مديريت سفر، شاه مهره شطرنج ترافيك تهران (بخش دوم و پاياني)

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: "مديريت سفر"، شاه مهره شطرنج ترافيك تهران (بخش دوم و پاياني)
... تغيير ساعت كار در شهرهاي بزرگ يك ضرورت است اما چرا تاكنون اين ضرورت از سوي مسئولان نتوانسته فرصتي براي اجرا در تهران پيدا كند سوالي است كه هنوز پاسخي بر آن نيست.

** وقتي همه باهم از خانه بيرون مي آيند...
در شهري همچون تهران كه خودروهاي شخصي در بزرگراه‌ها و معابر اين شهر جولان مي‌دهند بدون آنكه نظمي بيابند، هيچ نهادي هم به فكر تقسيم سفرهاي شهري نيست.
نه نظامي كه بتوان براساس آن تقاضاي سفر را مديريت كرد و نه برنامه‌اي مشخص براي تردد وجود دارد. تنها برخي طرح‌هاي محدود كننده ‌است كه توانست تهران را اندكي از بحران ازدحام خودرو‌ها نجات دهد، اگرنه اين شهر بيش از پيش در اختيار خودروهايي است كه آزادانه در معابر آن راه مي‌روند.
اين واقعيت كه شهرهاي بزرگ دنيا با وجود داشتن خودروهاي بسيار بيشتر از تهران، خلوت‌تر و كم‌ترافيك‌تر از اين شهرند انكارناپذير است، به عبارتي تهران هنوز به اندازه نيمي از شهرهاي پرجمعيت خودرو ندارد، اما ترافيك در آن بسيار بيشتر از اين شهرهاست.
به‌عنوان نمونه در شهري مانند پاريس به‌اندازه كل كشور ايران خودرو وجود دارد، تعداد خودروهاي اين شهر در حدود 15 ميليون دستگاه است و سفرهاي شهري در اين شهر كمتر از تهران نيست.
مسئولان شهري پاريس سال‌هاست كه با تكيه بر گسترش فناوري‌هاي نوين، بخشي از نيازهاي شهروندان را رفع مي‌كنند، هر چند پاريس در مقايسه با سئول در بهره‌مندي از امكانات الكترونيك چندان موفق نبوده، اما توانسته زمينه‌اي را فراهم كند تا شهروندانش برخي نيازهاي اوليه را در خانه‌هايشان رفع كنند و از سفرهاي غيرضروري در شهر دوري كنند.
همه اينها جمعيت پاريس را كه در حال حاضر در حدود 10 ميليون نفر است، به شهري آرام و دوست‌داشتني تبديل كرده‌ است، شهري دور از هياهوي خودروها يا ترافيك‌هاي سنگين و فلج كننده.
اما هنوز اين تجربه در تهران و هيچ‌كدام از شهرهاي بزرگ اتفاق نيفتاده است. تغيير ساعت كار ادارات و مراكز مختلف يك ضرورت است؛ ضرورتي كه مي‌تواند سرسام بي‌مهار ترافيك را در شهرهاي بزرگ كشور از ميان ببرد.
مسعود نعمت‌اللهي، مدير مركز كنترل و نظارت بر ترافيك شهر تهران در اين باره مي گويد: مديريت تقاضاي سفر در رفت‌وآمد و ترافيك شهر تهران به هنگام صبح و عصر، يكي از مهم‌ترين موضوعات در بخش ترافيك شهر تهران است؛ چرا كه حجم معابر اصلي و فرعي و شريان‌هاي اصلي شهر ثابت است و اگرچه تلاش مي‌كنيم بزرگراه‌هاي جديد احداث كنيم يا آنها را از بن بست خارج كنيم اما با توجه به افزايش روزانه هزار و 500 خودرو در روز به شهر تهران مديريت بر سفر بسيار ضروري به‌نظر مي‌رسد.
وي ادامه داد: هرچند در بررسي ترافيك بايد به عوامل متعدد و جنبه‌هاي مختلف توجه شود و بررسي موضوع مديريت تقاضاي سفر تنها از اين منظر كافي نيست اما اين واقعيت وجود دارد كه در كشورهاي ديگر، ساعات شروع به كار ادارات و مراكز مختلف شناور است. اين دليل كه تمام كلانشهرهاي جهان به مانند هم داراي معابر ثابتي هستند و حجم ترافيك آنها هر روز بيشتر مي‌شود.
