند بخواهيم درون و برون همه انسانها يكي شود و آنها از دو رنگي‌ها تخليه شوند و در همين يلدا و طولاني‌ترين شب سال و هنگام پر كردن دانه‌هاي انار نيز براي يكديگر آرزوي سالي پربار و بي‌خطر، پر باران و برف، پرمحصول و بي‌آفت و پر از پيمان باشد، پيمان‌هايي كه خداوند ياري‌مان كند كه برآنها بايستيم و در يلداي ديگر براي يكديگر انار مهرباني و محبت پر كنيم، گرچه ممكن است اين همه از انار گفتن در اين روزها كه انار با قيمت‌هاي 1800 تا 3 هزار تومان تبديل به يكي از گران‌ترين ميوه‌هاي سال 1387 شده است كمي جاي گله داشته باشد، اما گفت‌وگوي ما با چند تن از مسئولان تهيه و توزيع ميوه و تره‌بار كشور ما را متقاعد ساخته است كه در گراني انار در اين روزها كه روزهاي برداشت و به ثمر رسيدن انار است، كسي مقصر نيست به جز سرما و خشكسالي سال قبل.

به گزارشي كه در اين باره براي شما تدارك ديده‌ايم دقت كنيد.‌

انار نامهرباني‌ها

ارزان‌ترين اناري كه از ابتداي فصل برداشت انار به دست مردم رسيده است بالاتر از كيلويي 1200 تومان و بهترين اناري كه بعضي‌ها در برخي نقاط (!!) توانسته‌اند نوش‌جان كنند كيلويي 3 هزار تا 3 هزار و پانصد تومان قيمت داشته است.

خرده فروش‌ها كه اين روزها تحت نظارت و كنترل شديد مسئولان نظارتي و مجبور به نصب قيمت‌ها به روي ميوه‌هاي خود هستند، مي‌گويند، گران مي‌خرند و مجبورند گران بفروشند.

در ميوه فروشي خود واقع در كوي شهيد منصوري در محله ابوذر منطقه 17 تهران (جنوب غربي) مي‌گويد: ما خودمان شرمنده مردم هستيم و مي‌دانيم كه وسع آنها نمي‌رسد كه امسال شب يلداي در محافل خود انارهاي خوبي داشته باشند، ولي باور كنيد ما بي‌تقصيريم، گران مي‌آوريم، مجبوريم گران بدهيم.

حاج حسين مهاجران رئيس اتحاديه ميوه فروشان تهران نيز با پذيرفتن قيمت گران انار در ايام نزديك به شب يلدا به سرويس گزارش روزنامه مي‌گويد:

همه واحدهاي عضو اتحاديه ما ميوه‌ و تره‌بار خود را از ميدان مركزي تهران تهيه مي‌كنند و قيمت‌ها در آنجا هم بستگي به عرضه و تقاضا دارد.

او مي‌گويد: بهتر بود مسئولان وزارت بازرگاني خيلي زودتر مردم را در جريان علت اصلي گراني انار - نسبت به بقيه ميوه‌ها - مي‌گذاشتند و مي‌گفتند كه علت اصلي آن سرماي سال قبل بود كه باعث شد از ابتداي سال باغداران و انار كاران ساوه و يزد كه در سالهاي قبل توليدات بالايي را به بازار عرضه مي‌كردند، مجبور شوند همه درختان باغ‌هاي خود را كف بر و نهال تازه انار را بجاي آنها غرس كنند.

وي مي‌گويد: با اين حساب تا نهال‌هاي كشت شده انار در يزد و ساوه به بار بنشينند ما چهار تا پنج سال ديگر، هر سال پاييز همين وضع را خواهيم داشت، و مسئولان بايد به گونه‌اي برنامه‌ريزي كنند كه عده‌اي از اين شرايط سوء استفاده نكنند.

رئيس اتحاديه ميوه‌فروشان تهران همچنين معتقد است كه مسئولان نبايد دست روي دست مي‌گذاشتند و تماشا مي‌كردند.‌

وي مي‌گويد: در زمان برداشت انار در بخش‌هاي باقيمانده يزد مثل بخش شاهديه، ناگهان سروكله آفتي به نام هم پيدا شد، كه البته اين كرم در اكثر استانها پراكنده است، ولي منطقه شاهديه يزد را خيلي آلوده كرد و به اين دليل انار اين منطقه هم به شكل بي‌رويه‌اي به سمت ميدان حمل شد.

