کودک شما فقط غذا نمیخواهد!

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

روان كودك حساس است و سلامت آن بيش از هر چيز به آگاهي و توجه والدين نياز دارد
بي.توجهي نسبت به سلامت روان كودك، رفتار يا بهتر بگوييم عادتي عمومي نزد والدين است. نيازهاي جسمي كودك نظير تغذيه، پوشاك، بازي و تفريح، فراغت و... ابعادي ساده دارند و به آساني درك مي.شوند.
پاسخگويي به آنها نيز آسان.تر است. در مقابل نيازهاي رواني كودك پيچيده است و گاهي ناشناخته مي.ماند. بزرگسالان نيازهاي رواني خود و ديگران را درك مي.كنند، اما كودكان شرايطي ويژه دارند. آنان از نظر رواني و عاطفي بشدت وابسته و تاثيرپذيرند.
گاهي هضم يك رفتار يا نوعي از برخورد برايشان دشوار و آنچه براي بزرگ.ترها و والدين امري بي.اهميت محسوب مي.شود براي كودكان يك ضربه روحي و فاجعه رواني است. بدتر آن كه اغلب نيازهاي رواني كودك قرباني رفع نيازهاي جسمي وي مي.شود و عطش روحي وي را به عقده.هاي رواني پيچيده تبديل مي.كند، چه بسا پدراني كه تهيه خوراك و پوشاك فرزند را مهم.ترين وظيفه و بلكه همه مسووليت خود در قبال وي مي.پندارند و مادراني كه به آراستگي ظاهر كودك بيش از روح و روان او توجه دارند.
روان كودك حساس است و سلامت آن بيش از هر چيز به آگاهي و توجه والدين نياز دارد. در حالي كه از نگاه روان.شناسان و متخصصان علوم رفتاري روان كودك در رفتارهاي روزمره و عادي والدين قرباني مي.شود و آثار اين اتفاقات ساده و بظاهر بي.اهميت و فراموش شدني طي فرآيندي پيچيده بر زندگي آينده وي تاثير مستقيم مي.گذارد.

ضعف آگاهي.ها

آموزش حوزه كودك در جامعه ما ضعيف است. با آن كه ايران جزو امضاكنندگان پيمان.نامه حقوق كودك و متعهد به تلاش براي ارتقاي وضعيت حقوق كودكان از طريق فراهم آوردن بسترهاي فني و قانوني، مشاركت مدني و ارائه آموزش.هاست، اما اين روند در عمل بسيار كند پيش مي.رود و آگاهي.هاي حوزه كودك بيش از هر چيز به رفتارها و باورهاي سنتي خانواده. و والدين و نيازها و شرايط اجتماعي وابسته مانده است. حقوق كودك كه مسائل تربيتي بخشي از آن محسوب مي.شود در جامعه ايراني متولي مشخصي ندارد. قانون تنها در موارد خاص نظير كودك.آزاري، حضانت، تعيين قيم و... دخالت مي.كند و مسائل تربيتي به طور كامل به والدين واگذار شده است. تنها دريچه اميد در اين حوزه ارائه مشاوره به والدين توسط برخي نهادهاي فرهنگي و اجتماعي است كه بالطبع گروه محدودي از خانواده.ها را در بر مي.گيرد. در اين ميان جاي خالي آموزش.هاي مرتبط با مسائل تربيتي، مهارت.هاي فرزندپروري و بهداشت روان كودك پيش و پس از ازدواج مشهود است. هرچند چنين آموزش.هايي نيز نمي.تواند در شرايط فعلي كاستي.ها و نارسايي.ها را جبران كند.
دكتر مينا حميدي، متخصص علوم تربيتي در اين باره مي.گويد: «هنگامي كه كار به جاهاي باريك مي.كشد يا به هر ترتيب ضرورت مشاوره احساس مي.شود و والدين مشكلات خود با كودكشان را مطرح مي.كنند، متوجه مي.شويم ميزان آگاهي از مسائل تربيتي كودكان بسيار پايين است. اغلب والدين خودسرانه و براساس آنچه خود درست مي.پندارند با كودك رفتار مي.كنند و گاهي علوم تربيتي و اصول شناخته شده روان.شناسي را قبول ندارند. حتي مشاور را متهم مي.كنند كه طرف كودك را مي.گيرد و نمي.توانند قبول كنند مشكلات در حقيقت از رفتار آنان ناشي مي.شود. اين متخصص علوم تربيتي مي.افزايد: «ديگر اين كه والدين به نيازهاي جسمي كودك بيش از نياز رواني وي اهميت مي.دهند. هنگامي كه مي.خواهند خود را در مقابل فرزندشان محق نشان بدهند براي مثال مي.گويند هر چه مي.خواهد برايش مي.خريم يا در حد امكاناتمان از خوراك و پوشاك وي دريغ نمي.كنيم. در حالي كه كودكان بر خلاف بزرگ ترها به نيازهاي رواني بيشتر اهميت مي.دهند. آنان نيازمند توجه، احترام، تشويق و محبت بي.دريغ هستند.
علاوه بر آن براي فهميدن انتظارات والدين به دستورالعملي ساده و سر راست نياز دارند. اگر والدين به كودك بگويند دروغ بد است آنان ديگر انتظار ندارند والدين تشويقشان كنند كه در برخي موقعيت.ها دروغ بگويند يا اصلا خود والدين دروغ بگويند. تناقض در رفتار و گفتار بويژه از سوي والدين از مهم.ترين تهديدها پيش.روي سلامت روان كودك است.»

