گزارش خبري مهر/عدم امنيت در زيستگاه قرقاولها و مرگ لحظه اي اين پرنده

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گزارش خبري مهر/عدم امنيت در زيستگاه قرقاولها و مرگ لحظه اي اين پرنده
رشت - خبرگزاري مهر: قرقاول پرنده اي است كه به رغم تحت حمايت بودن يونسكو و سازمان محيط زيست كشور همچنين ممنوعيت شكار متاسفانه در معرض خطر حربه هاي خاموشي همچون تله گذاري، ايجاد كومه، دام، تور و... قرار دارد و حفاظت از اين گونه زيبا توجه و حمايت سازمانهاي مربوطه را مي طلبد.

به گزارش خبرنگار مهر در رشت، شكار بي رويه قرقاولها به صورت مجاز و غيرمجاز كه خطر انقراض اين پرنده نادر را در پي دارد نگرانيهاي فراواني را براي محافل زيست محيطي و مردم ايجاد كرده است.

بي ترديد اولين، بهترين و كوتاهترين راه براي پيشگيري از ادامه اين روند حفاظت از محيط زيست گونه هاي در خطر انقراض و حمايت شده است كه براي اين كار علاوه بر گارد اجرايي سازمان حفاظت محيط زيست بايد مردم بومي و ساكنين حاشيه زيستگاه اين گونه هاي ارزشمند را در اين رابطه حساس كرد.

حفاظت از گونه هاي در معرض انقراض و حمايت شده در درجه اول نيازمند حفاظت از زيستگاه هاي طبيعي و شناسايي جغرافيا و مولفه هاي طبيعي مرتبط با آن است از اين رو آموزش ساكنين جوامع محلي و ارتقاي آگاهي اين افراد ضروري به نظر مي رسد زيرا مشاركت اين افراد در حفاظت و حراست از زيستگاه ها و گونه هاي موجود در آن باعث كاهش خطر براي گونه ها و احيا ذخاير موجود در آن مي شود.

حال با توجه به اينكه قرقاول به عنوان يك گونه حمايت شده در جهان و كشور از پتانسيل لازم در اين ارتباط برخوردار است لازم است توجه بيشتري به اين امر مبذول داشته شود.

قرقاول از پرندگان بومي ايران است و روزگاري اين پرنده در هر باغ و كشتزاري قابل مشاهده بوده اما به رغم شكارهاي بي رويه هم اكنون وجود و حضور اين گونه مثل گذشته به چشم نمي آيد.

هرچند كه اين پرنده در حمايت سازمان محيط زيست قرار دارد و شكار آن ممنوع است اما طي ۱۷ سال گذشته تعداد جمعيتي اين گونه نادر به شدت رو به كاهش نهاده و اين به دليل عدم وجود زيستگاه و پناهگاه مناسب براي اين پرنده زيباي ايراني است.

بدين ترتيب روند كاهش جمعيت قرقاول در سطح استان گيلان كه از اواسط دهه 70 به شكل مايوس كننده اي آغاز شده بود در حال حاضر و با همياري مردم و محدودسازي فراگير شكار متوقف و روند رو به رشدي را طي مي كند.

رضوانشهر كلوني بزرگي از جمعيت قرقاول در گيلان

در شمال شهرستان رضوانشهر در شعاع شش كيلومتري ساحل درياي خزر از بهترين نمونه هاي مناطق قرقاول خيزيست كه با همت مردم منطقه پس از سال 76 ايجاد شده و ذخيره گاه مناسبي براي بازيابي جمعيت اين پرنده منحصر به فرد به شمار مي آيد.

در سالهاي 66 تا 70 تنها يك طاقه قرقاول در منطقه شناسايي شده بود كه هم اكنون اين رقم افزايش يافته و وجود بيش از يك هزار طاقه از اين پرنده در منطقه مذكور به تائيد كارشناسان رسيده است و در حال حاضر منطقه قرقاول خيز شهرستان رضوانشهر با 200 هكتار وسعت به عنوان زيستگاه هاي اصلي اين نوع پرنده به طور شبانه روزي مورد حفاظت قرار دارد.