حاج حسين مهاجران مي‌افزايد:

در همين گيرودار آنهايي كه در كار تهيه و توزيع انار هستند به سراغ سردرختي‌هاي انار در ني‌ريز فارس رفتند و سردرختي‌ها را كيلويي 1200 تومان خريدند، درحالي كه قيمت واقعي انار در ميدان تهران كيلويي 1000 تومان بود و بعد عده‌اي با استفاده از دستگاههاي سلامت سنج انار، انارهاي سالم و وزن‌دار آن را به سردخانه‌ها بردند و همانها را اين روزها با كيلويي 2 هزار تومان يا 2 هزارو500 عرضه مي‌كنند كه البته در اين ميان بايد به هزينه‌هاي كيفيت انار، بسته‌بندي و نگهداري آنها نيز توجه كافي بشود، ولي در شب يلدا هم انار گران‌تر از يك ماه قبل و يا 20روز قبل نبود.

هندوانه يلدا

وي در مورد قيمت هندوانه شب يلدا گفت: خوشبختانه درباره هندوانه امسال مشكلي نداريم و وضع‌مان از سالهاي قبل (كه به كيلويي 1000 تومان رسيد) خيلي بهتر است و قيمت هندوانه ميناب (بدون خط) از كيلويي 300 به پايين (در ميدان) است و قيمت هندوانه‌ي چيني دزفول (خط‌دار) از 170 تومان به پايين و گاهي تا زير 100 تومان (در ميدان) بود و مطمئن هستيم كه قيمت آن در مغازه‌ها از كيلويي 500 تومان بالاتر نخواهد رفت.

پرتقال يلدا

رئيس اتحاديه ميوه فروشان تهران همچنين خاطرنشان مي كند: پرتقال شمال كه ذخيره شب عيد به حساب مي‌آيد، امسال (به دليل هراس از سرماي مشابه سال قبل) دارد با عجله و بي‌رويه و نزديك به ضرر بار چيني مي‌شود كه علت ارزان بودن پرتقال در اين روزها، همين است.‌

وي يادآوري مي‌كند كه اتحاديه در حال ساماندهي وضعيت ميوه‌فروشان و تبديل آنها از لوكس فروشي به صورت كپه فروشي است تا آنها بتوانند بدين وسيله از فروش با تناژ بالا سودي ببرند.

در ميدان بارفروشان‌

بارفروشان ميدان ميوه و تره‌بار تهران به عنوان يكي از بزرگ‌ترين مجتمع‌هاي عرضه و تقاضاي ميوه و تره‌بار كشور معتقدند كه سود چنداني از عرضه و تقاضاي ميوه‌هاي پاييزي و انار و هندوانه شب يلدا نصيب آنها نمي‌شود و به خاطر حساسيت زمان مجبورند كه بار وارد شده به ميدان را هرچه زودتر به بازار تقاضا عرضه كنند.

حاج فتحعلي عضو هيات مديره اتحاديه بارفروشان تهران در اين باره به سرويس گزارش مي‌گويد: از قول ما به مردم بگوييد ما امسال محصول قابل توجهي از انار و انجير توليد داخل نداريم و همين اناري كه دردسترس قرار گرفته، همان اناري است كه از افغانستان، پاكستان و تركيه وارد كشورمان مي‌شود و طعم انار ايراني را ندارد، اما هندوانه نسبت به سالهاي قبل ارزان‌تر و فراوان‌تر داريم و مردم ما بايد يلداي امسال را بيشتر با مركبات بگذرانند تا اوضاع كمي روبراه شود.

وي مي‌گويد: برخلاف تصور عده‌اي كه شايع كرده‌اند انار و هندوانه‌ها امسال سردخانه‌اي است، عرض مي‌كنم كه ما هندوانه سردخانه‌اي نداريم، ولي انباري داريم و تريلي‌هاي آن به محض وارد شدن به ميدان بارگيري مي‌شوند.

