تبلیغات
تبلیغات متنی
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
طراحی سایت فروشگاهی فروشگاه آنلاین راه‌اندازی کسب‌وکار آنلاین طراحی فروشگاه اینترنتی وبسایت
بهترین دکتر پروتز سینه در تهران
محبوبترینها
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
آفریقای جنوبی چگونه کشوری است؟
بهترین فروشگاه اینترنتی خرید کتاب زبان آلمانی: پیک زبان
با این روش ساده، فروش خود را چند برابر کنید (تست‌شده و 100٪ عملی)
سفر به بالی؛ جزیره‌ای که هرگز فراموش نخواهید کرد!
از بلیط تا تماشا؛ همه چیز درباره جشنواره فجر 1403
دلایل ممنوعیت استفاده از ظروف گیاهی در برخی کشورها
آیا میشود فیستول را عمل نکرد و به خودی خود خوب میشود؟
مزایای آستر مدول الیاف سرامیکی یا زد بلوک
خصوصیات نگین و سنگ های قیمتی از نگاه اسلام
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1860749517
كتیبه خورشید
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: کتبیه خورشید
یکی از زیباییهای دل انگیز و تماشایی حریم ملکوتی حضرت امام علی بن موسی الرضا سلام الله علیه، کتیبههایی است که با خطوط برجسته و حجاری شده با طرح‌های متنوع و زیبا، بر پیشانی کاشی‌های رنگین، بر سینه شفاف سنگ‌های مرمر و در دل گچ‌بری‌ها و ترنج‌های سقف و ستون، رواق و ایوان و در و دیوار، چشم‌های بیننده را می‌نوازد و گاه پوشش زرین و سیمین و خطوط نقره‌ای و طلایی و لاجوردی بر دل فریبی و جلوه و جلال و نفاست این کتیبه‌ها می‌افزاید .متن بسیاری از کتیبه‌ها آیات کریمه قرآن، احادیث نورانی نبوی و سخنان گهربار ائمه معصومین علیهم‌السلام می‌باشد و متن بسیاری دیگر، اشعاری متین و مستحکم در قالب قصیده، قطعه، غزل و رباعی است که در بیشتر آنها بیت پایانی، ماده تاریخ بنای ساختمان یا تعمیر، مرمت، کاشی‌کاری و آینه‌کاری می‌باشد.این اشعار با هنرمندی خوشنویسان سرآمد هر عصر و با خطوط زیبای نستعلیق، ثلث، کوفی و ... با زیبایی و ظرافت هر چه بیشتر به رشته تحریر در آمده است و هر صاحب‌دل و زایر مشتاق، در همان حال که محو و مسحور این همه ذوق و هنرآفرینی و اخلاص و ارادت است، علاقه‌مند به خواندن متن این دل نوشته‌های و نگارگری‌هاست، که غالبا هم به لحاظ پیچیدگی و ظرافت‌های ویژه این خطوط و در هم آمیختگی آنها با گل و بوته و ترنج و اسلیمی، موفق به خواندن این کتیبه‌ها نمی‌شود .در این جا بی‌مناسبت نیست که مروری هر چند کوتاه داشته باشیم بر بعضی از کتیبه‌های موجود در حرم مطهر، با نقل نمونه‌هایی از کتاب نفیس بدر فروزان تالیف «علامه نسابه فیض» که در سال 1324 توسط بنگاه چاپ قم انتشار یافت. در این کتاب متن کامل اکثر قریب به اتفاق کتیبههایی که تا زمان تالیف کتاب بر در و دیوار حرم شریف و رواق‌های اطراف نقش بسته با توضیح و مقدمه مناسب گردآوری و تدوین شده است . با این فرض که ممکن است برخی از این کتیبه‌ها به خاطر تغییر نقشه و تعمیر و توسعه حرم مطهر در جای اصلی خود موجود نباشد، نقل به اختصار این کتیبه‌ها صرفا به قصد آگاهی از موضوع و محتوای کتیبه‌نویسی در اماکن مقدس صورت می‌گیرد.علاقه‌مندان به تحقیق در این زمینه می‌توانند به منظور اطلاع از شرح و تفضیل، به کتاب یاد شده یا سایر کتب مربوط مراجعه نمایند . اینک برخی از آن کتیبه‌ها:کتیبه بالای در پایین پای مبارکبر بالای در پایین پای مبارک کتیبه‌ای است و بر روی آن به خط ثلث نوشته شده است: «قال النبی صلی الله علیه و آله انا مدینة العلم و علی بابها و قال صلوات الله و سلامه علیه من زار ولدی بطوس کانما زار بیت الله سبعین مره صدق نبی الله صلی الله علیه و آله.»
