بررسي دوره ‌هاي سينماي دفاع مقدس (1380ـ1360)

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: بررسي دوره ‌هاي سينماي دفاع مقدس (1380ـ1360)

اولي‌ها

وقوع جنگ تحميلي به عنوان يك رويداد مهم و سرنوشت‌ساز اجتماعي ـ سياسي، در چنين شرايطي سينماي ايران را تحت تأثير قرار داد. سينمايي رو به افول كه توليدات سالانة آن هيچ‌گاه نمي‌توانست اعتباري بدان ببخشد، حالا متأثر از واقعه‌اي بود كه لازمة پرداختن به آن در وهلة اول آشنايي با مقولة سينماي جنگ به عنوان گونه‌اي پرتحرك و حادثه‌اي در سينماي جهان و آشنايي با قواعد حادثه‌پردازي در اين سينما بود و بعد، شناختن ويژگيهاي جنگ تحميلي كه به طور مشخص تفاوت‌هاي انكارناپذيري با ديگر جنگ‌هاي معروف شناخته شدة جهان داشت.در فهرست آثار برگزيدة تاريخ سينماي جهان، به آثاري برمي‌خوريم كه وقايع جنگ‌هاي بين‌المللي اول و دوم را دستمايه قرار داده‌اند. سازندگان اين آثار با شناخت دقيق ويژگيهاي اين دو جنگ مهم بين‌المللي و شخصيت‌هاي درگير آن، هم فيلمنامه و شخصيت‌پردازي را به عنوان يك اصل اساسي در همة گونه‌هاي سينمايي مدنظر داشتند و هم تكنيك حادثه‌پردازي در ميدان جنگ را به خوبي مي‌دانستند.

سينماي ايران در اوايل دهة 60 به وضوح از كمبود نيروي انساني كارآمد در تمامي زمينه‌ها رنج مي‌برد و هنوز نيروهاي جوان و تربيت‌شده به فضاي متحول‌شدة جامعة فرهنگي ـ هنري ايران، راه نيافته و گويا فقط قرار بود چرخ صنعت سينما با توليد چند فيلم در سال همچنان بچرخد و چراغ رو به خاموشي سينما، آخرين فروغ خود را هم از دست ندهد. در چنين شرايطي طبيعي بود كه پس از آغاز جنگ، گروهي از فيلمسازان و فيلمنامه‌نويسان كه به وضوح با كمبود مضامين كارآمدتر روبه‌رو بودند، در حد توان و دانش سينمايي خود به موضوع جديد بپردازند؛ مضمون تازه‌اي كه ديگر نمي‌شد فقط با مجموعه‌اي از شعارهاي گوناگون و تعقيب و گريزهاي درون‌شهري به آن پرداخت و ضروري بود با به خدمت گرفتن نيروهاي جديد در سينماي ايران، زمينه را براي ظهور سينمايي با عنوان «دفاع مقدس» آماده كرد.

شعار و حادثه

نوشتم كه گام اول را آنهايي برداشتند كه يا از سينماي گذشته قدم به سينماي امروز گذاشته، يا در سينماي بعد از انقلاب آغاز به كار كرده بودند. و حداكثر با گرته‌برداري از نمونه‌هاي مشابه خارجي يا دگرگون كردن كليشه‌هاي تجربه‌شدة سابق ـ در حد تغيير لعاب ظاهري ـ سعي مي‌كردند فيلم جنگي بسازند. در اين بين، هم آنهايي كه از گذشته آمده و هم فيلمسازاني كه متعلق به نسل بعد از انقلاب بودند، هيچ‌يك با واقعيت‌هاي دفاع مقدس به عنوان يك پديدة استثنايي در جنگ‌هاي طولاني حتي به طور سطحي هم آشنا نبودند؛ البته انتظار ديگري هم از ايشان نمي‌رفت. دفاع مقدس هنوز نيروهاي جوان مستعد را در دامان خود نپروده و از عرصة كارزار، كسي به پشت دوربين سينماي بعد از انقلاب راه نيافته بود. تا آن تاريخ هرچه بود، تأكيد بر حادثه‌پردازي بود و باز هم شعار و شعار كه اتفاقاً در شرايط سينماي آن روزها به ذائقة تماشاگراني كه از سينماي فارسي و فيلم‌هاي دست چندم حادثه‌اي متأثر بودند، تا حدي خوش آمد.

ادامه دارد

پنجشنبه 21 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 54]