دانش - ناامني در جهاني گرمتر

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: دانش - ناامني در جهاني گرمتر

دانش - ناامني در جهاني گرمتر

محمد درويش *:وقتي سر ديويد كينگ، مشاور ارشد توني بلر- نخست‌وزير سابق انگلستان - برخي از ستادهاي حاصل از پژوهش‌هاي خويش و گروه ارشد تحت سرپرستي‌اش را اعلام كرد، بسياري از ديرباوران نيز نگران شدند، چه رسد به دانشمنداني كه از سال‌ها پيش خطر گرمايش جهاني را گوشزد كرده بودند. بر بنياد مطالعات كينگ، رابطه بين ميزان دي‌اكسيدكربن هواسپهر و گرماي كره زمين در 740 هزار سال گذشته به روشني و شفافيت آشكار شد. دانشمندان گروه كينگ توانستند براي نخستين‌بار تا ژرفاي سه كيلومتري يخ‌هاي جنوبگان نفوذ كرده و عمر لايه‌هاي مختلف را تعيين كنند. مهم‌تر آنكه توانستند غلظت دي‌اكسيدكربن اين لايه‌ها را نيز بسنجند. قديمي‌ترين لايه يخ مورد آزمايش، 740 هزار سال قدمت داشت. نتيجه‌اي كه به دست آمد، آن است كه در تمام اين740 هزار سال، غلظت دي‌اكسيدكربن بين 200 تا 270 قسمت در ميليون، نوسان داشته و هيچ‌گاه بالاتر نرفته است. حال آنكه غلظت آن در سال 2004 ميلادي 377 قسمت در ميليون بوده است! اين در حالي است كه در طول اين 740 هزار سال، چندين‌بار عصر يخبندان روي داده و دوباره هوا گرم شده، اما در تمام سال‌هاي عصر يخ، غلظت دي‌اكسيدكربن حدود 200 باقي مانده و در گرم‌ترين سال‌ها نيز هيچ‌گاه از مرز 270 تجاوز نكرده است. به زباني ساده‌تر، اين مقدار (377 قسمت در ميليون) نه‌تنها در740 هزار سال گذشته سابقه نداشته، بلكه به باور بسياري از دانشمندان، احتمالا از 55 ميليون سال پيش تاكنون هم بي‌سابقه بوده است!

اما مگر 55 ميليون سال پيش، زمين چگونه بوده است كه حالا بايد از شبيه‌سازي انسان‌ساخت آن بترسيم؟! 55 ميليون سال پيش، كره زمين يك سياره گرمسيري بود. قطب شمال و جنوب وجود نداشت و سطح دريا‌ها 80 متر بالاتر از امروز بود. اين شرايط براي حيات انسان مناسب نبود. در واقع اين شرايط از بين رفت تا انسان توانست به وجود بيايد. ولي اكنون بشر با دست خود دارد مجددا اين شرايط ويرانگر و كابوس‌گونه را بازمي‌آفريند. دريافتي كه بدل به يكي از جدي‌ترين كابوس‌هاي بشر قرن 21 شده است.
هرچند هنوز هم، بايد بپذيريم كه اگر به فضاي رسانه‌اي درون و برون كشوري دقيق شويم، ميزان عنايت و پرداخت رسانه‌هاي ديداري، شنيداري، نوشتاري و مجازي به اين مهم، حتي همپاي موج رسانه‌اي حاصل از شهرآورد دو تيم فوتبال يا بسكتبال نيز نيست! و اين درد بزرگ ماست...
يادمان باشد: بنابه تحليل اطلاعات مربوط به درجه حرارت متوسط كره زمين كه از 128 سال پيش تا امروز انجام شده و بيش از 800 ايستگاه معتبر هواشناسي را در نقاط مختلف كره زمين پوشش مي‌دهد ( از سرد‌ترين نقاط كوهستاني و يخچال‌هاي قطبي تا گرم‌ترين نواحي استوايي)؛ از 1970ميلادي تاكنون درجه حرارت متوسط كره‌‌زمين 8/0 (هشت دهم درجه سانتيگراد) اضافه شده است.
تامل‌برانگيز‌تر آنكه در تمامي طول اين دوره، افزايش درجه حرارت در هر دهه از دهه قبل بيشتر بوده است. به نحوي كه 22 سال از گرم‌ترين سال‌هاي ثبت شده از 1980 بدين‌سو بوده و شش سال از گرم‌‌ترين سال‌هايي كه تاكنون ثبت شده در هشت سال گذشته رخ داده است. همچنين، شش سال از اين سال‌ها (2002 و 2003 و 2005و 2006 و 2007 و 2008) همان سال‌هايي است كه در آنها توليد غلات شديدا كاهش يافته است.

در واقع، در هفت سال از هشت سال گذشته توليد جهاني غذا از تقاضاي جهاني كمتر بوده و دولت‌ها چاره‌اي نداشتند جز آنكه نياز جهان را با برداشت از ذخاير غله تامين كنند. به شكلي كه اكنون ذخاير جهاني غله به پايين‌ترين سطح خود در چند دهه اخير رسيده و در نتيجه آن، قيمت غلات افزايشي چشمگير يافته است. بنابراين، بايد بپذيريم كه كمبود شديد مواد غذايي و دو برابر شدن قيمت گندم و ذرت در سطح جهان ديگر يك رويداد موقتي نيست، بلكه يك روند شوم و كابوسي مرگبار است؛ كابوسي كه آزمندي و حماقت بشريت در عينيت‌بخشيدن به آن، بيشترين سهم را داشته است. حماقتي كه اگر مهار نشود، ممكن است عقربه‌هاي زمان را به 55 ميليون سال پيش بازگرداند!

كافي است به روند افزايش ناامني‌هاي جهاني متاثر از شناسه‌هاي زيست‌محيطي اندكي دقت كنيم: در سودان ظرف سه ماه نخست سال 2008، 56 كاميون حامل غله براي پناهندگان دارفور به سرقت رفت؛ در تايلند گرسنگان سارق، شبانه مزارع برنج را درو كردند؛ در پاكستان قيمت آرد دو برابر شده و هزاران نيروي مسلح نظامي به حراست از سيلو‌ها گمارده شده‌اند؛ در تركيه دولت از مردم خواسته از خريد برنج خودداري كنند؛ در مصر صف نانوايي‌هاي دولتي بسيار طولاني شده و هر روز در صف زد و خورد مي‌شود؛ و دست آخر آنكه در پايتخت اقتصادي هند، بمبئي، رخدادي خونبار و بي‌سابقه تمامي خبرهاي جهان را به زير مي‌كشد.
محيط زيست ناپايدار، فقري پيش‌برنده را به ارمغان مي‌آورد و فقر با خود تمامي شناسه‌هاي بزهكاري و امنيت‌زدايي از جامعه را پيش‌كش خواهد كرد.
* عضو هيات علمي موسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع
يکشنبه 17 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 173]