ايران و شانگهاي؛ همكاري‌هاي رو به گسترش

واضح آرشیو وب فارسی:شبكه خبر دانشجو: ايران و شانگهاي؛ همكاري‌هاي رو به گسترش
در شرايطي كه سازمان همكاري شانگهاي نشان داده است كه مخالف ايجاد جهان تك قطبي به رهبري ايالات متحده است، تغيير عضويت ايران از عضو ناظر به عضو دائم، تا حد زيادي وزنه ضد هژمونيك آن را افزايش مي‌دهد.

گروه بين الملل: ديدار «نور گاليف»، دبيركل سازمان همكاري هاي شانگهاي از تهران و مذاكره با مقامات بلندپايه‌ ايراني، يك بار ديگر مسئله عضويت ايران در سازمان شانگهاي و نقش بارزي كه جمهوري اسلامي مي‌تواند در سطح منطقه ايفا كند را برجسته كرد، بخصوص كه دبيركل سازمان همكاري هاي اعلام كرد كه «به نمايندگي از 4+6 اعلام مي كنيم كه آماده تحكيم بخشيدن هر چه بيشتر مناسبات سازمان با ايران هستيم؛ ما در پرتو نقش سازنده و جايگاه ايران اميدواريم دورنماي همكاري سازمان با ايران براي تحكيم صلح، ثبات و امنيت در منطقه بيش از پيش افزايش يابد.»

سازمان همكاري هاي شانگهاي (SCO) سازماني ميان دولتي است كه در 15 ژوئن 2001 توسط شش كشور جمهوري خلق چين، روسيه و جمهورهاي ازبكستان، قرقيزستان، قزاقستان و تاجيكستان و بر پايه گروه پنج شانگهاي تأسيس شده است.

جمهوري اسلامي ايران نيز در 14 تير 1384، در جريان نشست سران سازمان همكاري شانگهاي در شهر آستانه، پايتخت قزاقستان به عضويت ناظر در سازمان شانگهاي پذيرفته شد و از آن زمان تاكنون در تمامي نشست‌هاي ساختاري سازمان در بالاترين سطح ممكن شركت داشته است.

لازم به ذكر است، نشست سران، بالاترين ارگان سازمان همكاري شانگهاي محسوب مي شود و جمهوري اسلامي ايران نيز از زمان كسب عضويت ناظر تاكنون، چهار بار در نشست ياد شده حضور داشته است.

نخستين حضور ايران در نشست سازمان همكاري شانگهاي به 14 تير 1384 باز مي گردد كه طي آن محمدرضا عارف، معاون اول رئيس جمهور وقت، در پنجمين نشست سران سازمان همكاري شانگهاي در شهر آستانه، پايتخت قزاقستان شركت داشت.

در جريان اين نشست، جمهوري اسلامي ايران به عنوان عضو ناظر شناخته شد.

پس از آن ششمين نشست سران سازمان همكاري شانگهاي در شهر شانگهاي چين برگزار شد و محمود احمدي‌نژاد، رئيس جمهور ايران در 25 خرداد 85 در آن حضور يافت.

هفتمين نشست سران سازمان همكاري شانگهاي نيز در بيشكك قرقيزستان برگزار شد كه بار ديگر محمود احمدي‌نژاد، رئيس جمهور ايران در 25 مرداد 1386 در آن حاضر شد.

در اين بين نشست هفتم سازمان همكاري هاي شانگهاي به نزديكي سازمان با ايران انجاميد؛ زيرا براي سازمان، وجود ايران با منابع و موقعيت ژئوپلتيك موهبتي عظيم به شمار مي آيد كه به احتمال زياد ايران را در آينده اي نزديك وارد باشگاه انرژي سازمان خواهد كرد.

اگر چه نو پا بودن سازمان شانگهاي و ضرورت تحكيم روابط داخلي، مسئله گسترش اين سازمان را به حالت تعليق در آورده است، با اين حال اعضاي شانگهاي بدون توجه به عكس العمل هاي غرب، روابط نزديك و همكاري هاي متقابل با اهميتي را با ايران در پيش گرفته اند.

به طور كلي سازمان همكاري هاي شانگهاي با اقدامات و تصميمات مهم سياسي، اقتصادي و امنيتي در صدد است جايگاه بين المللي برجسته تري پيدا كند، بخصوص كه از يك سو قرار گرفتن كشورهاي عضو شانگهاي در منطقه موسوم به «هارتلند» (قلب زمين) بر اهميت اين سازمان افزوده است و از سوي ديگر حضور روسيه و چين به عنوان دو عضو دائم شوراي امنيت، توان سياسي اين سازمان را نيز دو چندان كرده است. ا

ز اين رو با توجه به نقش سازمان شانگهاي در همگرايي منطقه اي و جهاني كشورهاي عضو، عضويت ايران نيز مي تواند گام مهمي جهت توسعه روابط خارجي محسوب شود.

