دزدي دريايي پديده سوال برانگيز قرن بيست و يكم

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: دزدي دريايي پديده سوال برانگيز قرن بيست و يكم
سياسي. خاورميانه. دزدي دريايي
از: داود پورصحت
شوراي امنيت سازمان ملل روز سه شنبه با صدور قطعنامه شماره ‪ ۱۸۴۶‬حمايت رسمي خود را از اقدام اتحاديه اروپا براي مقابله با دزدي دريايي در مقابل آبهاي ساحلي سومالي از ‪ ۸‬دسامبر اعلام كرد.

اين شورا اوايل ژوئن نيز در پي دزديده شدن اولين كشتي فرانسوي در آبهاي سومالي با صدور قطعنامه ‪ ۱۸۱۶‬مجوز ورود ناوهاي جنگي كشورهاي خارجي را در آبهاي سرزميني سومالي را فراهم كرده بود.

دزدي دريايي براي بيشتر ساكنان امروز اين كره خاكي پديده متعلق به قرن هاي گذشته را تداعي مي‌كند كه امروز فقط تصوراتي از آن بر اساس فيلم هاي تلويزيوني باقي مانده است. فيلم‌هايي كه در آن مرداني با پرچم سياه با علامت ضربدري دو استخوان يا شمشير و تصوير يك جمجمه در وسط آن با دستمال‌هاي قرمز بر سر بسته همراه با سردسته يك چشمي و با پاي چوبين به كشتي‌هاي بادباني قديم حمله كرده و محموله آن را غارت مي‌كردند.

در قرن بيست و يكم ديگر از آن نشانه‌ها اثري نمانده است و بر خلاف گذشته اكنون اين پوست دزدان دريايي است كه تيره شده و در حالي كه لباس هاي بومي آفريقايي بر تن دارند با سلاح‌هاي نيمه سبك امروزي و نه شمشير و با استفاده از روش‌هاي قديمي با طناب وارد كشتي‌هاي غول پيكر باري شده و با ربودن آن و دريافت باج ، كشتي را آزاد مي‌كنند.

بر خلاف روش‌هاي دزدان دريايي پيشين ، دزدان دريايي سوماليايي امروز سوار بر قايق‌هاي تند رو به كشتي‌ها غول پيكر باري نزديك شده و طناب‌هاي بلند خود را به بدنه كشتي‌ها متصل كرده و وارد آنها مي‌شوند.

اين اقدام كه در سكوت و تاريكي اقيانوس پهناور هند براي سرنشينان كشتي ها بسيارغافلگيرانه است، به يك صنعت جنايتكارانه درآمده و ظاهرا دزدان دريايي بارديگر در قرن ‪ ۲۱‬ظاهر شده‌اند و امروزه برخي از آن به عنوان صنعت جنايت نام مي‌برند.

از دو سال پيش دزدان دريايي سومالي كه گفته مي‌شود شمار آنان بيش از دو هزار نفر است با تشكيل تيم‌هاي دزدي حرفه‌اي و سازمان يافته در سواحل شمالي اين كشور و خليج عدن با تصرف يكي از جزاير سوماليايي براي خود قدرتي بر هم زده و و با ادامه بي‌تحركي از سوي مجامع بين‌المللي امروزه اقدام به دزدي كشتي‌هاي غول پيكر باري با هدف دريافت باج از صاحبان آنها مي كنند و حتي اعلام كرده‌اند كه اگر نيروهاي بين‌المللي بخواهند به آنها حمله كنند، پاسخ خواهند داد.

خليج عدن خليجي است در جنوب يمن كه از سمت جنوب با كشور سومالي و از سوي غرب با كشور كوچك جيبوتي همسايه مي‌باشد. از سمت غرب توسط تنگه باب المندب با درياي سرخ و از سمت شرق با اقيانوس هند مرتبط است و جزئي از اين اقيانوس بشمار مي‌آيد.

در حاشيه شمالي اين خليج كشور يمن با شهر معروف عدن قرار دارد و هم اكنون نيز پس از صنعا پايتخت يمن ، مهم‌ترين شهر اين كشور است.

خليج عدن به دليل اتصال به درياي سرخ از طريق باب المندب و درياي سرخ به خاطر اتصال به كانال سوئز و درياي مديترانه به يكي از مسيرهاي مهم و پرتردد كشتيراني امروز در جهان تبديل شده است و سالانه بيش از شانزده هزار كشتي از خليج عدن و اطراف آن تردد مي‌كند و بيشتر شركت‌هاي كشتيراني تمايل دارند تا به جاي مسير طولاني آفريقاي جنوبي و دماغه اميد نيك براي جابجايي بار كه مهم‌ترين بخش آن نفت خام مي‌باشد از اين مسير استفاده كنند.

در موارد اخير دزدان دريايي علاوه بر دزديده شدن كشتي‌ها كه محموله برخي از آنها حتي شامل كمك‌هاي بشردوستانه براي كشورهاي فقير آفريقايي است ، مسئله ربوده شدن و به گروگان گرفتن سرنشينان اين كشتي‌ها نيز مطرح است .