به گفته نعمت‌اللهي، از طرفي تهران يك مركز مشخص براي عبور و مرور ندارد، به عبارتي تهران به مانند برخي كلانشهرها نيست كه به هنگام ساعت آغاز به كار در روز جمعيت از مناطق حاشيه به مركز شهر برود و در ساعت پايان كار دوباره به حاشيه‌ شهر برگردند، تهران اين ويژگي را ندارد.
وي تاكيد كرد: به‌عنوان مثال در هنگام عصر در ميدان هفت‌تير بخش شمال به جنوب خيلي شلوغ است. دليل اين امر هم اين است كه بسياري از شهروندان كه محل كارشان در حاشيه شهر است در مناطق مركزي شهر ساكن هستند. بنابراين اين الگو درباره تهران چندان مصداقي ندارد كه حجم سفرها در تهران مدل حاشيه به مركز در صبح و يا مركز به حاشيه در عصر باشد.
مدير مركز كنترل و نظارت بر ترافيك تهران گفت: با توجه به الگوي سفر در تهران كه براساس آمارها اتفاقا قابل تحليل است، پيشنهاد ما اين است كه به جاي آنكه همه در يك ساعت مشخص به قصد رفتن به ادارات و مراكز مختلف آموزشي و تجاري وارد خيابان‌ها و معابر شهر شوند، سفر آنان توزيع شود، در واقع سفر اقشار مختلف به هنگام صبح و عصر بايد فاصله معنا داري با هم داشته باشد. يعني فاصله سفر آنان بايد بيش از يك ساعت باشد.
نعمت اللهي تصريح كرد: از طرفي ما با 3 نوع سفر شهري روبه‌رو هستيم. سفرهايي كه به قصد مراكز آموزشي انجام مي‌شود، سفرهاي اقشاري كه در ادارات و سازمان‌ها مشغول به كارند و سفرهاي اصناف.
به نظر مي رسد بهترين كار براي تقسيم سفر اين است كه ادارات در ساعت آغازين صبح مشغول به كار شوند، ساعت 30/7 شروع به كار ادارات، مراكز آموزشي 30/8 و اصناف هم راس ساعت
30/9 مشغول به كار شوند.
تجربه دهه آغازين مهرماه كه مصادف با ماه مبارك رمضان بود مي‌تواند اين واقعيت را روشن كند كه تغيير ساعت كار ادارات تا چه اندازه بر ترافيك شهر تاثير‌گذار است.
سفرهاي شهري به ‌دليل شروع به كار ادارات در ساعت 9 صبح چندان تحت‌ تأثير قرار نگرفت. با وجود آنكه 2 ميليون سفر آموزشي به شهر افزوده شده بود، اما با پايان ماه مبارك و همزماني ساعات شروع به كار ادارات و مراكز آموزشي دوباره نقاط ترافيكي به همان وضعيتي تبديل شد كه قبلا بود، اما اين بار شدت ترافيك افزايش يافت. اين نكته نشان‌دهنده آن بود كه به‌طور تقريبي مراكز آموزشي و ادارات داراي يك مسير هستند.
اين مسئله نشان مي دهد مديريت تقاضاي سفر با شناور شدن زمان سفرهاي درون شهري و اينكه همه باهم از خانه بيرون نيامده و دوباره به منزل برنگردند، يك ضرورت است.

** IT در ترافيك و حمل و نقل هوشمند
مديريت تقاضاي سفر در يكي ديگر از ابعاد گسترده خود استفاده از فناوري اطلاعات و هوشمند شدن حمل و نقل را مي بيند كه چند صباحي است مديريت شهري به دنبال استفاده از ابزارهاي موجود در اين رويكرد است.
حجت الله بهروز مديرعامل سازمان حمل و نقل و ترافيك تهران در اين باره مي گويد: در بحث حمل ‌و نقل هوشمند طي چند سال اخير كه شهرداري وارد حوزه مديريت ترافيك شده، اساسي‌ ترين اقدام ايجاد ابزارهايي براي مديريت ترافيك است تا افرادي كه وظيفه مديريت وضعيت ترافيكي تهران را به‌عهده دارند، ابزارهاي لازم و كافي را در اختيار داشته باشند.