انزواطلبي و فرار از اجتماع

دكتر حميدي ضعف مهارت.هاي ارتباطي را مشكلي شايع پيش.روي كودكان امروزي جامعه معرفي مي.كند و مي..افزايد: انزوا و جمع.گريزي گاهي توسط رفتارهاي والدين و اطرافيان در كودك تشديد و تقويت مي.شود. گوشه.گيري از جمع بويژه از گروه همسالان مي.تواند سلامت روان كودك را تهديد و از همه مهم.تر اعتماد به نفس وي را از بين ببرد.
از سوي ديگر ضعف مهارت.هاي ارتباطي اغلب به رفتارهاي اجتماعي نادرست دركودك منجر مي.شود.
وي تاكيد مي.كند: برخي كودكان نمي.توانند قوانين بازي گروهي را بپذيرند و اغلب بازي را به دعوا مي.كشانند. ممكن است والدين به اشكال مختلف اين رفتار را تشويق يا طرد كنند ولي به هر حال بايد دانست ناهنجاري.هاي رفتاري كودك ريشه.هاي رواني و شخصيتي دارد و بايد اين نارسايي.ها را شناخت و درمان كرد.

تشخيص نيك و بد

امن نگه داشتن محيط خانه از تنش و مشاجره ميان والدين و ساير اعضاي خانواده، احترام گذاشتن والدين در گفتار و كردار به ديگران بويژه بزرگ.ترها و به يكديگر، مقايسه نكردن كودك با ديگران، صحبت كردن و مشورت خواستن از كودك درباره كارها بويژه اموري كه به وي مربوط است، اجتناب از تنبيه بدني به هر شكلي و اصلاح رفتار كودك با برادر و خواهر كوچك.تر يا بزرگ..تر عواملي هستند كه دكتر حميدي براي ارتقاي سلامت روان كودك در محيط خانواده ضروري مي.داند.
وي در ادامه مي.افزايد: هنگام قضاوت درباره كودكان بايد بسيار محتاط بود. اگر كودك كار اشتباهي مي.كند نبايد به وي گفت تو بد هستي بلكه بايد گفت اين كار تو بد است. قضاوت.هاي ديگران و بويژه والدين چارچوب اخلاقي، شخصيتي و رواني كودك را درباره خوبي و بدي شكل مي.دهد و به وي كمك مي.كند خوب بودن را بشناسد و براي دستيابي به آن تلاش كند. در مقابل اگر كودك نتواند تشخيص دهد چه خوب است و چه بد اين عدم توانايي مي..تواند محركي براي هنجارشكني باشد.
در حقيقت گاهي هنجارشكني كودك آزمايشي براي برانگيختن قضاوت ديگران است تا از اين ميان دريابد واقعا چه چيز خوب و چه چيز بد است و چرا؟ ديگر اين كه والدين بايد رفتار و گفتار كودكان را جدي بگيرند. اگر سوال نامربوطي مي.پرسند يا درباره موضوع خاصي كنجكاوي مي.كنند اين مي..تواند نشانه وجود يك مشغله ذهني براي كودك باشد. بي.جواب ماندن سوال.هايي كه درباره خوب و بد، زشت و زيبا، درست و نادرست،. مناسب و نامناسب و... براي كودك ايجاد مي.شود. پازل شخصيت رواني وي را ناتمام مي.گذارد.
در دنياي بزرگسالان مرزهاي قطعي ميان خوب و بد و درست و نادرست كمرنگ مي.شود و بنا به منافع، سلايق و تمايلات شخصي شكل مي.گيرد. چنين تقابلي كودكان را سردرگم مي.سازد. گاهي كودك از والدين مي.پرسد چرا وقتي ديگري فلان كار را انجام داد گفتيد بد است، ولي حالا خودتان همان كار را انجام مي.دهيد؟ اگر كودك به يقين بداند كه آن كار بد است و جواب درستي هم از والدين نگيرد به اين نتيجه مي.رسد كه والدينش آدم.هاي بدي هستند و اين مساله برايش بسيار بغرنج خواهد بود. دوگانگي در رفتار والدين نظام نيك و بد يا آنچه نظام پاداش و تنبيه ناميده مي.شود را در كودك مخدوش مي.سازد.

