نويسنده: داوودپنهاني نقش فرد در كاهش هزينه هاى اقتصادى جامعه

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: نويسنده: داوودپنهاني نقش فرد در كاهش هزينه هاى اقتصادى جامعه
خبرگزاري فارس: اكنون با خود فكر كرده ايد چگونه با اندكى برنامه ريزى مى توان جلوى هدر رفتن بخشى از هزينه ها را گرفت. بررسى اين ماجرا از دو زاويه فردى و اجتماعى واجد اهميت است.

تاكنون با خود فكر كرده ايد چگونه با اندكى برنامه ريزى مى توان جلوى هدر رفتن بخشى از هزينه ها را گرفت. بررسى اين ماجرا از دو زاويه فردى و اجتماعى واجد اهميت است. در بخش فردى ماجرا، ما با توجه به درآمد ماهيانه اى كه داريم ميزان مخارج خود را مشخص كرده و تلاش مى كنيم كه اين مخارج از حد تعيين شده فراتر نرود، چه آنكه در اين صورت متحمل فشارهاى اقتصادى مى شويم. در نتيجه براى پرهيز از اين فشارها تنظيم مخارج با درآمد ماهيانه از اهميت ويژه اى برخوردار است اما از منظر اجتماعى شكل موضوع اندكى تفاوت پيدا مى كند. تفاوت از اين نظر كه بسيارى از ما آنجا كه پاى منافع فردى خودمان در ميان نيست، تعهدمان كمرنگ تر مى شود. به اين معنى كه نقش كمترى براى كاهش اين هزينه ها براى خود قائل هستيم. در نتيجه توجه چندانى به نقش فردى خود در كاهش هزينه هاى اجتماعى نشان نداده، مسئوليت اجتماعى خود را فراموش مى كنيم. حال آنكه اگر كمى دقت كنيم خواهيم فهميد كه جامعه و منافع كلى آن چيزى جز منافع تك تك ما نيست و هر هزينه اى كه بر دوش جامعه بيفتد هزينه اى است كه به همه ما تحميل شده است. درك اين موضوع و تلاش براى نهادينه كردن مسئوليت اجتماعى در كاهش هزينه هاى اقتصادى علاوه بر برنامه ريزى هاى مديريتى مناسب به گسترش فرهنگى در سطح جامعه نياز دارد كه از طريق آن وجوه مثبت اين پديده براى عموم تشريح شده و برايشان جا بيفتد. آنچنان كه هر شخص براى جلوگيرى از افزايش هزينه ها در سطح جامعه به همان اندازه حساسيت داشته باشد كه در زندگى شخصى خود حساسيت دارد.

براى درك بهتر موضوع مى توان از مثال هاى بى شمارى استفاده كرد. يكى از عينى ترين اين موارد بحث اسكناس و هزينه هايى است كه از طريق چاپ آن بر دوش جامعه وارد مى شود. چندى پيش روابط عمومى بانك مركزى آمارى در اين خصوص منتشر كرد و در اين زمينه توضيحاتى داد كه توجه به آن از اهميت ويژه اى برخوردار است. در اين گزارش با اعلام اين كه سالانه 12 ميليارد تومان صرف تجديد چاپ اسكناس مى شود، تصريح شده بود كه هزينه تجديد چاپ اسكناس هاى فرسوده از ماليات هاى مردم تأمين مى شود.

به نوشته روابط عمومى بانك مركزى، اسكناس يك ثروت ملى محسوب مى شود كه بايد از اين ثروت ملى حفظ و نگهدارى كرد، زيرا با اين اقدام و نگهدارى صحيح اسكناس سالانه ميليون ها دلار صرفه جويى ارزى براى كشور حاصل مى شود. در اين گزارش با اشاره به اين كه هزينه تجديد چاپ اسكناس هاى فرسوده از ماليات هاى مردم تأمين مى شود، اعلام شده بود كه با نگهدارى صحيح از اسكناس هزينه چاپ مجدد آن را مى توان صرف طرح هاى توسعه اى كشور كرد. به گزارش اين بانك به دليل نگهدارى ناصحيح ساليانه 700 ميليون برگ اسكناس از گردونه خارج مى شود. اين در حالى است كه به گفته كارشناسان استفاده از ابزارهاى پولى (كارت بانكى) موجب تسريع مبادلات اقتصادى و جلوگيرى از فرسايش بى مورد اسكناس مى شود و با استفاده و خريد از طريق كارت خودپرداز ضرورتى به وجه نقد و حمل مقادير زياد اسكناس با همراه داشتن چك هاى مسافرتى نيست و تمامى اين اقدامات باعث حفظ اين ثروت ملى مى شود.