کتیبه دیوار بالای سر مبارکبر پیشانی جدار بالای سر مبارک نیز کتیبه‌ای است و بر روی آن نوشته شده: "قال رسول الله صلی الله علیه و آله ضربة علی یوم الخندق افضل من عمل امتی الی یوم القیامة" و در یک طرف آن خوانده میشود: "حب علی بن ابی طالب حسنه لایضرمعها سیئه" و در سمت دیگر آن خوانده میشود: "الحسن و الحسین سیدا شباب اهل الجنه ."کتیبه زیر طاق‌بند حرمبر گرداگرد حرم مطهر در زیر آینه‌کاری، کتیبه‌ای است به خط ثلث از سنگ مرمر که بر روی آن قصیده زیر از منشات آقای میرزا محمدحسین حسینی ملقب به «دبیر الملک فراهانی» به خط «میرزا حسینعلی خوشنویس» نوشته و با کمال مهارت حجاری شده است: تبارک الله از این روضه همایون فـــــــرکه برتر از دو جهان است نزد اهل نظرمشید است بنایش به سان شرع نبـــــــیمـوبـد است بـقــایش چــو مــلـت حیـــدربود به رتبت، هر رکن آن به جای حطیـــمبود به حرمت، هر سنگ آن به جای حجرکدام کاخ بهشت است این خجسته حریـمکه هست صد ره از خاک سدره‌اش بهترنه نخل طور است اما همی به گوش رسداز آن ندای انـــاالـــحق هماره تا محــشرکمینه خــــادم ایــــن آستان دبیر الــملکبنــا نــــهاد ز شوق ایــــن کتیبـــــه مرمرنوشت کلک «دبیر» از برای تاریخــش«که نصب شد گویی اندر حریم کعبه حجــر» (1278 ه ق )کتیبه دارالحفاظ مبارکابیاتی از قصیده «قاآنی شیرازی» به خط «آقا خوشنویس زنجانی» در اطراف دارالحفاظ :زاده خـــیرالـــبشــر فرمانروای خیر و شـــــرمهبط وحی و کرامت معدن صدق و سدادبضعه موسی بن جعفر بوالحسن کز غیر حـقجسته در مقصوره وحدت روانش انفــرادهــیات مخلــــوق دارد وصف خالق لاجـــرمدر مدیـــحش به که بنمایـــم طریق اقتصادخلق را زین بقعه کامد رشک فردوس بریـــننام عقبــی شد زیاد و حب دنیا شد زیـــــادالغرض چون تازه شد این بقعـه از تعمیر وی آن چنان کز عود صحت تازه می‌گردد فــوادچون مریدی که مراد خویش را جـوید به جاناز پــــی تـــاریخ ســال آن نمــودم اجتــــهادپیـــر عـقـــلم گـفــت «قاآنی» پی تـاریــخ اومصرعی گــویم که هـم بنـمایـدت راه رشادگفتمش احسنت آن مصراع دلکش چیستگفت: گر مریدی جوی از این درگه وزین سلطان مراد (1296 ه ق)کتیبه مسجد دارالسیادهصل یا رب علی شمس الضحیاحمـد المخــتار نــور الثـقـلیــنو عـلـی نجـم العـلـی بـدرالـدجیمن عـلیـه الشمـس ردت مرتیـنو بـســـیـفـیـن و رمـحـیـن غـزاو لـه الفـتح بـــبــدر و حــنـیــــنو علی الـزهراء مشکاة الضیـاء کــوکــب العــصمــه ام الحسینو شـهــیـدیـن سـعـیدیـن هــــمـا لـلـرسـول الـمـجتبـی قـرة عینو علی السـجـاد مصباح الدجی آدم الال عــلی بــن الـــحسیـــنو علی الــباقــر مقــباس الـدجیو عــلی الصادق حقــا دون مینو ابی جعــفـر الثــانی التــقـــیمطلع الــجـود سـراج الحرمینو عـلی الهــادی علی والــزکیو عــلی المهدی ختم المصطفیننـور حـق یــقتــدی عیسی بــــهعجل الله طلــــوع النیــریــــــن ...کتیبه دارالسیاده مبارکهقصیده مرحوم «ملک الشعرای صبوری» - مشتمل بر هفتاد و چهار بیت – که عین قصیده را در بالای ازاره کاشی دارالسیاده بر کتیبه‌ای از سنگ به خط نستعلیق، خطاط مشهور «میرزا آقا خوشنویس زنجانی» در کمال امتیاز نوشته و آن را حجاری کرده‌اند:درگهـی کایینــــه‌اش آیین عرش کبریاستقـــدسیان را بر درش پیوسته روی التجـــاستسقف آن عالم پناه و فرش آن عرض اشتباهخاک آن عنبر سرشت و خشت آن بیضا ضیاستمهبــط فیــــض الــــه و مرکــز سر وجـــود مشــــرق نــور خــــدا و مغــرب نجم هــداستبـرفراز آن چو بـیـنی لامکان بالای ســــربــر زمین آن چـــو پویی آســـمان در زیـر پاستمستوی با عرش رحمان است کز نورخدای روشناز آن سر الرحمن علی العرض استوی است...
