سياست يك بام و دو هواي غرب در برخورد با موضوع هسته‌اي ايران

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: سياست يك بام و دو هواي غرب در برخورد با موضوع هسته‌اي ايران
ايران- دكتر علي بمان اقبالي زارچ*:
در جهان امروز بيش از 442 نيروگاه هسته‌اي قريب به 370 هزار مگاوات برق توليد مي‌كنند.

در حالي‌كه هر روز كشورهاي جديدي عزم خود را براي ساخت نيروگاه‌هاي جديد اعلام مي‌كنند و بر تعداد كشورهاي استفاده‌كننده از انرژي هسته‌اي افزوده مي‌شود، مخالفت با فعاليت صلح آميز هسته‌اي ايران سياست يك بام و دو هواي كشورهاي غربي را در برخورد با مسئله هسته‌اي ايران نشان مي‌دهد. روند افزايش مصرف انرژي باعث شده است تا كشورهاي مختلف دنيا سهم بيشتري از انرژي هسته‌اي را در تامين برق مورد نياز براي خود قائل شوند. در اين مقاله نگاهي خواهد شد به تلاش كشورهاي دنيا براي ساخت نيروگاه‌هاي هسته‌اي بيشتر و رويكرد مخالف‌شان نسبت به فعاليت صلح آميز هسته‌اي ايران.

بهره‌گيري از انرژي هسته‌اي در تامين برق كشورها تا دهه 80 هزاره دوم بسيار رواج داشت ولي حادثه غمبار چرنوبيل در اوكراين در سال 1986و كشته و زخمي شدن گروهي از افراد بي‌گناه باعث شد تا فعاليت سبزها در كند كردن ساخت نيروگاه‌هاي هسته‌اي با توفيق نسبي روبه‌رو شود، ولي روند افزايش مصرف انرژي و به تبع آن قيمت و محدود شدن انرژي‌هاي فسيلي و مهم‌تر از آن، افزايش بي‌رويه گازهاي گلخانه‌اي موجب شد تا كشورهاي مختلف در سياست انرژي خود بازنگري كرده و به سمت افزايش سهم انرژي هسته‌اي در تامين برق خود گام بردارند، به‌طوري‌كه در حال حاضر بيش از 30 نيروگاه اتمي جديد در حال ساخت در دنيا وجود دارد و هر روز كشورهاي جديدي عزم خود را براي ساخت نيروگاه‌هاي جديد اعلام مي‌كنند و بر تعداد كشورهاي استفاده‌كننده از انرژي هسته‌اي افزوده مي‌شود.

در بين كشورهاي مختلف مصرف انرژي بيش از همه در كشورهاي آسيايي افزايش بي‌رويه‌اي دارد و از مجموع 29 نيروگاه هسته‌اي در حال ساخت حدود 15 نيروگاه در قاره كهن آسياست البته در اين قاره بيشترين افزايش مصرف مربوط به چين و هند است. در حال حاضر تنها 3درصد انرژي مصرفي هند از بخش هسته‌اي است و اين كشور در نظر دارد تا سال 2022 اين رقم را به 10درصد و در 2052 به 26 درصد برساند.

چين نيز از قافله سازندگان عقب نمانده و 4 راكتور جديد در ساخت داشته و مناقصه براي نيروگاه‌هاي جديد اعلام كرده‌اند. اروپا نيز رنسانس جديدي در بهره‌گيري از انرژي اتمي تجربه مي‌كند. فرانسه كه بيش از 75درصد انرژي برق خود را از نيرو گاه‌هاي هسته‌اي تامين مي‌كند، در چند سال آينده رآكتور جديدي را در فلامان ويله در منطقه نورمانديا افتتاح خواهد كرد. بلغارها نيز مناقصاتي براي ساخت نيروگاه هسته‌اي در منطقه بلنه اعلام كرده‌اند.روماني و اسلواكي نيز براي ساخت نيروگاه‌هاي جديد در تلاشند.

