بزرگنمایی

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: دیدکلی

شاید بارها دیده.ایم که افراد مسن هنگام خواندن قرآن از ذره بین استفاده می.کنند. به این دلیل ذره بین مور استفاده قرار می.گیرد که حروف و کلمات قرآنی ریز بوده و افراد مسن بخاطر ضعیف بودن چشم خود از این وسیله که کلمات را بصورت درشت نمایش می.دهد، استفاده می.کنند. یا هنگامی که بوسیله ذره بین به منظره.ای که در فاصله دور دست قرار دارد نگاه می.کنیم، ملاحظه می.شود که به راحتی می.توانیم آن منظره را ببینیم. به این ترتیب در مورد آینه.ها ، عدسی و وسایل دیگری از این قبیل کمیتی به نام بزرگنمایی تعریف می.کنند. بزرگنمایی در واقع مقیاسی از بزرگی تصویر ایجاد شده توسط وسیله مورد استفاده است.
بزرگنمایی آینه کروی

چون بزرگی تصویر در یک آینه کروی ، بسته به محل جسم یا شئی که در برابر آینه قرار دارد، متغیر است. در مسائل مربوط به آینه.های کروی به جای صحبت از بزرگی تصویر معمولا از بزرگنمایی آینه صحبت می.شود. بزرگنمایی یک اینه کروی بنا به تعریف به صورت زیر است.

ارتفاع شی/ارتفاع تصویر=بزرگنمایی آینه کروی
بنابراین اگر به صورت نموداری تصویری را که در یک آینه ایجاد می.شود، نشان دهیم، در این صورت با استفاده از قواعد هندسی (تشابه دو مثلث ایجاد شده در دو طرف آینه) ، اگر فاصله تصور از آینه را با q و فاصله جسم از آینه را با P نشان دهیم، رابطه بزرگنمایی بر حسب این کمیتها بصورت q/p =بزرگنمایی بیان می.شود. نکته قابل توجه این است که این رابطه هم برای آینه.های کروی محدب و هم برای آینه.های کروی مقعر معتبر است. لذا در هنگام استفاده از این رابطه باید علامت جبری در مورد q و p را با توجه به نوع تصویر یا جسم بسته به نوع آینه رعایت کنیم. به بیان دیگر باید به خاطر داشته باشیم که فاصله هر شی با هر تصویر حقیقی از آینه با علامت مثبت و بر عکس فاصله هر شی یا تصویر مجازی از آینه با علامت منفی منظور می.شود.
بزرگنمایی آینه تخت

در مورد آینه تخت چون فاصله تصویر از آینه با فاصله جسم از آن همواره برابر است، بنابراین بزرگنمایی برابر یک خواهد بود. به عبارت دیگر هر شی یا جسم درست به همان اندازه خودش در آینه تخت نمایش داده می.شود.
بزرگنمایی در عدسیها

بزرگنمایی خطی

بزرگنمایی خطی در عدسیها ، مانند آینه.های کروی ، عبارت است از نسبت ارتفاع تصویر به ارتفاع شی. به عبارت دیگر در مورد عدسیها نیز اگر فاصله تصویر از عدسی را با q و فاصله شی از عدسی را با p نشان دهیم، در این صورت رابطه بزرگنمایی به صورت q/p=بزرگنمایی خواهد بود. در این مورد نیز علامت کمیت های q و p باید متناسب با نوع عدسی و نوع تصویر و شی تعیین شود. در این مورد باید توجه داشته باشیم که تمام فاصله.ها از مرکز اپتیکی عدسی سنجیده می.شوند. بنابراین فاصله هر شی یا تصویر حقیقی از عدسی با علامت مثبت و فاصله هر شی یا تصور مجازی از عدسی با علامت منفی منظور می.شود. همچنین فاصله کانونی عدسی همگرا مثبت و فاصله کانونی عدسی واگرا منفی است.
بزرگنمایی زاویه.ای

همراه بزرگنمایی خطی ، یک بزرگنمایی زاویه.ای نیز در مورد عدسیها (یا آینه کروی) در نظر می.گیریم. اگر چنانچه نحوه تشکیل تصویر در عدسی (یا آینه کروی) را به صورت هندسی نمایش دهیم، بزرگنمایی زاویه.ای بصورت δ=tanα/tanα نوشته می.شود. زاویه های α وα از تقاطع پرتوهای خارج شده از عدسی و پرتو تابیده بر آن با محور اصلی تشکیل می.شود. اگر بزرگنمای خطی و زاویه.ای را از نظر نموداری با هم مقایسه کنیم، ملاحظه می.شود که بزرگنمایی زاویه.ای عکس بزرگنمایی خطی است. بنابراین هر چه بزرگنمایی خطی بزرگتر باشد، یعنی اندازه تصویر بزرگتر باشد، بزرگنمایی زاویه ای کوچکتر است. یعنی باریکه پرتوهای نوری که تصویر را تشکیل می.دهند، کوچکترند. این وضعیت در تعیین روشنایی تصویر نقش مهمی ایفا می.کند. لازم به ذکر است که بزرگنمایی زاویه.ای نه تنها در مورد عدسیها بلکه در مورد آینه.های کروی نیز به همان صورت با δ تعریف می.شود.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 521]