هنر موزائیک سازی یا معرّق کاری در ایران باستان

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: معرق کاری یا موزائیک سازی عبارت از این است که با سنگریزه های تراشیده و رنگین تصویری را مانند پرده نقاشی بسازند، و این کار از دو هزار سال پیش در روم معمول بوده و خصوصاً از زیر خاکستری شهر «پمپئی» موزائیکهای بسیار زیبا بیرون آورده اند که معروفترین آنها پرده ای است که جنگ اسکندر با داریوش سوم را نشان می دهد...

در ضمن تحولاتی که در هنر ایران در طول قرنهای متمادی رخ داده گاهی نیز هنرمندان از هنر همسایگان اقتباس هایی نموده اند. اصولاً در عالم هنر اقتباس کار بسیار خوبی است. اگر هنرمندی چشمان خود را به خارج از محیط خود ببندد و خود را به هنر همسایگان یا هنرمندان دیگر بی علاقه نشان بدهد تدریجاً هنر او خشک می شود و می میرد.
مثلاً فرض کنید اگر تمام شعرا و نویسندگان ایرانی می خواستند در گفتن شعر و نثر از حافظ و سعدی تقلید کنند، به این عنوان که بهتر از سعدی و حافظ نمی توان نثر و نظمی نوشت، وضع ادبیات ما به چه صورتی درمی آمد. و به همین طریق اگر قرار بود تمام نقاشان، مثلاً از کمال الدین بهزاد تقلید کنند نقاشان دیگری مانند رضا عباسی و معینی مصور بوجود نمی آمد. میگویند هنر از طبایع خداوندی است و موقعی می توان هنری را بمنزله شاهکاری به حساب آورد که هنرمند بتواند حسن ابتکار و خلقت را که خداوند به انسان عطا فرموده بکار برد. بنابر این اگر هنرمندی شاهکاری بوجود آورد، هنرمند دیگر نمی تواند همان شاهکار را تقلید کند، و به عنوان شاهکار دیگری معرفی نماید، ولی می تواند با اقتباس از شاهکار اولی ابتکاری بخرج دهد که چیز جدیدی بوجود آورد.
مساجدی که در زمان صفویه در ایران ساخته شد بدون شک زیباترین بناهایی بود که تا آن زمان در دنیا بوجود آمده بود، ولی امروز با وجود پیشرفت فوق العاده ی وسایل معماری و مصالح آن، کسی در کشور ما پیدا نمی شود که خانه ای شبیه به مسجد شاه اصفهان بسازد. مسجد شاه اصفهان خود تقلیدی از کاخهای زمان ساسانی بود، ولی در آن بقدری ابتکار برده شده بود، که بصورت بنای کاملاً تازه و بدیع در آمده بود.
اگر ابنیه امروزی که در ایران ساخته می شود مورد پسند نیست به منزله شاهکاری به حساب نمیآید، برای این است که صد در صد تقلید از بناهای اروپایی است. مثلاً هیچ کس حتی بزرگترین بنای تهران مانند ساختمان القانیان یا ساختمان شرکت نفت را بمنزله شاهکار هنر معماری در ایران به حساب نمی آورد. ولی اگر امروز کسی در تهران منزلی بسازد که طالار اصلی آن گنبدی داشته باشد، و زیر گنبد حوضخانه ای باشد، و آبی در آن جریان داشته باشد، و داخل و خارج گنبد از کاشیهای معرق مزین شده باشد، آن بنا را می توان به صورت یک شاهکار هنری معماری ایرانی پذیرفت. کاخ مرمر با گنبد [۴] زیبایش یکی از این گونه ابنیه می باشد، و نتیجه فکر اعلیحضرت رضا شاه کبیر است. متأسفانه این رویه در هیچ یک از بناهای بزرگ دیگر ایران مورد تقلید قرار نگرفته، زیرا امروز مردم کشور ما از دیدن گنبد زیبا کمتر از دیدن یک بنای هیجده طبقه لذت می برند.
روزی که کمال الملک، نقاشی رنگ و روغنی را وارد ایران نمود کار بسیار خوبی کرد؛ و آشنایی ایرانیان به نقاشی رنگ و روغنی تحول عظیمی در میان هنرمندان ایرانی بوجود آورد، ولی من در آنجا که کمال الملک عین تابلوهایی «بوشه» نقاش فرانسوی را تقلید کرده و در حقیقت از آنها کپی نموده موافق با او نیستم. متأسفانه بیشتر هنرمندانی که در مدرسه کمال الملک کار می کرده اند به کپی کردن یا رونوشت کردن تابلوهای نقاشان قرن هیجدهم فرانسه مشغول شدند، ولی درمیان آنها اشخاصی هم پیدا شدند که در عین تقلید از سبک اروپایی ابتکار به کار بردند و کارهایشان رونق بیشتر پیدا کرد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 256]