بهترین راه برای شناخت چه راهی است؟

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

بهترین راه خداشناسی برای همگان، تفکر در پدیده.های هستی است که بر اساس حکمت الهی آفریده شده.اند. یکی از این پدیده.ها، وجود سایه.ی موجودات است. پدیده.ای که همیشه همراه ماست ولی ما از نعمت بودن آن و فوایدی که برای ما دارد غافل هستیم.

به دور و بر خود خوب نگاه کنید. آن قدر غرق در نعمتیم که از بسیاری از آن.ها غافل بوده و حتی متوجه نعمت بودنشان نیستیم.
بهترین راه خداشناسی برای همگان، تفکر در پدیده.های هستی است که بر اساس حکمت الهی آفریده شده.اند. یکی از این پدیده.ها، وجود سایه.ی موجودات است. پدیده.ای که همیشه همراه ماست ولی ما از نعمت بودن آن و فوایدی که برای ما دارد غافل هستیم.
توجه به نعمت.ها و یاد آن.ها از آن جهت اهمیت دارد که علاقه.ی انسان را به ولی نعمت خود زیاد، و روح تسلیم و پرستش را در او زنده می.کند و انسان را در مسیر عبودیت به پیش می.برد.
آیات متعددی از قرآن مجید به ذکر سایه به عنوان بیان اسرار توحید و خداشناسی می.پردازد که اندیشه در آن ما را با خالقمان آشناتر می.سازد. از جمله آیه.ی 45 سوره.ی فرقان که می.فرماید: "أَ لَمْ تَرَ إِلی رَبِّکَ کَیْفَ مَدَّ الظِّلَّ وَ لَوْ شاءَ لَجَعَلَهُ ساکِناً آیا به (قدرت) پروردگارت نمی.نگری که چگونه سایه را گسترده است؟ و اگر می.خواست آن را ساکن (و ثابت) قرار می.داد" این آیه اشاره.ای است به اهمیت نعمت سایه.های گسترده و متحرک، سایه.هایی که یکنواخت باقی نمی.ماند بلکه در حرکت است و نقل مکان می.دهد. امام باقر علیه.السلام در این زمینه فرموده.اند: مراد از سایه.ی گسترده در آیه، سایه.ی مابین طلوع فجر و طلوع خورشید است.
به دنبال آیه می.فرماید: سپس خورشید را بر وجود این سایه.ی گسترده دلیل قراردادیم. اشاره به این که اگر آفتاب نبود مفهوم سایه روشن نمی.شد. اصولاً سایه از پرتو آفتاب به وجود می.آید، زیرا سایه معمولاً به تاریکی کم.رنگی گفته می.شود که برای اشیاء پیدا می.شود و این در صورتی است که نور به جسمی که قابل عبور از آن نباشد بتابد و در طرف مقابل، سایه آشکار شود. بنابراین نه فقط سایه را با نور باید تشخیص داد، بلکه وجود آن نیز از برکت نور است.
همان طور که در تاریکی مطلق چیزی قابل مشاهده نیست، در نور مطلق نیز چیزی قابل رؤیت نمی.باشد و دیدن اشیاء از آمیختن نور و ظلمت امکان.پذیر می.شود. به این ترتیب، سایه.ها نقش بسیار مؤثری در مشاهده و شناخت اشیاء از یکدیگر دارند

بعد می.فرماید: سپس ما آهسته آن را جمع می.کنیم. می.دانیم هنگامی که خورشید طلوع می.کند، تدریجاً سایه.ها برچیده می.شود تا به هنگام ظهر که در بعضی از مناطق سایه به کلی معدوم می.شود، زیرا آفتاب درست بالای سر هر موجودی قرار می.گیرد و در دیگر مناطق به حداقل خود می.رسد و به این ترتیب سایه.ها نه یک دفعه ظاهر می.گردند و نه یک دفعه برچیده می.شوند و این خود یکی از حکمت.های پروردگار است. چرا که اگر انتقال از نور به ظلمت و بالعکس ناگهانی صورت می.گرفت، برای همه.ی موجودات زیان.آور بود. اما این نظام تدریجی در این حالت انتقالی چنان است که بیشترین فایده را برای موجودات دارد، بی آن که ضرری داشته باشد.

همچنین در آیه.ی 81 سوره.ی نحل می.خوانیم: "وَ اللَّهُ جَعَلَ لَکُمْ مِمَّا خَلَقَ ظِلالاً و خداوند از آنچه آفریده، برای شما سایه.ها قرار داد." در این جا به وضوح می.بینیم که سایه.ها اعم از سایه.ی درختان و اشیاء دیگر و یا سایه.های غارها و پناهگاه.های کوهستانی به عنوان یک نعمت قابل ملاحظه.ی الهی بیان شده است و حقیقت نیز همین است. بزرگ.ترین سایه برای ما ساکنان زمین، سایه.ی کره.ی زمین است که شب نام دارد و نیمی از سطح زمین را می.پوشاند. نقش این سایه.ی بزرگ در زندگی انسان.ها برای هیچ کس پوشیده نیست، همچنین نقش سایه.های کوچک.تر و کوچک.تر به هنگام روز در مناطق مختلف.