اسلواكي در نظر دارد با كمك انل ايتاليا 2 نيروگاه جديد را در منطقه موچووچ بسازد كه به 2 نيروگاه ساخته شده در دهه 80 اضافه خواهد شد. بلاروس در نظر دارد به جرگه كشورهاي اتمي بپيوندد. رئيس‌جمهوري اين كشور از ساخت نيروگاه جديدي خبر داده است كه در 2009 آغاز خواهد شد. روماني نيز در حالي كه از 2 نيروگاه با فناوري كاندوي كانادا در منطقه چرناودا بهره مي‌گيرد براي ساخت نيروگاه‌هاي جديد تلاش مي‌كند.

رقابت براي بهره‌گيري از انرژي هسته‌اي در اروپا بسيار جدي است. اسلووني نيز كه 53 درصد برق مصرفي خود را وارد مي‌كند اخيرا راهبرد انرژي خود را تا 2023 اعلام كرده است، در اين راهبرد بهره‌گيري از انرژي هسته‌اي و ساخت يك نيروگاه در كرسكو در دستور كار است. ايتاليا نيز براي ساخت نيروگاه هسته‌اي تلاش مي‌كند برلوسكني، نخست وزير ايتاليا، مي‌گويد بايد در سياست انرژي هسته‌اي تجديد نظر شود چرا كه هزينه توليد برق در ايتاليا 20 تا 30درصد بيشتر از ديگر كشورهاست و ايتاليا با 40 هزار مگابايت بزرگ‌ترين وارد‌كننده انرژي الكتريكي در دنياست.

مهم‌تر از موارد مذكور اينكه آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي بعد از بيش از سه دهه فعاليت براي اولين بار در نوامبر 2006 از دولت‌هاي جهان درخواست كرد ساخت نيروگاه‌هاي هسته‌اي را در حداقل زمان در دستور كار قراردهند و گر چه ديدگاه‌ها در مورد موضوع متفاوت است ولي روند افزايش مصرف انرژي، بهره‌گيري از انرژي هسته‌اي را اجتناب ناپذير مي‌كند.

فاتيح بيرول، مدير اقتصادي آژانس، بر اين باور است كه زمان تصميم‌گيري در مورد ساخت نيروگاه‌هاي اتمي جديد فرا رسيده است. وي مي‌گويد: اكنون زمان تصميم‌گيري است، قبل از اينكه به نقطه غيرقابل بازگشتي در شرايط زيست‌محيطي و تامين انرژي جهان برسيم.
مضافا اينكه آژانس معتقد است انرژي هسته‌اي با هزينه توليد انرژي فسيلي در رقابت بوده و در جهان به اندازه كافي منابع اورانيوم وجود دارد.پيش‌بيني آژانس اين است كه سرمايه‌گذاري در بخش توليد انرژي تا سال 2030 به 71 هزار ميليارد دلار برسد و آژانس بر اين باور است كه پيشرفت‌هاي حاصله در بخش امنيت نيروگاهي نيز موجب كاهش نگراني‌هاي زيست‌محيطي در اين بخش شده و توليد و ساخت نيروگاه‌هاي جديد با هزينه‌هاي كمتري خواهد بود.

توصيه به كار‌گيري انرژي هسته‌اي در اروپا به آژانس محدود نشده و كميسيون اروپا نيز از كشور‌هاي عضو اتحاديه خواسته است تا مطالعات بهره‌گيري گسترده‌تر از انرژي هسته‌اي را آغاز كرده تا بدين طريق از ميزان افزايش وابستگي خود به گاز و نفت كاسته و امنيت انرژي خود را تامين كند.

كميسيون اروپا در توصيه خود همچنين گوشزد مي‌كند كه انرژي هسته‌اي آلترناتيو خوبي براي مقابله با گرم شدن بيش از حد زمين است. جالب‌تر اينكه در اروپا بعد از آژانس و كميسيون، پارلمان نيز وارد موضوع شده و همت كشورهاي عضو براي گسترش ساخت نيروگاه‌هاي جديد هسته‌اي را خواستار شده است و قطعنامه تخصصي موضوع نيز با اكثريت آرا به‌ويژه نمايندگان آلماني پارلمان اروپا تصويب شده است.