يك نمونه از چنين طرح هايى، طرح شتاب است كه به دارندگان كارت بانكى امكان مى دهد با كارت بانكى خود از همه پايانه هاى فروشى كه در سطح كشور نصب شده استفاده كنند. همچنين دارندگان كارت بانكى مى توانند علاوه بر استفاده از دستگاه هاى خودپرداز از پايانه هاى فروش نيز استفاده كنند. به گزارش بانك مركزى با استفاده از كارت بانكى و خريد از طريق مراكز خدماتى داراى پايانه هاى فروش و عدم حمل فيزيكى پول، هزينه هاى سنگين چاپ مجدد اسكناس كاهش مى يابد و در وقت و زمان نيز صرفه جويى مى شود.

تأكيد بر اين نمونه از صرفه جويى با توجه به تأثيرات اقتصادى آن در حالى صورت مى گيرد كه بسيارى از ما به هيچ عنوان از اهميت چنين موضوعاتى باخبر نيستيم و در نتيجه در نگهدارى از اسكناس دقت نمى كنيم. نحوه قرار دادن اسكناس در كيف و بى توجهى به اصول نگهدارى براى همه ما امرى آشناست و نياز به توضيح بيشتر ندارد. اگر به گفته هاى چندى پيش «مجيد صنيعى آبادى» مدير سازمان توليد اسكناس و مسكوك دقت كنيم بيشتر متوجه تأثيرات اين نمونه بسيار ساده از بى توجهى در بعد كلان خواهيم شد. به گفته وى طى سه سال گذشته به طور متوسط سالانه يك تا1/4ميليارد قطعه اسكناس چاپ شده است كه در مقايسه با اواسط دهه هفتاد بيش از دوبرابر افزايش نشان مى دهد.

«صنيعى آبادى» با بيان اين مطلب كه تا اواسط دهه70 سالانه حدود 600ميليون قطعه اسكناس توليد مى شد، ولى در سه سال اخير به عنوان پركارترين سال هاى سازمان توليد اسكناس و مسكوك، اين رقم به حدود يك ميليارد تا يك ميليارد و 400 ميليون قطعه رسيده است، گفته بود: «سرانه اسكناس در ايران 115 قطعه است كه بر همين اساس اين رقم، حدود 10 برابر استاندارد جهانى آن است.» به گفته وى در حال حاضر سرانه اسكناس در كشورهايى مانند امريكا، انگليس و فرانسه10 تا 15 قطعه، در كشورهاى همسايه ايران 30 تا 30 قطعه و در پاكستان 50 قطعه است. وى با بيان اين كه ميزان قطعه اسكناس در گردش از سرانه اسكناس ضرب در جمعيت به دست مى آيد، افزود: در حال حاضر در كشور ما هشت ميليارد قطعه اسكناس گردش مى كند.

با نگاهى به اين حجم توليد اسكناس در كشور بهتر مى توان موضوع نگهدارى از اين ثروت ملى را درك كرد. ثروتى كه با نگهدارى هر چه بيشتر و در نتيجه كاهش توليد آن مى توان صرفه جويى هاى فراوانى در بعد ملى به دست آورد.