نقش سایه.ها در زندگی ما

بدون شک سایه.های اجسام نقش مؤثری در زندگی ما دارند که شاید بسیاری از آن غافل باشند و انگشت گذاردن قرآن روی مسئله.ی سایه.ها برای توجه دادن به همین نکته است.
سایه.ها با این که چیزی جز عدم نور نیستند فوائد فراوانی دارند:
1- همان گونه که نور آفتاب مایه.ی زندگی و رشد موجودات است، سایه.ها نیز برای تعدیل تابش اشعه.ی نور، نقش حیاتی دارند، تابش یکنواخت آفتاب آن هم در یک مدت طولانی، همه چیز را پژمرده می.کند و می.سوزاند، ولی نوازش متناوب سایه.ها آن را در حد متعادل و مؤثری نگاه می.دارد.
2- برای آن.ها که بیابان گردند و یا گرفتار بیابان می.شوند، نقش مؤثر سایه.ها در نجات انسان.ها فوق.العاده محسوس است، آن هم سایه.ای که متحرک است و در یک جا متمرکز نمی.شود، هماهنگ با خواسته.ها و نیاز انسان.
3- موضوع مهم دیگر این که برخلاف تصور عمومی تنها نور سبب رؤیت اشیاء نیست، بلکه همواره باید نور با سایه.ها توأم گردد تا مشاهده اشیاء تحقق پذیرد، به تعبیر دیگر اگر در اطراف موجودی نور یکسان بتابد به طوری که هیچ گونه سایه.ای نداشته باشد، هرگز چنین شیئی که غرق در نور است مشاهده نخواهد شد. یعنی همان طور که در تاریکی مطلق چیزی قابل مشاهده نیست، در نور مطلق نیز چیزی قابل رؤیت نمی.باشد و دیدن اشیاء از آمیختن نور و ظلمت امکان.پذیر می.شود. به این ترتیب، سایه.ها نقش بسیار مؤثری در مشاهده و شناخت اشیاء از یکدیگر دارند.

سجده و خضوع سایه.ها

اما نکته.ی بسیار مهم و جالب در مورد سایه.های اشیاء این است که قرآن آن.ها را سجده کننده و خاضع در برابر پروردگار می.داند. زیرا هنگامی که انسان در موقع طلوع آفتاب رو به طرف جنوب بایستد می.بیند قرص خورشید از سمت چپ از افق مشرق سر برمی.آورد و سایه.ی همه.ی اجسام به طرف راست او (طرف غرب) می.افتند. این امر همچنان ادامه دارد و سایه.ها مرتباً به طرف راست جابجا می.شوند تا زوال ظهر.
در این هنگام سایه.ها به طرف چپ تغییر مسیر می.دهند تا هنگام غروب آفتاب که سایه.های بزرگ و طولانی اجسام در طرف مشرق گسترده می.شوند و با غروب آفتاب همه.ی آن.ها پنهان می.گردند.
قرآن در سوره.ی قصص در ضمن بیان ماجرای حضرت موسی و آب دادن به گوسفندان دختران شعیب، سایه را نعمتی دلچسب برای پناه بردن به آن و استراحت تن و جان دانسته است

خداوند این حرکت سایه.های اجسام را در راست و چپ به عنوان نشانه.ای از عظمتش معرفی می.کند و آن.ها را در حال سجده برای پروردگار و تواضع می.داند. چرا که حقیقت سجده، نهایت خضوع و پرستش است و از آن جا که همه.ی موجودات و مخلوقات خدا در جهان تکوین و آفرینش، تسلیم قوانین عمومی عالم هستی می.باشند و از مسیر این قوانین منحرف نمی.شوند و این قوانین همگی از ناحیه.ی خداست، پس در حقیقت همه در پیشگاه او سجده می.کنند و همه بیانگر عظمت و قدرت او و دلیل بر ذات مقدس اویند. و از آن جهت که سایه حالت به خاک افتادگی دارد، تعبیر سجده در مورد آن به.کاررفته است، گرچه از نظر تکوینی همه.ی موجودات در برابر خدا ساجد و خاضعند.

سایه نعمتی دلپذیر

1- در آیه.ی 35 سوره.ی رعد، از سایه به عنوان یک نعمت بهشتی یاد شده و فرموده است: سایه.های بهشتی همچون همه.ی نعمت.هایش جاودانی است. و اگر گفته شود جایی که آفتاب سوزندگی ندارد، سایه برای چیست، در پاسخ می.گوییم: لطف سایه تنها به این نیست که از سوزش آفتاب جلوگیری کند، بلکه رطوبت مطبوع متصاعد از برگ.ها که توأم با اکسیژن نشاط بخش است، لطافت و طراوت خاصی به سایه می.دهد.
2- قرآن در سوره.ی قصص در ضمن بیان ماجرای حضرت موسی و آب دادن به گوسفندان دختران شعیب، سایه را نعمتی دلچسب برای پناه بردن به آن و استراحت تن و جان دانسته است.
3- در آیه.ی 31 سوره.ی فاطر، انسان مؤمن به سایه.ی آرام.بخش و شخص کافر به باد سوزان و داغ تشبیه شده است.
بنابراین بر هر انسان موحد لازم است که به نعمت.های بیشماری که خداوند به او ارزانی داشته (مانند سایه.ها) توجه، و در حکمت.های وجودی آن.ها تفکر کرده و از این طریق رابطه.ی خود را با خالقش نزدیک.تر نموده و بر شکر این نعمت.ها اهتمام ورزد. بخش قرآن تبیان

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 74]