وي افزود: به‌عنوان مثال مركز كنترل ترافيك يكي از اين ابزارهاست كه به خودي خود قرار نيست مشكلي را حل كند، ولي ابزاري است كه در اختيار پليس تهران، مديران كنترل ترافيك، آتش‌نشاني و... قرار مي‌گيرد تا بتوانند در اسرع وقت به مشكلات ترافيكي شهر رسيدگي كنند، به‌طور كلي مركز كنترل ترافيك يك نماي كلي از وضعيت ترافيكي شهر در اختيار مسوولان قرار مي‌دهد تا آنها به سرعت از اتفاقات ترافيكي مطلع شوند و عكس‌العمل نشان دهند.
بهروز ادامه داد: هدف ديگري كه ابزارهاي هوشمند ترافيكي دارند، ايجاد انضباط ترافيكي و به وجود آوردن نظم ترافيكي است كه قطعا ماحصل اين انضباط كوتاه‌كردن زمان معطلي در ترافيك است. اما با وجود اين اقدامات، همچنان شاهد بار ترافيكي سنگين در تقاطع‌ها هستيم و همچنان با وجود چنين ابزارهاي هوشمندي وقت بسياري از شهروندان پشت چراغ‌هاي قرمز تلف مي‌شود.
به گفته مديرعامل شركت كنترل كيفيت ترافيك تهران هم اكنون بيش از 800 تقاطع در سطح شهر تهران وجود دارد كه چراغ‌هاي سبز و قرمز دارند و تقاطع‌هاي چراغ‌ دار عنوان گرفته‌اند كه چشمك‌زن نيستند.
وي با بيان اينكه بيش از نيمي از اين 800 تقاطع به صورت غيرهوشمند اداره مي‌شوند گفت: اطراف اين تقاطع‌ها سنسورهايي نصب شده كه حجم تردد و ميزان ترافيك اطراف تقاطع را محاسبه مي‌كنند و آن را روي يك سيستم كنترل هوشمند محلي ارائه مي‌كنند و همانجا تصميم مي‌گيرد كه اگر تقاطعي خلوت است چراغ سبز كمتري به آن اختصاص بگيرد و بالعكس.
وي ادامه داد: دومين كاربرد تقاطع‌هاي هوشمند اين است كه همه اطلاعات را به مركز ارسال مي‌كند و در مركز همه تقاطع‌هاي كنار هم مورد بررسي قرار مي‌گيرند و اگر در يك تقاطع تردد كم و در تقاطع بعدي تردد زياد باشد از حركت اتومبيل‌ها در تقاطع خلوت نيز جلوگيري مي‌كند تا بار ترافيكي تقاطع بعدي كه پرترافيك است سنگين‌تر نشود. به اين ترتيب از رشد بيشتر بار ترافيكي آن تقاطع جلوگيري مي‌شود.
بهروز گفت: به عنوان مثال خيابان طالقاني از جمله خيابان‌هايي است كه به نسبت ساعت‌هاي خلوت در آن زيان است و خيلي راحت اگر با يك سرعت از يك چراغ سبز عبور كنيد تا آخر چراغ سبز داريد. اينها نشانه هوشمندي اين سيستم است. زمان‌هايي هم كه اين خيابان شلوغ است نگه‌داشتن خودروها به صورتي است كه كم‌كم توقف را حس مي‌كنند و اين‌طور نيست كه يك تقاطع را با سرعت رد كنند و مدت‌ها پشت تقاطع بعدي بمانند.
اينها گوشه اي از خدماتي بود كه مديريت تقاضاي سفر براي كاهش ترافيك درون شهري به شهروندان ارايه مي داد كه اين شاه مهره! هنوز در شطرنج ترافيكي تهران به درستي به بازي گرفته نشده و اميدواريم ميدريت شهري قبل از "كيش و مات" شدن از اين مهره براي پيروزي بر غول ترافيك استفاده كنند.
دوشنبه 25 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 323]