صحبت با كودكان درباره مسائل اساسي

ارائه آگاهي.هاي ضروري و مناسب درباره مسائل مختلف به كودكان يكي از راهكارهاي حفظ سلامت رواني آنان محسوب مي.شود.
دكتر حميدي در اين.باره به مسائل مهم براي كودك اشاره مي.كند و مي.افزايد: درباره برخي مسائل عادي و روزمره نظير نظافت شخصي و محيط منزل، انضباط، راستگويي و ... بايد به كودك آگاهي بخشيد. در حقيقت بايد درباره اين مسائل صحبت كرد تا ميزان توقع و انتظار ديگران از كودك براي وي روشن شود. برخي والدين گمان مي.كنند كودك خودش اين چيزها را مي.داند يا به هر ترتيب بايد بداند و از وي درباره چيزهايي كه درباره آنها اطلاع كافي ندارد، انتظارهاي عجيب و غريب دارند، اما مساله مهم.تر اطلاع.رساني به كودك درباره مسائل خاص است.
وي مي.گويد: مسائل جنسي و مرتبط با بلوغ يك نمونه مهم است و از اهميت بهداشت جنسي با سلامت روان حكايت دارد. كودكان پيش از نزديك شدن به دوران بلوغ درباره مسائل جنسي سوال.هايي مي.پرسند كه والدين بايد جواب.هايي مناسب با سن و ميزان درك آنها ارائه كنند. اگر كودكي اين سوال.ها را از والدين نپرسد حتما از سايرين بويژه دوستانش خواهد پرسيد. در اين باره بهتر است والدين اطلاعات كافي را به صورت داوطلبانه و به مناسبت.هاي مختلف به كودك ارائه كنند.
به گفته وي با نزديك شدن به زمان بلوغ اين سوال.ها رنگ و بوي جدي.تري به خود مي.گيرند و بيش از كنجكاوي كودكانه به يك نياز رواني تبديل مي.شوند. متاسفانه بهداشت بلوغ به دليل ضعف آگاهي.هاي والدين و همچنين تصورات سنتي و الزامات نادرست اخلاقي كه در جامعه رايج است به معضلي اساسي در زندگي نوجـــــوانان بـويژه پسرها تبديل مي.شود.
براي پسرها آموزش.هاي مرتبط با بهداشت بلوغ حتي در مدارس نيز ارائه نمي.شود و هرچه در اين باره ياد مي.گيرند حاصل تلاش خودشان و اغلب از روش.هاي نادرست و گاه غيراخلاقي است. در جامعه ما فيلم.ها و سايت.هاي غيراخلاقي، صحبت با دوستان و همسالان و گاه تصاويري كه در تلفن.هاي همراه دست به دست مي.شود مهم.ترين منابع اطلاعاتي درباره بلوغ و مسائل جنسي براي پسران نوجوان هستند و بالطبع اين شيوه.هاي كسب آگاهي مشكلات بسياري در پي خواهند داشت. در حالي كه بهداشت بلوغ بر آگاهي و آموزش توسط والدين، اطرافيان خيرخواه و نظام رسمي آموزش و پرورش مبتني است.
