زخم و عکس و خاطره

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

مردم هنوز استقرار نظام مشروطه را باور نکرده بودند که مجلس شورای ملی به توپ بسته.شد؛ دوم تیرماه 1278 بود. خانه ملت ویران شد، آزادیخواهان کشته شدند و استبداد صغیر آغاز شد. امید مشروطه این بار نه به دارالخلافه تهران که به شهرهای دیگر بود. مشروطه هنوز در دارالسلطنه تبریز نفس می.کشید. در این شهر چند خانه سرپا بودند که در 11 ماه محاصره آزادیخواهان را دور هم جمع می.کردند؛ مردان معروفی از ستارخان و باقرخان تا حیدرعمواغلو و اعضای انجمن غیبی.

استبداد صغیر سرانجام تمام شد، اما غیر از زخم و عکس و خاطره، خانه.هایی باقیمانده که به گلوله توپ.ها سپرده نشد و در دیوارش میراثی شد از روزهای آن دوران. امروز 105 سال بعد از مشروطه خانه..ای در محله راسته.کوچه تبریز باقی مانده که شاهد زنده آن روزهاست و می.توانید بخشی از تاریخ مشروطه.خواهی را از نزدیک ببینید.

سلام نظامی

انتهای اسلحه..اش را بر زمین تکیه داده و یک دستش به کمر است، ستارخان سردار ملی نگاهش به دوردست است و یک طرف ورودی موزه ایستاده. باقرخان هم مثل او در طرف دیگر ایستاده. مجسمه.های برنزی دو آزادیخواه بزرگ مشروطه سال.هاست در ورودی موزه قرار گرفتهاند؛ با تفنگ.های پر و نوارهای فشنگی که بر سینه دارند.

سلام سردار

باید از پله.ها به طبقه بالا بروید، در اتاق اول یکی از راهنمایان موزه را می.بینید که پشت میزی چوبی و قدیمی نشسته و اگر سوالی داشته.باشید به آنها جواب خواهد داد. اگر به کف اتاق.ها نگاهی بیندازید، پیکانهای رنگی را می.بینید که مسیر و نحوه گردش را در تمام اتاق.ها نشانتان خواهد داد.
اشیای خاص: در اتاق اول اشیای خاص و منحصربه.فرد موزه را خواهید دید، مثل فرش مشروطه. یکی دیگر از دیدنی.های این اتاق تابلوهای ستارخان و باقرخان است که سال 1382به موزه اهدا شده.اند و با استفاده از شن و ماسه تصویرسازی شده.اند. متن صدور فرمان مشروطه توسط مظفرالدین.شاه و همین.طور تصمیم قانونی اهدای القاب ستارخان و باقرخان به دو مبارز بزرگ مشروطه در این اتاق قرار دارند؛ البته اصل این اسناد در مرکز اسناد ملی تبریز (خانه اردوبادی) نگهداری می.شوند و این.دو رونوشتی از آن اسناد است.

انجمن غیبی: اتاق دوم زیباترین بخش این ساختمان است و تندیس شخصیت.های برجسته و تاثیرگذار مشروطه ساخته شده. در اینجا قرار دارند. تندیس.موسسان مرکز غیبی هم اینجاست: «کربلایی علی موسیو»، «حاج رسول صدقیانی» و «حاج علی دواچی» اینها را موسسان اولین انجمن مخفی ایران می.دانند. یک ویترین دیدنی هم در این اتاق هست؛ ویترینی که تعداد زیادی مدال و نشان ستارخان، باقرخان و صمصمام.السلطنه را دارد؛ همان مدال.هایی که بعد از پیروزی مشروطه نمایندگان مجلس ملی بر سینه این مشروطه.خواهان زدند.
آزادیخواهان خاص: در اتاق بعدی تندیس دو شخصیت متمایز مشروطه یعنی «زینب پاشا» و «هوارد باسکرویل»وجود دارد. زینب پاشا را پیشتاز زنان آزادیخواه آذربایجانی می.دانند. اما تماشای یک شیء را در این اتاق نباید از دست داد؛ دستگاه چاپ ژلاتینی که در یک ویترین جداگانه به نمایش درآمده. این دستگاه چاپ استنسیل تاریخی یکی از دستگاه.هایی است که مشروطه.خواهان شب.نامه.ها و اعلامیه.هایشان را علیه استبداد و نیروهای روسی چاپ می.کردند.