اين دزدان علاوه بر تصاحب محموله‌هاي كشتي ها، سرنشينان آنها را نيز به گروگان گرفته و از كشورهاي متبوع گروگان‌ها درخواست پرداخت باج‌هاي سنگين مي‌كنند.

بر اساس برخي گزارش‌ها دزدان دريايي تاكنون با دريافت بيش از يك ميليون دلار باج، اقدام به تجهيز بيشتر خود به سلاح‌هاي پيشرفته و وسايل ارتباط مدرن كرده تا بتوانند بر دامنه فعاليت‌هاي خود بيفزايند.

گزارش خبرگزاري بلومبرگ در ارتباط با باج‌گيري دزدان دريايي در خليج عدن حاكي است كه دزدان دريايي از دهه ‪ ۱۹۹۰‬تا كنون بيش از ‪ ۱۰۰‬ميليون دلار باج دريافت كرده اند.

البته در خصوص ميزان دريافت باج از سوي دزدان دريايي آمارهاي مختلف تاكنون ارايه شده است و در همين ارتباط برخي گزارشها به نقل از دولت كنيا حاكي است كه دزدان دريايي سومالي در ‪ ۱۲‬ماه گذشته بيش از ‪ ۱۵۰‬ميليون دلار به عنوان باج دريافت كرده اند.

سايت اينترنتي اسلام آن لاين نيز به تازگي در گزارشي از پديده دزدي دريايي ميزان باج پرداختي از سوي شركت‌هاي كشتي راني را به دزدان دريايي تا اكتبر سال ‪ ۲۰۰۸‬را در حدود ‪ ۳۰‬ميليون دلار اعلام كرد.

افزايش توان مالي دزدان دريايي در خليج عدن موجب شده است تا آنان دامنه فعاليت‌هاي خود را گسترش داده و برخلاف اوايل كار يعني سال ‪ ۲۰۰۷‬ميلادي كه آنان در نزديكي سواحل سومالي اقدام به حمله به كشتي‌هاي كوچك باري و ماهيگيري مي‌كردند، امروزه وسعت و دامنه دزدي خود را تا بيش از ‪ ۳۰۰‬مايل دريايي از سواحل سومالي توسعه دهند.

علاوه بر اين بر اساس برخي گزارشها دزدان دريايي در تازه‌ترين مورد از سرقت خود نفتكش غول پيكر سيريوس را با دو ميليون بشكه نفت در نقطه‌اي بيش از ‪ ۸۰۰‬كيلومتر دورتر از ساحل كنيا و فراتر از محلي كه معمولا دزدان دريايي در آن عمل مي‌كنند، تصرف كرده اند.

دريادار مايكل مولن رييس ستاد مشترك ارتش آمريكا در اظهاراتي كه سايت صداي آمريكا آن را منعكس كرد در همين ارتباط گفت: از اين كه مي‌بيند دزدان دريايي تا كجا قادر هستند برسند، -متحير> است.

با همه اين احوالات دزدان دريايي با اقدامات خود تاكنون خليج عدن را به يكي از خطرناك‌ترين مناطق عبوري براي كشتي‌ها تبديل كرده اند.

گفته مي‌شود با بي‌تحركي جامعه بين‌المللي براي مقابله با دزدان دريايي ، آنان بخشي از پول دريافتي براي آزادي كشتي‌ها را بين مردم شهرهاي ساحلي سومالي كه نزديك به ‪ ۲۰‬سال فاقد دولت است توزيع كرده كه اين اقدام باعث رونق اقتصادي در اين منطقه شده است. علاوه بر اين حمايت مردم را نيز كسب كرده و در نگاه مردم به قهرمان تبديل شده اند. اين موضوع باعث شده تا هر روز تعداد بيشتري از مردم سومالي به گروه‌هاي دزدي ملحق شوند .

بر اساس آمارهاي موجود در سه ماهه چهارم سال ‪ ۲۰۰۸‬ميلادي در مجموع ‪ ۶۲‬مورد دزدي دريايي در مناطق مختلف جهان رخ داده است كه سواحل سومالي با پشت سرگذاشتن ‪ ۲۴‬عمليات دزدي دريايي از ساير مناطق تحت نفوذ دزدان دريايي مانند نيجريه ، اندونزي ، سنگاپور و بنگلادش پيشي گرفت و ركورد دار شده است .

گزارش سايت اسلام آن لاين نيز در اين ارتباط حاكي است از اول سال ‪ ۲۰۰۸‬تا نوامبر همين سال در مجموع ‪ ۸۵‬كشتي در سواحل سومالي ربوده شده و به جز ‪۱۲‬ فروند كشتي بيشتر آنها از طريق پرداخت باج آزاد شده‌اند .

يكي از اين ‪ ۱۲‬كشتي باقي مانده در اختيار دزدان دريايي كشتي اوكرايني حامل اسلحه ساخت روسيه از جمله ‪ ۳۳‬فروند تانك تي ‪ ۷۲‬است كه به سمت كنيا در حركت بود .