توصیف بنای مجلل دارالسعادهقصیده زیر از منشات «صبوری» ملک الشعرای آستان قدس، حاکی از فوت امین السلطان و دفن او در این مکان و تزیین دارالسعاده به آیینه و تعمیر آن از طرف فرزندش می‌باشد که به خط نستعلیق «میرزا آقا خان خوشنویس» به رنگ طلایی نوشته و حجاری شده است و دنباله آن تا گنبد حاتم خانی ادامه دارد:حبـذا دار همــایون سعــادت دستـــــورمرحبا کاخ فلک منظر و خورشید ظهوربارک الله حریــمی که بود خاک درشسرمــــه چشــم ملک غـــالیه طـــره حورلوحـــش الله مقامی که در آن ابراهیــمسعــــی‌ها کرد پی مغــفرت از رب غفورالغــرض بـــــارگه زاده موسی گردیــدچون ز آیینه روشن به مثل غیرت طورز در قم کلک «صبوری» ز پی تاریخش «انــدر آیینـــه این بقعه ببیــن آیت نور»دنباله قصیده فوق قصیده دیگری است که بر کتیبه ازار دارالسعاده و گنبد حاتم خانی با همان خط و بر روی همان نوع سنگ نوشته و حجاری شده است:زهی اســـاس همایــون آسمان کـــــردار خهی بنــــای سعـــــادت فزای خلــــد آثــارسپهر، کیست که اینجا برد ز رفعت نـــامبهــشت، چیست که اینــــجا زند دراز مقـدارنشیب عرصه‌اش از بام چرخ دارد ننگ فــراز شمســـه‌اش از اوج شمــس دارد عاربرای سرمـــه ازیـــن در برند حورالعیناز آن غـــــبار کـــــه خیـــزد ز مقــــدم زوار کتیبه در طلای ناصریبر دو لنگه این در، قصیده زیر از منشات «سروش» در توصیف آن نوشته شده است:این در از کعبــــه است یا باشد در خلــد برین آفــــرین بادا بر این درگاه و این درآفـــرینباز بــر روی تو خواهـــد شد در هشتم بهشتروی گــرسایی بـــه درگاه امـــام هشتمینزاده موسی بــــن جعفــــر کـارفرمای قــدربوالحســـن فرخنــــده فـرزند امیرالمومنینیـــا در رحمت بــود بر روی گیتی گشتـه باز گر تو را رحمت ز گیتی بایـدت این است این... کلک مشکین «سروش» از بهر تاریخش نوشت«بوسه زن بر این در و پا نه به فردوس برین» (1272 ه ق)
کتیبه در توحید خانهسومین در از درهای توحیدخانه در نقره است که در پشت سر مبارک نصب شده و از توحیدخانه با عبور از این در به حرم مطهر وارد می‌شوند. این در دارای دو کتیبه است به خط نستعلیق برجسته که یکی از آنها درشت و آشکار و دیگری که بر اطراف مشبک آن قرار دارد قدری ریزتر است. کتبیه اولی مشتمل بر نوزده بیت از منشات «صبوری» می‌باشد:این در از کیست که از روی نیازعرش دادار ورا برده نماز؟این در از کیست که جبریل امین کرده دربانی آن از آغــــاز؟این در از کیست که هر مسمارشبر ستـاره ز شرف دارد ناز؟ ...کتیبه در دارالسعادهاین در از جنس نقره بسیار زیبایی است که بین مسجد گوهرشاد و دارالسعاده نصب شده ... و بر ترنج بالای لنگه در به خط نستعلیق برجسته نوشته شده است: «قال الله تبارک و تعالی» و بر ترنج وسط به خط ثلث «و سیق الذین اتقوا ربهم الی الجنة زمرا حتی اذا جاوها و فتحت ابوابها و قال لهم خزنتها سلام علیکم» و بر ترنج پایین به خط نستعلیق «سلام علیکم طبتم فادخلوها خالدین» و بر اطراف در مزبور به خط نستعلیق بسیار مرغوب اشعار زیر کتیبه شده است:این مبارک در کـــــه بر عرش برین ساید سرامی‌توان زد گام بر نه چرخ و بر هفت اختراهر شب و هر روز بر خاک اندرین در بنده‌وار چــهر می‌ساید به گردون ماه و مهر خـاوراگه درین درگاه روبد خاک زین پاک آستـــانحور با مـــژگـان و جبریل امین با شهــپـــــر!