در واقع عضويت دائم ايران در سازمان شانگهاي، شكستي است كه هم از سوي ايران و هم از سوي روسيه به ايالات متحده آمريكا تحميل مي شود؛ زيرا از يك سو ناكارآمدي تحريم ها و تلاش هاي آمريكا جهت انزواي ايران نمايان مي شود و از سوي ديگر روسيه در مواجهه‌ خود با غرب به يك پيروزي مهم دست مي يابد.

البته در اين بين احتمال اينكه روسيه حمايت خود از عضويت ايران در سازمان شانگهاي را منوط به شناسايي و پذيرش استقلال آبخازيا و اوستياي جنوبي از سوي جمهوري اسلامي ايران كند، نيز وجود دارد.

به هر روي علاوه بر ايران، كشورهاي هند، مغولستان و پاكستان نيز كه به عنوان عضو ناظر در سازمان قرار دارند، خواستار عضويت دائم هستند.

از اين رو در شرايطي كه تحولات اخير در جهان و منطقه، انگيزه براي بازنگري در نحوه پذيرش اعضاي جديد را افزايش داده است، ايران، هند، پاكستان و مغولستان نيز بايد بر عضويت دائم خود بيش از پيش پاي بفشارند.

در نتيجه سازمان همكاري شانگهاي يك سازمان همكاري چندجانبه محسوب مي شود كه از جهات امنيتي، اقتصادي و همكاري هاي منطقه اي حائز اهميت است، بخصوص كه در آن دو قدرت منطقه اي همانند چين و روسيه حضور دارند كه هر دو نيز داعيه تبديل شدن به يك ابرقدرت را در سر مي پرورانند.

علاوه بر اين در شرايطي كه سازمان همكاري شانگهاي نشان داده است كه مخالف ايجاد جهان تك قطبي به رهبري ايالات متحده است، تغيير عضويت ايران از عضو ناظر به عضو دائم، تا حد زيادي وزنه ضد هژمونيك آن را افزايش مي دهد.

از اين منظر هم سازمان شانگهاي در راستاي سياست خارجي دراز مدت ايران گام بر مي دارد و هم ايران به عنوان كشوري مستقل در نظام بين الملل در جهت سياست هاي كلي سازمان حركت مي كند.

بر اين اساس پيوستن كشوري مثل ايران به سازمان شانگهاي كه داراي توان اقتصادي بالا و منابع غني انرژي است، به نفع اين سازمان خواهد بود.

ايران در منطقه و جهان از جايگاه شايسته و مهمي برخوردار است و بدون شك عضويت دائم آن در سازمان شانگهاي باعث تقويت اعتبار، توان و نفوذ اين سازمان خواهد شد؛ در واقع وضعيت جغرافيايي منحصر بفرد جمهوري اسلامي ايران در سازمان شانگهاي كه اين كشور را به پل ارتباطي بين درياي خزر و خليج فارس و همچنين محل تلاقي خطوط ترانزيتي بين آسياي مركزي به تركيه و سپس به اروپا مبدل كرده، موقعيت ممتازي براي ايران رقم زده است؛ به عبارت ديگر ايران كشوري است كه مي تواند اكثر اعضاي شانگهاي را به مناطق دور دست وصل كند و اين مسئله نقش ژئواستراتژيك ايران در مسائل امنيتي و اقتصادي را افزايش خواهد داد.

همچنين با توجه به افزايش مصرف انرژي در جهان و حضور كشورهاي توليد كننده انرژي در سازمان همكاري هاي شانگهاي، زمينه مناسبي جهت همكاري در موضوع انرژي وجود دارد كه جايگاه و نقش ممتاز ايران را تقويت خواهد كرد؛ زيرا ايران علاوه بر آنكه كشوري خاورميانه اي و توليد كننده نفت در خليج فارس محسوب مي شود، به حوزه انرژي منطقه اوراسيا نيز تعلق دارد و گروه شانگهاي، بويژه هند و چين به ميزان زيادي به منابع انرژي ايران اتكا خواهند داشت./انتهاي پيام/
شنبه 16 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: شبكه خبر دانشجو]

[مشاهده در: www.snn.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 115]