گزارش مكتوب ...بررسي علل هدر رفتن آب دراستان يزد

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: گزارش مكتوب ...بررسي علل هدر رفتن آب دراستان يزد
يزد/واحد مركزي خبر/اقتصادي
گزارش مكتوب ...بررسي علل هدر رفتن آب دراستان يزد

چندسالي است كه خشكسالي بمثابه يك بلاي طبيعي دامان، كشور وبه ويژه استان يزد را فرا گرفته است.
با توجه به مجموعه شرايط جغرافيايي واقليمي كشور وقوع اين پديده نبايد تصادفي ونادر تلقي گردد . نگرش عميق به تاريخ كهن اين استان و كوششهاي نياكان نشان از آن د ارد كه اين سرزمين از دير باز با مسئله خشكسالي دست و پنجه نرم كرده و آنگونه كه كتيبه هاي تاريخي نشان مي دهند ، رفع خشكسالي و تنگناهاي ناشي از آن همواره جزئي از دعاها و آروزهاي مردم و دولتمردان بوده است .
استان يزد كه به نام عروس كوير شهره است و با بيش از 123 هزار كيلومتر مربع وسعت، از مناطق خشك و كم آب كشور محسوب مي شود در قلب كوير مركزي ايران واقع است.
اين استان به دليل واقع شدن در كوير مركزي ايران داراي اقليمي خشك با بارندگي متوسط كمتر از يك صد ميليمتر ميباشد.كمي بارندگي وپراكنش نامناسب آن موجب گرديده كه شرايط بسيار شكننده اي برعرصه هاي طبيعي استان حاكم باشد .
كاهش مقدار بارندگي طي سنوات اخير موجب تشديد پديده خشكسالي شده است وباتوجه به وضعيت اقليمي استان ضروريست جهت كاهش اثرات خشكسالي و مقابله با آن ضمن اجراي طرحها وپروژه هاي خاص همواره مديريت ويژه بر عرصه هاي استان اعمال گردد وتا حدودي در هدر رفتن آب در بخشهاي مختلف در اين استان تدابيري انديشده شود.
باتوجه به اينكه جمعيت تحت پوشش استان 781000 نفر مي باشد ميزان هدر رفت در مصارف عمومي به ازاي هر نفر در رور 5 ليتر مي باشد وميزان هدر رفت آب روزانه 3905 متر مكعب ودرسال 1425325 متر مكعب است
كه علت هم مصرف بي رويه در فضاي سبز اماكن/مدارس /منازل /ادارات /فضاي سبز عمومي /كارواشها واستخرهاي عمومي است.
چراكه متوسط ميزان بارندگي استان يزد سالانه 110 ميليمتر است كه اين ميزان طي سال زراعي گذشته به علت خشكسالي كمتر از 100 ميليمتر بود.
كاهش بارندگي و تداوم پديده خشكسالي طي چند سال گذشته ، صدها ميليارد ريال به بخش هاي كشاورزي، محيط زيست، منابع طبيعي و دامداري اين استان خسارت وارد كرده است وبر همين ميزان شهروندان نيز در استفاده صحيح از آب دچار نوعي استفاده بي رويه از اين مايه حيات نموده وبنوعي سهل انگاري در مصرف وهدر رفت بي جهت شده اند.
محمد حسن خورشيدنام مدير عامل شركت سهامي آب منطقه اي يزد مي گويد متوسط بارندگي در اين استان با احتساب ارتفاعات ، سالانه 109 ميليمتر و اين ميزان 56 درصد كمتر از متوسط بارندگي كشوري است.
وي ميگويدسفره هاي زيرزميني استان داراي بيلان منفي است و سالانه 300 ميليون متر مكعب با كسري آب روبرو مي باشد.
براساس اطلاعات موجود بين 60-55 درصد آب مصرفي در بخش كشاورزي استان يزد به هدر مي رود كه كارشناس اين سازمان علت اصلي را موارد ذيل بر شمرد:
- سنتي بودن بخش كشاورزي استان وبكارگيري روشهاي معمول وقديمي در آبياري اراضي زراعي وباغي
- وجود سيستم خرده مالكي در مديريت اراضي كشاورزي كه اجراي روشهاي نوين علمي را ناممكن مي سازد
- شرايط خاص اقليمي استان كه تبخير بالاي آب وهدر رفت آن را باعث مي شود.
- ناكافي بودن بنيه مالي كشاورزان كه امكان سرميايه گذاري جهت اجراي سيستم هاي نوين آبياري را با مشكل مواجه مي سازد.