نمونه اسكناس و اشاره به آن تنها يكى از موضوعاتى است كه نقش صرفه جويى و در نتيجه كاهش هزينه هاى ملى در آن آشكار مى شود. مصرف بهينه منابع انرژى و جلوگيرى از اسراف آنها نيز نمونه ديگرى است كه در صورت توجه به آن مى توان سالانه از هدر رفتن ثروت ملى بسيار زيادى جلوگيرى كرد. سخنان چندى پيش رئيس كميسيون انرژى مجلس مبنى بر اين كه ايران 3/5 برابر چين 1/3 ميليارد نفرى مصرف انرژى دارد، ناظر بر همين وضعيت است. «حميدرضا كاتوزيان» با اشاره به روند مصرف گاز در كشور گفته بود: «اگر مصرف گاز با شرايط فعلى ادامه پيدا كند در افق چشم انداز 20 ساله، ايران به يكى از عمده ترين واردكنندگان گاز در جهان تبديل مى شود و در آن زمان در حدود دو ميليارد و750ميليون متر مكعب مصرف خواهيم داشت.» به گفته وى ايران 11 برابر ژاپن و 3/5 برابر چين مصرف انرژى دارد كه اين امر براى اقتصاد كشور غم انگيز است.

اسراف و اتلاف منابع انرژى، نمونه غم انگيزى از بى توجهى به ابعاد تأثير گذار و اجتماعى رفتار فردى ماست. اين در حالى است كه بسيارى از ما به هيچ وجه حاضر نيستيم كه نسبت به منافع فردى خود بى توجهى نشان دهيم. به تعبيرى بهتر حساب همه هزينه هاى خود را در زندگى شخصى داريم و از چارچوب تعيين شده براى خود تخطى نمى كنيم. اين در حالى است كه وقتى پاى جامعه به ميان مى آيد همان رفتارى را كه در سطح شخصى انجام مى دهيم را به فراموشى سپرده به اسراف و اتلاف منابع پرداخته، منافع ملى را به فراموشى مى سپاريم.

اهميت دادن به اين نكته در سطح ملى و جا انداختن آن نياز به جا انداختن فرهنگ درست مصرف در جامعه دارد. اين امر نيز به تنهايى و بدون كمك گرفتن از دستگاه هاى آموزشى جامعه به هيچ وجه امكان پذير نيست. رسانه ها و در راس آنها صدا و سيما در اين ميان توانايى زيادى براى كمك به رشد و گسترش اين فرهنگ دارند. از سوى ديگر با فراهم كردن زمينه هاى لازم براى استفاده از ابزار هاى مدرن و پيشرفته ديجيتال مى توان به آسانى جلوى بسيارى از هزينه هاى غير لازم را در جامعه گرفت. به عنوان مثال تصور كنيد كه سالانه چه ميزان براى چاپ و انتشار انواع و اقسام مدارك مختلف صرف مى شود. اين در حالى است كه با استفاده درست از ابزارهاى الكترونيك مى توان حجم بسيار زيادى از هزينه هاى اضافى در اين باره را كاهش داد.

همه اين گفته ها البته زمانى به نتيجه مثبت نزديك خواهد شد كه بسيارى از ما به همان اندازه كه براى سود و زيان شخصى خود اهميت قائل هستيم، به سود و زيان جامعه نيز توجه كنيم. باور به اينكه منابع جامعه نيز همان منافع ماست كه در معرض برخورد انسان هاى بيشترى قرار گرفته، امرى بسيار ساده است و از پيچيدگى خاصى برخوردار نيست. با اين حال بسيارى از ما حتى هنگامى كه با موضوع آشنا مى شوند باز هم ترجيح مى دهند كه نقش خود را در بهبود شرايط اجتماعى ناديده بگيرند. اين ناديده گرفتن تا زمانى كه تأثيرات آن فقط متوجه شخص ما باشد تأثير چندانى در شرايط اجتماعى ندارد، اما هنگامى كه پاى منافع جمعى به ميان كشيده مى شود موضوع فرق مى كند. بى توجهى به اين منافع جمعى است كه نتايج تلخى به دنبال خواهد داشت. نمونه عينى آن نيز مصرف سه و نيم برابرى انرژى در كشور ما در مقايسه با كشور پر جمعيتى همانند چين است.
...................................................................................
منبع: روزنامه ايران
انتهاي پيام/
دوشنبه 11 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 56]