وي با اشاره به ضرورت نگهداري سيب در سردخانه‌هاي شهرستانها و علت گراني سيب در اين روزها مي‌گويد: سيب مياندوآب، ‌مرند، ميانه و يا دماوند بايد در طول 6 ماه (از مهر تا اسفند) عرضه شود و به اين خاطر از ابتداي فصل برداشت (مهرماه) تا اسفندماه بايد نگهداري شود و طبيعي است كه هزينه‌هاي نگهداري به قيمت آن اضافه مي‌شود، افزون برآن واحدهاي بسته‌بندي سيب نيز امسال مجبور شده‌اند براي بسته‌بندي و نگهداري هرچه بهتر سيب جعبه‌ها را به قيمت هر جعبه 1800 تومان خريد كنند كه گاهي هزينه‌هايي چون جعبه، پوشال، كاغذ گراف، مزد كارگر ميوه‌چين و هزينه سردخانه از خود قيمت سيب بيشتر مي‌شود.‌

وي همچنين از رسانه‌ها خواست فقط در زمان گران شدن ميوه‌ها به سراغ آنها نيايند، بلكه در شرايطي كه سيب‌زميني‌كاران ما با ضرر صد درصد بار خود را كيلويي 100 تومان عرضه كردند و همه‌ آنها ورشكست شدند تا سيب زميني ارزان به دست مردم برسد، آن موقع هم رسانه‌ها سراغ باغداران،‌كشاورزان و بارفروشان را بگيرند!

آب انار يلدا!

از سوي ديگر در پي اشارات برخي از رسانه‌ها به گراني انار و فروش آب انارهاي مشكوك در برخي واحدهاي آب ميوه‌گيري در سطح شهرهاي كشور، رئيس اتحاديه آب ميوه‌گيري تهران را برآن داشت تا توضيحي در اين باره ارائه دهد و بگويد: واحدهاي تحت پوشش اتحاديه ما مثل گذشته براي تهيه وعرضه آب انار، انار ريزبار ميدان مصرف مي‌كنند كه در حال حاضر كيلويي 1200 تومان است. انصاف هم مي‌گويد در آب اناري كه جلو چشم مشتري و با دستگاه گرفته مي‌شود، نمي‌توان تقلب كرد و از سوي ديگر ادارات بهداشت هم اگر موردي از كاربرد رنگ‌هاي غيرمجاز خوراكي را در واحدهاي ما پيدا كنند به شدت برخورد مي‌كنند و ما نيز خودمان اوضاع آنها را تحت كنترل شديد داريم.

وي در عين حال، معترف است كه برخي از واحدهاي سيار و غير مجازي كه نسبت به توزيع آب زرشك و آب آلبالو اقدام مي‌كنند، يك قاشق چاي‌خوري رنگ را در يك ظرف 20 ليتري مي‌ريزند و به اين شيوه مردم تصور مي‌كنند كه دارند آب زرشك و آب آلبالو مي‌خورند!

آجيل شب يلدا

سيدحسن حسيني رئيس اتحاديه آجيل فروشان تهران به شهروندان قول مي‌دهد كه امسال آجيل فروشان هنگام عرضه آجيل شب يلدا، ملاحظه وضع مشتريان و مردم را خواهند كرد، با اين حال او نيز مثل بسياري از مسئولان اتحاديه‌هاي ديگر معتقد است كه قيمت فرآورده‌هاي آجيلي نيز به دليل سرماي شديد سال قبل و وقوع‌ خشكسالي‌ها كمي افزايش يافته است.

وي اما، درباره انواع مخلوط‌هاي قابل عرضه در آجيل شب يلدا مي‌گويد: در مجموع 17 نوع محصول فرآوري شده براي تامين آجيل شب يلدا به كار مي‌رود كه عبارتند از: بادام خام، پسته خام، فندق خام، كشمش شاني، كشمش فخري، كشمش سبز، نخودچي خام، برگه زردآلو، بادام منقي، برگه هلو، برگه كاله فرني، قيسي، توت خشك، انجير خشك، خرماي زاهدي، مغز گردو و باسلق.