- محدوديتها ونارسيهاي حقوقي وقانوني در زمينه بهره برداري از آب وزمين
- عدم تعريف حداقل سطح غير قابل تفكيك از منظر اقتصادي وفني
- كمبود اعتبارات دولتي در بخش كشاورزي جهت اجراي سيستم هاي آبياري تحت فشار
در همين زمينه راهكارهاي پيشنهادي جهت برون رفت از اين وضعيت را مي توان چنين برشمرد:
- ارتقاء سطح دانش وآگاهي كشاورزان از طريق برگزاري كلاسهاي آموزشهاي
- ترويج سيستم هاي نوين آبياري
- جلوگيري از هدر رفتن آب در كانالهاي خاكي وجايگزين كردن كانالهاي بتوني
- اعطاي تسهيلات ارزان قيمت به كشاورزان جهت اجراي سيستم نوين آبياري
- تخصيص اعتبار دولتي در راستاي سرمايگذاري در بخش آب كشاورزي
- يكپارچه سازري اراضي با هدف آبياري تحت فشار وقطره اي
كارشناس منابع طبيعي استان هم مي گويد علت هدر رفت آب به پوشش گياهي وخاك مراتع بستگي داشته واشاره ميكند كه در اين زمينه شدت باران در پايه زماني كم/عدم پوشش گياهي /ساختارزمين شناسي /وجود گودالهاي بسيار در دشت وسيع يزد هم بي تاثير نيست.
در اين زمينه كارشناس منابع طبيعي مي گويدبا توجه به مكان وموقعيت مختلف وشرائط مناسب وتوجيه اقتصادي واجتماعي در مرحله اول قبل از ورود آبهاي سطحي به اين مناطق با احداث پخش سيلاب مي توان از هدر رفتن اين آبها جلوگيري كرد ودر مرحله دوم در بيشتر اين مناطق يكسري پروژه هاي ذخيره اي مثل چاله وچوله كردن /چاله فلسي وكشت گونه هاي بومي مي توان تا حدودي در نفوذ پذيري آب وافزايش پوشش گياهي كرده ودر مرحله سوم استفاده بهينه آب به روش نوين اين مقوله را سروسامان داد همچنين حفظ اكوسيستم شكننده بيابان وجلوگيري از تخريب واستفاده از كاربري هاي مناسب با در نظر گرفتن محدوديتهاي آب وخاك هم موثر است.
مدير عامل شركت آب و فاضلاب استان يزد گفت براي جلوگيري از هدر رفت آب و اصلاح شبكه به 30 ميليارد تومان اعتبار در يك دوره چهارساله نياز منديم و چنانچه اين اعتبار در مدت چهارسال يعني ساليانه 5/7 ميليارد تومان تخصيص داده شود مي توانيم سالانه 350 كيلومتر از اين شبكه ها را تعويض و در سال چهارم 15 تا 16 درصد از پرت آب را كاهش داد.
استان يزد در مصرف در رده دوم واز استان هاي صرفه‌جوي كشور و در بخش پرت آب استان چهاردهم است در مصرف تقريباً جزء دو استان صرفه‌جوي كشور و در توان توليد، استان بيست و چهارم بوده و در ردة استانهاي آخر كشور قرار داريم.
وي در خصوص فاضلاب شهري يزد اضافه كرد: در شهر يزد حدود 350 كيلومتر شبكه فاضلاب و 15 هزار مشترك و يك تصفيه خانه به ظرفيت 72 هزار مترمكعب در روز احداث شده و هم اكنون عمليات اجرايي فاضلاب در سه شهر اردكان ، تفت و ميبد آغاز شده كه در حال حاضر فقط در شهر يزد اين سيستم به بهره‌برداري رسيده است و خوشبختانه تصفيه خانه فاضلاب شهر يزد به حدي رسيده است كه مي‌توانيم از پساب آن در بخش صنعت و كشاورزي استفاده كنيم
در سالهاي 1330 حدود 67 رشته قنات در يزد داير بوده كه طول مجموع آنها در شهر يزد حدود 1300 كيلومتر مي‌باشد (در حال حاضر اكثر آنها خشك و بي‌آب هستند )بدليل وجود پاكنه ، راه آب و پوكه قنوات در نقاط مختلف شهر در داخل آنها فاضلاب دفع مي‌شود كه با توجه به ارتفاع 80 تا 90 متري بعضي از پوكه‌ها در عمق زمين، مستقيماً فاضلاب به سمت سفره آب هدايت مي‌شود و همين قنات‌ها كه روزگاري باعث احياء و حيات شهر يزد بوده‌اند در حال حاضر باعث تخريب منابع آب شده‌اند.
در نتيجه مي توان جهت از بين رفتن مصرف بي رويه آب در مصارف عمومي /كشاورزي/صنعتي و...سطح مصرف شهروندان را ارتقاء داد وبه وضعيت استخرها /كارواشها/ منازل /ادارات و.... سروسامان داد وجداسازي شبكه فضاي سبز شهري از شبكه آب شرب عمومي هم بي تاثير نيست وبطور كلي نبود الگوي مصرف وجدي نگرفتن بحث مديريت مصرف توسط شهروندان عامل اصلي هدر رفت آبب در تمامي موارد در اين استان است.
دوشنبه 18 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 302]