در قلمرو ادبيات حماسي ايران نقد و بررسي شد

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: در قلمرو ادبيات حماسي ايران نقد و بررسي شد
كتاب «در قلمرو ادبيات حماسي ايران» نوشته حسين رزمجو - استاد دانشگاه فردوسي مشهد - در جلسه نقد گروه تاريخ عصر كتاب زنجان بررسي شد. به گزارش ايسنا حسن حسينعلي در اين نشست گفت: همه ملل داراي حماسه هستند و ملت بدون حماسه نداريم. حماسه جزو شاخه هاي ادبي - تاريخي است و در شاخه هاي علوم انساني، توجه به آن، امري بديهي است. او افزود: حماسه به انواع گوناگون اعم از تاريخي، عرفاني، ديني، خلق يا توده تقسيم مي شود، كه در ادبيات فارسي، حماسه خلق يا توده نداريم. روايت اوليه همه حماسه هايي كه ما امروزه به صورت ملي مي شناسيم، يك جنگ داخلي و قبيله اي است. اين كارشناس تاريخ خاطرنشان كرد: حماسه به مرور زمان تا وقتي كه مكتوب نشده، مطابق سير تحول تاريخي يك ملت تغيير مي يابد؛ اما پس از نوشته شدن ديگر تغييري نمي كند. مثلا « ايلياد و اوديسه» در قرن نهم نوشته شده است و ديگر قابل تغيير نيست. حسينعلي درباره واژه حماسه بيان كرد: حماسه يك واژه عربي است كه در دوران گذشته به مفهوم فعلي استفاده نمي شد. حماسه از حمس به معني دلاوري و دليري گرفته شده است؛ ولي در دوره حاضر به اشعاري كه به فخر قوم و مليتي اختصاص دارند، اطلاق مي شود. حماسه به عنوان علمي مستقل دو قرن است كه مورد بررسي و تحقيق قرار گرفته است. پايه نظريه هاي روان شناسي فرويد و يونگ هم بر اساس حماسه است.

اين فعال عرصه كتاب در توضيح تقسيم بندي مضموني حماسه ها، يادآور شد: حماسه ها از نظر مضموني به چهار دسته تقسيم مي شوند؛ دسته اول، حماسه هاي ملي هستند كه در آن ها، حماسه در قالب يك هويت قرار گرفته و روح ملي در آن متبلور شده است؛ مانند رستم و سهراب در شاهنامه فردوسي؛ دسته دوم، حماسه هاي تاريخي هستند كه با داشتن شخصيت ملموس تاريخي، در زمان و مكان ثابتي رخ داده اند؛ مانند اسكندرنامه، چنگيزنامه، ترانه رولان و بخش ساسانيان از شاهنامه فردوسي؛ دسته سوم حماسه هاي ديني و مذهبي هستند كه مخصوص يك ملت خاص نيستند؛ بلكه مخصوص مجموعه اي از ملل با يك دين واحد هستند؛ مانند واقعه هاي حماسي كتاب تورات و خاوران نامه؛ و دسته چهارم، حماسه هاي خلق يا توده هستند. اين حماسه ها در دوران گذشته، كاملا شفاهي بود و صورت نظم و نثر داشت. متن نظمي با ساز موسيقايي و خواننده همراه بود. قهرمانان اين حماسه ها، طرفدار ستمديدگان و مبارزه با ستمگران بودند. او در توضيح كتاب مورد بحث اين جلسه، ابراز كرد: اين كتاب در مقايسه با كتاب «حماسه سرايي در ايران» نوشته دكتر ذبيح ا... صفا ساده تر است و ابتدا به صورت يك جزوه درسي دانشجويان ادبيات در دوره دكتري بوده است. متن كتاب بسيار روايي و فارغ از مطالب پيچيده است. همچنين گرايش و تعصب هاي جانب گيرانه در اين اثر ديده نمي شود. حسينعلي درباره ارجاعات كتاب گفت: مؤلف بهتر بود در جاي جاي كتاب، ارجاعات را هم ارائه مي داد؛ ولي با حوصله اين كار را در پايان هر فصل با ارائه منابع جبران كرده است. با تمام اين ويژگي ها، اين كتاب جواب گوي بسياري از پرسش ها در حوزه حماسه و حماسه سرايي فارسي نيست.

در اين نشست، پرويز فتح ا... پور - سرگروه عصر كتاب تاريخ زنجان - نيز به ارائه توضيحاتي درباره حماسه و كتاب مورد بحث اين جلسه پرداخت و گفت: اين كتاب بعد از كتاب «حماسه سرايي در ايران» مهم ترين منبع فارسي در حيطه حماسه است. جلد اول آن شامل هشت دفتر، به ترتيب با عناوين كليات، بنيادهاي حماسه هاي ملي ايران، تدوين روايات حماسي و ملي ايران به زبان فارسي، نظم حماسه هاي ملي ايران در دوران بعد از اسلام، حماسه هاي تاريخي، حماسه هاي ديني، حماسه هاي عرفاني و روحاني و حماسه سرايي در دوران معاصر و جلد دوم نيز شامل سه دفتر با عنوان هاي فردوسي حكيم فرزانه توس، شاهنامه و تحليل و بررسي ابعاد لفظي و معنوي آن و مباحث ديگر در مورد شاهنامه است.
سه شنبه 12 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 167]