مديركل محيط زيست استان گيلان در اين ارتباط با تاكيد بر محافظت از اين كلوني منحصر به فرد قرقاول اعلام كرد: اگر از اين منطقه به ‌درستي محافظت شود، اين منطقه مي‌تواند به يكي از بزرگترين زيستگاههاي قرقاول در كشور تبديل شود.

كامران زلفي نژاد اظهار داشت: وجود كشتزارها در يك سمت و حضور جنگل در سمت ديگر به‌علاوه بوته مناسب براي پنهان شدن اين حيوان محيطي خوبي را براي ادامه حيات اين پرنده مهيا كرده‌ است.

افزايش 20 برابري جمعيت قرقاول ها در گيلان

به هر حال با اجراي طرح سرشماري از قرقاولها در 29 منطقه جنگلي و نيمه جنگلي استان گيلان جمعيت اين پرنده نادر در استان گيلان 20 برابر افزايش يافته همچنين بالغ بر 10 هزار قطعه از اين پرنده زيبا تاكنون در مناطق سياهكل، آستانه اشرفيه، فومن، تالش ، رضوانشهر و... شناسايي شده است.

قرقاول در زمره 20 پرنده رنگي و درخشان در جهان از قبيل پرنده بهشتي، طوطي ماكوئو سنبلي، فلامينگو (مرغ آتشي)، اوريول شمالي، پرنده آبي كوه، كاردينال شمالي، سهره بال طلايي آمريكا، چوب مرغابي، مرغ ماهيخوار، طوطي بال سبز ماكائو، لوركيد رنگين كماني، طاووس و.... محسوب مي شود.

به اعتقاد پرنده شناسان، سرزمين و محل اوليه زندگاني قرقاول آسياي مركزي و نواحي معتدل اين قاره بوده كه بعدها به ديگر نقاط جهان برده شده است.

اين پرنده در قسمتي از سواحل درياي خرز از آستارا تا گرگان كه زيستگاه اصلي اوست وجود داشته كه به استناد گزارشهاي موجود اين پرنده در سالهاي دهه 1340 شمسي به علت ابتلا به بيماري نيوكاسل مرغي، تخريب محيط زيست، مهاجرت مردم به مناطق ميان دشت و ارتفاعات براي ساختن بناهاي مسكوني، شكار بي رويه و سم پاشيهاي مزارع و باغها در معرض نابودي و انقراض قرار گرفته است.

با تلاش و پيگيري حكومت وقت و دوستداران طبيعت و محيط زيست قانون و مقررات شكار و صيد در بيست و نهم خرداد 1346 به تصويب مي رسد كه به موجب آن حمايت و حفاظت از پرندگان نادر از جمله "قرقاول" در دستور كار مسئولين و مجريان قرار گرفته و مناطقي از جنگلها و مراتع شمال كشور و زيستگاه هاي اين حيوان به محلهاي حفاظت شده براي پرندگان نادر و منحصر به فرد ايران تعيين مي شود.

ترنگ اين پرنده رنگين بال يكي از زيباترين و پرجمعيت ترين پرندگان ايران بوده كه بيشتر در جنگلهاي شمال كشور زيست مي كند.

قرقاولها ايراني به چهار زير گونه تقسيم مي شوند

قرقاولهاي ايران همه از يك گونه اند ولي با توجه به پراكندگي جغرافيايي و تفاوتهاي ظاهري به چهار زيرگونه از قبيل منطقه "ارسباران و دشت مغان"، "قرقاولهاي تالش از آستارا تا چالوس"، "قرقاولهاي گلستان از حدود بابل تا پارك گلستان"، "قرقاولهاي سرخس در جنگلهاي مرزي سرخس (هريرود)" تقسيم مي شوند.

قرقاولها وابستگي زيادي به جنگلهاي و بوته زارها داشته و معمولا در جنگلها استراحت و در نقاط باز و كم درخت و كشتزارها به تغذيه مي پردازند و جنس نر و ماده اين پرنده كاملا با هم تفاوت داشته و رنگ پر آنها برحسب زيرگونه جنس و سن تغيير مي كند.