وي ضمن آرزوي يك يلداي خوب و فراموش‌ نشدني براي همه شهروندان ايراني مي‌گويد:

قيمت اين آجيل بستگي به تعداد گونه‌هايي دارد كه هنگام مخلوط كردن در آن به كار مي‌رود و خوشبختانه همه‌ي محصولات واحدهاي آجيل فروشي‌مان در كشور توليد مي‌شود و نگراني خاصي در اين باره وجود ندارد.‌

يلداي دوست داشتني‌

با اين اوصاف بسياري از شهروندان معتقدند كه نمي‌توان به خاطر گران بودن يكي دو قلم ميوه (مثل انار) از برگزاري مراسم شب يلدا صرف‌نظر كنند.

راننده تاكسي خط آذري - شوش تهران با طنزي خاص مي‌گويد: اين دنده صدتا يك غازي كه من دارم اين روزها عوض مي‌كنم به خاطر همان شب يلداست كه دستم به يك كيلو انار و چند تا هندوانه برسد.

كارگر شهرداري منطقه 16 تهران (نازي‌آباد) هم مي‌گويد: خوردن يك پرك انار هم در شب يلدا لذت خاص خودش را دارد و من شب يلدا را هر سال از آقاي شهردار مرخصي مي‌گيرم تا زودتر بروم پيش زن و بچه‌ام باشم. اما حال اين كارگر شهرداري مي‌گويد: همه شبهاي زمستان مثل شب يلدا بلند هستند و هرچه خيابانها و كوچه‌ها را جارو مي‌كنيم، صبح نمي‌شود!

يلدا در تهران قديم‌

شبهاي يلدا در تهران قديم نيز با شكوه و مراسم خاص خودش برگزار مي‌شد و برخي از آيين‌هاي شب يلدا نيز از حدود دويست سال قبل براي تهراني ها، ا‌مروز يادگار آن دوره است.

شرط‌بندي، گرفتن فال حافظ، شاهنامه‌خواني، نشستن زير كرسي و گوش دادن به قصه‌هاي مادر بزرگان و پدر بزرگان (كه معروف‌ترين قصه‌هاي آن دوران رستم و سهراب و حسين كرد شبستري بود) از جمله تفريحات مردم تهران آن روزگار به شمار مي‌رفت، اما مردم قديم تهران قصه را نيز در حدود صد سال پيش به اين قصه‌ها اضافه كردند؛ قصه‌اي كه هنوز خيلي از تهراني‌هاي امروز نيز آنرا به خاطر دارند.

قلندر ترسوي شب يلدا

ماجراي قلندر ترسوي شب يلدا، از اين قرار است كه در يك شب يلدا جمعي از قلندران در يكي از قهوه‌خانه‌هاي تهران آن زمان به نام قهوه‌خانه جمع بودند و شرط بستند كه هر كس بتواند در آن تاريكي شب برود مرده‌شوي خانه امام‌زاده چهارده معصوم - كه آن روزگار جزو بيابان‌هاي تاريك اطراف تهران بود - و ميخ طويله‌اي را در آنجا و در كنار سنگ مرده‌شويي غسالخانه بر زمين بكوبد برنده اين شرط‌بندي است.

از ميان همه‌ي آن قلندران، جوانك تازه‌قلندري داوطلب شد و با همان لباس بلند قلندرانه و بابا شملي خود ميخ طويله را برداشت و به سمت غسالخانه گورستان رفت و پس از شكستن در غسالخانه، آنرا در كنار سنگ غسالخانه برروي سنگ كوبيد، اما هنگام كوبيدن ميخ دچار اشتباه شده و ميخ را روي گوشه‌اي از لباس باباشملي خود فرو كرد. وي هنگام برخاستن به تصور اين كه ارواح حاضر در غسالخانه گوشه‌ي دامن او را گرفته‌‌اند و رهايش نمي‌كنند، از ترس سكته كرده بود و قلندران هرچه در قهوه‌خانه عودلاجان نشستند از جوانك قلندر خبري نشد!

دم دماي صبح به سراغ او رفتند و ديدند قلندر جوان، از ترس قالب تهي كرده است!

‌حسن فرازمند

شنبه 30 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 261]