تا نثـــار آرنـد بر ایـــن در طبـــق‌ها نور پاکقدسیــــان آینــد پـی در پـی ز عــــرش داور!خاک می‌بوسد فلک صد جای تا زین در نـــهدپــــای در کـــریـــاس کــــاخ زاده پیغمبـــر!نور حق طور تجلی پور موسی شاه طــــوس شبــــل زهرا سبــــط پیــــغمبر سلیل حیدر!مظهـــر یـــزدان خداوند قضا فرمـان، رضاکاستــــان عالی‌اش از عــــرش اعظم برتراعــلت ایجاد عـــرش و کرسی و لـــوح و قلمباعــث تکویــــن خاک و بـــاد و آب و آذر!چون میسر گشت هر کس را به کاخش خدمتینام نیـــکش مانـــد باقی در جهان تا محشـر!خانه زاد بوالحسن «مینا» به تاریخش ســرود (مصــــــــرع تــــاریــــخ محـــو شده است )
کتیبه در توحید خانه مبارکهدر اطراف در کتیبه‌ای است که قصیده «سرخوش» به خط نستعلیق «میرزا محمد حسین اصفهانی» بر روی آن نوشته شده است:در آسـتانـــه این شــاه کی سپـاه که کوفـتکمــینـه چاکــر او کــوس بر سر کــــاووسهمای اوج امامت که رنگ و رونق یافتز فــر مرقــد او تــوس چـــون پر طاووسجهان مجد و مهین خواجه‌ای که خوانندشخدیو تـوس و انیس النفوس و شمس شموسنکرده فکر به تاریخ سال«سرخوش» و گفت«به حق حق که درین در کسی نشد مایـوس» (1272 ه ق)کتیبه کفش کن ایوان طلادر زیر طاق کفش‌کن کتیبه است از کاشی و سنگ که قصیده «اختر طوسی» ، به خط نستعلیق «صنیع التولیه و کیمیا قلم» بر آن نوشته و حجاری شده است:حبذا از این همایون کفش کن کز بهر سیرشچشم سوی فرش بینی عرش حی ذوالمنن راگرد کفش پای زواری که بر خاکش نهد سـرسرمه چشم است خورشید و مه پرتو فکن را«اختر طوسی» بدیهه بهر تاریخ بنایــشگفت: «نصرالله آئینه نمود این کفش کن را»کتیبه مناره های مسجد گوهرشادسابقا اشعار رفت که بر طرفین ایوان مقصوره مسجد دو مناره با گلدسته و ماذنه زیبا به ارتفاع 43 متر قرار دارد. بر ترنج چهارم که مربوط به زمان صفویه است حدیث قال النبی علیه السلام: «عجلوا بالصلاة قبل الفوت و عجلوا بالتوبه قبل الموت» و در زیر ترنج‌ها به خط بنایی آشکاری کلمه طیبه «لااله الا الله» و «محمد رسول الله» نوشته شده و قصیده زیر به خط نستعلیق ممتازی بر گرد گلدسته‌ها نیمی در یکی و نیمی در دیگری – بر روی کاشی معرق نوشته شده است:در آستـــان ملک پاسبــــان خسرو طــــوس رضا ولـــی خــــدا شاه آسمان خــــرگاهعلـــی سلالـــه مــــوسی کـــه کاینات برندبـــر آستــــان جــلالـــش ز حــادثات پناهمنیر مهــر خراسان ابوالـــحسن کــــه بودز بار مــنـت او پـــشت نـه سپـهـر دو تاهبمانـــد زین عملـــش نام نیک جاویــــداندرین چمن که نه گل ماند از خزان نه گیاهچو شـــد ز رفعــــت تاریخ سال تعمیرشکمنــد فکرت «مینا» ی خرده بین کوتاهسر از دریچـــه موذن برون نمود و سرود«اذان اشهـــــد ان لاالــــــــه الا اللـــــه» (1276 ه ق )منبع:برگرفته از کتاب کتبیه خورشید، به کوشش محمدجواد غفورزاده(شفق)
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 2531]
-
گوناگون
پربازدیدترینها