دفتر دريانوري بين‌المللي به تازگي در گزارشي متفاوت تر از آمارهاي پيشين تعداد كشتي‌هاي ربوده شده در سال ميلادي ‪ ۲۰۰۸‬را ‪ ۹۵‬فروند اعلام كرد.

گسترش دزدي دريايي در ماه‌هاي اخير علاوه بر ايجاد نگراني بين شركت‌هاي كشتيراني كشورهاي مختلف تبعاتي نيز مانند افزايش ده درصدي حق بيمه ، افزايش هزينه بار به دليل تغيير مسير يا به كار گرفتن روش‌هاي
مختلف براي مقابله با دزدان دريايي و طولاني شدن مسير و وصول ديرهنگام بار در بنادر منجر شده است .

برخي شركت‌هاي حمل و نقل دريايي شرايط كنوني ناشي از دزدي دريايي را در زمان صلح، غيرعادي و بي‌سابقه دانسته و اعلام كرده‌اند كه افزايش تعرفه بيمه نامه كشتي‌ها باعث افزايش هزينه عبور از كانال سوئز شده است و عبور كشتي‌ها به جاي خليج عدن از جنوب آفريقا، روزانه سي هزار دلار هزينه دارد.

برخي از شركت‌ها نيز براي كاهش ده درصدي هزينه بيمه مسير كشتي‌هاي خود را تغيير داده‌اند و مسير -دماغه اميد نيك> را انتخاب كرده اند.

در اين بين آنچه مهم به نظر مي‌رسد علت رواج پديده دزدي دريايي در قرن حاضر و آنهم در سواحل سومالي است .

بايد توجه داشت كه سومالي يكي از كشورهاي فقير منطقه شاخ آفريقا است كه در پي جنگ‌هاي داخلي و نداشتن يك حكومت مركزي از سال ‪ ۱۹۹۱‬ميلادي تاكنون در در اين كشور هرج ومرج حكم فرما شده و در دو يا سه سال اخير به عنوان يكي از مراكز مهم دزدان دريايي محسوب مي‌شود.

در اين بين تلاش از سوي سازمان‌هاي بين‌المللي به خصوص سازمان‌هاي آفريقايي مانند اتحاديه آفريقا براي استقرار يك دولت پايدار و با ثبات و با هدف پايان دادن به اوضاع در سومالي مي‌تواند زمينه را براي حفاظت از سواحل اين كشور به عنوان يكي از اصلي‌ترين مراكز ناامني و رواج پديده دزدي دريايي فراهم كند.

علاوه بر اين با ايجاد يك مركز هماهنگي و تبادل اطلاعات براي مقابله با دزدي دريايي در يكي از كشورهاي اطراف خليج عدن و استقرار نيروهاي نظامي تحت نظارت سازمان‌هاي منطقه‌اي يا بين‌المللي ضمن مقابله با اين امر زمينه‌هاي خشك كردن ريشه دزدي دريايي را فراهم مي‌كند كه امروز در پي دريافت باج رواج بيشتري يافته است.

در همين زمينه حتي برخي كشورها خواستار تشكيل ائتلاف‌هاي بين‌المللي براي مقابله با صنعت نوظهور دزدي دريايي يا تشكيل گروههاي امنيتي و گشتي‌هاي ويژه موسوم به پليس دريايي ويژه براي برقراري امنيت در سواحل سومالي را مطرح كرده اند.

علاوه بر اين برخي كشورها تاكنون براي مقابله با موضوع دزدي دريايي روش هاي ابتكاري را نظير نصب پمپ آب فشار قوي براي مقابله با دزدان ، برقراري گشت‌هاي شبانه روزي در عرشه كشتي‌ها ، حركت به صورت كارواني براي مقابله با دزدان دريايي ، حركت در مسير نزديك به سواحل يمن براي دور از خطر را برگزيده‌اند كه بايد در نظر داشت چنين اقدامي موقتي بوده و برخورد با اين پديده نيازمند اقدام جدي و همه جانبه كشورهاي منطقه بدون دخالت بيگانگان و به خصوص برخي قدرت‌ها ست .

بهترين گزينه به منظور اقدام عليه دزدي دريايي ، همكاري و فراهم كردن زمينه براي مقابله كشورهاي حاشيه خليج عدن و اطراف آن با اين پديده است تا از اين رهگذر ضمن مقابله با آن خللي نيز در حاكميت ملي كشورهاي منطقه مزبور وارد نشود.

اين مطلب را نيز بايد در نظر داشت كه امروزه برخي بر اين اعتقادند كه در پي استقرار نيروهاي نظامي آمريكا و انگليس در افغانستان و عراق، رواج دزدي دريايي در خليج عدن مي‌تواند زمينه و بهانه‌اي براي قدرتهاي غربي جهت ورود به منطقه باشد.

در چنين شرايطي كشورهاي منطقه خاورميانه در مثلثي قرار خواهند گرفت كه دو ضلع بالايي آن عراق و افغانستان و ضلع پايين آن خليج عدن خواهد بود.
چهارشنبه 13 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 196]