نویسندگان معروف: تعداد زیادی روزنامه.نگار، ادیب و نویسنده معروف دوره مشروطه را در این اتاق می.توانید ببینید؛ در بزرگ.ترین تالار موزه: «علی.اکبر دهخدا»، «میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل»، «طالبوف»، «ضیاء الاعلما»، «حاج اسماعیل امیرخیزی» و... همراه با زندگی.نامه مختصری از آنها و چند نمونه از روزنامه.های آنها مثل صور اسرافیل، اختر، سعادت، ناله ملت و... اینجا هستند. سمت چپ این تالار بزرگ دو اتاق کوچک وجود دارد که یکی مخصوص نمایندگان مجلس شورای ملی به همراه اعتبارنامه.های آنان و اتاق دیگر هم مخصوص روحانیون این دوره است.
سرداران مشروطه: اتاق بعدی به طور خاص به معرفی سرداران مشروطه پرداخته. تندیس چهار شخصیت مبارز ستارخان، باقرخان، حسین.خان باغبان و امیر حشمت نیساری در چهار گوشه اتاق قرار دارند. یک ویترین هم از خنجرو قمه و اسلحه.های سرد آن زمان برای نمایش در این اتاق قرار دارد.
آثار متنوع: دو اتاق آخر آثار متنوعی برای تماشا دارد، از جمله نمونه تمبرهای یادبود ستارخان و باقرخان و تندیس «حاج علی ختایی»، بازرگان آزادیخواه مشروطه و همین.طور اسامی مشروطه.خواهان هم همراه با تصاویرشان قرار دارد.

از فروش فرش تا اسلحه ماوزر

با وجود آنکه تمام اشیای موزه مشروطه دیدنی است، اما سه دیدنی را در موزه نباید از دست داد: در خانه مشروطه فرشی وجود دارد در ابعاد 198 در 138 سانتی.متر که دو سال بعد از به توپ بستن مجلس در قره.باغ آذربایجان بافته شد. در حاشیه آن شعری به زبان ترکی بافته.شده و اشکالش هم تصاویری است از زندگی ساده روستایی. بالای این شعر این عبارت نوشته شده: «یاشاسین مشروطه، آباد اولسون ملک ایران» یعنی زنده باد مشروطه، آباد باشد ملک ایران.
زینب پاشا زن آزادیخواه تبریزی در ماجرای رژی یا امتیاز انحصار توتون و تنباکو به انگلستان و هم در باز کردن در انبارهای دولتی در ماجرای قحطی تبریز حدود 40 زن را رهبری کرد و پا به پای دیگر آزادیخواهان جنگید. «هوارد باسکرویل» هم معلم آمریکایی تبار مدارس تبریز بود که در جنگ.های 11ماهه تبریز به آزادیخواهان پیوست و توسط نیروهای دولتی کشته شد. تندیس های این دو نفر را هم می توانید در موزه ببینید.
غیر از تندیس.ها در این اتاق اسلحه کمری ستارخان هم برای تماشا هست؛ یک اسلحه ماوزر آلمان، 10 تیر که خیلی دیدنی است. گلوله توپ، یک اسحله سرپر یا زنبورک دوره مشروطه و اسحله کمری «امیر ارشد» از مشروطه.خواهانی که بعدا به آزادی خواهان پیوست هم در یک ویترین جداست. این اسلحه هم ماوزر آلمانی است و جای20 تیر دارد.

آنچه باید از موزه بدانید

بنای تاریخی خانه مشروطه با معماری دوره قاجار در محله قدیمی راسته کوچه و در ضلع غربی مجموعه بازار تبریز واقع شده است. مالک نخستین آن حاج مهدی کوزه کنانی از شیفتگان حریت و آزادی بود. این خانه بعد از به توپ بستن مجلس در سال 1287 ه.ش مرکز تجمع جمعی از برجسته ترین چهره های مشروطه در آذربایجان بوده و در جنگهای 11 ماهه تبریز علیه نیروهای دولتی ستاد فرماندهی و محل تشکیل جلسات مجاهدین مشروطه به شمار می رفت.
تصمیم مهم و انقلابی پائین آوردن پرچم های سفید تسلیم در مقابل قوای محمدعلی شاه قاجار در همین خانه گرفته شده است. بنا با قسمت الحاقی آن در زمینی به مساحت 1300 مترمربع و با دو طبقه اندرونی و بیرونی حاصل ذوق هنرمندانه معمار تبریزی بنام «حاج ولی معمار» است که سال ها در روسیه ساکن بود و پس از بازگشت به تبریز در سال 1247 ه.ش آن را بنا نهاد.
ویژگی های خاص معماری دوره قاجار، تزئینات چشمگیر، به کارگیری نورگیر زیبا و چشم انداز موسوم به کلاه فرنگی با ستون ها و سرستون های گچبری شده، پنجره های ارسی، درهای منبت کاری شده در اتاق اصلی موسوم به «طنبی» و غلام گردش دور راه پله، هرکدام به نوعی ذوق و هنر ایرانی را به نمایش گذاشته و آن را به یک نمونه منحصر بفرد تبدیل کرده است.

ان

برگرفته از سرزمین من، پورتال تبریز

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 285]