نرهاي بالغ داراي پر و بال رنگين و پر زرق و برق و دمي درازتر از ماده بوده و سر و گردن آنها به رنگ سبز تيره براق است و رنگ پرهاي قرقاولهاي ماده نخودي تيره با لكه هاي قهوه اي زياد به رنگ محيط اطراف است كه باعث مي شود در دوران طولاني خوابيدن روي تخمها و زمان پرورش جوجه ها از ديد دشمنان پنهان بماند.

قرقاولهاي نر صدايي شبيه به "كور - كور" دارند و اغلب به هنگام هيجان و تحريك سر و صداي زيادي در زيستگاه خويش ايجاد كرده و با بال زدنهاي متعدد و پرشهاي ناگهاني جلب نظر مي كنند.

قرقاول پرنده اي بسيار تيز پرواز بوده و با حالتي خاص به هنگام نشست و برخاست توجه انسان را به خود جلب مي كند.

گونه ايراني قرقاولها را نژاد مربوط به بخشهاي خزري مي دانند كه داراي پرهايي به رنگ سفيد در زيربال و رنگ عمومي نارنجي متمايل به قرمز در بخشهاي بالاي بدن هستند.

قرقاول ايراني با شريط محيطي زيستگاههاي شمال كاملا سازگاري دارد

قرقاول ايراني با شريط محيطي زيستگاههاي شمال كاملا سازگاري داشته و به طور دائم يا فصلي از آنها استفاده مي كند و برحسب عادت و رفتار از نظر لانه گزيني، پناه و عادت غذايي همچنين توليد مثل بخشهاي مختلف اين زيستگاه را اشغال كرده اند.

قرقاولهاي شمال ايران بسيار رنگارنگند، نرها ۷۵ تا ۷۸ سانتيمتر و ماده ها ۵۳ تا ۶۲ سانتيمتر طول دارند، سر پرنده نر به رنگ سبز سير براق و پوست برهنه دور چشمش قرمز روشن است و گوشپرهاي كوچك و معمولا طوق گردني سفيد دارند.

اين پرنده در هنگام احساس خط پرواز نمي كند بلكه به سرعت مي دود و پنهان مي شود پروازش سريع و آغازش پر سر و صدا است و معمولا در ارتفاع كم و به مدت كوتاه پرواز مي كند.

پرورش قرقاول حفظ ذخائر ژنتيكي اين گونه نادر را به همراه دارد

با اين وجود در سالهاي اخير پرورش قرقاول در بسياري از كشورهاي جهان به خاطر استفاده از گوشت، رهاسازي در شكارگاه ها و بهره برداري به صورت شكار به يك شاخه مهم از پرورش پرندگان تبديل شده و با توجه به قابليت استفاده از محيط زيست و نادر بودن نوع وحشي آن يكي از سودآورترين پرندگان نسبت به ديگر پرندگان همطراز خود است.

اين پرنده رنگين بال در ايران هم به منظور ايجاد پرورشگاه هاي مناسب و مزارع مادر براي توليد تخمهاي نطفه ‌دار، حفظ ذخائر ژنتيكي كشور، جذب توريست و شكارچيان به مناطق ديدني و بكر كشور، تهيه قرقاول براي باغ وحشها به منظور بازديد عموم، در مكانهايي كه نسل اين پرنده در حال انقراض است پرورش داده مي شود.

تلقيح مصنوعي قرقاول ها در ايران انجام مي شود

بزرگترين مشكل پرورش اين پرنده نزاع ميان ماده هاي تخمگذار بوده كه ‌اين معضل باعث باروري پائين در تخمهاي قرقاولها مي شود.

در سالهاي اخير تلقيح مصنوعي براي رفع اين معضل در دستور كار مراكز تحقيقاتي قرار گرفته و هم اكنون جداسازي دو جنس و اسپرم گيري از قرقاول نر و تلقيح مصنوعي موجب دستيابي به نرخ باروري 35 درصدي شده است.

با اين حال قرقاول يا همان مرغهاي وحشي جنگلهاي شمالي به دليل زيبايي منحصر به فردي كه دارند همانند نگيني در دل طبيعت سرسبز گيلان مي درخشند كه با حمايت همه جانبه و احياي اين گونه نادر مي توان از اين تنوع زيستي در جذب توريست و.... به نحو مطلوب بهره برداري كرد.
جمعه 22 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 359]