كشف سياراتي پيرامون ستارگان در خارج از منظومه شمسي

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: كشف سياراتي پيرامون ستارگان در خارج از منظومه شمسي

دو گروه از منجمان براي اولين بار موفق به‎ ‎تهيه عكس از سياراتي شده‌اند كه حول ساير ستارگان مي‌گردند‎. ‎

به گزارش پايگاه‎ ‎اينترنتي بي بي سي نيوز، يكي از اين تصاوير، سياره‌اي را كه حول ستاره‌اي در فاصله 25 سال نوري مي‌گردد آشكار مي‌كند‏‎‏. ‏

‎به نوشته مجله ساينس، تصور مي‌شود اين سياره سردترين و كم جرم ترين اجرامي‎ ‎باشد كه تاكنون در خارج از منظومه شمسي مشاهده شده است‎‏. ‏

‎هم زمان در مطالعه‎ ‎جداگانه اي، از يك منظومه حاوي سه سياره، مستقيما عكس گرفته شده است. ستاره مركزي‏‎ ‎اين منظومه در صورت فلكي اسب بالدار (فرس اعظم) قرار دارد‎‏. ‏

‎هرچند قبلا، چند‎ ‎مورد رؤيت سيارات خارجي به طور مستقيم اعلام شده بود، اما اشتباه بودن آنها بعدا‎ ‎معلوم شد‎‏. ‏

‎دانشمندان براي يافتن سيارات در اطراف ساير ستارگان بايد وجود آنها‎ ‎را با كمك تكان‌هايي كه در ستاره مركزي ايجاد مي‌كنند يا افت درخشش ستاره مركزي به‎ ‎خاطر عبور آنها، استنباط مي‌كردند و مستقيما قابل مشاهده نبودند‎‏. ‏

‎اما اكنون‎ ‎قابليت مشاهده مستقيم نور بازتابيده از سيارات خارجي به منجمان امكان مي‌دهد تركيب‎ ‎آنها را مطالعه كنند‎‏. ‏

‎مشكل منجمان در گرفتن عكس از اين سيارات تاكنون اين بوده‎ ‎است كه نور ستاره مركزي آنها را غرق مي‌كند، مثل اين است كه بخواهيم نور يك كبريت‏‎ ‎را از فاصله دو كيلومتري در كنار يك نورافكن مشاهده كنيم‏‎‏. ‏

‎پيشرفت در فناوري‎ ‎تجهيزات نوري و پردازش تصاوير به اخترشناسان امكان داده است عملا بتوانند نور ستاره‎ ‎را تفريق كنند، به طوري كه تنها نور سياره بر جا بماند. اين نور مي‌تواند فروسرخ‎ ‎باشد كه ناشي از حرارت سياره است يا مي‌تواند نور بازتابيده از آن باشد‎‏. ‏

‎‏«پل‎ ‎كالاس» از دانشگاه كاليفرنيا سرپرستي گروهي بين المللي را به عهده داشت كه با‏‎ ‎استفاده از تلسكوپ فضايي‌هابل از ستاره‌اي به نام «فم الحوت» عكس گرفتند‏‎‏. ‏

‎يك حلقه‎ ‎عظيم غبار دور اين ستاره را گرفته است كه به نظر مي‌رسد داراي يك بخش تهي نزديك‎ ‎ستاره باشد‎‏. ‏

‎اين امر با آنچه به «نظريه تجميع» ‏‎معروف است همخواني‎ ‎دارد. براساس اين نظريه، سيارات جوان حين گشتن دور ستاره غبار و مواد موجود را جمع‎ ‎مي‌كنند. وجود ناحيه‌اي تهي در اين حلقه باعث شد تيم منجمان در سال 2005 جستجو براي‏‎ ‎يافتن سياره را آغاز كند‎‏. ‏

‎اين تيم تخمين مي‌زند سياره ملقب به فم الحوت 17‏‎ ‎ميليارد و 600 ميليون كيلومتر از ستاره فاصله داشته باشد و تقريبا به اندازه مشتري‏‏‎ ‎باشد. همچنين ممكن است حلقه‌اي نيز در اطراف‎ ‎آن وجود داشته باشد‎‏. ‏

‎دكتر كالاس گفت: در پايان ماه مه وقتي تاييد كردم كه فم‎ ‎الحوت سياره‌اي است كه حول ستاره مي‌گردد نزديك بود قلبم بايستد. ديدن سياره اي‎ ‎كه قبلا هرگز به عينه ديده نشده است، تجربه‌اي غني و تكان دهنده است‎‏. ‏

‎تيم ديگر‎ ‎شاخه اخترفيزيك موسسه هرزبرگ كانادا تحت سرپرستي «كريستيان ماروئيس» از تلسكوپ‌هاي‎ ‎كِك و جمناي در‌هاوائي براي بررسي ستاره‌اي به نام اچ آر 8799 كه با چشم غيرمسلح‏‎ ‎نيز در آستانه ديد قرار دارد استفاده كردند‎‏. ‏‎اين تيم نور اين ستاره را در طيف‎ ‎فروسرخ بررسي كرد به اين اميد كه سياراتي را در اطراف آن بيابد كه هنوز پس از شكل‎ ‎گرفتن، حرارت پس مي‌دهند‎‏. ‏

‎آنچه آنها در سال 2004 يافتند و امسال دوباره تاييد‏‎ ‎كردند وجود سه سياره در اطراف اين ستاره است‎‏. ‏

‎براساس يك مدل نظري كه به كمك نور‎ ‎رويت شده سيارات به نتيجه گيري مي‌پردازد، اندازه اين سه سياره،پنج تا سيزده برابر‎ ‎مشتري است‎‏. ‏

‎اين سه سياره شباهت‌هايي هم به سيارات منظومه شمسي ما دارند. مدار‎ ‎آنها قابل مقايسه با مدار سيارات دور دست منظومه شمسي است و سيارات كوچكتر آن به‎ ‎خورشيد نزديكترند‎‏. ‏

‎دكتر ماروئيس اشاره مي‌كند، شيوه‌هاي كنوني مورد استفاده در‎ ‎يافتن سيارات خارجي عمدتا براي كشف سياراتي با ابعاد مشتري - بزرگترين سياره منظومه‏‎ ‎شمسي - و بزرگتر مناسب است‎‏. ‏

‎مطالعه نوري كه مستقيما از اين سيارات مي‌آيد،‎ ‎اطلاعاتي درباره جو و سطح آنها ارائه خواهد كرد، دانشي كه به دست آوردن آن از طريق‎ ‎روش‌هاي قبلي كشف سيارات (يعني به طور غيرمستقيم) غيرممكن بود‎‏. ‏

‎مارك مك كاگرين‏‎ ‎اخترشناس دانشگاه اكستر در بريتانيا گفت: شما جرمي‌را در اطراف يك ستاره مي‌بينيد‎ ‎و ممكن است خيال كنيد يك سياره است‎‏. ‏‎وي افزود: اما بايد براي چندين سال آن را‎ ‎زير نظر داشته باشيد و مطمئن شويد كه اطراف ستاره حركت مي‌كند و همچنين همراه با‎ ‎ستاره در فضا حركت مي‌كند. هرچند من در گذشته خيلي ترديد داشته ام، اما اينها به‎ ‎نظرم خيلي واقعي مي‌آيند.

سه شنبه 12 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 55]