در اروپاي مركزي فقط لهستان و اتريش از نيروگاه هسته‌اي بهره‌اي نمي‌گيرند با همه اينها لهستان نيز در نظر دارد كه نيروگاه هسته‌اي خود را تا 2023 در مدار توليد قرار دهد.همه چيز گواه آن است كه فرايند تامين انرژي به سمت افزايش سهم انرژي هسته‌اي در تامين برق است. در مطالعات پارلمان اروپا نيز اذعان شده است كه در سال 2020 هزينه توليد برق با ذغال سنگ حدودا دو برابر هزينه توليد برق با انرژي هسته‌اي خواهد بود.

روسيه كه به‌عنوان يك قدرت برتر در ساخت نيروگاه‌هاي هسته‌اي مطرح است 7 نيروگاه جديد را در كنار 31 نيروگاه موجود خود در دست ساخت دارد.روس‌ها در بازار خارجي نيز حضور فعالي داشته و براي موفقيت در مناقصات ساخت نيروگاه‌هاي اتمي در اقصي نقاط دنيا رقابت سختي را دنبال مي‌كنند. روسيه در 2006 توانست در رقابت با شركت‌هاي غربي از جمله وستينگ هاوس آمريكا در مناقصه ساخت نيروگاه اتمي در بلغارستان برنده شود.شركت برنده اين مناقصه همان شركتي است كه ساخت نيروگاه اتمي ايران را بر عهده دارد؛ نيروگاهي كه ساخت آن موجب ناخرسندي برخي از كشور‌ها شده است؛ امري كه انسان را بيش از هر چيز به ياد سياست يك بام و دو هوا مي‌اندازد.

جالب اينجاست كه كشورهايي بيشترين ناخرسندي را از موضوع دارند كه از طرفي خود بالاترين بهره را از انرژي هسته‌اي برده و از طرف ديگر به‌دليل تعامل ديرينه با ملت تمدن ساز ايران خوب مي‌دانند كه اراده ملت ايران بهره‌گيري صلح آميز از انرژي هسته‌اي است. دنيا خوب مي‌داند كه از زمان ظهور فناوري جديد ملت ايران بيشترين رويكرد صلح طلبي و نوع دوستي را از خود نشان داده است كه اوج آن را ما در جنگ تحميلي شاهد بوديم و در حالي كه شهر‌هاي ايران زير حملات موشكي دشمن بود ايران هرگز براي غلبه بر دشمن از تاكتيك بمباران شهر‌ها و مناطق مسكوني استفاده نكرد.

آمريكا نيز از قدرت‌هاي برتر انرژي هسته‌اي است. در اين كشور بيش از 103 نيروگاه هسته‌اي فعال است كه قريب به يك‌چهارم نيروگاه‌هاي هسته‌اي دنيا از كل 244 نيروگاه در اين كشور است. البته گر چه اين كشور سياست ساخت نيروگاه‌هاي جديد را كند كرده است ولي اخيرا شركت وستينگ هاوس رآكتور هزار مگاواتي جديدي را عرضه كرده كه تلاش دارد در رقابت‌ها خارجي بيشترين بهره را از آن بگيرد. موضوع ديگر در آمريكا اين است كه بسياري از نيروگاه‌هاي اين كشور به پايان عمر خود رسيده و بايد جايگزين شود كه حداقل در سال‌هاي نزديك 30 رآكتور در اين محدوده قرار خواهد گرفت.

به هر حال در جهان امروز بيش از 442 نيروگاه هسته‌اي قريب به 370 هزار مگاوات برق توليد مي‌كنند، اين در حالي است كه بزرگ‌ترين نيروگاه حرارتي جهان در لهستان صرفا 4 هزار مگاوات برق توليد مي‌كند و حركت به سمت ساخت نيروگاه‌هاي جديد امري اجتناب ناپذير بوده كه كسي را ياراي مقابله با آن نبوده و دولت‌هاي جهان نيز به چند دليل عمده از جمله افزايش قيمت، عوارض زيست‌محيطي، كاهش منابع فسيلي بيش از پيش به سمت بهره‌گيري از انرژي هسته‌اي رفته و بهره‌گيري همه كشورها از جمله ايران را از انرژي هسته‌اي براي توليد برق منطبق با مقررات آژانس انرژي اتمي امري عادي و كاملا منطقي ارزيابي مي‌كنند.

*سفير ايران در آلباني
يکشنبه 10 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 171]