اين كارشناس مسائل تحصيلي را هم دغدغه.اي آزاردهنده و معضلي پيش.روي سلامت روان كودك مي.داند و مي.گويد: نمره.گرايي يك بيماري رواني براي برخي والدين است كه آثار و تبعات آن به كودك مي.رسد. والدين تمام توان و انرژي خود را به اشكال مختلف به كار مي.گيرند تا به كودك القا كنند كه هيچ چيز مهم.تر از گرفتن نمره.هاي خوب نيست. براي برخي والدين نمره.گرايي به تب بيست.گرايي تبديل شده و عملا فرزند را به قول معروف لاي منگنه مي.گذارند كه نمره كامل و ممتاز بگيرد و گرفتن حتي يك نمره پايين.تر را در حد يك فاجعه مي.دانند. اهميت والدين به نمره به دليل حساسيت رواني و شخصيتي كودك نسبت به توقع والدين براي وي شدتي مضاعف مي.يابد و روان او را مي.آزارد. ديگر اين.كه اغلب والدين نمره.گرا فرزندشان را با يك يا 2 نفر از كودكان فاميل يا آشنايان مقايسه مي.كنند و در حقيقت به بدترين شكل ممكن كودك را تحقير مي.كنند. در حالي كه ضريب هوشي كودكان مانند بزرگسالان متفاوت است و نمي.توان كودكاني با ضريب هوشي متوسط را با كودكان نابغه مقايسه كرد و از آنان توقع بيجا داشت.

تغذيه و ورزش مناسب

نتيجه تحقيقات مفصلي درباره نوع تغذيه كودكان نشان مي.دهد علاوه بر سلامت جسمي سالم بودن روان نيز تابعي از تغذيه سالم است. بويژه خوردن صبحانه با سلامت روان كودك و همچنين ضريب هوشي وي رابطه مستقيم دارد. ديگر اين كه ورزش، نيازي اساسي براي روان و شخصيت كودك است. مطالعات در اين باره نشان مي.دهد تحرك بدني و ورزش خودسرانه كودك نيازهاي جسمي وي را تامين نمي.كند و بلكه مي.تواند مضر باشد. ممكن است كودكان در بازي با گروه همسالان افراط كنند و علاوه بر فشار بر مفاصل، استخوان.بندي و عضلات به سوءتغذيه نيز دچار شوند. بهتر است كودكان ورزش را زير نظر مربي و به صورت مرتب و كنترل شده و نه هيجاني انجام دهند. در ورزش اصولي به تغذيه، سلامت حين انجام حركات ورزشي، رشد بدني و اخلاق ورزشي توجه مي.شود و جسم سالم را براي سلامت روان و شخصيت كودك به كار مي.گيرد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 225]